Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 10 września 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie, Wydział I Cywilny, w składzie:

Przewodniczący: SSA Hanna Nowicka de Poraj

Sędziowie: SSA Barbara Górzanowska

SSA Jerzy Bess

po rozpoznaniu w dniu 10 września 2012 r., w Krakowie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. W.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.

o ustalenie nieistnienia uchwały

na skutek zażalenia powoda od postanowienia Sądu Okręgowego w Krakowie, Wydział IX Gospodarczy z dnia 8 maja 2012 r., sygn. akt IX GC 257/12

postanawia :

oddalić zażalenie.

UZASADNIENIE

Powód M. W. wniósł przeciwko (...) sp. z o.o. pozew o ustalenie na zasadzie art. 189 k.p.c. nieistnienia uchwały Zgromadzenia Wspólników pozwanej spółki z dnia 28 września 2011r., dotyczącej powołania do zarządu spółki J. K. i powierzenia mu funkcji prezesa zarządu, wraz z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia poprzez wstrzymanie skuteczności uchwały Zgromadzenia Wspólników. Na uzasadnienie swojego roszczenia powód podał, iż w dniu 10 marca 2011 roku zawarł z udziałowcem pozwanej spółki - (...) umowę darowizny 4.800 udziałów w pozwanej spółce, natomiast wniosek o ujawnienie powoda w rejestrze KRS jako wspólnika spółki pozwanej złożony został w dniu 26 września 2011 roku na dzienniku podawczym właściwego sądu rejestrowego. Powód podał, iż G. W. w dniu 12 maja 2011 roku wraz z (...) sp. z o.o. w S. zawarł warunkową umowę sprzedaży wszystkich (7.849 posiadanych przez G. W. + 1 udział posiadany przez (...)) udziałów w pozwanej spółce na rzecz (...) w L. (Cypr). Według powoda warunki, pod którymi zawarta została przedmiotowa umowa sprzedaży, nie ziściły się, co spowodowało, iż nabywca, tj. (...) nie został jedynym wspólnikiem pozwanej spółki. Pomimo tego faktu, (...) podjął w dniu 28 września 2011 roku uchwałę, mocą której, jako jedyny udziałowiec pozwanej spółki, powołał do zarządu spółki J. K. i powierzył mu funkcję prezesa zarządu.

Powód podał, iż jest większościowym wspólnikiem pozwanej spółki, któremu przysługuje 61,146% udziałów w kapitale zakładowym i jako wspólnik ma niewątpliwy interes prawny w usunięciu wątpliwości co do stosunków prawnych spółki, w tym co do jej organów zarządzających, których działanie wpływać może istotnie na interesy powoda jako większościowego wspólnika. Tym samym zdaniem powoda ma on interes prawny w doprowadzeniu do ustania bytu prawnego zaskarżonej uchwały, która narusza jego uprawnienia korporacyjne. Powód wskazał, że każda czynność dokonana przez rzekomego prezesa zarządu pozwanej spółki w oparciu o zaskarżoną uchwałę obarczona będzie bezwzględną nieważnością, co może negatywnie odbić się na funkcjonowaniu pozwanej spółki, jak i pewności obrotu z tą spółką dla osób trzecich.

Postanowieniem z dnia 8 maja 2012r. w sprawie sygn. akt IX GC 257/12 Sąd Okręgowy w Krakowie, Wydział IX – Sąd Gospodarczy wniosek o udzielenie zabezpieczenia roszczenia oddalił. Sąd Okręgowy argumentował, że dla udzielenia zabezpieczenia, stosownie do treści § 1 art. 730 ¹ k.p.c. koniecznym jest uprawdopodobnienie roszczenia oraz wykazanie interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia, który według § 2 powołanego przepisu istnieje między innymi wówczas, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonywanie zapadłego orzeczenia. Zdaniem Sądu I instancji powód nie uprawdopodobnił w sposób dostateczny roszczenia, które wywodzi z faktu posiadania większościowego pakietu udziałów w pozwanej spółce na podstawie umowy darowizny z G. W. i jednocześnie odnosi się do zawarcia przez G. W. warunkowej umowy sprzedaży wszystkich udziałów w pozwanej spółce, która zdaniem powoda ostatecznie nie doszła do skutku z uwagi na niezrealizowanie przez cypryjskiego nabywcę jej warunków. Sąd Okręgowy wskazał, że powód w żaden sposób nie odnosi się i nie wyjaśnia faktu sprzedaży w maju 2011 roku przez G. W. całego pakietu 7.849 udziałów pozwanej spółki, podczas gdy w marcu 2011 roku G. W. darował ponad połowę (4.800) tych udziałów powodowi. Sąd I instancji podkreślił, że do obowiązków powoda należy udostępnienie Sądowi takich dokumentów, które pozwolą na słuszne przypuszczenie, że fakt, z którego wywodzone jest roszczenie rzeczywiście zaistniał, natomiast ww. niewyjaśniony i dwuznaczny aspekt sprawy poddaje w wątpliwość istnienie po stronie powoda uprawnienia do dochodzenia ustalenia nieistnienia zaskarżonej uchwały, albowiem nie można ustalić, czy i w jakim zakresie powód był udziałowcem pozwanej spółki w chwili sprzedaży udziałów.

Powyższe postanowienie w całości zaskarżył powód, zarzucając naruszenie przepisów postępowania, a to art. 730 ¹ §1 k.p.c., poprzez wadliwe przyjęcie, jakoby powód nie uprawdopodobnił w sposób dostateczny przysługującego mu roszczenia. W oparciu o powyższy zarzut skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, ewentualnie zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez udzielenie zabezpieczenia zgodnie z wnioskiem.

Skarżący zarzucił, że wadliwe jest twierdzenie Sądu I Instancji, iż powód miałby przedstawić dowody lub dokumenty, wyjaśniające kwestie złożonego przez G. W. oświadczenia, jakoby miał on posiadać 7.849 udziałów w kapitale zakładowym (...) Sp. z o. o. po zawarciu umowy darowizny z dnia 10 marca 2011 roku. Żalący wskazał, że darowizna ta nie zostanie odwołana ani rozwiązana, a roszczenie powoda wynika bezpośrednio z faktu pozostawania większościowym udziałowcem spółki (...) Sp. z o.o. Żalący podniósł, że nie miały miejsca żadne okoliczności, które mogłyby zniweczyć skutki dokonanej darowizny, toteż powód nie ma możliwości ich wykazania w jakikolwiek sposób.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie jest bezzasadne.

W kontekście podnoszonych w zażaleniu zarzutów, w pierwszej kolejności wypada zauważyć, że zgodnie z wymogami art. 730 ¹ § 1 i 2 k.p.c. udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Dodać należy, że obie przesłanki zabezpieczenia muszą być spełnione kumulatywnie, co oznacza, że nieuprawdopodobnienie jednej z nich powoduje oddalenie wniosku o udzielenie zabezpieczenia.

Uprawdopodobnienie określa się niekiedy jako ułatwione postępowanie dowodowe, surogat, namiastkę dowodu nie dającą pewności, lecz tylko wiarygodność twierdzenia o jakimś fakcie. Żądanie jest uprawdopodobnione, jeżeli prima facie istnieje znaczna szansa na jego istnienie, co nie wyklucza tego, iż w świetle głębszej analizy stanu faktycznego i prawnego wyprowadzić należałoby odmienne wnioski. Do uprawdopodobnienia twierdzeń w postępowaniu zabezpieczającym odnoszą się ogólne reguły dotyczące uprawdopodobnienia (art. 243 k.p.c.) stosowane w postępowaniu cywilnym ( tak Kodeks Postępowania Cywilnego Komentarz, tom 3, pod red. Tadeusza Erecińskiego, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa 2006, s. 400-401). Uprawdopodobnienie należy pojmować jako środek zastępczy dowodu w ścisłym znaczeniu, niedający pewności, a wyłącznie prawdopodobieństwo twierdzenia o jakimś fakcie i stanowi odstępstwo od ogólnej reguły dowodzenia twierdzonych faktów na korzyść tej strony, której ustawa zezwala w określonym wypadku na uprawdopodobnienie faktu, na który się powołuje zamiast udowadniania go. Uwiarygodnienie roszczenia nie wymaga zatem na tym etapie postępowania niepodważalnych dowodów na okoliczność, że roszczenie jest usprawiedliwione, a od oceny sądu zależy uznanie, czy dokonane na podstawie uprawdopodobnienia ustalenia są na tyle wiarygodne, by na tej podstawie można było uznać za uprawdopodobnione fakty, na które strona się powołuje ( T. Demendecki, Komentarz do art. 243 kodeksu postępowania cywilnego (Dz.U.64.43.296), [w:] A. Jakubecki (red.), J. Bodio, T. Demendecki, O. Marcewicz, P. Telenga, M.P. Wójcik, Kodeks postępowania cywilnego. Praktyczny komentarz, Zakamycze, 2005, wyd. II.).

Skarżący wywodzi swe roszczenie z twierdzenia o przysługiwaniu mu statusu większościowego udziałowca pozwanej spółki i braku uczestnictwa w zgromadzeniu wspólników z dnia 28 września 2011r., co czyni to zgromadzenie niezdolnym do podjęcia jakiejkolwiek uchwały, a podjęte uchwały - nieistniejącymi. Zaznaczenia jednak wymaga, że – jak wynika z załączonego do odpowiedzi na pozew odpisu pełnego z rejestru przedsiębiorców, dotyczącego pozwanej spółki (k. 222-226) – skład osobowy spółki na dzień 28 września 2011r. przedstawiał się w ten sposób, że 7.850 udziałów w kapitale zakładowym spółki przysługiwało jedynemu wspólnikowi (...).

Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym domniemywa się, że dane wpisane do rejestru są prawdziwe. Przepis ten wprowadza domniemanie prawdziwości danych wpisanych do rejestru, także danych dotyczących składu osobowego Spółki z o.o. Ustanowione w tym przepisie domniemanie jest domniemaniem prawnym w rozumieniu art. 234 k.p.c., wiąże zatem sąd w postępowaniu cywilnym, z tym że może być obalone, ponieważ ustawa tego nie wyłącza. Skoro powód twierdzi, że stał się większościowym udziałowcem spółki na mocy umowy darowizny z dnia 10 marca 2011r., zawartej z G. W. i powołuje się na nieskuteczność umowy zbycia przez niego udziałów w Spółce na rzecz (...) w dniu 12 maja 2011r., wyjaśnienie powyższej kwestii wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w tym zakresie, mającego przede wszystkim na celu wzruszenie domniemania, ustanowionego przez art. 17 w.w. ustawy.

Przypomnieć przy tym należy, że postępowanie zabezpieczające nie jest płaszczyzną merytorycznej oceny przez Sąd I instancji zgłoszonego w pozwie roszczenia. Z uwagi na charakter postępowania zabezpieczającego prowadzenie postępowania dowodowego zgodnie z wnioskiem powoda, zmierzającego do obalenia domniemania przewidzianego w art. 17 ustawy o KRS, jest wykluczone w tym postępowaniu incydentalnym. Zgromadzony zaś na obecnym etapie materiał dowodowy nie pozwala na uznanie za uprawdopodobnione twierdzeń powoda o przysługującym mu statusie większościowego udziałowca pozwanej spółki, a to z przyczyn wskazanych przez Sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.

Nadto jak wskazano, artykuł 730 ¹ k.p.c. wymienia dwie podstawy zabezpieczenia - istnienie roszczenia podlegającego zabezpieczeniu oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia, które muszą wystąpić łącznie. Domagający się udzielenia zabezpieczenia powinien podać konkretne przesłanki uzasadniające jego interes prawny, wynikające z okoliczności danej sprawy, w tym w szczególności z postępowania podmiotu mającego być zobowiązanym. W ocenie Sądu Apelacyjnego za uprawdopodobnienie interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia nie sposób uznać przytoczenia przez powoda okoliczności, stanowiących oczywisty skutek zaskarżonej uchwały w postaci występowania przez powołanego prezesa zarządu w stosunkach zewnętrznych jako reprezentanta pozwanej spółki. Z przepisu art. 730 ¹ § k.p.c. wynika, że interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia przejawia się jako potrzeba wydania nakazów lub zakazów zmierzających do usunięcia zagrożenia albo poważnego utrudnienia osiągnięcia celu postępowania w sprawie. Stwierdzić należy, że interes prawny jako przesłanka zabezpieczenia istnieje w przypadku, gdy zachodzi potrzeba zapewnienia uprawnionemu „należytej ochrony prawnej”, zanim uzyska ochronę definitywną (ostateczną), czyli zanim zostanie osiągnięty cel postępowania w sprawie, w związku z którym następuje udzielenie zabezpieczenia. Powód we wniosku nie przedstawił zaś argumentów, które pozwalałyby na podzielenie tezy o istnieniu interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia w sposób wnioskowany w pozwie, skoro nie wskazał on na występowanie jakiejkolwiek relacji pomiędzy istnieniem zaskarżonej uchwały a sferą jego interesu prawnego, a tego ostatniego nie sposób wywodzić wyłącznie z faktu, że powód nie miał wpływu na wybór osoby sprawującej zarząd pozwaną spółką.

Istnienia po stronie powoda interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia nie uzasadnia także twierdzenie, że z uwagi na nieistnienie uchwały o powołaniu członka zarządu w osobie J. K. brak wstrzymania skuteczności uchwały doprowadzi do nieważności wszelkich czynności prawnych, zdziałanych przez niego jako reprezentanta pozwanej spółki. Ustawodawca, przyjmując w ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym rozwiązanie oparte na zasadzie zaufania do wpisu w publicznym rejestrze (art. 17 tej ustawy), uregulował skutki czynności dokonanej przez osobę niebędącą członkiem zarządu, a wpisaną do rejestru przedsiębiorców w tym charakterze, inaczej niż w postaci nieważności bezwzględnej.

Z uwagi na powyższe, wobec braku podstaw do przyjęcia, że powód uprawdopodobnił przesłanki, warunkujące udzielenie zabezpieczenia w niniejszej sprawie, wywiedzione zażalenie nie może odnieść oczekiwanego przez skarżącego skutku.

Mając powyższe na względzie orzeczono jak w sentencji na mocy art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.