Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W I M I E N I U

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 stycznia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Poznaniu w IV Wydziale Karnym - Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Ziołecka (spr.)

Sędziowie: SSO Hanna Bartkowiak

SSO Dariusz Śliwiński

Protokolant: apl. adw. M. W.

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Bogusława Tupaja

po rozpoznaniu w dniu 28 stycznia 2015 roku

sprawy A. V. (V.) oskarżonego z art. 244 k.k.

z powodu apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego Poznań – Stare Miasto w P. z dnia 21 października 2014 roku, sygnatura akt VIII K 617/14

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę niniejszą przekazuje Sądowi Rejonowemu Poznań – Stare Miasto w P. do ponownego rozpoznania

/-/D. Ś. /-/M. Z. /-/H. B.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 21 października 2014 roku Sąd Rejonowy Poznań – Stare Miasto w P. uznał A. V. za winnego tego, że w dniu 21 marca 2014 roku, w P. na ulicy (...), prowadził pojazd marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...), nie stosując się do prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Poznaniu sygnatura akt VIII K 1680/13 z dnia 13 stycznia 2014 roku, gdzie orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 12 miesięcy od dnia 12 grudnia 2013do 12 grudnia 2014 roku, to jest za winnego popełnienia przestępstwa z art. 244 k.k. i za to, na podstawie art. 244 k.k., Sąd Rejonowy wymierzył oskarżonemu karę 8 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie, na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 punkt 1 k.k., warunkowo zawiesił na okres 4 lat tytułem próby i oddał oskarżonego w tym okresie, na podstawie art. 73 § 1 k.k., pod dozór kuratora sądowego.

Nadto, na podstawie art. 71 § 1 k.k., Sąd Rejonowy orzekł wobec oskarżonego karę 50 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę dziennych 10 złotych każda.

Orzekając natomiast o kosztach, Sąd Rejonowy, na podstawie art. 624 § 1 k.p.k., zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych i od opłaty.

Powyższy wyrok w całości i na swoją korzyść zaskarżył oskarżony, podnosząc, że w toku postępowania nie ustalono powodu, dla którego samochód znalazł się w miejscu, w którym przeprowadzono kontrolę. Oskarżony zaakcentował również długość ulicy, po której Policja rzekomo miała jechać za oskarżonym oraz nieprofesjonalne zachowanie się funkcjonariuszy Policji w tracie rozprowadzania czynności. Skarżący zakwestionował również wysokość wymierzonej mu kary wyrażając przy tym swoją dezaprobatę za sposób traktowania jego osoby „przez sądy”.

Wskazując na powyższe skarżący wniósł o „umorzenie, a ewentualnie o ponowne rozpatrzenie sprawy”.

W dniu 19 stycznia 2015 roku do tutejszego Sądu wpłynęło pismo oskarżonego, w którym przedstawił sygnatury akt prowadzonych przeciwko niemu spraw i podkreślił, że uniemożliwiono mu przesłuchanie świadków. W dalszej części wniesionego pisma, oskarżony zawarł zapisy nieodnoszące się do realiów niniejszej sprawy i o trudnym do zrozumienia charakterze.

Sąd Odwoławczy zważył, co następuje:

Apelacja oskarżonego, a przede wszystkim jej wniosek końcowy o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie niniejszej sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania w pełni zasługiwały na uwzględnienie.

Na wstępie niniejszych rozważań prawnych Sąd II instancji przypomina, że rolą sądu rozpoznającego daną sprawę jest przeprowadzenie wszelkich dostępnych dowodów, mogących przyczynić się do ustalenia przebiegu zdarzenia objętego aktem oskarżenia w sposób jak najbardziej czyniący zadość zasadzie wyrażonej w art. 2 § 2 k.p.k.

Taki wymóg spoczywał, więc również na Sądzie Rejonowym rozpoznającym sprawę oskarżonego A. V.. Skoro, bowiem oskarżyciel publiczny zarzucił oskarżonemu naruszenie opisanej w art. 244 k.k. normy prawnej, to obowiązkiem sądu rozstrzygającego w przedmiocie prawdziwości, bądź też nieprzedstawionego wyżej wymienionemu zarzutu, było nie tylko przeprowadzenie dowodów zawnioskowanych w akcie oskarżenia, ale również wykazanie się inicjatywą dowodową w celu jednoznacznej weryfikacji słuszności wniesionego aktu oskarżenia.

Kontrola instancyjna wykazała jednak, że Sąd Rejonowy zaniechał przeprowadzenia szeregu dowodów, istotnych dla ustalenia stanu faktycznego sprawy, w konsekwencji powodując, że ocena przeprowadzonych dowodów została dokonana z naruszeniem wyrażonej w art. 7 k.p.k. zasady swobodnej oceny.

Przechodząc do szczegółów Sąd II instancji podnosi, iż nie ulega wątpliwości, iż w niniejszej sprawie osobowym materiałem dowodowym, w oparciu, o który oskarżyciel publiczny sformułował i wniósł do Sądu Rejonowego Poznań – Stare Miasto w P. akt oskarżenia, były zeznania świadka D. C.. Wyżej wymieniony był jednym z funkcjonariuszy Policji dokonujących w dniu 21 marca 2014 roku kontroli pojazdu marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...) i znajdujących się w nim osób. Przypomnieć bowiem należy, że oskarżony już na etapie postępowania przygotowawczego nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu i złożył wyjaśnienia w których podał, że we wspomnianym wyżej pojeździe jedynie siedział wraz ze znajomymi, rozmawiając z nimi i paląc papierosy (k. 25 akt)

Taki stan rzeczy miał miejsce także na jedynej przeprowadzonej w niniejszej sprawie rozprawie, to jest tej, mającej miejsce w dniu 21 października 2014 roku. Wypowiadając się w tym to dniu, oskarżony nie tylko, że powtórnie nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu, ale również złożył wyjaśnienia w których dodatkowo podkreślił, nieco odmiennie od poprzednio podawanych faktów, że w dniu zdarzenia znalazł się w samochodzie wraz ze znajomymi w związku z koniecznością przepchnięcia go na teren posesji z uwagi na niemożność dojechania tam przez matkę oskarżonego, korzystającą z samochodu we wcześniejszych godzinach, w uwagi na brak paliwa (k. 46-47 akt).

Nie ulega zatem wątpliwości, że tak w trakcie swojej wypowiedzi na etapie postępowania przygotowawczego, jak i w toku postępowania jurysdykcyjnego, oskarżony A. V. przedstawił własną wersję wydarzeń z dnia 21 marca 2014 roku, w tym w szczególności w czasie bezpośrednio poprzedzającym przeprowadzoną kontrolę (pojazdu i osób).

Z powyższego wynika więc, że w toku prowadzonego postępowania oskarżony A. V. przedstawił swoją linię obrony, która zmierzała do wykazania, że jego obecność wraz z dwiema jeszcze innymi osobami w pojeździe marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...) była, wedle pierwsze podawanej przezeń wersji podyktowana chęcią podyskutowania ze znajomymi i wspólnego wypalenia papierosów (k. 25 akt), zaś wedle drugiej wersji, chęcią przepchnięcia pojazdu na teren posesji (k. 46-47 akt).

I w ocenie Sądu Odwoławczego, w takiej sytuacji, to jest wobec przedstawienia przez oskarżonego alternatywnej wersji przebiegu wydarzeń, obowiązkiem sądu rozstrzygającego było sprawdzenie wiarygodności tej linii obrony A. V., chociażby poprzez dokonanie przesłuchania w charakterze świadka nie tylko znajdujących się w pojeździe osób, to jest A. J. i F. D., ale także i drugiego z funkcjonariuszy Policji biorącego udział w czynności przeprowadzanej w dniu 21 marca 2014 roku kontroli pojazdu marki O. (...), oraz matki oskarżonego.

Niestety Sąd Rejonowy ze znanych tylko sobie powodów zaniechał kontynuowania postępowania we wskazanym wyżej kierunku. Sąd Okręgowy dostrzega oczywiście w tym miejscu, że sam oskarżony formalnie nie sformułował wniosku o przeprowadzenie tego rodzaju dowodów. Niemniej bezczynność oskarżonego w tym zakresie w żaden sposób nie zwalniała sądu rozstrzygającego od wykazania się inicjatywą dowodową i to tym bardziej, że zgodnie z treści art. 167 k.p.k., dowody przeprowadza się między innym także z urzędu.

Tak więc dążąc do uczynienia zadość jednej z podstawowych zasad postępowania karnego, Sąd I instancji powinien przeprowadzić dowód z zeznań świadków A. J. i F. D., czy także, jak się zdaje D. Ż. (1), to jest drugiego z funkcjonariuszy Policji dokonujących w dniu 21 marca 2014 roku kontroli pojazdu marki O. (...) i znajdujących się w nim osób, oraz ewentualnie matki oskarżonego. Wyniki natomiast tego rodzaju postępowania dowodowego, pozwoliłyby sądowi rozstrzygającemu na zweryfikowanie podawanej, a właściwie podawanych przez oskarżonego wersji przebiegu wydarzeń feralnego dla niego dnia 21 marca 2014 roku.

Sąd Okręgowy przypomina w tym miejscu, iż prawidłowość rozstrzygnięcia sprawy, ujmując rzecz najogólniej, zależy (...) od należytego wykonania przez sąd dwóch podstawowych obowiązków. Pierwszy z nich dotyczy postępowania dowodowego i sprowadza się nie tylko do prawidłowego - zgodnego z przepisami postępowania karnego - przeprowadzenia dowodów zawnioskowanych przez strony, ale również do przeprowadzenia z urzędu wszelkich dowodów potrzebnych do ustalenia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia o winie oskarżonego, kwalifikacji prawnej zarzuconego mu czynu i kwestii ewentualnego wymiaru kary. Potrzeba przeprowadzenia takich dowodów zachodzi wtedy, gdy z przeprowadzonych na wniosek stron dowodów wynika, że okoliczności, o których wyżej mowa, nie zostały w sposób wystarczający wyjaśnione (…) – tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22 lutego 2011 roku wydanym w sprawie o sygnaturze akt V KK 303/10.

Reasumując powyższe Sąd Okręgowy stwierdza, iż Sąd Rejonowy nie zebrał pełnego materiału dowodowego w niniejszej sprawie, a w konsekwencji poczynił ustalenia w zakresie stanu faktycznego sprawy, którym na chwilę obecną, można przedstawić zarzut niepełności oraz dowolności. Przede wszystkim brak jest w sprawie dowodów w sposób wysoce prawdopodobny wykluczających, bądź potwierdzających wersję którejkolwiek ze stron niniejszego postępowania.

Powyższe uchybienia bez wątpienia miały istotny wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia i dlatego Sąd Okręgowy uznał, iż wyrok ten należy uchylić i sprawę przekazać Sądowi Rejonowemu Poznań – Stare Miasto w P. do ponownego rozpoznania.

Rozpoznając ponownie sprawę, Sąd Rejonowy winien przede wszystkim rozważyć zbadanie stanu zdrowia psychicznego oskarżonego. Jakkolwiek bowiem z protokołu przesłuchania A. V. w dniu 25 czerwca 2014 roku w charakterze podejrzanego nie wynika, aby wyżej wymienny miał jakieś ułomności, czy wady natury psychicznej, to niemniej treść wniesionej apelacji, jak i treść pisma złożonego w dniu 19 stycznia 2015 roku, poddaje w wątpliwość aktualność tego rodzaju oświadczenia wówczas podejrzanego.

Dalej Sąd I instancji winien uzupełnić postępowanie dowodowe o nowe dowody. W szczególności Sąd I instancji winien przeprowadzić dowód z zeznań świadka st. sierż. D. Ż. (2) na okoliczność powodu i przebiegu przeprowadzenia w dniu 21 marca 2014 roku kontroli pojazdu marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...) i osób w nim się znajdujących. W toku ponownie prowadzonego postępowania dowodowego Sąd I instancji powinien dążyć także do zweryfikowania podawanych przez oskarżanego wersji dotyczących powodu znajdowania się oskarżonego i innych osób w pojeździe w dniu 21 marca 2014 roku, a tym samym przesłuchać te osoby, jak i matkę oskarżonego.

Po ponownym zaś przeprowadzeniu postępowania sądowego, Sąd Rejonowy winien dokonać wnikliwej oceny całego materiału dowodowego i rozważyć, czy materiał ten pozwala na uznanie oskarżonego A. V. za winnego dokonania zarzucanego mu czynu, czy też nie.

Sporządzając zaś pisemne uzasadnienie wydanego wyroku, Sąd Rejonowy winien uczynić to z obowiązującymi w tym zakresie regułami i standardami, dokładnie i szczegółowo przedstawić dokonaną przez siebie ocenę materiału dowodowego, a w przypadku uznania oskarżonego za winnego wymierzoną mu karę, to jest jej rodzaj i wysokość tak, aby rozpoznając ewentualne przyszłe apelacje, Sąd Odwoławczy mógł dokonać oceny prawidłowości rozumowania Sądu I instancji.

/D. Ś./ /M. Z./ /H. B./