Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 stycznia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 stycznia 2015 r. w S.

sprawy L. J. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania L. J. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.

z dnia 15 października 2014 roku znak: (...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 października 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił L. J. (1) prawa do emerytury kolejowej. Organ rentowy wskazał, że stosownie do brzmienia art. 50 w zw. z art. 40 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, prawo do emerytury kolejowej przysługuje pracownikom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. a przed dniem 1 stycznia 1969 r., jeżeli spełniają na dzień 31 grudnia 2008 r. łącznie następujące warunki: osiągnęli wiek emerytalny wynoszący dla mężczyzn 60 lat, mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 15 lat zatrudnienia na kolei, łącznie z okresami pracy równorzędnej i okresami zaliczanymi do okresów zatrudnienia na kolei, o których mowa w art. 44-45 ustawy emerytalnej oraz nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego, albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Mając to na uwadze organ rentowy wskazał, że do dnia 31 grudnia 2008 r. ubezpieczony nie udowodnił wymaganego okresu pracy na kolei wynoszącego 15 lat, ani nie osiągnął wymaganego wieku emerytalnego. Organ rentowy przyjął za udowodnione przez ubezpieczonego 14 lat, 1 miesiąc i 25 dni pracy w warunkach szczególnych.

L. J. (1) odwołał się od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę i przyznanie mu prawa do emerytury. Wskazał, że w jego ocenie dla uzyskania prawa do emerytury kolejowej (chociażby proporcjonalnej) wystarczające jest wykazanie ponad 14 lat pracy na kolei. Zwrócił także uwagę, że brak jest podstaw do oddalenia jego wniosku o emeryturę kolejową na tej podstawie, że do dnia 31.12.2008 r. nie osiągnął wieku 60 lat, skoro nikt z objętej przepisem dotyczącym emerytury kolejowej grupy osób urodzonych od 31.12.1948 r. do 1.01.1969 r. do 31.12.2008 r. nie ukończyłby 60 roku życia. Na rozprawie w dniu 14 stycznia 2015r. ubezpieczony dodatkowo wskazał, że podejmując pracę w Przedsiębiorstwa (...) w S. został poinformowany, że prawo do wcześniejszej emerytury nabędzie już po przepracowaniu 10 lat na kolei.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania w całości, podtrzymując argumentację wyrażoną w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

L. J. (1) urodził się (...); nie przystąpił do OFE. Na dzień 31 grudnia 2008 roku legitymował się okresem składkowym wynoszącym 33 lata i 11 dni.

Niesporne, a nadto dowód: karta przebiegu zatrudnienia – k. 49 plik I akt ZUS O/S. dot. L. J..

W okresie od 1 września 1968 r. do 30 czerwca 1973 r. ubezpieczony był uczniem (...)w S.(niesporne).

Następnie, w okresie od 6 listopada 1973 r. do 31 grudnia 1987 r. L. J.był zatrudniony w (...) w pełnym wymiarze czasu pracy, kolejno na stanowiskach: stażysty (od 6.11.1973 r. do 6.05.1974 r.), technika budowy (od 7 maja 1974 r. do 31 grudnia 1974 r.) oraz majstra budowy (od 1 stycznia 1975 r.).

Pracodawca w wystawionym w dniu 10 grudnia 1986 r. świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach potwierdził, że w okresie od 6 listopada 1973 r. „do nadal” ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę wymienioną w wykazie A dział VIII poz. 13 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. (prace załadunkowe służb kolejowych bezpośrednio związane z utrzymaniem ruchu pociągów) na stanowisku toromistrza wymienionym w wykazie A dział VIII poz. Nr 13 pkt 26 wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia nr 64 Ministra Komunikacji z dnia 29.06.2983 r. w sprawie prac w szczególnych warunkach w zakładzie pracy resortu komunikacji, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego oraz do wzrostu emerytury lub renty inwalidzkiej.

Przez cały okres pracy w tym przedsiębiorstwie, tj. łącznie przez 14 lat, 1 miesiąc i 25 dni, L. J. wykonywał pracę na kolei w warunkach szczególnych.

Poza wskazanym okresem ubezpieczony nie podejmował więcej zatrudnienia na kolei.

Niesporne, a nadto dowody:

- świadectwo pracy z 31.12.1987 r. – k. 11 plik I akt ZUS O/S. dot. L. J.;

- świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych – k. 12 plik I akt ZUS O/S. dot. L. J.;

- dokumentacja pracownicza w pliku I akt ZUS O/S.: umowa o pracę z 5.11.1973 r. – k. 13-14, angaż z 13.05.1974 r. – k. 15, angaż z 31.12.1974 r. – k. 16, angaże z 31.12.1976 r., 3.01.1977 r., 3.91.1978 r., 20.02.1979 r. - k. 17-20, listy płac – k. 21-24.

W dniu 16 kwietnia 2013 r. ubezpieczony złożył w organie rentowym wniosek o emeryturę.

Decyzją z dnia 26 sierpnia 2013 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił ubezpieczonemu przyznania prawa do tzw. wcześniejszej emerytury na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej. W uzasadnieniu decyzji wskazano, iż ubezpieczony nie wykazał 15 lat pracy w szczególnych warunkach o których mowa w rozporządzeniu RM z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jak również nie wykazał co najmniej 25 letniego ogólnego stażu pracy na dzień 31.12.1998 r. Organ rentowy uznał za udowodnione przez ubezpieczonego na dzień 1 stycznia 1999 r. 14 lat, 1 miesiąc i 25 dni pracy w warunkach szczególnych oraz 23 lata i 11 dni ogólnego stażu ubezpieczeniowego.

L. J. (1)odwołał się od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę i przyznanie mu prawa o emerytury. Wskazał nadto, że podejmując pracę w (...)w S.został poinformowany, że do uzyskania prawa do emerytury po osiągnięciu 60 roku życia wystarczające będzie wykazanie 10 letniego stażu pracy na kolei. Jednocześnie złożył wniosek o przyznanie mu emerytury kolejowej.

Prawomocnym wyrokiem z dnia 21 sierpnia 2014 r., wydanym w sprawie o sygn. akt VI U 1852/13, Sąd Okręgowy w Szczecinie oddalił odwołanie ubezpieczonego od decyzji odmawiającej mu przyznania prawa do wcześniejszej emerytury oraz przekazał organowi rentowemu wniosek ubezpieczonego o przyznanie prawa do emerytury kolejowej celem jego rozpoznania.

Bezsporne, a nadto dowody – dokumenty w aktach ZUS O/S. dot. L. J.:

- wniosek o emeryturę - k. 1-2 plik I;

- decyzja z 26.08.2013 r. – k. 35 plik I;

- odwołanie – k. 37 plik I;

- wyrok SO w Szczecinie z 21.08.2014 r. – k. 46 plik I;

- dokumentacja w aktach sprawy Sądu Okręgowego w Szczecinie, sygn. akt VI U 1852/13.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się nieuzasadnione.

W myśl przepisu art. 40 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (w brzmieniu obowiązującym w dacie złożenia przez ubezpieczonego wniosku, wynikającym z tekstu jednolitego Dz. U. z 2009 Nr 153, poz. 1227 ze zm., dalej jako „ustawa”), kolejowa emerytura przysługuje pracownikowi kolejowemu urodzonemu przed dniem 1 stycznia 1949 r., który spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący dla kobiet 55 lat, mężczyzn 60 lat;

2) ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny, w tym co najmniej 15 lat zatrudnienia na kolei, łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia na kolei, o których mowa w art. 44-45.

L. J. (1) jest osobą urodzoną po dniu 31 grudnia 1948 roku, w związku z czym mógłby nabyć prawo do emerytury kolejowej jedynie w oparciu o przepis art. 50 ustawy. Nie mogą mieć bowiem do niego zastosowania wprost przepisy art. 40 i następne, skoro w art. 40 wyraźnie wskazano, iż „kolejowa emerytura przysługuje pracownikowi kolejowemu urodzonemu przed dniem 1 stycznia 1949 r.”

W myśl jednak przepisu art. 50 ust. 1 ustawy - prawo do emerytury kolejowej, o której mowa w art. 40, przysługuje pracownikom kolejowym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r. (czyli tej grupie wiekowej, do której zalicza się ubezpieczony), jeżeli spełniają oni łącznie następujące warunki:

1)nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa;

2) warunki do uzyskania emerytury określone w tym przepisie spełnią do dnia 31 grudnia 2008 r.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, należy wskazać, iż L. J. (1) spełnia warunek o jakim mowa w punkcie 1 przepisu art. 50, gdyż nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. Nie spełnia jednakże warunku wymienionego w punkcie 2. tegoż przepisu, zgodnie z którym osoba ubiegająca się o przyznanie tzw. emerytury kolejowej, do dnia 31 grudnia 2008r. powinna spełnić łącznie wszystkie warunki do uzyskania emerytury, określone w przepisie art. 40 ustawy emerytalnej, tj.:

1)osiągnąć wiek emerytalny, wynoszący w przypadku mężczyzn 60 lat oraz

2)  posiadać okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzny, w tym co najmniej 15 lat zatrudnienia na kolei, łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia na kolei, o których mowa w art. 44-45.

Jak z powyższego wynika L. J. (1) do dnia 31 grudnia 2008 niewątpliwie spełnił tylko warunek nakazany punktem 2 omawianego przepisu, gdyż posiadał w tej dacie 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Nie wykazał jednak, aby przez 15 lat był zatrudniony na kolei, ani aby ukończył 60 lat do końca 2008 roku. Jeśli chodzi o pracę na kolei, to ubezpieczony przedstawił wyłącznie dowód wykonywania takiej pracy w okresie od 6 listopada 1973 r. do 31 grudnia 1987 r. Organ rentowy uwzględnił ten okres w stażu pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych, co dało łącznie jednak tylko 14 lat, 1 miesiąc i 25 dni pracy na kolei zamiast wymaganych prawem 15 lat.

Ubezpieczony nie powołał się przy tym na żaden inny okres wykonywania przezeń pracy na kolei, poprzestając na próbach wykazania, iż wystarczające jest legitymowanie się przezeń 14-letnim stażem takiej pracy. Dla porządku więc tylko należy wyjaśnić, że za okres pracy na kolei nie można było uznać okresu pobierania przez L. J.nauki w (...). Okres równorzędny z okresem pracy na kolei stanowi bowiem wyłącznie okres nauki zawodu do 31.12.1975 r. – wynika to z przepisu art. 44 punkt 3 ustawy; ubezpieczony nie wykazał zaś, aby taką naukę (w oparciu o umowę o pracę) w owym czasie pobierał.

Nie mógł mieć też wpływu na rozstrzygnięcie argument ubezpieczonego, iż przy podejmowaniu pracy na kolei został poinformowany przez pracodawcę, że do uzyskania prawa do emerytury po osiągnięciu 60 roku życia wystarczające będzie wykazanie 10 letniego stażu pracy na kolei. Niezależnie bowiem od tego, czy stanowisko takie w owym czasie miało podstawy prawne, czy też nie, trzeba w pełni podzielić pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z dnia 19 lipca 2001 roku, II UKN 490/00, OSNP 2003/9/231, iż okresy zatrudnienia, od których uzależnione są szczególne uprawnienia emerytalne dla pracowników kolejowych na podstawie art. 40 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.), muszą być ustalane w stosunku do osoby, która osiągnęła wiek emerytalny po wejściu w życie tej ustawy, według zasad określonych w tej właśnie ustawie, a nie w przepisach obowiązujących w dacie wykonywania zatrudnienia.

Co więcej ubezpieczony nie spełnił również kolejnego warunku niezbędnego do przyznania mu prawa do emerytury kolejowej. Do dnia 31 grudnia 2008 r. nie osiągnął bowiem wymaganego wieku emerytalnego 60 lat – 60 rok życia ukończył dopiero w dniu (...) r. W tym miejscu należy podkreślić, iż sąd dostrzegł wewnętrzną sprzeczność w powyższej regulacji, która z jednej strony odnosi się do ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r., jednak z drugiej nakazuje im spełnienie warunku w przeważającej mierze niewykonalnego, gdyż traktuje ich tak, jakby byli urodzeni przed dniem 1 stycznia 1949r. Powyższa sprzeczność nie może jednak być podstawą uznania tego unormowania za nieobowiązujące. Przeciwnie, podkreślić należy, że istnieje pewna grupa osób, która może spełnić wymogi owej regulacji i najwyraźniej to ona jest adresatem tej normy prawnej. L. J. (1)do tej grupy się jednak nie zalicza, gdyż chodzi o kobiety, urodzone po 31 grudnia 1948 r. a przed 1 stycznia 1952 r. W ocenie sądu, wyrażonej w oparciu o pogląd wypowiedziany odnośnie tego przepisu przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 22 czerwca 1999r. w sprawie K 5/99, opubl. OTK 1999/5/100, takie zróżnicowanie uprawnień pracowników jest dopuszczalne i nie narusza norm określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Oznacza to, że zgodne z prawem jest wyłączenie z kręgu osób uprawnionych do emerytury kolejowej na zasadach określonych w art. 40 i następnych ustawy emerytalnej mężczyzn urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r., do której to kategorii zalicza się niewątpliwie L. J. (1). W tej więc sytuacji wniosek ubezpieczonego o zastosowanie wobec niego przepisu art. 50 ustawy emerytalnej nie mógł zostać uwzględniony.

Biorąc powyższe pod uwagę, sąd uznał, iż brak jest podstaw do uwzględnienia odwołania L. J. (1) i na podstawie przepisu art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.