Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 czerwca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Przemyślu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Lucyna Oleszek

Protokolant: sekretarz sądowy Agnieszka Radochońska

po rozpoznaniu w dniu 3 czerwca 2013 r. w Przemyślu

na rozprawie

sprawy L. S.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania L. S.

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

z dnia 13 grudnia 2012 r. nr (...)/0

o d d a l a odwołanie.

Sygn. akt III U 91/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 3 czerwca 2013 r.

Decyzją z dnia 13 grudnia 2012 r. znak (...)/0 Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego odmówił wnioskodawcy L. S. prawa do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

W uzasadnieniu decyzji odwołano się do art. 21 ustawy z dnia 20 grudnia
1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 ze zm.) i podano, że Komisja Lekarska orzeczeniem z dnia 3 grudnia 2012 r. nie uznała wnioskodawcy za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym, a zatem nie został spełniony warunek do przyznania prawa do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy.

Wnioskodawca L. S. złożył odwołanie od tej decyzji i wniósł
o przywrócenie mu prawa do renty rolniczej.

Na uzasadnienie podał, że świadczenie rentowe popiera od 14 lat, mimo to
w jego stanie zdrowia nie nastąpiła jakakolwiek poprawa. Negatywna decyzja jest dla niego krzywdząca.

W odpowiedzi na odwołanie Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego P. Terenowa w P. wniosła o jego oddalenie z tych samych względów, które stanowiły podstawę wydania zaskarżonej decyzji .

Ponownie odwołano się do oceny Lekarza rzeczoznawcy oraz Komisji Lekarskiej, którzy w wyniku przeprowadzonych badań stwierdzili, że występujące
u wnioskodawcy schorzenia tj. stan po wymianie zastawki aortalnej i aorty wstępującej z powodu kombinowanej wady aortalnej i tętniaka aorty wstępującej nie powodują obecnie całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

Sąd Okręgowy w Przemyślu - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił następujący stan faktyczny :

Wnioskodawca L. S. ur. (...) po raz pierwszy złożył wniosek o rentę inwalidzką rolniczą w dniu 7 listopada 1996 r. i decyzją Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...) w P. z dnia 17 grudnia 1996 r. uzyskał prawo do renty na okres roku, do 31 grudnia 1997 r. Podstawą przyznania tego świadczenia było stwierdzenie u wnioskodawcy długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym z powodu:

- wady serca pod postacią zwężenia i niedomykalności zastawki tętnicy głównej.

W dniu 18 listopada 1997 r. wnioskodawca ponowił wniosek o rentę rolniczą
i na kolejne dwa lata uzyskał prawo do tego świadczenia. Lekarz rzeczoznawca KRUS potwierdził wcześniej rozpoznane schorzenie i uznał, że wnioskodawcy nadal jest całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym.

Dowód:

1.  akta organu rentowego:

- wniosek o rentę inwalidzką rolniczą z dnia 7.11.1996 r. i 18.11.1997 r.

- orzeczenie (...) z dn. 17.12.1996 r. i lekarza-rzeczoznawcy KRUS z dn. 19.11.1997 r.

- decyzje rentowa KRUS O/P. z dn. 17.12.1996 r. i 2.12.1997 r.

Podczas kolejnych badań kontrolnych, przeprowadzonych w dniach: 25 października 1999 r., 26 września 2000 r., 4 września 2003 r., 2 listopada 2005 r., 13 listopada 2007 r. i 27 listopada 2010 r. Lekarz-rzeczoznawca Kasy każdorazowo uznawał wnioskodawcę za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym. Podstawą tych orzeczeń była stwierdzona kombinowana wada aortalna w stanie niewyrównanej wydolności krążenia (...), a po przebytej w październiku 2009 r. operacji – stan po wymianie zastawki aortalnej (zastawka mechaniczna) oraz aorty wstępującej.

W rezultacie wnioskodawca nieprzerwanie do 30 listopada 2012 r. miał przyznane prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym

Dowód:

1.  akta organu rentowego:

- orzeczenia Lekarza-rzeczoznawcy KRUS 1999-2010 r.

- decyzje Prezesa KRUS O/P. 1999-2010 r.

W dniu 3 października 2012 r. wnioskodawca L. S. złożył kolejny wniosek rentowy, dołączając do niego zaświadczenia o stanie zdrowia, wydane przez lekarza rodzinnego.

Lekarz-rzeczoznawca w orzeczeniu z dnia 20 listopada 2012 r. na podstawie przeprowadzonego badania oraz dokumentacji medycznej stwierdził, że stan po wymianie zastawki aortalnej (zastawka mechaniczna) oraz aorty wstępującej
z powodu kombinowanej wady aortalnej i tętniaka aorty wstępującej nie daje obecnie podstaw do uznania wnioskodawcy za osobę całkowicie niezdolną do pracy
w gospodarstwie rolnym. Na poparcie tego stanowiska lekarz- rzeczoznawca podał, że wnioskodawca nie przedstawił żadnej aktualnej dokumentacji medycznej określającej niewydolność serca, jak również dokumentacji potwierdzającej, że pozostawał
w leczeniu.

Stanowisko to podtrzymała także Komisja Lekarska, która w orzeczeniu z dnia
3 grudnia 2012 r. nie stwierdziła u wnioskodawcy naruszenia sprawności organizmu
w stopniu powodującym całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym, nie stwierdziła też niezdolności do samodzielnej egzystencji, jak też wskazań do rehabilitacji leczniczej.

W rezultacie decyzją z dnia 13 grudnia 2013 r. znak (...)/0 Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego odmówił wnioskodawcy prawa do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy.

Dowód:

1.  akta organu rentowego:

- wniosek o rentę rolniczą z dn. 3.10.2012 r.,

- orzeczenie lekarza-rzeczoznawcy i Komisji Lekarskiej KRUS z dn. 20.11.2012 r. i 3.12.2012 r.

- decyzja odmowna Prezesa KRUS z dn. 13.12.2012 r.

Na skutek odwołania wnioskodawcy od tej decyzji Sąd przeprowadził dowód
z opinii biegłych lekarzy specjalistów: internisty-kardiologa A. P. Z., neurologa A. W., chirurga-ortopedy K. P. oraz chirurga – A. F. na okoliczność, czy odwołujący się jest nadal całkowicie niezdolny do pracy
w gospodarstwie rolnym tj. czy ze względu na pogorszenie się stanu zdrowia istnieją przeciwwskazania do osobistego wykonywania niezbędnych prac w gospodarstwie rolnym, kiedy powstała ta niezdolność odwołującego się do pracy oraz czy nastąpiło istotna poprawa stanu zdrowia od czasu badania przeprowadzonego w dniu 27 listopada 2010 r.

W opinii z dnia 13 marca 2013 r. biegli stwierdzili u wnioskodawcy:

- stan po wymianie zastawki aortalnej (zastawka mechaniczna) oraz aorty wstępującej
z powodu kombinowanej wady aortalnej i tętniaka aorty wstępującej w okresie (...),

- niedomogę bólową kręgosłupa bez objawów zespołu korzeniowego,

- nieukładowe bóle (zawroty) głowy.

W uzasadnieniu podali, że w zakresie narządu ruchu ani w badaniu neurologicznym, ani też ortopedycznym nie stwierdzono objawów istotnego upośledzenia czynności organizmu. Biegli neurolog i ortopeda nie odnotowali objawów uszkodzenia obwodowego czy ośrodkowego układu nerwowego.
W szczególności nie odnotowali objawów zespołu korzeniowego, zaników mięśniowych czy niedowładów. Odnotowali chód sprawny oraz dobrą sprawność ruchową stawów kończyn górnych i dolnych. Biegły neurolog wskazał jedynie na niewielkie ograniczenie ruchomości części szyjnej kręgosłupa, ale bez wpływu na wykonywanie pracy. Również biegły chirurg nie stwierdził u wnioskodawcy takich dolegliwości, w szczególności żylaków kończyn, które stanowiłyby przeszkodę
w podejmowaniu prac w gospodarstwie rolnym. Biegła kardiolog po badaniu fizykalnym wnioskodawcy potwierdziła, że również układ krążenia jest w okresie względnej wydolności: ciśnienie tętnicze RR 130/80 mmHg, akcja serca miarowa 80/min., tony sztucznej zastawki, nad płucami osłuchowo obustronne szmery pęcherzykowate prawidłowe, bez cech zastoju w krążeniu płucnym. Ponadto wskazała, że w wynikach badań ECHO serca zalegających w aktach organu rentowego są rozbieżności, wnioskodawca od czasu leczenia operacyjnego w 2009 r. nie był hospitalizowany, nie posiada żadnej istotnej dokumentacji medycznej z leczenia. Posiada jedynie aktualną konsultację kardiologiczną oraz wynik badania ECHO serca
z dnia 2 stycznia 2013 r., pozostaje w standardowym leczeniu farmakologicznym.

Biegli jednoznacznie stwierdzili, iż rozpoznane u wnioskodawcy schorzenie główne tj. wymiana zastawki aortalnej i aorty wstępującej w 2009 r. oraz dolegliwości współistniejące (niedomoga bólowa kręgosłupa) i stopień ich zaawansowania nie naruszają sprawności organizmu w stopniu, powodującym utratę zdolności do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym. Dotychczasowy przebieg schorzeń, brak dowodów leczenia z ostatnich latach oraz badanie przeprowadzone prze biegłych potwierdzają, iż w porównaniu do badania przeprowadzonego w 2010 r.
w stanie zdrowia wnioskodawcy nastąpiła poprawa. W rezultacie biegli nie uznali go za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym.

Wnioskodawca w zakreślonym, tygodniowym terminie nie zgłosił zarzutów do tej opinii.

Dowód:

1. opinia biegłych sądowych z dnia 13.03.2013 r. k. 9-10,

2. dokumentacja medyczna k. 8:

- karta leczenia szpitalnego z dn. 19.10.2009 r.

- karta leczenia sanatoryjnego 23.11.2009 r.

- ECHO serca z dn. 18.10.2009 r. i 2.01.2013 r.,

- konsultacja kardiologiczna z dn. 2.01.2013 r.

Ponadto Sąd ustalił, że wnioskodawca obecnie pozostaje na utrzymaniu żony. Wcześniej prowadził gospodarstwo rolne o pow. 6-8 ha na terenie Gminy Z.. Ze względu na pogarszający się stan zdrowia część gospodarstwa sprzedał, a część gruntów wydzierżawił, pozostawiając na swój użytek działkę przydomową.

Dowód:

1. akta organu rentowego:

- wniosek rentowy z dn. 7.11.1996 r. i 3.10.2012 r.

- umowy sprzedaży i dzierżawy gruntów.

Ustaleń tych Sąd dokonał w oparciu o powołane wyżej dowody z dokumentów, które nie były, co do swej autentyczności, kwestionowane przez żadną ze stron. Ponadto za wiarygodną w zakresie oceny stanu zdrowia odwołującego się Sąd uznał opinię biegłych sądowych. Wydana opinia została sporządzona w sposób rzetelny
i kompleksowy, z uwzględnieniem i ustosunkowaniem się do wydanych w sprawie opinii orzeczników KRUS oraz wyników badań specjalistycznych. Biegli jednoznacznie wskazali, że analiza dokumentacji medycznej oraz bezpośrednie badanie wnioskodawcy nie dały podstawy do stwierdzenia, że z powodu ustabilizowanego układu krążenia oraz schorzeń narządu ruchu jest on całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym. Opinia ta zawiera elementy niezbędne dla oceny przez Sąd stopnia naruszenia sprawności organizmu wnioskodawcy, jego ewentualnej zdolności do pracy oraz okresu powstania tej niezdolności. Przy badaniu biegli uwzględnili przedłożone przez wnioskodawcę dokumenty z leczenia, szczegółowo opisali przebieg badania przedmiotowego z analizą przedstawionych wyników badań oraz dołączonej dokumentacji z leczenia.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Zgodnie z art. 21 ust. 1 i 5 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 1998 r. Nr 7, poz. 25 ze zm.) renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który łącznie spełnia następujące warunki:

1.  podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez wymagany okres,
o którym mowa w ust. 2,

2.  jest trwale lub okresowo całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym,

3.  całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w okresie podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu lub w okresach, o których mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1 i 2, lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym uważa się ubezpieczonego, który z powodu naruszenia sprawności organizmu utracił zdolność do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym.

Zatem do nabycia prawa do reny niezbędne jest równoczesne wystąpienie tych trzech przesłanek. W sprawie wnioskodawcy L. S., po 16 latach nieprzerwanego pobierania renty rolniczej, pojawiła się kwestia ponownej oceny jego zdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. O ile w latach 1996-2010 lekarze – rzeczoznawcy KRUS byli zgodni co do istnienia u wnioskodawcy długotrwałej,
a następnie całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, to podczas badania kontrolnego w dniu 20 listopada 2012 r. i 3 grudnia 2012 r., stwierdzili, iż mimo istniejących schorzeń wnioskodawca posiada obecnie zdolność do pracy
w rolnictwie.

W konsekwencji w toku nin. postępowania sporna okazała się kwestia dalszego istnienia u wnioskodawcy całkowitej niezdolności do pracy na gospodarstwie. Tę okoliczność Sąd wyjaśnił w oparciu o opinię biegłych lekarzy z dnia 13 marca 2013 r. Biegli internista-kardiolog, neurolog, chirurg-ortopeda i chirurg jednoznacznie wypowiedzieli się odnośnie stanu zdrowia wnioskodawcy i stwierdzili, iż jego schorzenia nie powodują całkowitej niezdolności do pracy. Biegli lekarze wzięli pod uwagę nieliczną dokumentację medyczną z leczenia oraz przeprowadzili badanie wnioskodawcy. Badanie przedmiotowe wykazało, że w stanie zdrowia, zwłaszcza
w zakresie układu krążenia nastąpiła poprawa w porównaniu do poprzedniego badania orzeczniczego, przeprowadzonego w listopadzie 2010 r. Dodatkowo okoliczność tę potwierdza brak potrzeby leczenia szpitalnego od 2009 r. i standardowe leczenie farmakologiczne. Wydolny układ krążenia oraz niedomoga bólowa kręgosłupa bez objawów korzeniowych nie ograniczają sprawności organizmu w stopniu powodującym długotrwałą niezdolność do pracy.

Sąd uznał, że złożona w sprawie opinia jest czytelna i jasna. W sprawie oceny stanu zdrowia wnioskodawcy wypowiadali się specjaliści z zakresu schorzeń, na które on cierpi. Wbrew uwagom wnioskodawcy, biegli zapoznali się z nową dokumentacją medyczną tj. ECHO serca i konsultacją kardiologiczną z dnia 2 stycznia 2013 r. Jednak w ocenie biegłej kardiolog dokumenty te nie podważają oceny, że układ krążenia u wnioskodawcy jest wydolny.

Ta jednoznaczna opinia biegłych lekarzy, że wnioskodawca nie jest całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym uzasadnia odmowę przyznania mu prawa do renty rolniczej z braku przesłanek z art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r.
o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 ze zm.). Niewątpliwie istniejące dolegliwości wnioskodawcy, nawet przy stosowanym leczeniu, bez naruszenia sprawności organizmu nie mogą być podstawą do stwierdzenia, że utracił on zdolność do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym,
a w konsekwencji do przyznania prawa do renty. Oczywistym też jest, że nasilenie się dolegliwości może powodować okresową niezdolność do wykonywania wielu prac na gospodarstwie. Jednak okresowe zaostrzanie się np. bólów serca czy kręgosłupa oraz możliwość wykonywania niektórych prac nie uzasadnia przyznania prawa do renty.

Również bez wpływu na rozstrzygnięcie nin. sprawy pozostaje sytuacja rodzinno-majątkowa wnioskodawcy. Przesłanki warunkujące prawo do renty rolniczej zostały wyczerpująco wskazane w powołanej na wstępie ustawie. Decydujące w tej mierze jest przede wszystkim orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy. Z uwagi na charakter świadczeń emerytalno-rentowych, przy ich ustalaniu, nie uwzględnia się warunków życia, rynku pracy, czy sytuacji rodzinnej ubezpieczonego. Ustalenie prawa do tych świadczeń wiąże się wyłącznie z przebiegiem ubezpieczenia społecznego, wypracowanym stażem pracy, wysokością opłacanych składek ubezpieczeniowych oraz zdolnością do pracy.

Z tych wszystkich względów i na podstawie powołanej wyżej ustawy w zw. z art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. należało orzec, jak w sentencji wyroku o oddaleniu odwołania.

Zarządzenie:

1)  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem i pouczeniem o sposobie i terminie wniesienia apelacji proszę doręczyć

wnioskodawcy – L. S.

2)  K.. 14 dni.

P-ś, 7.06.2013 r.