Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 maja 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2013 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa Syndyka upadłości (...) Spółki z o.o. w G.

przeciwko M. Ż. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie

z dnia 23 listopada 2012 r. sygn. akt I C 440/07

I.  oddala obie apelacje;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.700 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w instancji odwoławczej.

UZASADNIENIE

Powód Syndyk upadłości (...) sp. z o.o. w G., wniósł o zasądzenie od pozwanegom. Ż. kwoty 1.729.194,02 zł wraz z ustawowymi odsetkami: od kwoty 180.000 zł od dnia 8 kwietnia 1999 r. do dnia zapłaty, od kwoty 465.161,31 zł od dnia 17 maja 2001 r. do dnia zapłaty, od kwoty 1.084.032,71 zł od dnia 10 sierpnia 2000 r. do dnia zapłaty.

W pozwie powód powoływał się na to, iż pozwany zawarł z upadłą przedwstępną umowę sprzedaży dwóch nieruchomości: pierwszej, składającej się z trzech działek oraz drugiej, będącej częścią innej działki, na której zlokalizowany był parking, w terminie 5 lat od dnia zawarcia umowy, za łączną cenę 2.600.000 zł, przy czym w dniu zawarcia umowy spółka zapłaciła pozwanemu 2.000.000 zł zaliczki. W dniu zawarcia umowy pozwany był jedynym członkiem zarządu oraz jedynym wspólnikiem powodowej spółki. Jej upadłość spółki ogłoszono w dniu 20 kwietnia 2001 r. Pozwany nie wywiązał się z zawartej umowy przedwstępnej. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 17 lutego 2006 r., sygn. I C 617/05 , pozwanego zobowiązano do złożenia oświadczenia woli o przeniesieniu na spółkę pierwszej nieruchomości składającej się z trzech działek za łączną cenę 1.820.000 zł. Powództwo oddalono co do drugiej z nieruchomości objętej umową przedwstępną. Zdaniem powoda, skoro pozwany otrzymał w dniu zawarcia umowy przedwstępnej 2.000.000 zł, zaś wartość ostatecznie sprzedanych działek wynosiła 1.820.00 zł, winien on zwrócić spółce 180.000 zł wraz z odsetkami od dnia następnego po dniu zawarcia umowy. Odnośnie pozostałej części dochodzonej kwoty, tj. 1.549.194,02 zł powód wskazał, że stanowi ona bezpodstawne wzbogacenie pozwanego z tytułu kosztów poniesionych przez spółkę na budowę parkingu, drogi dojazdowej i kanalizacji deszczowej na części drugiej działki, której dotyczyła przedwstępna umowa sprzedaży. Na tę kwotę składa się należność 1.084.032,71 zł (679.819,96 zł należności głównej – za wykonane usługi, 379.596,95 zł odsetek, 24.615 zł kosztów sądowych i egzekucyjnych) na rzecz (...) sp. z o.o. w O., a także należność 465.161,31 zł (303.479,55 zł należności głównej – za wykonane usługi, 135.627,76 zł odsetek, 26.057 zł kosztów sądowych i egzekucyjnych) na rzecz (...) s.c. Przedsiębiorstwo (...), B. P.. Powód dochodzi odsetek ustawowych od wymienionych kwot od dnia zgłoszenia owych wierzytelności przez te podmioty do masy upadłości spółki. Według powoda przedmiotowe nakłady zostały poczynione zanim spółce wydano we władanie część nieruchomości. Ponadto twierdził, iż wniesiony pozew stanowi wezwanie pozwanego do zwrotu bezpodstawnego wzbogacenia. Z ostrożności procesowej wskazał jednak, że żąda kwoty 1.549.194,02 zł jako zwrotu nakładów poczynionych przez spółkę na gruncie pozwanego.

Pozwany M. Ż. (1) wniósł o oddalenie powództwa. Twierdził, iż roszczenia powoda są przedawnione. Zdaniem pozwanego w sprawie zastosowanie znaleźć winny przepisy o rozliczeniach nakładów między posiadaczem zależnym a właścicielem rzeczy. Spółka poczyniła inwestycje ze względu na swoje potrzeby. Hotel nie mógłby bowiem funkcjonować bez parkingu, kanalizacji i drogi. Spółka legitymowała się skutecznym prawem w stosunku do nieruchomości pozwanego. Ponadto wszystkie faktury wystawione zostały przez wykonawców robót na spółkę, nie zaś na pozwanego jako osobę prywatną. Spółka czyniła zatem inwestycje we własnym imieniu i na swoją rzecz, a pozwany pozwolił jedynie na lokalizację parkingu na swojej działce i na korzystanie z niej przez spółkę. Pozwany był prezesem zarządu i jedynym (...) spółki (...). Nielogicznym jest więc twierdzenie, że mógł podjąć decyzję w imieniu spółki o bezumownym korzystaniu z własnej działki wbrew jego własnej woli jako osoby fizycznej. Pozwany wskazał, że w tym zakresie zawarł ze spółką umowę dzierżawy, zaś spółkę reprezentował w tej umowie A. O.. Pozwany wskazał, że roszczenia posiadacza zależnego o nakłady przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy (art. 229 kc w zw. z art. 230 kc). Od dnia ogłoszenia upadłości spółka nie korzystała z działki. Nawet zaś jeśli roszczenia powoda nie uznać za roszczenie o zwrot nakładów, przedawniło się ono z upływem trzech lat, gdyż pozostaje w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą (art. 118 kc).

Pozwany wskazał także, iż w razie posłużenia się konstrukcją bezpodstawnego wzbogacenia, nieprawidłowym jest kreowanie roszczenia jako regresowego z tytułu zadłużenia spółki wobec wykonawców parkingu. Bezpodstawnie uzyskaną korzyścią może być co najwyżej parking, droga i kanalizacja, nie zaś koszt ich budowy, a tym bardziej odsetki od zaległego wynagrodzenia dla wykonawców. W przypadku posłużenia się konstrukcją z art. 226 w zw. z art. 230 kc powód mógłby żądać jedynie zwrotu nakładów w takim stopniu, w jakim zwiększają one wartość rzeczy w chwili wydania właścicielowi. Odsetki od nienależnie uzyskanej korzyści przysługują przy tym od daty wezwania o zwrot.

Pozwany podniósł również, że nie otrzymał od powoda kwoty 2.000.000 zł z tytułu umowy przedwstępnej, a roszczenie powoda o zwrot kwoty 180.000 zł jest przedawnione. Powód nie żądał przed Sądem wykonania przedwstępnej umowy sprzedaży odnośnie części drugiej nieruchomości. Bieg terminu przedawnienia roszczenia o zwrot 180.000 zł rozpoczął się zatem w dniu 7 kwietnia 2004 r. W ocenie powoda, z uwagi na treść art. 390 § 3 kc, do przedawnienia doszło z dniem 7 kwietnia 2005 r. Niezależnie od powyższego pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia o odsetki od kwoty 180.000 zł (art. 118 kc). Pozwany podał, że wskazanie w umowie przedwstępnej kwoty 2.000.000 zł miało charakter jedynie czysto księgowy. Realne wypłacenie mu tej kwoty było niemożliwe w kwietniu 1999 r., gdyż spółka nie posiadała takich środków finansowych.

W przypadku nieuwzględnienia zarzutu przedawnienia roszczeń powoda, pozwany złożył w odpowiedzi na pozew oświadczenie o potrąceniu wierzytelności posiadanych wobec spółki (...). Jako potrącane wierzytelności wskazał: kwotę 400.000 zł - z tytułu korzystania przez spółkę z części działki nr (...) w okresie od 20 grudnia 1997 r. do 20 kwietnia 2001 r. (40 miesięcy po 10.000 zł); kwotę 655.830 zł – z tytułu korzystania przez spółkę z biurowca znajdującego się na działce nr (...) położonej w (...) w okresie od 18 października 1996 r. do 20 kwietnia 2001 r. (54 miesiące po 12.145 zł); kwotę 220.050 zł – z tytułu zaległego wynagrodzenia za pracę w okresie od 1 lipca 1998 r. do 31 lipca 2000 r. (18 miesięcy po 7.000 zł i 7 miesięcy po 25.000 zł) i kwotę 2.000.000 zł – z tytułu zakupu trzciny na dach hotelu (...).

Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 23 listopada 2012r., sygn. I C 440/07, zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 180.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 16 marca 2006 r. do dnia zapłaty, w pozostałej części powództwo oddalił i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.926,40 zł tytułem części kosztów procesu, w pozostałej części koszty procesu między stronami wzajemnie zniósł.

Według ustaleń tego Sadu w dniu 16 października 1996 r. pozwany założył (...) sp. z o.o. w O.. Był on jedynym wspólnikiem i członkiem zarządu spółki. Pozwany pobrał z kasy spółki kwotę 2.000.000 zł (odpowiadającą równowartości 900.000 DM). W dniu 7 kwietnia 1999 r. spółka ta, reprezentowana przez T. K., zawarła z pozwanym przedwstępną umowę sprzedaży. Na mocy umowy pozwany w ciągu 5 lat od dnia zawarcia umowy miał sprzedać spółce za kwotę 2.600.000 zł dwie nieruchomości położone w O.-G.: pierwszą - składającą się z działek o numerach ewidencyjnych (...) (KW (...)) oraz drugą – stanowiącą część o obszarze 1,19 ha działki nr (...). Zgodnie z umową na drugiej z nieruchomości znajdował się parking, a pozwany otrzymał na poczet ceny sprzedaży kwotę 2.000.000 zł. Płatność pozostałych 600.000 zł miała nastąpić w dniu zawarcia umowy przyrzeczonej. Postanowieniem Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 20 kwietnia 2001 r., sygn. akt V U 35/01, ogłoszono upadłość spółki (...). Do dnia 7 kwietnia 2004 r. do zawarcia wyżej wspomnianej umowy przyrzeczonej nie doszło. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 17 lutego 2006 r., sygn. akt I C 617/05, pozwanego zobowiązano do złożenia oświadczenia woli o przeniesieniu na (...) sp. z o.o. w G. nieruchomości położonej w O.-G. składającej się z działek o nr ewidencyjnych (...) (KW (...)) za łączną cenę 1.820.000 zł. Wymienionym orzeczeniem oddalono powództwo w części dotyczącej przeniesienia udziału (...) w prawie własności nieruchomości położonej w O.-G., stanowiącej działkę nr (...). Wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 25 października 2006 r., sygn. akt I ACa 460/06, oddalono apelację powoda i pozwanego od powyższego wyroku.

(...) s.c. Zakład (...) z tytułu wykonania kanalizacji deszczowej związanej z budową obiektu hotelowego wystawiła spółce (...) faktury na łączna kwotę 353.976,55 zł. W dniu 16 maja 2001 r. w postępowaniu upadłościowym (...) s.c. Przedsiębiorstwo (...), B. P. zgłosiła do masy upadłościowej wierzytelność 465.131,31 zł. Na kwotę tę składały się: 303.476,55 zł należności głównej, 135.627,76 zł odsetek, 26.057 zł kosztów sądowych i egzekucyjnych. (...) sp. z o.o. w O. wystawiła na rzecz spółki (...) faktury na łączna kwotę 657.807,82 zł. Zgodnie z protokołem wykonania robót z dnia 10 grudnia 1998 r. wartość umowy związanej z budową parkingu przy hotelu wynosiła 1.091.670 zł. W protokole wskazano na 55% wartości ryczałtowej, tj. kwotę 600.418,50 zł. W dniu 9 sierpnia 2000 r. w postępowaniu upadłościowym spółki (...) spółka (...) zgłosiła do masy upadłościowej wierzytelność główną 679.819,96 zł, odsetki 379.596,95 zł, a także koszty sądowe i egzekucyjne: 20.900,80 zł oraz 3.715 zł z tytułu hipoteki. W 2006 r. w kwietniu lub sierpniu pozwany zawarł z W. P. (1) umowę dzierżawy drogi dojazdowej do hotelu i dzierżawę parkingu.

W dniu 20 lutego 2006 r. powód zawezwał pozwanego przed Sądem Rejonowym w Olsztynie do próby ugodowej w sprawie o zapłatę 180.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia złożenia wniosku do dnia zapłaty (sprawa X Co 390/06). M. Ż. (1) nie stawił się na rozprawę, mimo prawidłowego zawiadomienia go o jej terminie. W dniu 25 czerwca 2007 r. powód zawezwał pozwanego przed Sądem Rejonowym w Olsztynie do próby ugodowej w sprawie o zapłatę 180.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 8 kwietnia 1999 r. do dnia zapłaty (sprawa X Co 1490/07). M. Ż. (1) nie stawił się na rozprawę, mimo prawidłowego zawiadomienia go o jej terminie.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie, II Wydział Karny, z dnia 18 maja 2010 r. II K 85/09, M. Ż. (1) został uznany za winnego między innymi tego, że w okresie od 11 października do dnia 3 grudnia 2001 r. w O. będąc prezesem zarządu spółki (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, usiłował wprowadzić w błąd syndyka masy upadłościowej spółki (...) i doprowadzić do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 14.137.420 zł masę upadłości tej spółki poprzez zgłoszenie wierzytelności w oparciu o przedłożone umowy cywilnoprawne stwierdzające nieprawdę, co do dat i okoliczności ich zawarcia, a mianowicie: odpis umowy o pracę datowanej na 4 stycznia 2000 r., zawartej między M. Ż. (1), a dyrektorem sp. z o.o. (...) A. O., na podstawie której M. Ż. (1) został zatrudniony jako prezes zarządu spółki z wynagrodzeniem 25.000 zł miesięcznie wraz z premią uznaniową, z adnotacją notariusza o poświadczeniu zgodności z oryginałem; kopię umowy datowanej na dzień 5 marca 2000 r., zawartej między M. Ż. (1) i spółką (...) reprezentowaną przez A. O. i M. Ż. (2), na podstawie której spółka (...) zobowiązywała się zwrócić M. Ż. (1) wszelkie nakłady poniesione przy budowie hotelu, a także aporty wniesione do spółki (...) wraz z odsetkami w okresie 8 lat od momentu ich zaistnienia, tj. od 17 października 1996 r.; kopię umowy dzierżawy datowaną na 20 grudnia 1997 r., zawartą między M. Ż. (1) i spółką (...) reprezentowaną przez A. O. i M. Ż. (2), której przedmiotem była dzierżawa parkingu położonego na części działki nr (...), a która miała być zawarta na czas trwania budowy i 10 lat od uruchomienia hotelu, i w której czynsz dzierżawny ustalono na kwotę 10.000 zł, jednakże zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na to, że Sąd Rejonowy w Olsztynie uznał jedynie wierzytelność M. Ż. (1) w kwocie 447,08 zł tytułem ekwiwalentu za urlop, nie uznając zgłoszonej wierzytelności w pozostałym zakresie, tj. popełnienia przestępstwa z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk i za to skazał go na podstawie wskazanych przepisów, wymierzając w oparciu o art. 14 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk karę jednego roku i czterech miesięcy pozbawienia wolności. Apelacja pozwanego od powyższego wyroku została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 20 kwietnia 2011 r., II AKa 211/10.

Sąd Okręgowy odniósł się w pierwszej kolejności do roszczenia powoda zapłaty kwotę 180.000 zł. Stwierdził, że w/w umowa przedwstępna została zawarta w 1999 r. § 3 art. 390 kc, wskazany przez pełnomocnika pozwanego, w ówczesnym brzmieniu, regulował jedynie kwestię przedawnienia roszczeń o odszkodowanie oraz o zawarcie umowy przyrzeczonej. Dopiero ustawa z dnia 14 lutego 2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 24 marca 2003 r.), która weszła w życie z dniem 25 września 2003 r. wprowadziła regulację, zgodnie z którą roczny termin przedawnienia dotyczy „roszczeń z umowy przedwstępnej”. Jednak przepis ten i tak nie miałby zastosowania w niniejszej sprawie. Roszczenie o zwrot nadpłaconej na poczet świadczenia kwoty ma bowiem charakter świadczenia nienależnego. Nie wchodzi ono w zakres stosunku wynikającego z umowy przedwstępnej, lecz jest elementem stosunku zobowiązaniowego, wynikającego ze zdarzenia przewidzianego w przepisach art. 405 kc i następnych. Do kwestii przedawnienia roszczenia o zwrot nadpłaconego na poczet ceny świadczenia zastosowanie ma art. 118 kc, który określa, że jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Strony zawarły umowę przedwstępną w dniu 7 kwietnia 1999 r. Pozwany, na mocy umowy, zobowiązał się do sprzedania dwóch nieruchomości: pierwszej, składającej się z działek o numerach ewidencyjnych (...) oraz drugiej – stanowiącej część działki nr (...) o obszarze 1,19 ha, w ciągu 5 lat za kwotę 2.600.000 zł. Do zawarcia przyrzeczonej umowy nie doszło. Na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 17 lutego 2006 r. pozwanego zobowiązano do złożenia oświadczenia woli o przeniesieniu na spółkę (...) własności pierwszej z wymienionych nieruchomości za cenę 1.820.000 zł. Spółka nigdy nie nabyła drugiej nieruchomości. Pozwany pobrał z kasy spółki 2.000.000 zł. W ocenie Sądu Okręgowego nie wykazał on jednak, że kwotę tę wydatkował na sprawy spółki. Zatem pozwany winien był zwrócić spółce kwotę 180.000 zł, gdyż stanowiła ona nienależnie uzyskane świadczenie. Art. 410 kc nie określa przy tym terminu, w jakim nastąpić ma wykonanie obowiązku zwrotu spełnionego świadczenia. W tym zakresie Sąd Okręgowy odwołał się do reguł ogólnych art. 455 i 120 par. 1 oraz art. 123 § 1 pkt 1 kc. Roszczenie powoda związane jest z prowadzoną przez spółkę działalnością gospodarczą. Termin przedawnienia roszczenia wynosił trzy lata. Umowa przedwstępna wiązała strony do dnia 7 kwietnia 2004 r. W tym terminie pozwany nie zawarł umowy przyrzeczonej. Powód wytoczył pozew, który realizował jego roszczenie o wykonanie umowy przedwstępnej. Uprawomocnienie się wyroku przenoszącego na spółkę jedną z nieruchomości nastąpiło w dniu 25 października 2006 r. Jednocześnie w dniach 20 lutego 2006 r. oraz 25 czerwca 2007 r. powód zawezwał pozwanego do próby ugodowej w sprawie o zapłatę 180.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami. Niniejszy pozew powód wniósł w dniu 24 października 2007 r. W ocenie Sądu Okręgowego nie doszło więc do przedawnienia roszczenia o zapłatę 180.000 zł z tytułu nienależnie uzyskanego przez pozwanego świadczenia, powiązanego z przedwstępną umową stron z dnia 7 kwietnia 1999 r. Odsetki należały się powodowi od dnia 16 marca 2006 r. (data doręczenia pozwanemu pierwszego z wniosków o zawezwanie do próby ugodowej).

Sąd Okręgowy w dalszej kolejności odniósł się do drugiego roszczenia powoda dotyczącego kosztów poniesionych na rzecz wykonawców. Według powoda kwota 1.549.194,02 zł stanowiła bezpodstawne wzbogacenie pozwanego z tytułu kosztów poniesionych przez spółkę na budowę parkingu, drogi dojazdowej i kanalizacji deszczowej na części działki nr (...). Na wymienioną kwotę składała się należność 1.084.032,71 zł na rzecz (...) sp. z o.o. w O. (679.819,96 zł należności głównej – za wykonane usługi, 379.596,95 zł odsetek, 24.615 zł kosztów sądowych i egzekucyjnych), a także należność 465.161,31 zł na rzecz spółki cywilnej (...) (303.479,55 zł należności głównej – za wykonane usługi, 135.627,76 zł odsetek, 26.057 zł kosztów sądowych i egzekucyjnych).

Sąd Okręgowy przypomniał, że pozwany występował w niniejszej sprawie w dwojakiej roli: jako prezes spółki (...) oraz osoba fizyczna, która posiadała grunty okalające inwestycję (hotel) prowadzoną przez spółkę. W ocenie tego Sądu ewentualne inwestycje poczynione przez spółkę należało interpretować jako nakłady na grunt pozwanego, nie zaś jako jego bezpodstawne wzbogacenie. Pozwany nie mógł bowiem podejmować decyzji w imieniu spółki, która byłaby sprzeczna z jego wolą jako osoby fizycznej (zwłaszcza, że był jedynym udziałowcem i członkiem zarządu spółki). Spółka musiała być posiadaczem zależnym nieruchomości pozwanego i wszelkie inwestycje czyniła ona za zgodą pozwanego (w zasadzie z jego woli). Według Sądu Okręgowego nie zasługiwała na wiarę umowa dzierżawy parkingu z dnia 20 grudnia 1997 r. przedłożona przez pozwanego. W sprawie karnej pozwany został skazany za wprowadzenia w błąd syndyka masy upadłościowej i usiłowanie doprowadzenia go do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przy użyciu między innymi owej umowy, która stwierdzała nieprawdę co do daty i okoliczności jej zawarcia. Ponadto nielogiczne było, aby spółka dokonywała inwestycji na gruncie powoda, a następnie wybudowany przez siebie parking dzierżawiła (mając w szczególności na uwadze, że pozwany decydował o całości inwestycji, tj. hotelu i parkingu). W ocenie Sądu Okręgowego niesposób uznać, że między stronami nie istniał żaden stosunek prawny. Całokształt zachowania powoda wskazywał, iż nie wprowadzał on sztywnych granic między majątkiem spółki a własnym (w innym wypadku winien zadbać o należytą, niebudzącą wątpliwości dokumentację). Zdaniem tego Sądu okoliczności niniejszej sprawy pozwalają na przyjęcie, że spółkę należy traktować co najmniej jako posiadacza zależnego nieruchomości należącej do pozwanego, na podstawie zawartej umowy użyczenia. Zgodnie z art. 713 kc biorący rzecz do używania ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej. Jeżeli poczynił inne wydatki lub nakłady na rzecz, stosuje się odpowiednio przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia. Na mocy art. 753 § 2 kc z czynności swych prowadzący cudzą sprawę powinien złożyć rachunek oraz wydać wszystko, co przy prowadzeniu sprawy uzyskał dla osoby, której sprawę prowadzi. Jeżeli działał zgodnie ze swoimi obowiązkami, może żądać zwrotu uzasadnionych wydatków i nakładów wraz z ustawowymi odsetkami oraz zwolnienia od zobowiązań, które zaciągnął przy prowadzeniu sprawy. Art. 229 § 1 w zw. z art. 230 kc stanowi, że roszczenia właściciela przeciwko zależnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości, jak również roszczenia o naprawienie szkody z powodu pogorszenia rzeczy przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy. To samo dotyczy roszczeń zależnego posiadacza przeciwko właścicielowi o zwrot nakładów na rzecz. Sąd Okręgowy stwierdził, iż spółka była w posiadaniu gruntu należącego do pozwanego co najmniej do kwietnia 2001 r. Ogłoszono wówczas upadłość spółki, pozwany przestał być jej prezesem, a pieczę nad spółką sprawował syndyk upadłości. Jednocześnie wykonawcy prac (parkingu, drogi i kanalizacji), wobec których spółka posiada zadłużenie, zgłosili swoje wierzytelności w 2001 r. Możliwe było zatem uzyskanie informacji o zadłużeniu (kwot oraz źródeł) przez syndyka upadłości. Powód obowiązany był do wykazania, że zwrot gruntu nastąpił co najmniej na rok przed wytoczeniem niniejszego powództwa (24 października 2007 r.). Zgodnie z art. 6 kc ciężar udowodnienia tego faktu spoczywał na osobie, która z faktu tego wywodziła skutki prawne. Z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy oraz z zeznań świadka W. P. wynikało, iż pozwany podpisał umowę dzierżawy działek, na których znajduje się droga dojazdowa oraz parking, w kwietniu i wrześniu 2006 r. Najpóźniej do tego czasu powód był w posiadaniu nieruchomości. Dlatego Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, iż roszczenie powoda w części dotyczącej zwrotu kwoty 1.549.194,02 zł z tytułu robót wykonanych przez spółki (...) oraz (...) uległo przedawnieniu. Wskazał ponadto, iż kwoty wynikające z odsetek za opóźnienie oraz z tytułu kosztów sądowych i egzekucyjnych, zgłoszone przez wymienione podmioty w postępowaniu upadłościowym, nie mogły stanowić nakładów spółki (...) lub bezpodstawnego wzbogacenia pozwanego. Terminowość uregulowania długów przez spółkę była niezależna od ewentualnego wykonania umowy przyrzeczonej przez pozwanego.

Sąd Okręgowy na koniec odniósł się do podniesionego przez pozwanego zarzutu potrącenia. Wskazał na art. 498 § 1 kc i stwierdził, że do potrącenia wierzytelności należy wykazać, iż konkretna wierzytelność istnieje. W ocenie tego Sądu pozwany nie udowodnił w sposób dostateczny, iż przedstawione do potrącenia wierzytelności realnie przysługiwałyby mu przeciwko spółce. Nie były wystarczającym dowodem na zakup trzciny oświadczenia przedłożone przez pozwanego lub rzekome rozliczenia z tego tytułu oraz zeznania świadków, że widzieli trzcinę na dachu. Pozwany został prawomocnie skazany za usiłowanie wprowadzenia w błąd i doprowadzenia syndyka masy upadłościowej spółki do niekorzystnego rozporządzenia mieniem poprzez zgłoszenie wierzytelności w oparciu m. in. o odpis umowy o pracę datowanej na 4 stycznia 2000 r., kopię umowy z dnia 5 marca 2000 r. o zobowiązaniu do zwrotu wszelkich nakładów przez spółkę oraz kopię umowy dzierżawy z dnia 20 grudnia 1997 r. dotyczącej dzierżawy parkingu, na podstawie których przedstawia kwoty do potrącenia. Między spółką, działającymi w niej podmiotami oraz pozwanym jako osobą fizyczną, istniały silne powiązania podmiotowe. Zgłoszonych przez pozwanego wierzytelności nie uznano w postępowaniu upadłościowym. Fakt zawarcia choćby ważnych umów nie oznaczał jeszcze, iż kontrahent posiada z tego tytułu zadłużenie. Pozwany nie przedłożył faktur na dokonane przez siebie zakupy lub jakichkolwiek realnych prób dokonania rozliczeń zadłużenia ze spółką. Nie udowodnił, iż posiada wierzytelności wobec spółki, które nadają się do potrącenia (art. 6 kc). Pozwany ponadto wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 18 maja 2010 r., II K 85/09, został uznany za winnego między innymi tego, że usiłował wprowadzić w błąd syndyka masy upadłościowej spółki (...) i doprowadzić do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 14.137.420 zł masę upadłości tej spółki poprzez zgłoszenie wierzytelności w oparciu o przedłożone umowy cywilnoprawne stwierdzające nieprawdę, co do dat i okoliczności ich zawarcia. Apelacja pozwanego od powyższego wyroku została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 20 kwietnia 2011 r., II AKa 211/10. Wyrok skazujący sądu karnego z mocy art. 11 kpc wiązał w niniejszej sprawie. Zdaniem Sądu Okręgowego konsekwencją tego było to, że zeznania świadków i pozwanego oraz wymienione dokumenty sprzeczne z ustaleniami powyższego wyroku karnego, należało uznać za niewiarygodne. W konkluzji Sądu ten doszedł do wniosku, iż zasadne było żądanie powoda jedynie co do kwoty 180.000 zł. i kwotę tę zasądził wraz z odsetkami od dnia 16 marca 2006 r. (daty doręczenia pozwanemu pierwszego z wniosków o zawezwanie do próby ugodowej). W pozostałej części roszczenie oddalił na podstawie powołanych powyżej przepisów prawa.

O kosztach procesu orzeczona po myśli art. 100 kpc, przyjmując , że powód wygrał proces w 10%, zaś pozwany w 90%.

Apelacje od tego wyroku wywiodły obie strony.

Powód zaskarżył wyrok Sądu Okręgowego w części oddalającej powództwo i zarzucił Sądowi Okręgowemu:

1)  naruszenie prawa materialnego w postaci art. 405 kc poprzez jego niezastosowanie i błędne uznanie, że dochodzona przez powoda kwota 1.549.194,02 zł tytułem kosztów poniesionych przez Spółkę na budowę parkingu, drogi dojazdowej i kanalizacji deszczowej na części działki nr (...) nie stanowi bezpodstawnego wzbogacenia pozwanego, co miało istotny wpływ na wynik postępowania, albowiem skutkowało oddaleniem przez Sąd powództwa w tej części,

2)  naruszenie prawa materialnego w postaci art. 455 kc poprzez jego niezastosowanie i błędne przyjęcie, że powództwo w niniejszej sprawie co do kwoty 1.549.194,02 zł, które powód oparł na bezpodstawnym wzbogaceniu nie stanowiło wezwania pozwanego do zapłaty tej kwoty wobec czego roszczenie powoda nie było przedawnione w dacie wytaczania powództwa

3)  naruszenie prawa materialnego w postaci art. 336 kc poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i błędne przyjęcie że spółka w dacie ponoszenia kosztów na budowę parkingu, drogi dojazdowej i kanalizacji deszczowej na części działki nr (...) była posiadaczem zależnym działki nr (...), co miało istotny wpływ na wynik postępowania, albowiem skutkowało oddaleniem przez Sąd powództwa w tej części,

4)  naruszenie prawa materialnego w postaci art. 713 kc , 753 § 2 kc oraz art. 229 § 1 kc w zw. z art. 230 kc poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i błędne przyjęcie, że Spółka wzięła w dacie ponoszenia kosztów ponoszenia na budowę parkingu, drogi dojazdowej i kanalizacji deszczowej na części działki nr (...) wzięła ją do używania i czyniąc nakłady na nieruchomość mogła żądać zwrotu tych wydatków i nakładów w terminie 1 roku od dnia zwrotu rzeczy, co miało istotny wpływ na wynik postępowania, albowiem skutkowało oddaleniem przez Sąd powództwa w tej części,

5)  naruszenie prawa materialnego w postaci art. 6 kc poprzez jego błędną zastosowanie i błędne przyjęcie, że powód nie udowodnił, że zwrot działki nr (...) nastąpił nie później niż rok od wytoczenia powództwa

6)  naruszenie prawa procesowego w postaci art. 233 kpc w zw. z art. 328 § 2 kpc przejawiające się w przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów, poprzez dokonanie błędnego ustalenia stanu faktycznego sprawy i uznanie, że zwrot działki nr (...) nastąpił w kwietniu i czerwcu 2006r. na skutek zawarcia umów dzierżawy działki pomiędzy pozwanym a W. P., a nie po dacie uprawomocnienia się wyroku w sprawie o złożenie zastępczego oświadczenia woli, a więc nie później niż na rok przed wytoczeniem powództwa, co miało istotny wpływ na wynik postępowania, albowiem skutkowało oddaleniem przez Sąd powództwa w tej części,

7)  naruszenie prawa procesowego w postaci art. 233 kpc w zw. z art. 328 § 2 kpc przejawiające się w przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów, poprzez dokonanie błędnego ustalenia stanu faktycznego sprawy i uznanie, że spółka w dacie ponoszenia kosztów na budowę parkingu, drogi dojazdowej i kanalizacji deszczowej na części działki nr (...) była posiadaczem zależnym działki nr (...), co miało istotny wpływ na wynik postępowania, albowiem skutkowało oddaleniem powództwa w tej części,

Na podstawie tych zarzutów powód domagał się zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania przed Sądem II instancji według norm przepisanych i zwolnienia powoda od kosztów sądowych w części dotyczącej opłaty stosunkowej od niniejszego apelacji w całości.

Z kolei pozwany zaskarżył wyrok Sądu Okręgowego w części uwzględniającej powództwo i zarzucił temu Sądowi:

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucam:

1.  naruszenie prawa materialnego art. 498 § 1 k.c. przez jego niewłaściwe zastosowanie poprzez uznanie, że wierzytelność o zwrot kosztów zakupu trzciny na dach hoteli (...) w G. przedstawiona przez pozwanego do potrącenia wierzytelnościami powoda dochodzonymi w niniejszej sprawie, w tym z zasądzoną wierzytelnością o zapłatę kwoty 180.000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia marca 2006 r., nie istnieje;

2.  naruszenie prawa procesowego - art. 233 k.p.c. przez błędną ocenę dowodów zebranych w sprawie i wskutek tego uznanie, że pozwany „nie udowodnił w sposób dostateczny", iż przedstawiona do potrącenia wierzytelność o zwrot kosztów zakupi trzciny na dach hotelu (...) przysługiwała mu przeciwko spółce (...).

W oparciu o te zarzuty pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części poprzez oddalenie powództwa w tej części, tj. w zakresie żądania zasądzenia na rzecz powoda kwoty 180.000 zł odsetkami ustawowymi od dnia 16 marca 2006 r. do dnia zapłaty; ewentualnie, uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do rozpoznania w tej części Sądowi Okręgowemu w Olsztynie.

Ponadto wniósł o rozpoznanie, w trybie art. 380 k.p.c., postanowienia Sądu Okręgowego Olsztynie z dnia 16 listopada 2012 r., w którym oddalone zostały wnioski dowodowe pozwanego zawarte na stronie czwartej pisma procesowego pozwanego z dnia 14 marca 2008 r.

Każda strona domagała się oddalenia apelacji wywiedzionej przez przeciwnika procesowego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Obie apelacje są niezasadne.

W pierwszej kolejności Sąd Apelacyjny uznał za konieczne odnieść się do apelacji strony powodowej jako dalej idącej. Zaskarżone przez nią rozstrzygnięcie dotyczy roszczenia o zapłatę łącznej kwoty 1.549.194,02 zł tytułem zwrotu kosztów poniesionych przez spółkę na budowę parkingu, drogi dojazdowej i kanalizacji na części działki o nr (...), co do której ostatecznie nie została zrealizowana przedwstępna umowa sprzedaży z dnia 7 kwietnia 1999r. Sąd Okręgowy w tym względzie przyjął, iż z uwagi na powiązania pozwanego ze spółką (...) wskazujące na zawarcie umowy użyczenia tej nieruchomości, powyższe inwestycje należało traktować jako nakłady na grunt tego pierwszego, a nie bezpodstawne wzbogacenie spółki. Nakłady te podlegały rozliczeniu w oparciu o art. 229 §1 w zw. art. 230 w zw. z art. 753 § 2 i art. 713 kc. Według Sądu I instancji pozwany podpisał w kwietniu i we wrześniu 2006r. umowę dzierżawy przedmiotowej nieruchomości i w związku z tym powoda należało do tej pory traktować jako jej posiadacza. Skoro powód wystąpił z pozwem w dniu 24 października 2007r. to prawidłowe było stanowisko pozwanego o przedawnieniu dochodzonego tym pozwem roszczenia.

W tym miejscu należy stwierdzić, iż strona powodowa analizowane roszczenie traktowała w pierwszej kolejności jako zwrot bezpodstawnego wzbogacenia pozwanego kosztem upadłej spółki, a dopiero na wypadek odmiennego stanowiska jako zwrot nakładów poczynionych na nieruchomości pozwanego (k. 6, 162 i 194). Zatem omówienia wymaga zasadność tego roszczenia w kontekście obu tych podstaw odpowiedzialności pozwanego.

Sąd Okręgowy w uzasadnieniu wyroku doszedł do wniosku, iż inwestycje poczynione przez spółkę na nieruchomość pozwanego należy traktować jako nakłady, a nie jako bezpodstawne wzbogacenie. Zagadnienie zwrotu nakładów pomiędzy posiadaczem rzeczy a jej właścicielem reguluje art. 226 kc. W literaturze prawniczej oraz w orzecznictwie sądowym przyjmuje się, iż zawarte w nim regulacje stanowią przepisy szczególne do ogólnych norm o bezpodstawnym wzbogaceniu i posiadacz nieruchomości, który dokonał na nią nakładów, nie może po upływie terminu przedawnienia przewidzianego w art. 229 kc dochodzić ich równowartości na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu (Kodeks cywilny- komentarz, t. I, Wyd. C.H. Beck 2011, komentarz do art. 226 i cytowane w nim orzecznictwo). Stanowisko to przemawia za trafnością poglądu Sądu I instancji, iż analizowane roszczenie powinno być oceniane w kontekście zasad dotyczących zwrotu nakładów albowiem pozwany w relacjach z powodową spółką występował jako jej członek zarządu i jedyny udziałowiec. Domniemywać więc należy, iż spółka była w chwili poczynienia nakładów w 1998r.na nieruchomości pozwanego jej posiadaczem zależnym na podstawie zawartej umowy użyczenia.

Dodatkowo wskazać należy na przeszkodę, która uniemożliwia uwzględnienie omawianego roszczenia na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Mianowicie w praktyce sądowej przyjmuje się, iż wartość wzbogacenia, w sytuacji gdy wydanie korzyści w naturze jest niemożliwe, ustala się w kwocie pieniężnej według chwili żądania zwrotu. Decydujące zatem znaczenie ma aktualny stan wzbogacenia istniejący w chwili wyrokowania (Kodeks cywilny -komentarz jw., komentarz do art. 405; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2009r., IV CSK 27/09; E. Gniewek: Kodeks cywilny – komentarz, C.H.Beck 2013, komentarz do art. 405, teza 5). W niniejsze sprawie strona powodowa w postępowaniu przed Sądem I instancji zgłosiła wnioski o dopuszczenie dowodu w opinii biegłego z zakresy wyceny nieruchomości w celu ustalenia wartości wzbogacenia pozwanego z tytułu wybudowania na części działki o nr (...) parkingu wraz z drogą dojazdową oraz kanalizacją deszczową (k. 228-229, 233-235). Sąd Okręgowy na rozprawie w dniu 16 listopada 2012r. oddalił powyższy wniosek i strona powodowa nie zgłosiła do tej decyzji zastrzeżenia, o którym mowa w art. 162 kpc (k. 599 odw.). Oznacza to, że skutkiem niepodniesienia przez stronę zarzutu nieprawidłowości w zakresie przeprowadzania dowodów jest bezpowrotna utrata tego zarzutu w dalszym toku postepowania, także w postępowaniu apelacyjnym (Kodeks postępowania cywilnego- komentarz, Wyd. L. 2012, t. I, str. 728-729).

Z uwagi na powyższe Sąd Apelacyjny uznał, iż strona powodowa w sposób właściwy nie udowodniła wysokości bezpodstawnego wzbogacenia pozwanego na skutek poniesienia kosztów w/w inwestycji na jego nieruchomości. Wzbogacenie to powinno być wykazane według stanu istniejącego w chwili wyrokowania. Nie został w sprawie przeprowadzony właściwy dowód, który umożliwiłby poczynienie w tym względzie prawidłowych ustaleń faktycznych. Dlatego przedmiotowe roszczenie nie mogło być uwzględnione na omówionej podstawie.

Gdy chodzi o drugą wskazaną przez powoda podstawę powództwa o zapłatę kwoty 1.549.194,02 zł, a mianowicie zwrot nakładów na nieruchomość pozwanego, to z uwagi na podniesiony zarzut przedawnienia zachodzi konieczność przesądzenia kwestii zwrotu tej nieruchomości właścicielowi. Sąd Okręgowy ostatecznie uznał, iż nastąpiło to najpóźniej w kwietniu i we wrześniu 2006r. Zdaniem Sądu Apelacyjnego należy w tej kwestii odnieść się do stanowiska strony pozwanej, która w trakcie procesu konsekwentnie twierdziła, iż doszło do wydania nieruchomości do chwili ogłoszenia upadłości powodowej spółki i powołania syndyka masy upadłości, tj. do dnia 20 kwietnia 2001r. Stanowisko to jest przekonywujące albowiem odwołuje się ono do istotnych okoliczności dotyczących nieujęcia nieruchomości w spisie inwentarza dokonanego przez syndyka z dnia 25 maja 2001r. (k. 248- 256), a także nieujęcia władania tej nieruchomości przez inne podmioty w protokole opisu i oszacowania z dnia 20 lutego 2002r. w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym przeciwko pozwanemu (k. 259- 262). W ocenie Sądu Apelacyjnego okoliczności te przemawiają za konsekwentnym stanowiskiem strony pozwanej, iż do wydania mu przedmiotowej nieruchomości doszło do chwili ogłoszenia upadłości spółki (...) w dniu 20 kwietnia 2001r. (k. 162, 217, 245 i 599 odw.). Z przebiegu postępowania przed Sądem Okręgowym wynika, iż strona powodowa nie zgłosiła wniosku dowodowego, który prowadziłby do wykazania prawdziwości jej twierdzeń w tym względzie.

W tym stanie rzeczy należy uznać za uzasadniony podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia dochodzonego roszczenia. Skoro bowiem od 2001r. powód nie posiadał w/w nieruchomości, na której dokonane zostały kosztem upadłej spółki nakłady, to w chwili wniesienia powództwa w niniejszej sprawie w dniu 24 października 2007r. upłynął roczny termin przedawnienia przewidziany w art. 229 w zw. z art. 230. Notabene upłynął także trzyletni okres przedawnienia określony w art. 118 kc, który byłby właściwy dla roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia pozwanego. Dodatkowym argumentem świadczącym o niezasadności powództwa w kontekście przepisów o zwrocie nakładów jest to, że wartość nakładów poczynionych przez posiadacza przewidzianych w art. 226 kc ustala się według ich stanu i cen z chwili wydania rzeczy właścicielowi (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 października 1990r., III CZP 58/90- OSN 1991/5-6/57). W niniejszej sprawie nie został jednak przeprowadzony dowód, który umożliwiłby dokonanie wiarygodnych ustaleń faktycznych w tym zakresie.

Dlatego Sąd Apelacyjny uznał za niezasadne wszystkie zarzuty zawarte w apelacji powoda. Zebrany w niniejszej sprawie materiał procesowy nie potwierdza jego stanowiska. Sąd I instancji prawidłowo oddalił jego roszczenie przyjmując za zasadny zarzut przedawnienia. Ponadto nie zostały przeprowadzone dowody, które pozwoliłyby poczynić konkretne ustalenia wskazujące na prawidłową wartość bezpodstawnego wzbogacenia pozwanego bądź wartość nakładów na jego nieruchomości.

Sąd Apelacyjny uznał za niezasadną także apelację pozwanego od rozstrzygnięcia Sądu I instancji uwzględniającego powództwo w kwocie 180.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia wynikającego z różnicy między kwotą uiszczoną przez powodowa spółkę w ramach umowy przedwstępnej a wartością uzyskanych przez nią nieruchomości. Sąd Okręgowy w tym zakresie poczynił ustalenia faktyczne i doszedł do wniosków, które Sąd Apelacyjny aprobuje i przyjmuje za własne. Ustalenia te mają oparcie w zgromadzonym materiale dowodowym, który został oceniony zgodnie z zasadą wynikającą z art. 233 § 1 kpc. Z kolei wnioski są konsekwencją prawidłowo zastosowanych przepisów prawa materialnego.

Pozwany w swej apelacji już nie kwestionuje skuteczności powyższego roszczenia powoda. Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku dokonał jego prawidłowej oceny. Trafnie Sąd ten analizowane roszczenie zakwalifikował jako bezpodstawne wzbogacenie, a ściślej jako nienależne świadczenie albowiem stanowi ono nadpłaconą przez powodową spółkę kwotę na poczet ceny wynikającej z przedwstępnej umowy sprzedaży (art. 410 kc). Z ustaleń Sądu I instancji wynika, iż umowa wiązała do dnia 7 kwietnia 2004r. Powód w dniach 20 lutego 2006r. i 25 czerwca 2007r. wszczynał przeciwko pozwanemu postępowania- zawezwania do próby ugodowej o zapłatę przedmiotowej należności. Działania te spowodowały przerwę biegu trzyletniego terminu przedawnienia wynikającego z art. 118 kc czyniąc nieskutecznym podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia. Zgodzić się ponadto należy z Sądem Okręgowym, iż w niniejszej sprawie nie ma zastosowania art. 390 § 3 kc w brzmieniu obowiązującym po dniu 25 września 2003r. W literaturze przedmiotu przyjmuje się, iż przewidziany w nim roczny termin przedawnienia dotyczy wszystkich roszczeń, które powstały wskutek zawarcia umowy przedwstępnej, także i tych wynikających z jej dodatkowych zastrzeżeń umownych (Komentarz do art. 390 kc- System Informacji Lex 17/2013). Omawiane roszczenie ma inne źródło ponieważ wywodzi się ono z faktu nierozliczenia otrzymanej przez pozwanego kwoty 2.000.000 zł i stanowi ono nienależnie uzyskane świadczenie. Wreszcie wskazać należy za Sądem I instancji na pogląd Sądu Najwyższego zawarty w uchwale z dnia 8 marca 2007r., III CZP 3/07 (OSNC 2008/2/15), zgodnie z którym roszczenie o zwrot kwoty nadpłaconej na poczet świadczenia z umowy przyrzeczonej, która nie została zawarta, nie przedawnia się z upływem terminu rocznego określonego w art. 390 § 3 kc.

Pozwany w swej apelacji eksponuje okoliczność związaną z potrąceniem z wierzytelnością powodowej spółki wierzytelności z tytułu zwrotu kosztów zakupu trzciny na dach hotelu (...) w G.. Sąd I instancji wyjaśnił w uzasadnieniu wyroku konsekwencje dowodowe dla niniejszej sprawy wynikające z prawomocnego skazania pozwanego wyżej omówionym wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 18 maja 2010r. w sprawie II K 85/09. Mianowicie podważona została wiarygodność dokumentów, zeznań świadków oraz pozwanego sprzecznych z ustaleniami wyroku karnego. Zgodzić się należy z Sądem I instancji, iż przeprowadzone w niniejszej sprawie dowody wskazane przez pozwanego nie mogły świadczyć o wierzytelności pozwanego.

Ponadto należy mieć na uwadze, iż Sąd Okręgowy na rozprawie w dniu 16 listopada 2012r. oddalił także wniosek pozwanego z dnia 14 marca 2008r. o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego w celu ustalenia wartości trzciny niezbędnej do pokrycia dachu hotelu (k. 244 od. i 599 odw.). Do tej decyzji Sądu nie zostały zgłoszone zastrzeżenia, o których mowa w art. 162 kpc. Z przyczyn już wyżej podanych strona powodowa utraciła możliwość powoływania się na zaniechania w gromadzeniu materiału dowodowego. Powód kwestionował przedstawioną przez pozwanego do potrącenia wierzytelność. W związku z tym obowiązkiem procesowym tego ostatniego było wykazanie jej istnienia i wysokości. Pozwany temu obowiązkowi w sposób należyty nie sprostał. Dlatego jego oświadczenie o potrąceniu nie mogło wywołać skutku, o którym mowa w art. 498 § 2 kc.

Z podanych przyczyn Sąd Apelacyjny uznał, iż Sąd I instancji nie naruszył przepisów prawa wskazanych w apelacji pozwanego.

Reasumując, obie apelacje zostały oddalone na podstawie art. 385 kpc.

O kosztach procesu w instancji odwoławczej Sąd Apelacyjny postanowił zgodnie z art. 98 § 1 i art. 108 §1 kpc oraz § 6 pkt 6 i 7 oraz § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( Dz. U. nr 163, poz. 1349 ze zm.).