Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 października 2014 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu – Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Ewa Rudkowska – Ząbczyk

Protokolant: Jagoda Jarosławska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 września 2014 r. we W.

sprawy z powództwa J. S.

przeciwko Skarbowi Państwa – Dyrektorowi Zakładu Karnego Nr (...)we W.i Dyrektorowi Zakładu Karnego w K.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda J. S. na rzecz strony pozwanej Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 7217,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania;

III.  brakującymi kosztami sądowymi obciąża Skarb Państwa;

IV.  przyznaje adwokatowi K. G. ze Skarbu Państwa kwotę 8856,00 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi J. S. z urzędu, w tym kwotę 1656,00 zł podatku od towarów i usług.

Sygnatura akt I C 1163/13

UZASADNIENIE

Powód J. S.pozwem skierowanym przeciwko stronie pozwanej Skarbowi Państwa – Zakładowi Karnemu nr (...)we W.i Zakładowi Karnemu w K.domagał się zasądzenia na swoją rzecz kwoty 300 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia oraz dożywotniej renty w kwocie po 1 000,00 zł miesięcznie.

W uzasadnieniu powyższego żądania, że podczas odbywania kary pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w K.otrzymał szczepienie przeciwko (...). W okresie od 19 grudnia 2005 r. do 16 stycznia 2006 r. był hospitalizowany w szpitalu Zakładu Karnego nr (...)we W.na oddziale (...). Wówczas powodowi podano kolejną dawkę szczepionki przeciwko zapaleniu wątroby typu (...)oraz pobrano krew do przeprowadzenia niezbędnych badań. Po opuszczeniu zakładu karnego, podczas oddawania krwi w czerwcu 2008 r. w stacji krwiodawstwa, powód dowiedział się, że jest zarażony wirusowym zapaleniem wątroby typu (...). Przed osadzeniem w zakładzie karnym w 2000 r. powód był zdrowy. Powód wskazał, że winę za zarażenie wirusowym zapaleniem wątroby typu (...)ponosi zarówno służba zdrowia Zakładu Karnego w K.za zdarzenie z 2005 r. oraz służba zdrowia Zakładu Karnego numer (...)we W..

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa wedle norm przepisanych.

W uzasadnieniu powyższego stanowiska strona pozwana podniosła zarzut przedawnienia wskazując, że roszczenie zgłoszone przez powoda przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia. Wobec faktu, że do zakażenia doszło przed 3 kwietnia 2008 r. (o czym powód dowiedział się w czerwcu 2008 r.) uznać należy, że roszczenie powoda było już przedawnione w dniu 1 lipca 2011 r. W momencie wniesienia pozwu żądanie było już zatem od ponad 2 lat przedawnione. W dalszej części strona pozwana wskazała, że nie można też przypisać jej naruszenia prawa podmiotowego, o którym mowa w art. 5 k.c. Wskazała, że nieuwzględnienie zarzutu przedawnienia na podstawie art. 5 k.c. może nastąpić w zupełnie wyjątkowych i drastycznych sytuacjach. Tymczasem w niniejszej sprawie przedstawiciele Skarbu Państwa nie doprowadzili do przedawnienia roszczenia, nie można bowiem uznać, że miało miejsce przedłużanie negocjacji w celu doprowadzenia do przedawnienia żądania czy inne zwodzenie powoda. Odnośnie żądania zadośćuczynienia strona pozwana wskazała, że powód winien wykazać działanie lub zaniechanie sprawcy krzywdy niemajątkowej, istnienie krzywdy wynikające z naruszenia dóbr osobistych oraz związek przyczynowy pomiędzy krzywdą, a działaniem strony pozwanej. Dodała, że to na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia, że jego dobro osobiste zostało naruszone. Tymczasem w niniejszej sprawie działanie funkcjonariuszy Służby Więziennej nie było bezprawne, funkcjonariusze działali w ramach swoich uprawnień ustawowych, nie sposób uznać że zachowanie to naruszało dobra osobiste powoda. Zarzuciła, że powód nie wykazał, ani nawet nie uprawdopodobnił domniemanej szkody, jej wysokości, ani nie wykazał związku przyczynowego pomiędzy zarażeniem go wirusowym zapaleniem wątroby typu (...), a działalnością strony pozwanej. Podkreślono, że powód należy do osób szczególnego ryzyka na zakażenie chorobami przenoszonymi drogą kontaktu z krwią. W chwili obecnej przebywa w zakładzie karnym za przestępstwa, w których możliwy był kontakt z krwią innych osób, w dzieciństwie przeszedł operację związaną z końsko – szpotawością lewej stopy, jest osobą uzależnioną od alkoholu i wielokrotnym recydywistą, co wskazuje na kontakt z osobami z marginesu społecznego. Z tych względów można uznać, że do zakażenia zapaleniem wątroby typu (...) doszło z winy samego powoda w nieustalonym miejscu i nieustalonych okolicznościach. Wobec braku stwierdzenia, że do zarażenia wirusowym zapaleniem wątroby typu (...) doszło w warunkach odbywania kary pozbawienia wolności u strony pozwanej to roszczenie również w zakresie renty jest bezprzedmiotowe. Z daleko posuniętej ostrożności procesowej strona pozwana zakwestionowała wysokość zadośćuczynienia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia 20 lutego 2012 r. Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego w N. na wniosek J. W. (powoda) zmienił nazwisko i nazwisko rodowe (...) na nazwisko (...)

(dowód: decyzja z dnia 20 lutego 2012 r. o zmianie nazwiska, k. 119-120)

Powód był osadzony w Zakładzie Karnym w K.w okresie od 27 października 2005 r. do 19 grudnia 2005 r. oraz w okresie od 7 lutego 2006 r. do 14 marca 2006 r. Podczas pobytu podano powodowi pierwszą dawkę szczepionki przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu (...). W okresie od 19 grudnia 2005 r. do 16 stycznia 2006 r. powód przebywał w szpitalu Zakładu Karnego numer (...)we W.na oddziale (...). Podczas pobytu w szpitalu powodowi podano drugą dawkę szczepionki przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu (...)oraz pobrano krew do badania.

(dowód: przesłuchanie powoda J. S. k. 124-125)

W dniu 3 kwietnia 2008 r. powód opuścił Zakład Karny. W czerwcu 2008 r. powód zgłosił się do stacji krwiodawstwa w celu oddania krwi. Podczas rutynowych badań rozpoznano u powoda wirusowe zapalenie wątroby typu (...).

(dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego z dnia 26 listopada 2008 r., k. 118; karta informacyjna leczenia szpitalnego z dnia 16 stycznia 2006 r., k. 121; wynik badania histopatologicznego z dnia 29 grudnia 2008 r., k. 122; wynik badania z dnia 8 grudnia 2008 r., k. 123; przesłuchanie powoda J. S., k. 124-125)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Żądanie pozwu podlegało oddaleniu.

Z poczynionych przez Sąd ustaleń faktycznych wynika, że świadczenie strony pozwanej, którego spełnienia powód dochodzi w niniejszym postępowaniu, stanowi zadośćuczynienie za krzywdę, jakiej doznał wskutek zakażenia go wirusowym zapaleniem wątroby typu (...) podczas odbywania kary w Zakładzie Karnym w K.w latach 2005-2006 oraz renty tytułem zwiększonych potrzeb oraz zmniejszenia się widoków powodzenia na przyszłość.

Zgodnie art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty (§ 2). W wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę (art. 445 § 1 k.c.).

W świetle materiału dowodowego zebranego w niniejszym postępowaniu Sąd uznał, że roszczenie powoda uległo przedawnieniu.

Zgodnie z art. 442 ¹§ 1 k.c. roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

Z ustaleń faktycznych poczynionych w sprawie wynika, że w latach 2005-2006 powód odbywał karę pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w K., przy czym w związku z koniecznością hospitalizacji na przełomie grudnia 2005 r. i stycznia 2006 r. przebywał w szpitalu Zakładu Karnego numer (...)we W.. Jak wskazał w tym czasie otrzymał szczepionkę przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu (...), a nadto podczas pobytu w szpitalu powodowi pobierano krew do badań. Powód twierdził, że zarówno Zakład Karny w K., jak i Zakład Karny nr (...)we W.ponoszą odpowiedzialność za zakażenie go wirusowym zapaleniem wątroby typu (...). Powód potwierdził, że o zakażeniu dowiedział się w czerwcu 2008 r. podczas rutynowych badań krwi, a w związku z faktem, że przed osadzeniem w zakładzie karnym powód był zdrowy, już wówczas wiedział, kto odpowiada za przedmiotowe zakażenie.

Z powyższego wynika, że powód w czerwcu 2008 r. dowiedział się nie tylko o szkodzie, ale także i podmiocie zobowiązanym do jej naprawienia. Uwzględniając zatem trzyletni termin przedawnienia przewidziany w art. 442 ¹§ 1 k.c., jego roszczenie o zadośćuczynienie i o rentę uległo przedawnieniu z końcem czerwca 2011 r. Tymczasem pozew w niniejszej sprawie wpłynął do Sądu w dniu 5 sierpnia 2013 r. W tych okolicznościach oraz wobec skutecznie podniesionego przez stronę pozwaną zarzutu przedawnienia żądanie powoda należało oddalić, nie czyniąc dodatkowych ustaleń faktycznych w sprawie.

Postanowieniem z dnia 29 września 2014 r. Sąd oddalił wnioski dowodowe powoda o dopuszczenie dowodu z dokumentacji medycznej powoda znajdującej się w Zakładzie Karnym nr (...)we W., Zakładzie Karnym w K.i Zakładzie Karnym w B.na okoliczność ustalenia zmian stanu zdrowia powoda w czasokresie jego osadzenia w Zakładzie Karnym, czasokresu zarażenia powoda wirusem (...) oraz rodzaju zastosowanego leczenia powoda w zakresie wirusa (...). Sąd oddalił także wniosek o dopuszczenie dowodu z badania krwi powoda oraz sprawozdania z badania krwi powoda na okoliczność zarażenia powoda wirusem (...) oraz czasokresu zarażenia go wirusem (...). Oddaleniu podlegał także wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu medycyny sądowej na okoliczność ustalenia czasokresu zarażenia powoda wirusem (...) oraz prawidłowości zastosowanego leczenia. Powyższe wnioski dowodowe Sąd oddalił z uwagi na to, że uwzględnienie zarzutu przedawnienia czyniło zbędnym prowadzenie postępowania dowodowego co do ustalenia aktualnego stanu zdrowia powoda, przebiegu choroby, rokowań na przyszłość, a przede wszystkim mających na celu ustalenie czasookresu i podmiotu odpowiedzialnego za zakażenie powoda. Z tych względów Sąd uznał, że wnioskowane dowody nie zmierzały do weryfikacji twierdzeń istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 217 § 3 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c.)

Niezależnie od powyższego Sąd uznał, że wnioski dowodowe zgłoszone w piśmie wniesionym w dniu 5 września 2014 r. (k. 134-136) były spóźnione. Zgodnie z art. 207 § 6 k.p.c. sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w pozwie, odpowiedzi na pozew lub w dalszym piśmie przygotowawczym bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo ze występują inne wyjątkowe okoliczności. W niniejszej sprawie powód formułując żądanie pozwu ograniczył się do twierdzeń opisujących czas i miejsce, w jakich doszło do zakażenia go wirusowym zapaleniem wątroby typu (...). W pozwie powód nie złożył żadnych wniosków dowodowych. Po doręczeniu powodowi odpowiedzi na pozew wniósł on o ustanowienie pełnomocnika z urzędu, który to wniosek został uwzględniony postanowieniem z dnia 14 listopada 2013 r. Pismem z dnia 26 listopada 2013 r. Okręgowa Rada Adwokacka we W.poinformowała o osobie adwokata przydzielonego do reprezentowania powoda w niniejszej sprawie. Zarządzeniem z dnia 4 grudnia 2013 r. doręczono pełnomocnikowi powoda odpowiedź na pozew, zakreślając dwutygodniowy termin na ustosunkowanie się do twierdzeń w niej zawartych, a nadto pouczono pełnomocnika o treści art. 207 § 6 k.p.c. Pismem z dnia 23 grudnia 2013 r. pełnomocnik powoda złożył pismo procesowe, w którym wskazał, że w związku z brakiem możliwości kontaktu z powodem podtrzymuje żądanie pozwu, zastrzegając sobie prawo doprecyzowania roszczenia oraz podniesienia dalszych twierdzeń i zarzutów. Na terminie rozprawy wyznaczonym na dzień 7 lutego 2014 r. pełnomocnik powoda nie stawił się. W dniu 21 lipca 2014 r. przed Sądem Rejonowym w B.odbyło się przesłuchanie powoda w drodze pomocy prawnej, w którym uczestniczył również pełnomocnik powoda. Pismem wniesionym w dniu 5 września 2014 r pełnomocnik powoda sprecyzował żądanie pozwu i złożył szereg wniosków dowodowych.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że wnioski złożone przez pełnomocnika powoda w dniu 5 września 2014 r. uznać należało za spóźnione. Znając stanowisko procesowe strony pozwanej, powód, chcąc przeciwdziałać przewlekaniu postępowania, powinien był złożyć sporne wnioski dowodowe w terminie dwutygodniowym wyznaczonym przez Przewodniczącego, tj. do dnia 27 grudnia 2013 r. W wyznaczonym terminie pełnomocnik powoda złożył wprawdzie pismo przygotowawcze, jednak bez żadnych wniosków dowodowych. Pełnomocnik powołał się przy tym na swoją chorobę oraz osadzenie powoda w zakładzie karnym jako okoliczności, które uniemożliwiły mu kontakt z powodem. Pełnomocnik nie przedstawił przy tym żadnych dowodów, które mogłyby uprawdopodobnić powyższe fakty. Nawet gdyby jednak przyjąć, że złożenie wniosków dowodowych nie było możliwe na tym etapie, to już nic nie stało na przeszkodzie, aby wnioski te złożyć na rozprawie w dniu 7 lutego 2014 r. lub bezpośrednio po przesłuchaniu powoda przed Sądem Rejonowym w B.21 lipca 2014 r. Należy zauważyć, że zwłoki w złożeniu spornych wniosków dowodowych nie może uzasadniać fakt osadzenia powoda w zakładzie karnym. Pełnomocnik miał bowiem możliwości wnioskowania o widzenie z powodem i dopiero jego nieuwzględnienie mogło usprawiedliwiać ewentualne opóźnienia w składaniu wniosków dowodowych – o ile oczywiście do złożenia tych wniosków kontakt z powodem był niezbędny. Z oczywistych względów nie mogło wywołać zamierzonych skutków zastrzeżenie przez pełnomocnika w piśmie z dnia 23 grudnia 2013 r. (k. 64) „prawa doprecyzowania roszczenia powoda oraz podniesienia dalszych twierdzeń i dowodów na ich poparcie, po uzyskaniu bezpośredniego kontaktu z powodem”. Ustawodawca nie przewidział bowiem w przepisach proceduralnych powyższej instytucji prawnej, a o tym, czy dane twierdzenie lub dowód są powołane w czasie właściwym decyduje każdorazowo Sąd, biorąc pod uwagę ewentualnie złożone wyjaśnienia strony co do przyczyn opóźnienia.

Wniosek pełnomocnika powoda złożony po przeprowadzeniu wszystkich dopuszczonych przez Sąd dowodów i po upływie blisko ośmiu miesięcy od upływu wyznaczonego w tym celu terminu, nie był zdaniem Sądu złożony we właściwym czasie, a zatem jako spóźniony podlegał obligatoryjnemu oddaleniu (art. 217 § 2 k.p.c.). Jednocześnie powód nie uprawdopodobnił żadnej okoliczności przewidzianej w powołanym przepisie, która pozwalałaby przeprowadzić Sądowi wnioskowany dowód, pomimo uznania go za spóźniony. Wskazał jedynie, że uczynił to na tym etapie postępowania w oparciu o zastrzeżenie takiego prawa w piśmie z 23 grudnia 2013 r., co – jak wcześniej wskazano – nie mogło być uwzględnione.

O kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 98 k.p.c. Zgodnie z wyrażoną w tym przepisie zasadą odpowiedzialności za wynik sporu, Sąd obciążył powoda poniesionymi przez stronę pozwaną kosztami procesu, na które składały się koszty zastępstwa procesowego w kwocie 7200,00 zł (art. 99 k.p.c. w zw. z § 6 punkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. nr 163, poz. 1348 z późn. zm.). Powyższe koszty, zgodnie z dyspozycją art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 169, poz. 1417 ze zm.) zasądzono na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.

Orzeczenie o kosztach sądowych zawarte w pkt III wyroku zostało oparte na przepisie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Z racji tego, że powód, który był zwolniony od kosztów sądowych w części, przegrał niniejszy spór, nieuiszczonymi kosztami sądowymi Sąd obciążył Skarb Państwa.

Z kolei na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (tekst jedn. Dz. U. z 2014 r., poz. 635) oraz § 2 ust. 3 w zw. z § 6 pkt 7 w zw. z § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 461) Sąd przyznał adwokatowi K. G.od Skarbu Państwa kwotę 8856,00 zł tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu, w tym kwotę 1656,00 zł podatku od towarów i usług.