Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 września 2012r.

Sąd Apelacyjny - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku,

III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: SSA Maria Jolanta Kazberuk (spr.)

Sędziowie: SA Barbara Orechwa-Zawadzka

SA Władysława Prusator-Kałużna

Protokolant: Edyta Katarzyna Radziwońska

po rozpoznaniu w dniu 26 września 2012 r. w Białymstoku

sprawy z wniosku J. D. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji wnioskodawcy J. D. (1)

od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Olsztynie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 14 marca 2012 r. sygn. akt IV U 2935/11

oddala apelację.

sygn. akt III AUa 495/12

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. decyzją z dnia 2 listopada 2011 roku, odmówił J. D. (1) prawa do emerytury w warunkach szczególnych wskazując, że nie udowodnił on żadnego z wymaganych 15-tu lat pracy w szczególnych warunkach. Podkreślił przy tym, że Sąd Okręgowy w Olsztynie i Sąd Apelacyjny w Białymstoku już dwukrotnie rozstrzygały prawidłowość decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 października 2009 roku i z dnia 22 marca 2010 roku odmawiających skarżącemu prawa do emerytury w warunkach szczególnych. Jednocześnie podniósł, że w każdej z tych decyzji sporny okres jest taki sam, tylko odwołujący wskazuje innych świadków. Dlatego też ubezpieczonemu nie przysługuje prawo do wskazanego świadczenia.

Od powyższej decyzji odwołanie złożył J. D. (1).

Wyrokiem z dnia 14 marca 2012 r. Sąd Okręgowy w Olsztynie zmienił zaskarżoną decyzję, zaliczył ubezpieczonemu J. D. (1) okres pracy w szczególnych warunkach od 16.09.1968 r. do 18.04.1972 r. oraz od 20.09.1972 r. do 31.12.1984 r. i przyznał prawo do emerytury od 1 września 2011 r.

Sąd ustalił, że wnioskodawca domagał się już wcześniej przyznania prawa do emerytury w warunkach szczególnych. Zaskarżona decyzja organu rentowego z dnia 2 listopada 2011 roku była kolejną – trzecią decyzją tego organu, po decyzjach z dnia 14 października 2009 roku oraz z dnia 22 marca 2010 roku, odmawiającą ubezpieczonemu prawa do wnioskowanego świadczenia. Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokami z dnia 22 marca 2010 roku, w sprawie o sygn. akt: IV U 1727/09 oraz z dnia 14 czerwca 2010 roku, w sprawie o sygn. akt: IV U 648/10, oddalił odwołania skarżącego od powyższych decyzji, a Sąd Apelacyjny w Białymstoku wyrokami z dnia 4 lutego 2010 roku, w sprawie o sygn. akt: III Aua 1062/09 i z dnia 21 września 2010 roku w sprawie o sygn. akt: III Aua 600/ 10, oddalił apelacje wnioskodawcy.

Z dalszych ustaleń Sądu pierwszej instancji wynika, że wnioskodawca J. D. (1) w okresie od dnia 16 września 1968 roku do dnia 18 kwietnia 1972 roku i od dnia 20 września 1972 roku do dnia 31 grudnia 1984 roku był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...) w O.. Wykonywał wówczas obowiązki montera samochodowego polegające na naprawianiu skrzyni biegów, tylnych mostów, wymianie resorów, naprawach bieżących samochodów. Naprawy te odbywały się w „na warsztacie w kanale” przez 8 godzin dziennie. Napraw tych nie można było zrobić bez wchodzenia do kanału. W zakładzie pracy były dwa takie kanały. Miały one długość 18-tu metrów. Na jeden kanał wchodziły po 2-3 ciężarówki w zależności od ładowności. W eksploatacji było wówczas około 60-ciu samochodów różnych marek i ładowności. Mechanicy byli podzieleni na brygady, pracowali na zmiany. Wnioskodawca wykonywał również prace, które odbywały się poza kanałem, ale była to rzadkość. Po powrocie z wojska skarżący wykonywał zatrudnienie u dotychczasowego pracodawcy na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony marki K. i J. z przyczepą, która również miała ładowność 8 ton.

Celem uściślenia podstawy faktycznej rozstrzygnięcia i ustalenia czy praca odwołującego jako montera w okresie od 16 września 1968 roku do dnia 18 kwietnia 1972 roku była pracą w warunkach szczególnych, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu BHP.

Biegły w opinii z dnia 29 lutego 2012 roku stwierdził, że ubezpieczony J. D. (1) będąc pracownikiem Przedsiębiorstwa (...) w O. Zajezdnia nr (...) w N. w okresie od dnia 16 września 1968 roku do dnia 18 kwietnia 1972 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał czynności mechanika samochodowego. Zdaniem biegłego odwołujący spełnił wymagania wynikające z przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zawarte w załączniku do tego rozporządzenia stanowiącym wykaz A, dział XIV, poz. 16 – prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych. Spełnił on również wymagania wynikające z zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 roku w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w warunkach szczególnych uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę lub rentę zawarte w załączniku nr 1, wykaz A, dział XIV- prace różne, poz. 16 – prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawach pojazdów mechanicznych lub szynowych, pkt. 1 – mechanik samochodowy stale wykonujący prace w kanałach remontowych.

Wobec ustalenia, że stan faktyczny niniejszej sprawy jest identyczny ze sprawami poprzednio rozpoznawanymi, Sąd dokonał jej oceny pod kątem wznowienia postępowania na podstawie przepisu art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Zdaniem Sądu w sprawie zachodziły podstawy do ponownego ustalenia prawa wnioskodawcy do emerytury na podstawie art. 32 w związku z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż odwołujący J. D. (1) powołał się na nowe dowody, które zmieniły jego sytuację prawną.

Sąd wskazał, że odwołujący w okresie zakreślonym odwołaniem wykonywał stale, w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązki mechanika samochodowego stale wykonującego prace kanałach remontowych i kierowcy samochodu ciężarowego. Okres pracy odwołującego w charakterze mechanika samochodowego w kanałach remontowych (3 lata, 7 miesięcy i 2 dni) i kierowcy samochodu ciężarowego (12 lat, 3 miesiące i 11 dni) w łącznym wymiarze: 15 lat, 10 miesięcy i 13 dni, stanowi razem wymagany okres zatrudnienia co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach uprawniający do przyznania wnioskodawcy prawa do emerytury na podstawie przepisu art. 32 w związku z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz w związku z § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze od dnia 1 września 2011 roku tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o świadczenie – art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy w oparciu o art. 477 ¹⁴ § 2 orzekł jak w wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wniósł wnioskodawca zaskarżając go w części dotyczącej daty, od której Sąd przyznał mu prawo do emerytury. Zarzucił, że Sąd Okręgowy nie uwzględnił, że spełnił wszystkie warunki niezbędne do przyznania świadczenia emerytalnego już w dniu 14 października 2009 r. kiedy (...) Oddział w O. rozpatrywał jego pierwszy wniosek o przyznanie prawa do świadczenia emerytalnego.

Wniósł o przyznanie mu świadczenia od dnia 14 października 2009 r. i o zasądzenie na jego rzecz z tego tytułu wyrównania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Na etapie postępowania przed Sądem Apelacyjnym spór koncentrował się na dacie, od której należało przyznać wnioskodawcy prawo do emerytury. Skarżący domagał się w apelacji przyznania mu prawa do emerytury od dnia 14 października 2009 r., czyli od dnia złożenia pierwszego wniosku o przyznanie emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w warunkach szczególnych, gdyż jego zdaniem już wówczas legitymował się wymaganym stażem pracy w warunkach szczególnych. Zgodnie z art. 100 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. 2009 r., nr 153, poz. 1227 ze zm.) prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, z zastrzeżeniem ust. 2.

Zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia Sądu Apelacyjnego miało ustalenie momentu, w którym J. D. (1) spełnił warunki do uzyskania świadczenia emerytalnego.

Zaskarżona w tej sprawie decyzja organu rentowego została wydana w dniu 2 listopada 2011 r. na skutek wniosku skarżącego z dnia 12 września 2011 r. Decyzja ta jest trzecią w kolejności wydaną wobec wnioskodawcy decyzją ZUS dotyczącą emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych i drugą wydaną w oparciu o art. 114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. 2009 r., nr 153, poz. 1227 ze zm.).

Organ rentowy wydając zaskarżoną decyzję doszedł do wniosku, że załączone do wniosku zaświadczenie Stowarzyszenia (...) z dnia 7 kwietnia 2001 r. stwierdzające, że J. D. (1) był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w O. od dnia 16 września 1968 r. do dnia 18 kwietnia 1972 r. w charakterze montera, a następnie kierowcy samochodu ciężarowego oraz od dnia 20 września 1972 r. do 31 grudnia 1984 r. w charakterze kierowcy samochodu ciężarowego nie stanowi środka dowodowego, o którym mowa w § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983 r., nr 8, poz. 43 ze zm.) i nie ma wpływu na prawo wnioskodawcy do świadczenia. Jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku, Sąd Okręgowy jako nowy dowód w rozumieniu art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z FUS potraktował opinię biegłego sądowego. Zatem dopiero w trakcie postępowania przed tym Sądem, skarżący wykazał, że w spornym okresie pracował w warunkach szczególnych. Skoro Sąd pierwszej instancji uznał, że tym razem odwołujący wykazał swój staż pracy w warunkach szczególnych, to prawidłowo przy ustalaniu daty, od której należało przyznać świadczenie wziął pod uwagę ostatni wniosek odwołującego.

Zgodnie z przepisami ustawy o emeryturach i rentach z FUS świadczenia w niej przewidziane przyznaje się od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek (art. 129 ust. 1). Odwołujący wniosek złożył 12 września 2011 r. Prawo do świadczenia wykazał w trakcie postępowania sądowego wywołanego odwołaniem od decyzji ZUS z dnia 2 listopada 2011 r. W tej sytuacji wyrok Sądu pierwszej instancji w zakresie, w jakim przyznaje wnioskodawcy świadczenie od dnia 1 września 2011 r. jest prawidłowy. Świadczenie zostało bowiem przyznane od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożono wniosek o jego przyznanie. Apelujący nie mógł domagać się przyznania emerytury od daty pierwszego wniosku, gdyż warunki do przyznania świadczenia spełnił dopiero w tym postępowaniu, a nie w postępowaniu wywołanym pierwszym wnioskiem.

Z przedstawionych względów Sąd Apelacyjny, nie znajdując uzasadnionych podstaw do uwzględnienia apelacji, orzekł jak w sentencji na mocy art. 385 kpc.

E.Z.