Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 marca 2015 r.

Sąd Rejonowy w Olsztynie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 5 marca 2015 r. w Olsztynie

na rozprawie sprawy z powództwa J. Z. (1)

przeciwko Narodowemu Bankowi Polskiemu w W.

o nawiązanie stosunku pracy i odszkodowanie

I.  oddala powództwo;

II.  nie obciąża powódki kosztami procesu na rzecz pozwanego.

Sygn. akt IV P 532/14

UZASADNIENIE

Powódka J. Z. (1) - w pozwie, skierowanym przeciwko Narodowemu Bankowi Polskiemu z siedzibą w W. – wniosła początkowo o przywrócenie jej do pracy lub o rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem.

W uzasadnieniu wskazała, że w Narodowym Banku Polskim pracowała od 17.06.1986r. i w dniu 23.07.2014r. otrzymała od pozwanego rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 53§1 pkt 1 lit. b kodeksu pracy, i w związku z taką formą rozwiązania z nią stosunku pracy czuje się poszkodowana. Dodatkowo wskazała, że zgodnie z art. 53§5 kp – pracodawca powinien w miarę możliwości ponownie zatrudnić pracownika, który w okresie 6 miesięcy od rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia w przyczyn wymienionych w §1 i 2 zgłosi swój powrót do pracy niezwłocznie po ustaniu tych przyczyn.

W piśmie z dnia 06.08.2014r. sprecyzowała żądanie pozwu, domagając się nawiązania przez pozwanego umowy o pracę i zasądzenia na jej rzecz odszkodowania za okres pozostawania bez pracy. Zgłosiła także zamiar powrotu do pracy.

Na rozprawie w dniu 5 marca 2015r. powódka wskazała, że domaga się od pozwanego odszkodowanie.

W odpowiedzi na pozew pozwany Narodowy Bank Polski z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazano, że w okresie od 30.09.2013 r. do 18.04.2014r. powódka przebywała na zwolnieniu lekarskim, a w okresie od 19.04.2014 r. do dnia 16.08.2014 r. zostało przyznane jej świadczenie rehabilitacyjne, z którego skorzystała. W tej sytuacji spełniły się przesłanki, o których mowa w 53 § 1 pkt l b Kodeksu pracy i pismem z 22.07.2014 r., które powódka odebrała w dniu 23.07.2014 r., pozwany rozwiązał z nią umowę o pracę.

Dodatkowo pozwany wskazał, że nie ma możliwości ponownego zatrudnienia powódki, ponieważ podczas jej długotrwałej nieobecności spowodowanej chorobą - praca w Wydziale (...), w którym była zatrudniona, została przeorganizowana, a jej zadania rozdzielone do wykonania innym pracownikom.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka J. Z. (1) zatrudniona była u pozwanego od dnia 17.06.1986r. na podstawie umowy na czas nieokreślony - ostatnio na stanowisku specjalisty w Wydziale (...). Faktycznie wykonywała ona czynności administratora systemu.

(dowód: akta osobowe powódki umowa o pracę k 1cz. B, świadectwo pracy k. 6-6v; zeznania świadka A. K. k: 58-58v)

Do jej zadań na zajmowanym stanowisku należało:

1) Obsługa systemu (...):

- rozpoczęcie i zakończenie dnia w systemie,

- otwieranie i modyfikacja rachunków oraz danych o podmiotach,

- uzgadnianie obrotów dziennych,

- kontrola poprawności założonych/zdjętych na rachunkach bankowych blokad,

- nadawanie uprawnień w systemie (zakładanie, modyfikowanie, dezaktywowanie, zamykanie, zmiana hasła), zgodnie ze złożonymi wnioskami,

- uzgadnianie z (...) dziennych obrotów zleceń kierowanych do systemu (...) i (...),

- weryfikacja zleceń otrzymanych z systemu E. i E. odrzuconych przez system (...),

- rejestracja dokumentów księgowych zlotowych i walutowych,

- drukowanie wyciągów i raportów.

2) Formalno-rachunkowa kontrola prowizji naliczonej przez banki komercyjne z tytułu zastępczej obsługi kasowej państwowych jednostek budżetowych, zgodnie z zawartymi umowami.

3) Obsługa programu (...) w zakresie edycji informacji o klientach oraz skanowania kart wzorów podpisów i upoważnień posiadaczy rachunków w Oddziale.

4) Administrator Oddziałowy w systemie N..

5) Nadawanie i modyfikowanie uprawnień użytkownikom systemu N., zgodnie z wystawionymi wnioskami.

6) Okresowa weryfikacja wpłat zrealizowanych w ramach (...) dotycząca prawidłowości zakwalifikowania operacji przez Oddział banku realizującego umowę.

7) Dokonywanie rozliczeń związanych z regulowaniem należności powstałych wobec banków komercyjnych w związku z wykonywaniem przez nie zastępczej obsługi kasowej jednostek budżetu państwa, zgodnie z zawartymi umowami.

8) Kompletowanie i aktualizowanie dokumentacji związanej z umowami o zastępczą obsługą kasową.

9) Prowadzenie ewidencji pism, uchwał, zarządzeń, procedur w zakresie Wydziału.

10) Obsługa skrzynki (...) O., (...)

11) Formalno - rachunkowa kontrola prawidłowości naliczonych przez system (...) odsetek od rachunków bankowych.

12) Zatwierdzanie dowodów księgowych zgodnie z udzielonym upoważnieniem.

13) Obsługa zgłoszeń i reklamacji za pośrednictwem usługi (...) S.A. (...)- do wymiany informacji związanych z rozliczeniami.

14) Kontrola poprawności księgowań na koncie (...).

15) Aktualizowanie haseł dostępu do sieci, obsługiwanych systemów i przydzielonych komputerów.

16) Kontrola przestrzegania przepisów ustawy(...)

17) Obsługa systemu ARCHIWUM - (...) w zakresie wyszukiwania zarchiwowanych operacji księgowych.

18) Kompletowanie i broszurowanie dokumentów w ramach powierzonych zadań, opisywanie teczek zgodnie z (...).

19) Współudział w sporządzaniu Zestawienia przychodów zwolnionych z podatku VAT,

20) Ochrona danych przed niepowołanym dostępem, nieuzasadnioną modyfikacją lub zniszczeniem, nielegalnym ujawnieniem lub ich pozyskaniem w odniesieniu do przyznanego zakresu dostępu do danych osobowych.

21) Inne zadania zlecone przez Naczelnika Wydziału.

(zakres zadań pracownika k: 154 akt osobowych powódki)

Powódka w 2012r. przebywała przez 60 dni na zwolnieniu lekarskim. W 2013r. – przez 112 dni przebywała na zwolnieniu lekarskim. I tak w okresie od 30.09.2013 r. do 18.04.2014r. pobierała zasiłek chorobowy, a w okresie od 19.04.2014 r. do dnia 16.08.2014 r. zostało przyznane jej świadczenie rehabilitacyjne (od 19-04-2014 do 17-07-2014 w wysokości 90% podstawy wymiaru, a od 18-07-2014 do 16-08-2014 w wysokości 75% podstawy wymiaru) - z którego skorzystała.

(dowód: decyzja ZUS k: 5; zwolnienia J. Z. (1) od 01.01.2012r. k: 56)

W tej sytuacji spełniły się przesłanki, o których mowa w 53 § 1 pkt l b Kodeksu pracy i pismem z 22.07.2014 r., które powódka odebrała w dniu 23.07.2014 r., pozwany rozwiązał z nią umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia w związku z jej niezdolnością do pracy wskutek choroby, trwającej dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące.

(dowód: akta osobowe- cz. C-rozwiązanie umowy o pracę k: 3, dowód doręczenia k.3)

Stanowisko powódki po rozwiązaniu z nią umowy o pracę zostało przeorganizowane w ten sposób, że obowiązki powódki zostały rozdzielone na innych pracowników, którzy byli tam zatrudnieni. Nie został zatrudniony żaden nowy pracownik, ponieważ pozwana jest aktualnie w trakcie restrukturyzacji. Praca w wydziale operacyjno-rachunkowym, gdzie pracowała powódka została przereformowana, ponieważ z uwagi na częste nieobecności powódki dezorganizowało to pracę innych administratorów systemu. Praca administratorów systemów jest bowiem pracą wykonywaną w systemie (...) czasu pracy - od godz. 7:30 do godz. 18 tj do momentu zamknięcia systemu. Praca administratora systemu mogła zostać zakończona w Oddziale dopiero po zamknięciu systemu w centrali (...). Schodkowy system czasu pracy wymuszał sporządzanie harmonogramu miesięcznego dla 4 osób zajmujących tożsame stanowiska. W praktyce wyglądało to w ten sposób, że jedne pracownice przychodziły do pracy na godz. 7:30, a następne na godz. 10 i pracowały wówczas do godziny 18. Częste nieobecności powódki powodowały, że sporządzane harmonogramy ulegały ciągłym zmianom. Było to dużym utrudnieniem dla firmy, ponieważ dezorganizowało pracę administratorek.

Aktualnie po rozwiązaniu z powódką umowy o pracę pozwany – tak zorganizował pracę, aby obowiązki administratora systemu mogły być wykonywane przez 3 osoby. (...) ten został wdrożony i bardzo dobrze funkcjonuje. Po 16.08.2014 r. w oddziale (...) w O. nie było też zatrudnianych żadnych nowych osób w tym na stanowisko administratora systemu. Nikt również nie został przesunięty na to stanowisko.

Nie ma możliwości zatrudnienia powódki na inne stanowisko uwzględniając jej kwalifikacje z uwagi na trwającą obecnie restrukturyzację.

(dowód: zeznania świadka A. K. k: 58-58v)

Powódka nie jest członkiem (...) w Narodowym Banku Polskim w O. ani członkiem Związku Zawodowego (...) Narodowego Banku Polskiego.

(dowód: akta osobowe powódki – pismo Komisji Międzyzakładowej Nr 179 (...) k: 167; pismo z dnia 10.07.2014r. k: 166 część B)

Po dniu 16.08.2014r. powódce nie zostało przyznane świadczenie rehabilitacyjne. Aktualnie powódka nie pracuje. Nadal choruje na astmę z powodu której korzystała ze świadczeń z zakresu ubezpieczeń społecznych.

Powódka nie złożyła również do pracodawcy pisma z informacją o gotowości do podjęcia pracy. W dniu 25.07.2014r. złożyła pozew do Sądu w którym nie zgodziła się z wręczonym jej rozwiązaniem umowy o pracę. W piśmie procesowym z dnia 04.08.2014r. ( k.10) zgłosiła zamiar powrotu do pracy. Pismo zostało doręczone pozowanemu 21.08.2014r.

( bezsporne)

Sąd zważył, co następuje:

Na wstępie wskazać należy, że zgodnie z art. 53 § 1 kp - Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia:

1) jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa:

a) dłużej niż 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy,

b) dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową,

Zgodnie § 5 - Pracodawca powinien w miarę możliwości ponownie zatrudnić pracownika, który w okresie 6 miesięcy od rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, z przyczyn wymienionych w § 1 i 2, zgłosi swój powrót do pracy, niezwłocznie po ustaniu tych przyczyn.

A zatem - w przypadku choroby pracownika - § 1 art. 53 kp - przewiduje dwa rodzaje okresów ochronnych. I tak w przypadku powódki zastosowanie znalazł pkt b) dotyczący - okresu pobierania wynagrodzenia i zasiłku chorobowego oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące w przypadku zatrudnienia u danego pracodawcy co najmniej przez 6 miesięcy.

Podkreślić należy, że decyzja o rozwiązaniu umowy w trybie art. 53 leży w swobodnej gestii pracodawcy. Nawet, gdy występują przyczyny rozwiązanie takie uzasadniające, nie wiążą one pracodawcy. To pracodawca rozstrzyga bowiem, czy rozwiązać umowę w omawianym trybie, czy też nadal zatrudniać pracownika. Swobodę decyzji pracodawcy w tym zakresie zaakcentował Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z 9 października 1991 r., III APr 254/91 (OSA 1992, nr 5, s. 55) - „ Art. 53 § 1 k.p. nie nakazuje pracodawcy rozwiązania umowy o pracę, jeżeli zachodzą określone w tym przepisie warunki niezdolności pracownika do pracy, lecz tylko stwarza pracodawcy prawną możliwość takiego rozwiązania stosunku pracy, z której pracodawca może nie skorzystać". Faktycznie norma prawna, zawarta w art. 53 §1 kp – nie nakazuje pracodawcy rozwiązania umowy o pracę, lecz stwarza podmiotowi zatrudniającemu prawną możliwość takiego rozwiązania stosunku pracy, z której może on skorzystać.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że poza sporem było, że powódka w okresie od 30.09.2013 r. do 18.04.2014r. przebywała na zwolnieniu lekarskim pobierając zasiłek chorobowy, a w okresie od 19.04.2014 r. do dnia 16.08.2014 r. zostało przyznane jej świadczenie rehabilitacyjne - z którego skorzystała. Należy także zauważyć, iż w 2012r. powódka przebywała na zwolnieniach lekarskich ( w tym pobierając zasiłek chorobowy, co wskazuje na jego długotrwałość) łącznie przez 60 dni, a w 2013r. przed 30.09.2013r. również korzystała stosunkowo często ze zwolnień lekarskich ( także pobierając zasiłek chorobowy).

Mając na uwadze powyższe okoliczności – bezspornym było, że pracodawca prawidłowo rozwiązał z powódką umowę o pracę w trybie art. 53§1 pkt 1 lit. b kp, z przyczyny niezdolności do pracy wskutek choroby trwającej łącznie dłużej niż: - okres pobierania zasiłku chorobowego tj. 182 dni oraz okres pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące.

Istotnym natomiast jest, że pracodawca ma obowiązek zadośćuczynienia obowiązkowi ponownego zatrudnienia pracownika, ponieważ zgodnie z art. 53§5 kp – pracodawca powinien w miarę możliwości ponownie zatrudnić pracownika, który w okresie 6 miesięcy od rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia w przyczyn wymienionych w §1 i 2 zgłosi swój powrót do pracy niezwłocznie po ustaniu tych przyczyn.

Co prawda na gruncie niniejszej sprawy - powódka nie zgłosiła na piśmie swojej gotowości do pracy pracodawcy, nie mniej jednak złożyła ona pozew do tut. Sądu, w którym domagała się nawiązania z nią stosunku pracy, i przywrócenie do pracy. Zgłoszenie gotowości do pracy - nie wymaga zachowania szczególnej formy i może zostać złożone w sposób wyraźny lub dorozumiany. Sąd uznał zatem, że powódka w sposób dostateczny przez swoje zachowanie tj. złożenie pozwu w niniejszej spawie a w szczególności pisma z dnia 05.08.2014r. wyraziła swoją wolę i zgłoszenie gotowości powrotu do pracy.

W dalszej kolejności wskazać należy, że według ustalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego, jeżeli zachodzą okoliczności, przewidziane w § 5, to pracownik ma roszczenie o zawarcie z nim umowy o pracę. Nie mniej jednak podkreślić należy, że określenie "pracodawca powinien w miarę możliwości" oznacza obowiązek zatrudnienia byłego pracownika, jeżeli pracodawca dysponuje wolnymi miejscami pracy, a pracownik ma kwalifikacje niezbędne do podjęcia wolnej pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 kwietnia 2014r. I PK 255/13). Również zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 10.09.1976r. ( I PZP 48/76) „Na podstawie art. 53 § 5 k.p. zakład pracy ma obowiązek nawiązania z byłym pracownikiem stosunku pracy. W razie wykonania tego obowiązku byłemu pracownikowi przysługuje roszczenie o nawiązanie stosunku pracy oraz o odszkodowanie za okres pozostawania bez pracy od chwili zgłoszenia się do pracy w terminie określonym w powyższym przepisie. Podstawę prawną roszczenia odszkodowawczego stanowi art. 471 k.c. w związku z art. 300 k.p.”

Jak wynika natomiast z zeznań świadka A. K. (2) – dyrektora Oddziału Okręgowego (...) w O. – to od 16.08.2014 r. nie było i nie ma możliwości powrotu powódki do pracy, bo została przereformowana praca w wydziale operacyjno-rachunkowym, gdzie powódka pracowała i „ takiej możliwości nie ma (…)”. Świadek potwierdził, że nikt nowy nie został zatrudniony na stanowisku powódki, a praca tak została zorganizowana, aby obowiązki administratora systemu, na którym to stanowisku swoje obowiązki pełniła powódka, mogły być wykonywane przez 3 administratorów (a nie jak wcześniej z powódką przez 4 osoby). Co więcej, świadek potwierdził, że ten nowy system został wdrożony i bardzo dobrze funkcjonuje. Po 16.08.2014 r. nikogo nie zatrudniono na stanowisko powódki, ani nikt nie został na nie przesunięty.

Istotnym natomiast jest, że zgodnie z §5 art. 53 kp – pracodawca proponując w miarę możliwości zatrudnienie - nie musi proponować pracy na poprzednich warunkach, jaka na podstawie art. 45 i 56 k.p. przysługuje pracownikowi przywróconemu do pracy. Jednakże, gdy pracodawca dysponuje większą liczbą wolnych miejsc pracy, powinien zatrudnić pracownika na stanowisku odpowiadającym posiadanym przez niego kwalifikacjom (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 września 1976 r., I PZP 48/76, OSNCP 1977 Nr 4, poz. 65).

Nie mniej jednak, na gruncie niniejszej sprawy również nie istniała taka możliwość. Jak wynika bowiem z zeznań świadka A. K. to: nikt nowy nie został zatrudniony. Świadek przyznał, że pozwany: „jest w trakcie restrukturyzacji, mówi się o zwolnieniach (…).” Stwierdził też, że prawdopodobnie nastąpią dalsze zwolnienia pracowników z uwagi na proces likwidacji, spowodowany tym, że pozwany Bank przechodzi aktualnie na bankowość elektroniczną i w związku z tym - zatrudnienie będzie malało. Z zeznań świadka bezspornie wynikało, że nie ma możliwości zatrudnienia powódki nawet na inne stanowisko niż to które zajmowała przed rozwiązaniem z nią umowy o pracę.

A zatem z uwagi na brak odpowiedniego stanowiska pracy, a więc stanowiska jakie mógłby pozwany "w miarę możliwości" zaoferować powódce - przepis art. 53 §5 kp – nie znajduje tu zastosowania. Pracodawca ma bowiem obowiązek zatrudnienia pracownika wówczas, gdy dysponuje miejscem pracy odpowiednim dla jego kwalifikacji. Powinna to być praca odpowiadająca możliwościom i kwalifikacjom zawodowym pracownika. Jednocześnie biorąc pod uwagę , iż powódka zgłaszała także roszczenie odszkodowawcze za okres pozostawania bez pracy należy stwierdzić, iż jest ono niezasadne z uwagi na poczynione w sprawie ustalenia i przedstawione rozważania. Jak bowiem wskazano w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 10.09.1976r. ( I PZP 48/76) „Jeżeli zakład pracy nie spełnił wynikającego z art. 53 § 5 k.p. obowiązku nawiązania stosunku pracy z byłym pracownikiem, przysługuje mu na podstawie art. 471 k.c. w związku z art. 300 k.p. roszczenie o odszkodowanie za okres pozostawania bez pracy od chwili zgłoszenia się do pracy w terminie określonym w art. 53 § 5 k.p. do chwili nawiązania stosunku pracy.” Z uwagi na brak możliwości ponownego zatrudnienia pracownika roszczenie to również nie mogło być uwzględnione.

Na marginesie podnieść jedynie należy, że podczas podawania ustnych motywów wyroku, zwrócono uwagę, iż faktycznie powódka przede wszystkim, na kanwie niniejszej sprawy, mogła czuć przykrość z uwagi na brak jakiegokolwiek podziękowania za 27 lat pracy u pozwanego, co można było wyczytać z jej postawy prezentowanej podczas rozprawy. J. Z. zgodziła się z powyższym.

Oceniając zatem możliwości ponownego zatrudnienia powódki przez pozwanego, który nie dysponuje odpowiednim miejscem pracy, w oparciu o powołane przepisy orzeczono jak w pkt I wyroku.

O kosztach postępowania orzeczono po myśli art. 102 kpc, mając na uwadze sytuację materialną powódki, który aktualnie nie pracuje, a przed rozwiązaniem z nią umowy o pracę - była jedynym żywicielem rodziny (pkt II wyroku).

SSR Grażyna Giżewska-Rozmus