Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 maja 2014 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Tomasz Szaj

po rozpoznaniu w dniu 30 maja 2014 roku w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Spółki akcyjnej w W.

przeciwko I. G.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 20 marca 2014r., sygn. akt III C 193/14

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 20 marca 2014 r. Sąd Rejonowy – Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie (w sprawie o sygn. III C 193/14):

I.  zasądził od pozwanej I. G. na rzecz powoda (...) Spółki akcyjnej w W. kwotę 3.695 zł z ustawowymi odsetkami:

–.

–

od kwoty 924 zł od dnia 16 kwietnia 2010 r. do dnia zapłaty,

–

od kwoty 923 zł od dnia 16 lipca 2010 r. do dnia zapłaty,

–

od kwoty 923 zł od dnia 16 października 2010 r. do dnia zapłaty,

–

od kwoty 925 zł od dnia 16 stycznia 2011 r. do dnia zapłaty;

II.  zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 108,28 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, że strony zawarły umowę ubezpieczenia AC pojazdu B. (...) nr rej. (...) w okresie od 6 kwietnia 2010 roku do dnia 5 kwietnia 2011 roku. Strony ustaliły pierwszą składkę na kwotę 3 695 złotych, płatną w czterech ratach, w tym pierwszą w wysokości 977 złotych, drugą i trzecią po 923 i czwartą w wysokości 925 złotych.

Powód pismem z dnia 16 stycznia 2012 roku wezwał pozwaną do zapłaty składki ubezpieczeniowej w kwocie 3 695,- zł.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwo za uzasadnione w całości. Jako podstawę rozstrzygnięcia wskazał art. 805 § 1 k.c., zaś powód wykazał, że w okresie, z którym wiążą się dochodzone składki została zawarta umowa ubezpieczenia. Pozwana nie wykazała, aby zapłaciła składkę ubezpieczenia, a na fakcie niezapłacenia składki oparła swoje twierdzenia o wygaśnięciu umowy. W ocenie Sądu Rejonowego bez znaczenia była okoliczność, że pojazd stanowił dowód rzeczowy w procesie karnym. Wskazał, że umowa ubezpieczenia AC jest umową dobrowolną i została zawarta, gdy pojazd był już zajęty. Natomiast nie stanowi to podstawy rozwiązania umowy. Spóźniony w ocenie Sądu jest zarzut, że umowa wygasła z chwilą płatności składki zgodnie z treścią art. 814 § 2 k.c. Natomiast w ocenie Sądu oprócz tego zarzut ten jest nieskuteczny, gdyż pozwana nie wykazała, by doszło do skutecznego wygaśnięcia umowy w myśl art. 814 § 2 k.c. W ocenie Sądu Rejonowego sformułowanie w art. 814 § 2 in fine k.c. oznacza, że umowa wygasa z końcem okresu, za który przypada niezapłacona składka, nie zaś jej pierwsza rata.

Orzeczenie o kosztach procesu Sąd Rejonowy uzasadnił regulacją art. 98 § 1 i 3 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła pozwana, zaskarżając go w części, tj. co pkt I wyroku ponad kwotę 924 zł wraz z odsetkami od dnia 16 kwietnia 2010 r. oraz co do pkt II wyroku. Wniosła o zmianę powyższego orzeczenia w zaskarżonej części poprzez oddalenie powództwa w kwocie 2.771 zł wraz z odsetkami ustawowymi, nadto zasądzenie na rzecz pozwanej od powódki kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa radcowskiego według norm przepisanych. Ewentualnie wniosła o przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła naruszenie:

1. art. 814 § 2 k.c. poprzez błędną wykładnię i uznanie, że nie doszło do skutecznego wygaśnięcia umowy po niezapłaceniu pierwszej raty składki, podczas gdy zgodnie z art. 814 § 2 zd. 2 k.c. w przypadku braku wypowiedzenia umowa wygasa z końcem okresu za który przypadała niezapłacona składka,

2. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia zgromadzonego materiału dowodowego i uznanie, iż umowa ubezpieczenia trwała od 6 kwietnia 2010 r. do 5 kwietnia 2011 r. podczas gdy umowa wygasła z chwilą niezapłacenia pierwszej raty składki i trwała do dnia 15 kwietnia 2010 r.,

3. art. 505 ³⁵ k.p.c. w zw. z art. 207 § 6 k.p.c. i art. 217 § 1 k.p.c. poprzez uznanie, iż powołanie się przez stronę pozwaną na okoliczność wygaśnięcia umowy ubezpieczenia jest zarzutem spóźnionym, podczas gdy strona pozwana w toku procesu wskazała na obowiązujące przepisy kodeksu cywilnego, które mają zastosowanie w przedmiotowej sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej okazała się bezzasadna.

Sąd Odwoławczy w pełni podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji, który w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie dowodowe, dokonując wszechstronnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. W ocenie Sądu II instancji tak przeprowadzona ocena, wbrew twierdzom apelującej, w żadnej mierze nie narusza dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. W konsekwencji stwierdzić należało, iż na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego, Sąd Rejonowy wyciągnął prawidłowe wnioski dotyczące zasadności roszczenia strony powodowej. Sąd Okręgowy jedynie wskazuje, że omyłkowo Sąd Rejonowy ustalił w stanie faktycznym wysokość pierwszej raty składki na kwotę 977,- zł, zamiast 924,- zł, przy czym ta omyłka nie miała wpływu na prawidłowość rozstrzygnięcia.

Wskazać należy, iż na gruncie przepisu art. 805 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Nie była w niniejszej sprawie przedmiotem sporu okoliczność, iż strony zawarły umowę ubezpieczenia AC nr polisy (...), która obejmowała okres od dnia 6 kwietnia 2010 r. do dnia 5 kwietnia 2011 r. Bezsporna była również wysokość składki wskazana w umowie (3.695 zł), jak również terminy płatności i wysokość poszczególnych rat składki ubezpieczeniowej. Pozwana nie kwestionowała również okoliczności, iż nie zapłaciła żadnej z czterech rat składki ubezpieczeniowej.

Odnosząc się do zarzutów apelacji Sąd Odwoławczy wskazuje, że błędny jest pogląd pozwanej, iż z uwagi na dyspozycję art. 814 § 2 zdanie drugie k.c., niezapłacenie przez nią pierwszej raty składki ubezpieczenia spowodowało wygaśnięcie umowy z dniem 15 kwietnia 2010 r., tj. wraz z upływem terminu zapłaty pierwszej raty. Co zaś w mniemaniu apelującej miałoby powodować, iż powód może dochodzić od pozwanej wyłącznie zapłaty pierwszej raty składki w kwocie 924 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16 kwietnia 2010 r. do dnia zapłaty.

Należy w tym kontekście zauważyć, iż na gruncie art. 814 § 2 k.c., jeżeli ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność jeszcze przed zapłaceniem składki lub jej pierwszej raty, a składka lub jej pierwsza rata nie została zapłacona w terminie, ubezpieczyciel może wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym i żądać zapłaty składki za okres, przez który ponosił odpowiedzialność. W braku wypowiedzenia umowy wygasa ona z końcem okresu, za który przypadała niezapłacona składka. W świetle okoliczności sprawy nie ulega wątpliwości, iż mimo nie zapłacenia przez pozwaną pierwszej raty składki w terminie ani też składki jako takiej, powód nie wypowiedział przedmiotowej umowy ubezpieczenia.

Komentowany przepis wskazuje, iż w takim przypadku - tj. gdy umowa ubezpieczenia nie została przez ubezpieczyciela wypowiedziana, a ani składka ani jej pierwsza rata nie zostały zapłacone – umowa wygasa wraz z końcem okresu, za który przypadała niezapłacona składka. Co istotne, jak wynika z załączonej do akt sprawy polisy nr (...), składka jaką miała uiścić pozwana była roczna i obejmowała okres od dnia 6 kwietnia 2010 r. do dnia 5 kwietnia 2011 r. Okoliczność, iż płatność składki została rozłożona na cztery raty nie spowodowała, że okres za który przypadała składka również był podzielony na okresy odpowiadające terminom płatności poszczególnych rat. Sąd II instancji stanowczo podkreśla, iż mylnie apelująca utożsamia ratę składki z samą składką ubezpieczeniową. Jak słusznie zauważył Sąd I instancji, rata stanowi jedynie część składki, nie zaś składkę jako taką. Chybione są argumenty apelacji, zaś z przywołanego poglądu komentatorów nie wynika w żadnej mierze stanowisko prowadzące do zrównania w istocie pojęcia składki z pojęciem raty składki w skutkach jej niezapłacenia. Regulacja art. 814 § 2 i 3 k.c przewiduje spójną konstrukcję, umożliwiając ubezpieczycielowi wypowiedzenie umowy w razie niezapłacenia składki lub jej pierwszej raty (§ 2) lub też w razie niezapłacenia kolejnej raty (§ 3), ale już tylko wtedy gdy przewidziano to w umowie lub ogólnych warunkach ubezpieczenia, a ponadto ubezpieczyciel wezwie do zapłaty z zagrożeniem ustania odpowiedzialności. Regułą jest zatem trwałość stosunku ubezpieczenia, zaś ustawodawca rozróżnia pojęcie składki od jej raty. Wykładnia zaproponowana przez powódkę byłaby uzasadniona, gdyby dokonano zmiany redakcji art. 814 § 2 in fine k.c. i nadano mu brzmienie, że (…) umowa wygasa z końcem okresu, za który przypadała niezapłacona składka lub jej pierwsza rata.

Reasumując, Sąd Odwoławczy podzielając stanowisko Sądu I instancji uznał, iż w niniejszej sprawie wygaśnięcie przedmiotowej umowy ubezpieczenia nastąpiło dopiero z dniem 5 kwietnia 2011 r., albowiem w tym dniu upłynął okres, za który przypadała cała niezapłacona składka ubezpieczeniowa. Sąd II instancji nie znajdując uzasadnienia dla zarzutów apelacji, uznał orzeczenie Sądu Rejonowego za prawidłowe, w tym również w zakresie kosztów postępowania pierwszoinstancyjnego, co skutkowało oddaleniem wywiedzionego przez pozwaną środka zaskarżenia.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.