Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 października 2014 roku.

Sąd Okręgowy w Świdnicy w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący :	SSO Waldemar Majka (spr.)
Sędziowie :	SSO Adam Pietrzak SSO Ewa Rusin
Protokolant :	Ewa Ślemp

przy udziale Barbary Chodorowskiej Prokuratora Prokuratury Okręgowej,

po rozpoznaniu dnia 31 października 2014 roku

sprawy

1. A. M.

córki H. i A. z domu D.

urodzonej (...) w Ś.

oskarżonej z art. 286 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., art. 286 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

2. Z. M.

córki S. i F. z domu G.

urodzonej (...) w W.

oskarżonej z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez prokuratora i obrońców oskarżonych

od wyroku Sądu Rejonowego w Wałbrzychu

z dnia 18 lipca 2014 roku, sygnatura akt III K 679/13

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelacje za oczywiście bezzasadne;

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. Ł. Z. z Kancelarii Adwokackiej w W. 516,60 złotych tytułem kosztów nie opłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonej A. M. z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

III.  zwalnia oskarżone od ponoszenia kosztów sądowych związanych z postępowaniem odwoławczym zaliczając wydatki za to postępowanie na rachunek Skarbu Państwa.

Sygnatura akt: IV Ka 714/14

Prokurator Rejonowy w Wałbrzychu wniósł akt oskarżenia przeciwko A. M. oskarżając ją o to, że:

I.  w dniu 16 stycznia 2009 roku w W., woj. (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 53.836,12 złotych Bank (...) S.A. z/s w G., poprzez przedłożenie poświadczającego nieprawdę zaświadczenia o zatrudnieniu i wysokości zarobków w Hotelu (...) Z. M. w S. i wprowadzenie w błąd pracownika placówki finansowej (...) PHU (...) z/s w W. co do zamiaru i możności wywiązania się z przyjętego na siebie zobowiązania umowy kredytu gotówkowego nr (...), tj. o przestępstwo z art. 286§1 kk i art. 297§1 kk w zw. z art. 11§2 kk,

II.  w dniu 24 listopada 2009 r. w W., woj. (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 20.000 złotych Bank (...) S.A. z/s w G., poprzez przedłożenie, podpisanego wcześniej przez siebie, poświadczającego nieprawdę, zaświadczenia o zatrudnieniu i wysokości zarobków w Hotelu (...) w S. i wprowadzenie w błąd pracownika banku co do zamiaru i możności wywiązania się z przyjętego na siebie zobowiązania umowy kredytu gotówkowego nr (...), tj. o przestępstwo z art. 286§1 kk i art. 297§1 kk w zw. z art. 11§2 kk,

III.  w dniu 14 grudnia 2010 roku w W., woj. (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 6.000 złotych spółkę (...) S.A. z/s w S., poprzez przedłożenie podpisanego wcześniej przez sibie, poświadczającego nieprawdę zaświadczenia o zatrudnieniu i wysokości zarobków w Hotelu (...) Z. M. w S. i wprowadzenie w błąd pośrednika współpracującego z firmą (...) Sp. z o.o. co do zamiaru i możności wywiązania się z przyjętego na siebie zobowiązania umowy pożyczki pieniężnej nr (...), tj. o przestępstwo z art. 286§1 kk i art. 270§1 kk w zw. z art. 11§2 kk.

Nadto, oskarżył Z. M. o to, że:

IV.  w dniu 12 stycznia 2009 roku w W., woj. (...), udzieliła pomocy A. M. w doprowadzeniu do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 53.836,12 złotych Bank (...) S.A. z/s w G., poprzez poświadczenie nieprawdy w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wysokości zarobków A. M. w Hotelu (...) Z. M. w S., które to zaświadczenie A. M. przedłożyła następnie w celu osiągnięcia korzyści finansowej w (...) PHU (...) z/s w W., wprowadzając w błąd pracownika tejże placówki co do zamiaru i możności wywiązania się z przyjętego na siebie zobowiązania umowy kredytu gotówkowego nr (...), tj. o przestępstwo z art. 18§3 kk w zw. z art. 286§1 kk i art. 297§1 kk w zw. z art. 11§2 kk.

Wyrokiem z dnia 18 lipca 2014 roku (sygnatura akt III K 679/13) Sąd Rejonowy w Wałbrzychu:

I.  Oskarżoną A. M. uznał za winna popełnienia zarzucanego jej czynu opisanego w pkt I części wstępnej wyroku z tym, iż przyjął, że oskarżona doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (...) Bank S.A. w G., to jest występku z art. 286§1 kk i art. 297§1 kk w zw. z art. 11§2 kk i za czyn ten na podstawie art. 286§1 kk w zw. z art. 11§3 kk wymierzył jej karę roku pozbawienia wolności;

II.  oskarżoną A. M. uznał za winną popełnienia zarzucanego jej czynu opisanego w pkt II części wstępnej wyroku, to jest występku z art. 286§1 kk i art. 297§1 kk w zw. z art. 11§2 kk i za czyn ten na podstawie art. 286§1 kk w zw. z art. 11§3 kk wymierzył jej karę roku pozbawienia wolności;

III.  oskarżoną A. M. uznał za winną popełnienia zarzucanego jej czynu opisanego w pkt III części wstępnej wyroku, to jest występku z art. 286§1 kk i art. 270§1 kk w zw. z art. 11§2 kk i za czyn ten na podstawie art. 286§1 kk w zw. z art. 11§3 kk wymierzył jej karę 9 (dziewięciu) miesięcy pozbawienia wolności;

IV.  na podstawie art. 85 kk i art. 86§1 kk połączył wymierzone wobec oskarżonej A. M. w pkt I, II i III części dyspozytywnej wyroku kary pozbawienia wolności i wymierzył tejże oskarżonej karę łączną roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie na podstawie art. 69§1 i 2 kk i art. 70§1 pkt 1 kk zawiesił warunkowo tytułem próby na okres lat 5 (pięciu);

V.  na podstawie art. 72§2 kk zobowiązał oskarżoną A. M. do naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonych Banku (...) S.A. z/s w G. kwoty 37.975, 68 zł ( trzydzieści siedem tysięcy dziewięćset siedemdziesiąt pięć złotych sześćdziesiąt osiem groszy), (...) S.A. z/s w S. kwoty 5287 zł ( pięć tysięcy dwieście osiemdziesiąt siedem złotych) w terminie 3 ( trzech) lat od dnia uprawomocnienia się wyroku;

VI.  na podstawie art. 66§1 kk i art. 67§1 kk warunkowo umorzył postępowanie karne wobec oskarżonej Z. M. przyjmując, iż dopuściła się ona czynu polegającego na tym, że w dniu 12 stycznia 2009 roku w S. jako pracodawca prowadząc działalność gospodarczą pod nazwą Hotel (...) z siedzibą w S. poświadczyła nieprawdę co do stanowiska, na którym zatrudniona była A. M. oraz co do wysokości jej średniego miesięcznego wynagrodzenia brutto i netto za ostatnie trzy miesiące, co stanowiło okoliczności mające znaczenie prawne, przyjmując, iż czyn ten stanowi wypadek mniejszej wagi, tj. występku z art. 271§1 i §2 kk tytułem próby na okres roku;

VII.  na podstawie art. 44§2 kk orzekł przepadek dowodów rzeczowych w postaci dwóch zaświadczeń o zatrudnieniu i zarobkach A. M. datowanych na dzień 12 stycznia 2009 r. i 23 listopada 2009 r.;

VIII.  zasądził id Skarbu Państwa na rzecz adw. Ł. Z. z Kancelarii Adwokackiej w W. kwotę 826,10 ( osiemset dwadzieścia sześć złotych dziesięć groszy) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonej A. M. z urzędu;

IX.  zwolnił oskarżone od wydatków poniesionych przez Skarb Państwa od chwili wszczęcia postępowania, zaliczając je na rachunek Skarbu Państwa i nie wymierzył im opłat.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł prokurator, zaskarżając wyrok w części dotyczącej oskarżonej Z. M. zarzucając:

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający istotny wpływ na jego treść, polegający na niesłusznym przyjęciu, że zachowanie oskarżonej Z. M. wyczerpało jedynie znamiona czynu z art. 271§1 i 2 kk, co było wynikiem bezkrytycznego dania wiary wyjaśnieniom oskarżonej Z. M., podczas gdy konsekwentne i spójne co do treści wyjaśnienia oskarżonej A. M. w pełni potwierdzają sprawstwo oskarżonej Z. M. w zakresie popełnienia zarzuconego jej przestępstwa,

a podnosząc wskazany zarzut wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w części dotyczącej oskarżonej Z. M. i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł obrońca oskarżonej Z. M., zaskarżając wyrok w części dotyczącej tej oskarżonej w pkt VI jego części dyspozytywnej zarzucając:

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na treść orzeczenia, polegający na przyjęciu, iż w niniejszej sprawie występują okoliczności pozwalające stwierdzić, że oskarżona – Z. M. – swoim zachowaniem wyczerpała znamiona występku stypizowanego w art. 271§2 kk, podczas gdy okoliczności wystawienia zaświadczenia o zatrudnieniu A. M. z dnia 12 stycznia 2009 r. wskazują, iż czynność związana z podpisaniem przez oskarżoną w/w zaświadczenia była dokonana na skutek niezachowania należytej ostrożności, co winno rozpatrywane być jedynie w kategoriach działania nieumyślnego,

a podnosząc wskazany zarzut wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonej – Z. M. – od zarzucanego jej czynu opisanego w pkt IV części wstępnej wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł obrońca oskarżonej A. M., zaskarżając wyrok w całości na korzyść oskarżonej, zarzucając:

1.  obrazę przepisów postępowania, tj. art. 7 w zw. z art. 4 w zw. z art. 5§2 kpk polegającą na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów, poprzez dowolne, jedynie niekorzystne dla oskarżonej przyjęcie, iż w zakresie umów kredytowych zawieranych w dniu 16 stycznia 2009 r. oraz 24 listopada 2009 r. z (...) S.A. z/s w G., oskarżona już w chwili zawierania tychże umów nie miała zamiaru wywiązywania się z nich, w sytuacji gdy z uwagi na wysokość spłaconych przez oskarżoną rat, uzasadnione oczekiwanie uwłaszczenia a następnie sprzedaży lokalu mieszkalnego z przeznaczeniem uzyskanej kwoty na spłatę kredytu, daty zawierania tychże umów ( w kontekście globalnego zadłużenia oskarżonej na chwilę ich zawierania ), jak również łączną wysokość dochodów uzyskiwanych przez oskarżoną z małżonkiem, w pełni zasadne jest przyjęcie, iż zadłużenie powstałe z tytułu wyżej wymienionych umów co najmniej na chwilę ich zawierania, nie było zamierzone,

2.  obrazę przepisów postępowania, tj. art. 7 kpk poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, polegające na sprzecznym z zasadami doświadczenia życiowego i prawidłowego rozumowania przyjęciu, iż oczekiwanie oskarżonej co do uzyskania kwoty pieniężnej z tytułu uwłaszczenia, a następnie sprzedaży wynajmowanego lokalu mieszkalnego pozbawione było jakichkolwiek racjonalnych przesłanek, w sytuacji gdy zasady uwłaszczenia przedmiotowego lokalu są przepisami powszechnie obowiązującego praw, których treść pozwalała oskarżonej zasadnie oczekiwać, iż uwłaszczenie będzie miało miejsce, w dodatku na bardzo korzystnych warunkach dla oskarżonej, ponadto gdy oskarżona oraz inni najemcy podjęli kroki zmierzające do przedmiotowego uwłaszczenia jeszcze przed zawarciem umów kredytowych z dnia 16 stycznia oraz 24 listopada 2009 r., natomiast jak wynika z treści korespondencji miedzy lokatorami a Starostwem Powiatowym w W., a następnie Urzędem Miejskim w W., opóźnienie w realizacji procedury uwłaszczeniowej ma charakter szczególny i nieoczekiwany,

a podnosząc wskazane zarzuty wniósł o :

1)  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wyłączenie z opisu czynów ( jak również adekwatne wyłącznie art. 286§1 kk z kwalifikacji prawnej czynów ) opisanych w pkt I i II części wstępnej wyroku fragmentów, iż oskarżona wprowadzić miała w błąd pracownika placówki finansowej ( banku) co do zamiaru i możności wywiązania się z przyjętego na siebie zobowiązania kredytu gotówkowego,

2)  uchylenie obowiązku naprawienia szkody na rzecz Banku (...) S.A. z/s w G.

3)  a następnie wniósł o zmianę wyroku w zakresie wymierzonej oskarżonej kary poprzez:

-

wymierzenie oskarżonej za czyn opisany w pkt I części wstępnej wyroku kary 6 miesięcy pozbawienia wolności,

-

wymierzenie oskarżonej za czyn w pkt II części wstępnej wyroku kary 6 miesięcy pozbawienia wolności,

-

wymierzenie oskarżonej kary łącznej za czyny opisane w pkt I, II i III części wstępnej wyroku 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4 (czterech) lat.

Nadto skarżący wniósł o przyznanie kosztów pomocy prawnej udzielonej oskarżonej w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych, które to koszty nie zostały zapłacone w całości ani w części.

Sąd okręgowy zważył:

apelacja obrońcy oskarżonej A. M. jest bezzasadna.

Za chybione uznać należy stanowisko skarżącego o naruszeniu przepisów prawa procesowego tj. art. 7 kpk w zw. z art. 4 kpk w zw. z art. 5 § 2 kpk, a sąd I instancji trafnie ustalił, iż oskarżona A. M. działała z zamiarem bezpośrednim, kierunkowym w rozumieniu art. 286 § 1 kk

Kwestionując dokonaną przez sąd orzekający ocenę zgromadzonych dowodów i negując ustalony przez sąd zamiar z jakim działała oskarżona apelujący nie przedstawił merytorycznych argumentów mogących dokonaną ocenę i poczynione w powyższym zakresie ustalenia podważyć.

Oskarżona wprowadziła w błąd pokrzywdzonych co do okoliczności istotnych z punktu widzenia oceny jej zdolności kredytowej przedkładając stwierdzające nieprawdę zaświadczenia o zatrudnieniu i wysokości zarobków w Hotelu (...) Z. M. w S., w których wykazywana była wysokość osiąganych dochodów w sposób znacznie odbiegający od tych jakie za wykonywaną pracę uzyskiwała wówczas oskarżona. Oskarżona zresztą sprawstwa swego nie neguje i jak przyznanła w swoich wyjaśnieniach „nieprawdą w przedmiotowych zaświadczeniach jest wysokość mojego wynagrodzenia oraz zajmowane przeze mnie stanowisko. Ja wówczas pracowałam jako zwykła recepcjonistka z wynagrodzeniem ok. 1300 zł brutto (to na pewno była najniższa krajowa pensja), a w kolejnych wyjaśnieniach : „nie jest prawdą, że byłam zatrudniona jako kierownik recepcji tylko recepcjonistka, wysokość wynagrodzenia również nie jest prawdziwa” (k. 418).

Oskarżona działając z rozeznaniem i wolą osiągnięcia zamierzonego skutku wywołała u pokrzywdzonych błędne przekonanie – o niewątpliwie istotnej okoliczności z punktu widzenia możliwości pozyskania kredytu czy pożyczki i miała świadomość, że w sytuacji gdyby wskazane podmioty miały wiedzę odnośnie jej rzeczywistej sytuacji finansowej oskarżonej, w tym zwłaszcza wysokości osiąganych dochodów, jak również wysokości istniejących wówczas zobowiązań finansowych zapewne nie udzieliłyby wnioskowanych środków w ramach kredytu czy też pożyczki. Jak podkreśla się w praktyce orzeczniczej niekorzystnym rozporządzeniem mieniem przy zawarciu umowy kredytowej nie musi być rzeczywista strata w sensie materialnym, lecz już sam fakt przyznania kredytu bez odpowiedniego zabezpieczenia bądź obarczonego większym ryzykiem banku. Oczywiste jest bowiem, że bank kierując się zasadami racjonalnego gospodarowania, nie przyznałby kredytu w sytuacji przedstawienia przez oskarżoną prawdziwych informacji o formie zatrudnienia i rzeczywistych dochodach. (tak w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 11 lipca 2013 roku II Aka 223/13).

W niniejszej sprawie nie można ponadto nie zauważyć, iż jak przyznała w swoich wyjaśnieniach oskarżona w celu zasięgnięcia informacji co do możliwości uzyskania kredytu konsolidacyjnego oraz warunków jakie winna spełniać w tym zwłaszcza wysokości wymaganego wynagrodzenia przed wypełnieniem zaświadczenia o zarobkach udała się do pośrednika finansowego jak podała „uzyskałam informację od pośrednictwa, że jeżeli będę otrzymywać takie dochody to uzyskam taki kredyt. Ja byłam w tym pośrednictwie najpierw żeby dowiedzieć się jakie warunki muszę spełnić żeby uzyskać taki kredyt” (k. 418).

Na uwzględnienie nie zasługuje również drugi z podniesionych w apelacji zarzutów naruszenia przepisów prawa procesowego tj. zarzut naruszenia art. 7 kpk. W uzasadnieniu wniesionego środka odwoławczego autor apelacji odwołując się do okoliczności które zaistniały już po niekorzystnym rozporządzeniu mieniem przez pokrzywdzonych podnosi, iż wymieniona dokonała częściowej spłaty zaciągniętych zobowiązań. Powyższe jednakże nie ekskulpuje oskarżonej, jak stara się to przedstawić skarżący, ale może być postrzegane jedynie jako zachowanie po popełnieniu przestępstw. Deklaracje oskarżonej, iż miała zamiar spłacić zaciągnięte zobowiązanie ze środków pochodzących ze sprzedaży mieszkania przy ul. (...) w W., które zarówno w chwili zawierania umów kredytowych, jak i obecnie nie jest jej własnością oskarżonej nie mogą być uznane za wiarygodne. Łączna wysokość zadłużenia oskarżonej tak wobec banków jak i instytucji udzielających pożyczek czyniła niemożliwym przy uwzględnieniu wysokości osiąganych dochodów realność spłaty zaciągniętych zobowiązań. Przeznaczanie zaś części pozyskiwanych środków z kredytów na spłatę kredytów wcześniej zaciąganych miało uchronić oskarżoną od kłopotów, a głównie zarzutu działania z zamiarem oszustwa, co jednak nie nastąpiło. Ocena wskazanych okoliczności dokonana w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku jest ze wszech miar trafna i sąd odwoławczy w pełni ją podziela. To właśnie ocena sytuacji majątkowej oskarżonej w zestawieniu z zakresem zobowiązań, jak też pozyskiwanie pożyczek od instytucji innych niż banki, kiedy utraciła już zdolność kredytową świadczy o tym, iż funkcjonowanie w ramach „spirali kredytowej” stanowiło swoisty sposób na życie oskarżonej.

Z tych też względów orzeczono jak w wyroku (art.437§1 kpk) nie znajdując podstaw do zakwestionowania zasadności zaskarżonego wyroku.

Co do apelacji prokuratora oraz obrońcy oskarżonej Z. M., stwierdzić należy, iż apelacje te są bezzasadne w stopniu oczywistym, a wobec braku wniosku z art. 457 § 2 kpk odnoszenie się do wskazanych apelacji w niniejszym uzasadnieniu pozostaje zbędne.

Na podstawie art. 29 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 26 maja 1982 roku Prawo o Adwokaturze (Dz. U. Nr 16 poz. 124 z późn. zm.) oraz § 14 ust. 2 pkt 4 i § 19 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2013.461 tj.) zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adw. Ł. Z. z Kancelarii Adwokackiej w W. kwotę 516,60 złotych tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonej A. M. z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

O kosztach sądowych postępowania odwoławczego, należnych Skarbowi Państwa, orzeczono na podstawie art. 624§1 kpk zwalniając oskarżoną od ponoszenia tych kosztów zaliczając wydatki za to postępowanie na rachunek Skarbu Państwa wobec zakresu jej finansowych zobowiązań.