Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 3 grudnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Monika Kośka (spr.)

Sędziowie: SSO Teresa Kołbuc

SSO Barbara Dziewięcka

Protokolant: st. prot. sąd. Iwona Cierpikowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 grudnia 2014 r. sprawy

z wniosku J. B.

z udziałem (...) S.A. w L. i B. B.

o ustanowienie służebności przesyłu

na skutek apelacji uczestnika (...) S.A. w L.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Jędrzejowie

z dnia 1 lipca 2014 r., sygn. akt VI Ns 81/13

postanawia: oddalić apelację i zasądzić od (...) S.A. w L. na rzecz J. B. 90 (dziewięćdziesiąt) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

II Ca 1184/14

UZASADNIENIE

Postanowieniem z 1 VII 2014r Sąd Rejonowy w Jędrzejowie ustanowił na nieruchomości położonej we W., oznaczonej numerem ewidencyjnym działki (...), stanowiącej współwłasność na zasadzie wspólności ustawowej małżeńskiej J. B. i B. B., dla której prowadzona jest księga wieczysta (...), na rzecz (...) S.A. w L. służebność przesyłu, polegającą na eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych linii średniego napięcia na pasie gruntu o pow. 216 m ² oznaczonym jako linia nr 1 oraz na pasie gruntu o pow. 36 m ² oznaczonym jako linia nr 2 na mapie sporządzonej przez geodetę uprawnionego J. S., przyjętej do (...) we W. w dniu 9.07.2013 r. pod numerem ewid. (...)- (...) oraz na prawie swobodnego dostępu do tych urządzeń w celu ich kontroli, konserwacji, modernizacji, naprawy oraz wymiany urządzeń; zasądził tytułem jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu.od (...) S.A. w L. solidarnie na rzecz B. B. i J. B. kwotę 13 635,00złotych z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia do dnia zapłaty; zasądził od (...) S.A. w L. na rzecz J. B. koszty postępowania.

Rozstrzygnięcie to Sąd oparł o następujące ustalenia:

W 1971 roku został zbudowany fragment linii elektroenergetycznej 15 kV (...), obejmujący odgałęzienie do stacji (...). W skład tej linii wchodzą dwa słupy podwójne, znajdujące się na nieruchomości oznaczonej numerem ewidencyjnym działki (...) przewody napowietrzne. Dokumentacja z budowy tej linii nie zachowała się. Jedynymi istniejącymi obecnie dokumentami pochodzącymi z okresu budowy linii są: „protokół odbioru linii do eksploatacji nr 1/72” z dnia 19 stycznia 1972 roku, „inwentaryzacja” z dnia 14 lipca1971 roku ze szkicem przebiegu linii. Od daty bliżej nieustalonej, nie późniejszej niż 31 grudnia 2001 roku, do dnia 30 czerwca 2007 roku linia ta znajdowała się we władaniu Zakładów (...) S.A., w S., które w dniu 30 czerwca 2007 roku wniosły aportem linie elektroenergetyczne do spółki (...) Sp. z o.o., która z kolei, w dniu 30 sierpnia 2010 roku została przejęta przez (...) S.A. Linia ta była przez okres od wybudowania konserwowana przez pracowników kolejnych właścicieli linii.

Współwłaścicielami nieruchomości oznaczonej numerami działek (...) we W. są, na zasadzie wspólności małżeńskiej, J. B. jego żona B. B. od dnia 16 października 1992 roku. Dla nieruchomości prowadzona jest księga wieczysta (...).

Powierzchnia nieruchomości niezbędna do obsługi w/w linii wynosi w przypadku linii w układzie płaskim 216 m ², w przypadku linii w układzie krzyżowym 36 m ².

Wysokość jednorazowego wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności przesyłu, w zakresie niezbędnym do obsługi linii elektroenergetycznej, obciążającej nieruchomość oznaczoną numerem działki (...) we W. wynosi według cen rynkowych 13.635 złotych.

Wniosek o ustanowienie służebności przesyłu zasługuje na uwzględnienie.

Spór w sprawie dotyczył jedynie kwestii, czy doszło do zasiedzenia służebności odpowiadającej treścią służebności przesyłu, uregulowanej obecnie w przepisach art.305 ¹ i nast. Kc. Uczestnik postępowania (...) S.A. podniósł zarzut zasiedzenia i w razie jego uwzględnienia wniosek podlegałby oddaleniu. W przeciwnym zaś wypadku musiałby być uwzględniony. W przypadku nabycia drodze zasiedzenia uczestnik posiadałby uprawnienie do korzystania nieruchomości wnioskodawcy w zakresie niezbędnym do obsługi linii elektroenergetycznej, wynikające z służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu, co wyklucza możliwość ustanowienia służebności przesyłu w takim samym zakresie.

Zła wiara posiadacza w zakresie służebności odpowiadającej służebności przesyłu była w sprawie bezsporna (uczestnik powoływał się na 30 letni termin zasiedzenia). Uwzględnienie zarzutu zasiedzenia zależało od tego, czy uczestnik mógł doliczyć okres posiadania w zakresie służebności przez poprzednich posiadaczy – w szczególności w okresie do 1989 roku. Fakt istnienia elementów linii energetycznej od 1971 roku był bezsporny. Okoliczność, iż miała miejsce okresowa konserwacja tej linii (a więc korzystanie z nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności przesyłu) wynika z kolei z zeznań świadka. Jeżeli jednak chodzi o możność doliczenia okresu posiadania służebności, uczestnik postępowania w odpowiedzi na wniosek wykazał następstwo prawne kolejnych posiadaczy, poczynając od 2001 roku. W tym zakresie wnioskodawca nie kwestionował twierdzeń uczestnika, należało więc przyjąć te okoliczności za udowodnione. Co do okresu sprzed 2001 roku, brak jest jednak jakichkolwiek informacji o kolejnych posiadaczach służebności. Fakt, iż urządzenia przesyłowe zbudowano wiatach 1971-1972 nie wystarcza do ustalenia, że następowało przeniesienie posiadania służebności na kolejnych posiadaczy. Powoływanie się na domniemania z art. 339 kc i 340 kc nie jest w omawianej kwestii wystarczające. Przepis art. 339 kc wprowadza domniemanie, że ten, kto rzeczą faktycznie włada jest posiadaczem samoistnym. Do zastosowania tego przepisu konieczne jest więc wykazanie kto i w jakim okresie władał linią energetyczną. Ta okoliczność nie została jednakże udowodniona. Losy linii energetycznej znajdującej się na nieruchomości wnioskodawcy i uczestniczki w okresie przed 2001 rokiem nie są znane.

Przepis art. 340 kc wprowadza domniemanie ciągłości posiadania. Na podstawie tego domniemania nie można jednak wywodzić, że spółka (...) S.A., czy też spółka będąca jej poprzednikiem prawnym posiadała nieruchomość w zakresie odpowiadającym treści służebności od momentu zbudowania linii. Do dnia 1 lutego 1989 roku obowiązywał w porządku prawnym przepis art. 128 kc, zgodnie z którym własność państwowa przysługiwała niepodzielnie Państwu, natomiast państwowe osoby prawne w granicach swej zdolności prawnej wykonywały jedynie w imieniu własnym względem zarządzanych przez nie części mienia ogólnonarodowego uprawnienia płynące z własności państwowej [ zasada jednolitego funduszu własności państwowej ]. W świetle tej regulacji nie można powoływać się na domniemanie ciągłości posiadania, bowiem z pewnością nieustalony podmiot, który eksploatował linię elektroenergetyczną do1989 roku nie był jej posiadaczem, ale dzierżycielem. Posiadanie przysługiwało w tym okresie Skarbowi Państwa, zgodnie z powołaną zasadą jednolitego funduszu własności państwowej. Zgodnie z art. 176 kc zaliczenie posiadania poprzednika (Skarbu Państwa) jest możliwe, jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania. Przepisy art. 348-351 k.c. regulują różne sposoby pochodnego nabycia posiadania i rzeczą wnioskodawcy jest wykazanie że po dniu 1.02.1989 r. nastąpiło przeniesienie posiadania służebności przez Skarb Państwa na rzecz wnioskodawcy. Skoro w niniejszym przypadku uczestnik nawet nie podjął próby udowodnienia przeniesienia posiadania przez kolejnych (do 2001 roku nieustalonych) posiadaczy służebności, zarzutu zasiedzenia nie można było uwzględnić, co prowadzi do konieczności ustanowienia służebności przesyłu.

Jeżeli chodzi o obszar nieruchomości niezbędny do korzystania z linii elektroenergetycznej oraz wysokość wynagrodzenia za ustanowienie służebności, sąd poczynił ustalenia w oparciu o opinie biegłych z zakresu geodezji oraz z zakresu szacowania nieruchomości. Opinie te były jasne i pełne. Nie były kwestionowane przez wnioskodawcę ani przez uczestników postępowania.

Z przedstawionych względów, na mocy art. 305 ¹ kc, art. 305 ² § 2 kc orzeczono jak w sentencji postanowienia.

O kosztach postępowania sąd orzekł na mocy art. 520 § 3 kpc

W apelacji uczestnik zarzucając:

1. naruszenie art. 172 Kc w związku z art. 292 Kc poprzez nieuwzględnienie zarzutu zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej aktualnie służebności przesyłu na rzecz poprzednika prawnego uczestnika,

2. sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego,

wnosił o zmianę zaskarżonego postanowienia w całości i oddalenie wniosku o ustanowienie służebności przesyłu i zasądzenie na rzecz uczestnika kosztów postępowania przed sądem I instancji, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu wraz z rozstrzygnięciem o kosztach postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił wszystkie okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia, a ustalenia te Sąd Okręgowy w całości podziela i przyjmuje za własne.

Uczestnik postępowania powołując zarzut zasiedzenia służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu złożył w postępowaniu przed Sądem Rejonowym jedynie dwa dokumenty (k.32-34 akt sprawy IC 146/12 Sądu Rejonowego we Włoszczowie). Są to protokół odbioru linii do eksploatacji z 19 I 1972r stwierdzający, że linię wybudował inwestor- (...) W., a przejmuje ją do swego majątku (...) K.oraz mapa inwentaryzacji tej linii z 14 VII 1971r. Dalsze losy tej linii pozostawały nieznane, co sprawiło, że sąd I instancji nie uwzględnił zarzutu zasiedzenia.

Do apelacji skarżący dołączył szereg dokumentów mających jego zdaniem dowodzić ciągłości posiadania spornej linii. Tak jednak nie jest, gdyż w żadnym z tych dokumentów nie pojawia się nazwa (...) ( Zakład (...)?). Nie da się w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy sprawy przyjąć, by uczestnik był następcą prawnym (...), który w 1972r przyjął przedmiotową linię do swego majątku, ani co działo się po 19 I 1972r z tą linią, to jest nie tylko, który podmiot faktycznie nią zarządzał, ale przede wszystkim, w jaki sposób wchodził w jej posiadanie, w szczególności, czy miało miejsce przeniesienie posiadania pozwalające ustalić jego ciągłość w rozumieniu art. 176kc.

Dodatkowo należy wskazać, że we wniosku wszczynającym niniejsze postępowanie wnioskodawca domagał się także zasądzenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez uczestnika z przedmiotowej nieruchomości. To żądanie zapłaty zostało rozpoznane w sprawie IC 146/12 Sądu Rejonowego we Włoszczowie, gdzie pozwany (uczestnik niniejszego postępowania) także przeciwstawiał mu zarzut zasiedzenia. Również w tamtej sprawie sądy obu instancji prawomocnie ustaliły, że do zasiedzenia nie doszło.

Wobec powyższego apelacja podlegała oddaleniu jako pozbawiona uzasadnionych podstaw (art. 385kpc). O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 520§3kpc

SSO. M. KośkaSSO T. KołbucSSO B. Dziewięcka