Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W I M I E N I U

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 lutego 2015 roku

Sąd Okręgowy w Poznaniu w IV Wydziale Karnym - Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Ziołecka (spr.)

Sędziowie: SSO Hanna Bartkowiak

SSO Ewa Taberska

1. Protokolant: prot. sąd. M. W.

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Arkadiusza Dzikowskiego

po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 2015 roku

sprawy Ł. W. oskarżonego z art. 244 k.k.

z powodu apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w Pile, VIII Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą w Z. z dnia 8 października 2014 roku, sygnatura akt VIII K 476/14

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że uchyla zawarte w punktach II i III rozstrzygnięcia o zawieszeniu wykonania wymierzonej oskarżonemu kary pozbawienia wolności oraz o wymierzeniu kary grzywny,

2.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

3.  zwalnia oskarżonego od obowiązku zwrotu na rzecz Skarbu Państwa kosztów procesu za postępowanie odwoławcze, w tym od uiszczenia opłaty za obie instancje.

/-/E. T. /-/M. Z. /-/H. B./

UZASADNIENIE

Wyrokiem zaocznym z dnia 8 października 2014 roku, Sąd Rejonowy w Pile uznał oskarżonego Ł. W. za winnego tego, że w dniu 28 maja 2014 roku, w Z., województwo (...), nie stosował się do orzeczonego prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Złotowie z dnia 9 lipca 2012 roku, sygnatura akt II K 590/12 zakazu prowadzenia rowerów na okres 2 lat, obowiązującego od 2 sierpnia 2012 roku do 2 sierpnia 2014 roku w ten sposób, że jechał jako kierujący rowerem po drodze publicznej, to jest za winnego popełnienia przestępstwa z art. 244 k.k. i za to, na podstawie art. 244 k.k., Sąd Rejonowy wymierzył temu oskarżonemu karę 4 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie, na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. oraz art. 70 § 1 punkt 1 k.k., warunkowo zawiesił na okres 5 lat tytułem próby.

Na podstawie art. 71 § 1 k.k. i art. 33 § 1 i 3 k.k., Sąd Rejonowy wymierzył oskarżonemu także karę grzywny w wysokości 80 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 złotych.

Na podstawie art. 627 k.p.k. i art. 2 ustęp 1 i art. 3 ustęp 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach, Sąd Rejonowy zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w kwocie 70 złotych oraz wymierzył mu opłatę w kwocie 200 złotych.

Wyrok powyższy w części dotyczącej orzeczenia o karze i na niekorzyść oskarżonego zaskarżył prokurator, zarzucając wydanemu orzeczeniu rażącą niewspółmierność kary, polegającą na pozbawionym podstaw przyjęciu, że wobec oskarżonego można skonstruować pozytywną prognozę kryminologiczną.

W uzasadnieniu wniesionej apelacji skarżący podkreślił, że Sąd I instancji błędnie uznał niektóre okoliczności łagodzące i wskazał, że trudno potraktować za okoliczność łagodzącą fakt przyznania się do popełnienia przestępstwa w sytuacji, gdy sprawca został złapany na gorącym uczynku. Podobnie, w ocenie apelującego, Sąd I instancji niesłusznie przyjął, że złamanie zakazu obejmującego jazdę rowerem zawiera mniejszą szkodliwość występku z art. 244 k.k., niż kierowane w trakcie obowiązywania zakazu pojazdem mechanicznym. Prokurator zaznaczył również, że jako okoliczność łagodzącą trudno potraktować, jak to uczynił Sąd I instancji, zamiar ewentualny, albowiem okoliczność ta potwierdza lekceważący stosunek oskarżonego wobec orzeczeń sądowych.

Wskazując na powyższe oraz podkreślając uprzednią karalność Ł. W., skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.

W dniu 13 stycznia 2015 roku do tutejszego Sądu Okręgowego wpłynęło pismo oskarżonego, stanowiące odpowiedź na apelację prokuratora. W znajdującym się na karcie 59 akt dokumencie oskarżony opisał swoją aktualną sytuację rodzinną i życiową, przedstawił okoliczności związane z podjęciem decyzji o kierowaniu rowerem w dniu 28 maja 2014 roku i wniósł o „nie zmienianie kary”.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja prokuratora w pełni zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępie należy podnieść, że skarżący nie kwestionował poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych, ani zastosowanej do przypisanego oskarżonemu czynu kwalifikacji prawnej.

Ponieważ Sąd Okręgowy nie dostrzegł podstaw do ingerencji w powyższym zakresie w zaskarżony wyrok (brak przesłanek z art. 439 k.p.k. i art. 440 k.p.k.), dlatego też rozważania swoje ograniczy li tylko do zarzutu apelacji, to jest do zarzutu rażącej niewspółmierności wymierzonej oskarżonemu Ł. W. kary.

Sąd Okręgowy przypomina, iż o rażącej niewspółmierności kary można mówić wtedy, gdy kara jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, to jednak nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy – innymi słowy, gdy jest w odczuciu społecznym karą niesprawiedliwą (vide: wyrok SN z 11 kwietnia 1985 roku, V KRN 178/85, OSNKW 1985/7-8/60). Z sytuacją rażącej niewspółmierności kary mamy do czynienia także wtedy, gdy rozmiar represji w rozpoznawanej sprawie jest w sposób oczywisty nieproporcjonalny w stosunku do dolegliwości wymierzanych podobnym sprawcom w podobnych sprawach. Przy czym nie chodzi o każdą ewentualną różnicę co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby – również w potocznym znaczeniu tego słowa – „rażąco” niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować (vide: wyrok SN z 2 lutego 1995 r., II KRN 198/94, OSPriP 1995/6/18).

Mając powyższe na uwadze, Sąd II instancji podnosi, iż w pełni zgadza się ze skarżącym odnośnie tego, że wymierzona oskarżonemu Ł. W. kara pozbawienia wolności w wymiarze 4 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat próby, nawet przy orzeczeniu wobec oskarżonego także kary grzywny, spełnia opisane wyżej przesłanki owej rażącej niewspółmierności kary.

Sąd II instancji przypomina, iż na warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności zasługują jedynie ci sprawcy, co do których istnieje pozytywna prognoza resocjalizacyjna na przyszłość. Dotychczasowa postawa i sposób życia sprawcy muszą zatem wskazywać na to, że pomimo nie wykonania kary, zostaną osiągnięte cele tejże kary, a w szczególności, że sprawca nie powróci ponownie na drogę przestępstwa. Rozważając zatem to, czy w stosunku do danego oskarżonego można skorzystać z dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary, należy uprzednio przeanalizować to, czy ziściły się określone w art. 69 § 2 k.k. warunki.

Odnosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, Sąd II instancji podnosi, iż Sąd Rejonowy błędnie uznał, że w sprawie niniejszej spełnione zostały warunki wymagane wskazanym powyżej przepisem prawa.

Przede wszystkim zauważyć należy, iż z informacji uzyskanej z Krajowego Rejestru Karnego wynika jednoznacznie, że w przeszłości Ł. W. trzyrotnie dopuścił się naruszania porządku prawnego (k. 12 akt). Istotne jest przy tym to, że zachowanie oskarżonego w dniu 28 maja 2014 roku stanowiło trzecie z kolei naruszenie określonej w art. 244 k.k. normy prawnej. Zauważyć bowiem należy, że wyrokami: Sądu Rejonowego w Międzyrzeczu z dnia 28 stycznia 2010 roku, sygnatura akt II K 981/09 i Sądu Rejonowego w Świebodzinie z dnia 26 maja 2010 roku, sygnatura akt II K 177/10, Ł. W. został już skazany za popełnienie przestępstwa tego właśnie rodzaju.

Co równie istotne, każdorazowo oskarżonemu za naruszenie tej normy prawa wymierzane były kary wolnościowe. Pomimo tego, oskarżony nie docenił dawanej mu szansy i w dniu 28 maja 2014 roku po raz kolejny – trzeci, co należy przypomnieć - naruszył obowiązujący porządek prawny, dopuszczając się kierowania rowerem pomimo orzeczonego wobec niego zakazu kierowania tego typu pojazdem. Nadto nie można pominąć i tego, że w dniu 9 lipca 2012 roku Ł. W. został przez Sąd Rejonowy w Złotowie ukarany za popełnienie wykroczenia z art. 87 § 1 k.w. (k. 2 akt). Jak również tego, że przypisanego w niniejszej sprawie przestępstwa oskarżony dopuścił się odbywając w systemie dozoru elektronicznego karę 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną także za przestępstwo z art. 244 k.k. (karta 18 – 21 akt). Kara ta początkowo została orzeczona z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, ale postanowieniem z dnia 11 marca 2013 roku w sprawie II Ko 907/12 zarządzono jej wykonanie.

Tak szczegółowe przypomnienie sposobu życia oskarżonego przed popełnieniem przezeń czynu, który zainicjował obecnie prowadzone postępowanie karne, było niezbędne z uwagi na konieczność wykazania, że – i wbrew stanowisku Sądu Rejonowego – Ł. W. nie daje rękojmii tego, że w przyszłości ponownie nie dopuści się kolejnych sprzecznych z prawem zachowań.

Nie jest przy tym tak, jak to stwierdził w pisemnym uzasadnieniu Sąd I instancji, aby za podjęciem decyzji w przedmiocie istnienia wobec Ł. W. pozytywnej prognozy kryminologicznej przemawiało to, że oskarżony ten przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu. Nie negując faktu potwierdzenia przez oskarżonego słuszności przedstawionego mu zarzutu, Sąd II instancji, w ślad za skarżącym, zauważa jednak, że w dniu 28 maja 2014 roku funkcjonariusze Policji, mówiąc kolokwialnie, przyłapali Ł. W. na „gorącym uczynku”. W takiej sytuacji nie można przeceniać znaczenia przyznania się oskarżonego do popełnienia zarzucanego mu czynu i trudno uznać, aby przyznanie się wyżej wymienionego do popełnienia zarzucanego mu czynu było ważką okolicznością łagodzącą, mającą wpływ na skorzystanie wobec niego z dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności.

Podobnie za tego typu okoliczność nie może zostać uznane to, jak to przyjął Sąd Rejonowy, że oskarżony poruszał się wbrew obowiązującemu zakazowi kierowania rowerem, a nie pojazdem mechanicznym. Sąd Okręgowy przypomina, że odpowiedzialność karną za naruszenie określonej w art. 244 k.k. normy prawnej poniesie każdy ten, kto naruszy obowiązujący go zakaz bez względu na rodzaj pojazdu, którego ten zakaz dotyczy.

Wreszcie, jakkolwiek zgodzić się należy z Sądem I instancji, że ustalenie, iż sprawca działał z zamiarem ewentualnym musi mieć wpływ na wymiar kary, to jednakowoż już fakt naruszenia zakazu, jak to stwierdził sąd rozstrzygający, „pod koniec jego obowiązywania” już nie. Sąd Rejonowy w Złotowie, który w dniu 9 lipca 2012 roku orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia rowerów, określił przecież ściśle czas jego obowiązywania. Ł. W. zatem, co oczywiste, przez cały ten okres powinien był przestrzegać obowiązującego go zakazu. Uczynienie natomiast z momentu jego naruszenia okoliczności wpływającej łagodząco na rodzaj wymierzonej mu kary (pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania) jest niczym innym, jak bezpodstawnym premiowaniem oskarżonego w układzie okoliczności niniejszej sprawy.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy, w pełni podzielając podniesiony przez prokuratora w złożonej apelacji zarzut rażącej niewspółmierności wymierzonej Ł. W. kary, uznał, że w okolicznościach niniejszej sprawy karą adekwatną do stopnia społecznej szkodliwości popełnionego przez oskarżonego czynu oraz karą adekwatną do stopnia winy Ł. W. będzie kara pozbawienia wolności w orzeczonym przez Sąd Rejonowy wymiarze, ale bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.

W przekonaniu Sądu Odwoławczego, wymiar kary pozbawienia wolności ukształtowany na poziomie 4 miesięcy, w stopniu dostatecznym unaoczni oskarżonemu obowiązek respektowania ustalonych norm prawnych, a także ugruntuje przekonanie o nieopłacalności popełniania przestępstw.

Co równie istotne, orzeczenie przez Sąd Odwoławczy kary pozbawienia wolności bez dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia jej wykonania zrealizuje także cele kary w zakresie jej społecznego oddziaływania, w szczególności zaś spełni swoje zadanie w zakresie pogłębienia wśród społeczeństwa przekonania o nieuchronności poniesienia kary za naruszenie porządku prawnego i to kary adekwatnej do stopnia winy i społecznej szkodliwości popełnionego czynu.

Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uchylił zawarte w punkcie II rozstrzygniecie o warunkowym zawieszeniu wykonania orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności, o czym orzekł, jak w punkcie 1 wyroku z dnia 18 lutego 2015 roku.

Jednocześnie Sąd Okręgowy uchylił zawarte w punkcie III wyroku orzeczenie o wymierzeniu oskarżonemu kary grzywny. W sytuacji orzeczenia wobec oskarżonego za przypisane mu przestępstwo bezwzględnej kary pozbawienia wolności brak jest podstaw do orzeczenia wobec niego kary grzywny na podstawie art. 71 § 1 k.k. (punkt 1 wyroku Sądu O.).

W pozostałym natomiat zakresie, nie znajdując podstaw do dalszej ingerencji w zaskarżone orzeczenie, Sąd II instancji wyrok Sądu Rejonowego w Pile z dnia 8 października 2014 roku utrzymał w mocy, o czym z kolei orzekł, jak w punkcie 2 swego wyroku.

Kształtując natomiast swe orzeczenie o kosztach, Sąd Okręgowy na podstawie art. art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego z obowiązku zwrotu Skarbowi Państwa kosztów procesu za postępowanie odwoławcze, w tym od uiszczenia opłaty za obie instancje.

/E. T./ /M. Z./ /H. B./