Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Akt oskarżenia wniesiony przez prokuratora do Sadu Rejonowego dla W. zarzucał E. S. to, że:

I. w okresie od 23 października 2003 r. do 28 lutego 2005 r. w W. działając ciągiem przestępstw, w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadziła (...) SA oraz osiem osób do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w łącznej kwocie 20.700 zł w ten sposób, że będąc przedstawicielem firmy (...) SA poprzez wprowadzenie w błąd namawiała klientów tej firmy do zawarcia umów o pożyczki gotówkowe na swoje nazwiska, po czym pod pretekstem potrzeby finansowej pobierała od nich kwoty tych pożyczek obiecując ich spłatę, ale bez zamiaru oraz możliwości wywiązania się z zobowiązania co do ich całkowitej spłaty i tak:

1.  w dniu 23 października 2003 r. namówiła J. S. do zawarcia umowy o nr (...) na pożyczkę gotówkową w kwocie 3000 zł, a następnie po wypłaceniu pożyczkobiorcy 100 zł pozostałą sumę w kwocie 2900 zł wykorzystała we własnym zakresie,

2.  w dniu 15 czerwca 2004 r. namówiła W. K. do zawarcia umowy o nr (...) na pożyczkę gotówkową w kwocie 2000 zł, a następnie po wypłaceniu pożyczkobiorcy 1000 zł pozostałą sumę w kwocie 1000 zł wykorzystała we własnym zakresie,

3.  w dniach 29 czerwca 2004 r. i 08 grudnia 2004 r. namówiła A. K. do zawarcia umów o nr (...) na pożyczki gotówkowe o łącznej kwocie 4000 zł, a następnie po wypłaceniu pożyczkobiorcy 200 zł pozostałą sumę w kwocie 3800 zł wykorzystała we własnym zakresie,

4.  w dniu 25 października 2004 r. namówiła J. S. (2) do zawarcia umowy o nr (...) na pożyczkę gotówkową w kwocie 4000 zł, po czym całą kwotę wykorzystała we własnym zakresie,

5.  w dniu 03 listopada 2004 r. namówiła A. N. do zawarcia umowy o nr (...) na pożyczkę gotówkową w kwocie 3000 zł, po czym całą kwotę wykorzystała we własnym zakresie,

6.  w dniu 10 grudnia 2004 r. namówiła J. P. do zawarcia umowy o nr (...) na pożyczkę gotówkową w kwocie 1200 zł, a następnie po wypłaceniu pożyczkobiorcy kwoty 200 zł pozostałą sumę w kwocie 1000 zł wykorzystała we własnym zakresie,

7.  w dniu 05 lutego 2005 r. namówiła M. J. do zawarcia umowy o nr (...) na pożyczkę gotówkową w kwocie 2000 zł, a następnie po wypłaceniu pożyczkobiorcy kwoty 600 zł pozostałą sumę w kwocie 1400 zł wykorzystała we własnym zakresie,

8.  w dniu 28 lutego 2005 r. namówiła G. S. do zawarcia umowy o nr (...) na pożyczkę gotówkową w kwocie 1500 zł, a następnie po wypłaceniu pożyczkobiorcy kwoty 100 zł pozostałą kwotę 1400 zł wykorzystała we własnym zakresie,

tj. o czyn z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 91 § 1 kk

II. w dniu 19 grudnia 2004 r. w W., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadziła (...) SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 2000 zł w ten sposób, że pobrała wyżej wymienioną kwotę pożyczki wprowadzając w błąd pokrzywdzonego co do faktu zawarcia umowy o pożyczkę gotówkową o nr (...) z R. M. przedkładając przedmiotową umowę ze sfałszowanymi przez nieustaloną osobę podpisami pożyczkobiorcy, a następnie wykorzystała w/w kwotę we własnym zakresie,

tj. o czyn z art. 286 § 1 kk w zb. z art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

III. w okresie od 17 stycznia 2005 r. do 28 lutego 2005 r. w W., działając czynem ciągłym dokonała przywłaszczenia powierzonego jej mienia firmy (...) SA w łącznej kwocie 7.877,67 zł w ten sposób, że będąc przedstawicielem w/w firmy pobrała od jego klientów pieniądze przeznaczone na spłatę pożyczek gotówkowych, po czym nie przekazała ich do kasy spółki i tak:

-

od A. J. w związku z zawartą umową pożyczki gotówkowej o nr (...) pobrała kwotę 6947,20 zł

-

od I. P. w związku z zawartą umową pożyczki gotówkowej o nr (...) pobrała kwotę 930,47 zł

tj. o czyn z art. 284 § 2 kk w zw. z art. 12 kk.

Sąd Rejonowy dla W. wyrokiem z dnia 30 października 2013 r. orzekł:

I.  oskarżoną E. S. od popełnienia czynu zarzuconego jej w pkt. I

aktu oskarżenia uniewinnił,

II.  w ramach zarzuconego oskarżonej E. S. w pkt. II aktu oskarżenia czynu uznał ją za winną tego, iż w dniu 19 grudnia 2004 r. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadziła (...) SA z siedzibą w W. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci pieniędzy w kwocie 2000 (dwóch tysięcy) złotych w ten sposób, iż pobrała tę kwotę od spółki przedkładając w biurze spółki jako autentyczną „Umowę o pożyczkę gotówkową" o nr (...) zawartą w dniu 19 grudnia 2004 r. z R. M., z podrobionym przez nieustaloną osobę podpisem pożyczkobiorcy, działaniem swym wprowadzając w błąd w/w spółkę co do faktu zawarcia przedmiotowej umowy, co stanowi występek z art. 286 § 1 kk w zb. z art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i za to, na mocy art. 286 § 1 kk w zb. z art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk skazał ją, zaś na mocy art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk wymierzył jej karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności,

III.  w ramach zarzuconego oskarżonej E. S. w pkt. III aktu oskarżenia czynu uznał ją za winną tego, iż w okresie od dnia 17 stycznia 2005 r. do dnia 28 lutego 2005 r., działając jako przedstawiciel (...) SA z siedzibą w W., w krótkich odstępach czasu ciągiem przestępstw, dokonała przywłaszczenia powierzonego jej mienia w postaci pieniędzy w łącznej kwocie 7597,67 złotych i tak:

-

w dniu 17 stycznia 2005 r. pobrała od I. P. pieniądze w kwocie 930,47 złotych przeznaczone na spłatę pożyczki gotówkowej uzyskanej na mocy umowy z dnia 28 lutego 2004 r. (...) i nie odprowadziła ich do kasy spółki, co stanowi występek z art. 284 § 2 kk,

-

w dniu 28 lutego 2005 r. pobrała od A. J. pieniądze w kwocie 6947,20 złotych przeznaczone na spłatę pożyczki gotówkowej uzyskanej na mocy umowy z dnia 21 lutego 2005 r. o nr (...), z czego nie odprowadziła do kasy spółki kwoty 6667,20 złotych, co stanowi występek z art. 284 § 2 kk

i za każdy z opisanych wyżej czynów, na mocy art. 284 § 2 kk skazał oskarżoną, a na mocy art. 284 § 2 kk w zw. z art. 91 § 1 kk wymierzył jej karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności,

IV.  na mocy art. 85 kk, art. 86 § 1 kk połączył wymierzone oskarżonej w pkt. II i III kary pozbawienia wolności i wymierzył jej jedną karę łączną 1 (jednego) roku pozbawienia wolności,

V.  na mocy art. 69 § 1 i 2 kk w zw. z art. 70 § 1 pkt. 1 kk wykonanie orzeczonej wobec oskarżonej w pkt. IV kary łącznej pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres 3 (trzech) lat próby.

VI.  na mocy art. 230 § 2 kpk zwrócił dowody rzeczowe opisane w wykazie dowodów rzeczowych nr (...) (...) pod poz. 3-11 na karcie 18 akt sprawy spółce (...) SA z siedzibą w W.,

VII.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokat M. N. kwotę (...) (dwóch tysięcy stu czterdziestu ośmiu) złotych, którą powiększył o należną stawkę podatku od towarów i usług - tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonej z urzędu,

VIII.  zwolnił oskarżoną od uiszczenia kosztów sądowych i obciążył kosztami w całości Skarb Państwa.

Apelacje od wyroku sądu I instancji wnieśli prokurator i obrońca oskarżonej E. S..

Apelacja prokuratora zaskarżała wyrok na niekorzyść oskarżonej w części rozstrzygnięcia z pkt. I dotyczącego uniewinnienia E. S. od popełnienia czynu zarzucanego jej w pkt. I aktu oskarżenia kwalifikowanego z art. 286 §1 kk w zw. z art.91 §1 kk, zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, polegający na przyjęciu, iż E. S. nie wprowadziła pokrzywdzonego (...) S.A. Do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, a także, że jej działaniom nie można przypisać zamiaru bezpośredniego kierunkowego, co skutkowało uniewinnieniem E. S. od zarzucanego czynu, w sytuacji gdy prawidłowa ocena zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosków przeciwnych, tj. że E. S. wprowadziła (...) S.A. w błąd, doprowadziła (...) S.A. Do niekorzystnego rozporządzenia mieniem i działała z zamiarem bezpośrednim kierunkowym, a co za tym idzie wypełniła ustawowe znamiona występku z art. 286 §1 kk. Podnosząc ten zarzut prokurator wnosił w apelacji o uchylenie zaskarżonego wyroku w części pkt.I i przekazanie sprawy w tym zakresie sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Apelacja obrońcy zaskarżała wyrok w części dotyczącej jego pkt. II w całości, zarzucając:

1.  obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 286 §1 kk i art. 270 §1 kk, polegającą na uznaniu, że zachowanie oskarżonej wypełniło wszystkie znamiona określonych w nim przestępstw, pomimo braku do tego podstaw faktycznych;

2.  obrazę przepisów postępowania, tj.:

-

art. 4 kpk, art. 5 §2 kpk oraz art. 410 kpk mającą wpływ na treść wyroku, a polegającą na oparciu wyroku wyłącznie na dowodach niekorzystnych dla oskarżonej oraz na rozstrzygnięciu nie dających się usunąć wątpliwości na jej niekorzyść;

-

art. 7 kpk, mająca wpływ na treść wyroku, a polegającą na dokonaniu oceny materiału dowodowego w sposób niezgodny z dyrektywami określonymi w tym przepisie;

3.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na jego treść, a polegający na uznaniu oskarżonej E. S. za winną popełnienia zarzucanego jej czynu, pomimo istotnych wątpliwości w tym względzie.

Podnosząc te zarzuty obrońca w apelacji wnosił o:

-zmianę zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonej od czynu przypisanego jej w pkt. II, a w związku z tym o zmianę wyroku poprzez skrócenie do 2 lat okresu próby, na który zostało zawieszone wykonanie kary pozbawienia wolności,

-

ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Na rozprawie apelacyjnej prokurator popierał swoją apelację i wnosił o nieuwzględnienie apelacji obrońcy. Obrońca popierał swoją apelację i wnosił o nieuwzględnienie apelacji prokuratora. Oskarżona przyłączyła się do stanowiska swojego obrońcy.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Zasadna jest apelacja prokuratora. Niezasadna w stopniu oczywistym jest

apelacja obrońcy.

W ocenie sadu odwoławczego niezrozumiałe jest stanowisko sądu I instancji wskazujące na brak kompletu znamion występku z art. 286 §1 kk w odniesieniu do czynów zarzucanych oskarżonej w pkt I aktu oskarżenia. Wydaje się, że Sąd Rejonowy za faktycznych pożyczkobiorców uznał osoby, które za niewielką opłatą godziły się formalnie wystąpić w tej roli. Rzeczywistym pożyczkobiorcą była zaś oskarżona E. S.. Słusznie zatem podnosi prokurator w apelacji, że (...) S.A. został wprowadzony w ten sposób w błąd co do tożsamości rzeczywistego pożyczkobiorcy. Należy przy tym zwrócić uwagę, że osoby użyczające w tym celu oskarżonej swoich danych personalnych, wcale nie czuły się pożyczkobiorcami. Wynika to wprost z ich zeznań, których jak się wydaje sąd meriti nie wziął pod uwagę, przyjmując w swoich ustaleniach formalistyczną fikcję i zapominając, że jest zobowiązany do ustalenia prawdy materialnej. Osoby te w swoim mniemaniu wyświadczały oskarżonej pewną odpłatną przysługę. Oskarżona pobierała kwotę pożyczki, którą jak zapewniała miała spłacić. Jednak w przypadkach opisanych w zarzucie z pkt. I aktu oskarżenia pożyczek nie spłaciła. Powyższy proceder był możliwy, gdyż oskarżona jako przedstawiciel P. miała stosunkowo duży zakres swobody i samodzielności. Można oczywiście rozważać w niniejszym przypadku współudział w przestępstwie fikcyjnych pożyczkobiorców, jednakże sąd działa w granicach skargi prokuratora.

W tym stanie rzeczy niemożliwe stało się utrzymanie w mocy uniewinnienia oskarżonej w zakresie czynów zarzucanych jej w pkt. I aktu oskarżenia. Sąd Rejonowy rozpoznając w tej części sprawę ponownie, powinien dokonać bardziej wnikliwej i zrozumiałej analizy zachowań oskarżonej E. S. w płaszczyźnie znamion określonych w art. 286 §1 kk, z uwzględnieniem powyższych uwag sądu odwoławczego.

Niezasadna w oczywistym stopniu jest apelacja obrońcy kwestionująca orzeczenie skazujące oskarżoną za czyn opisany w pkt. II wyroku.

Na wstępie, odpowiadając ogólnie na zarysowane w petitum apelacji zarzuty, należy podnieść, iż Sąd Rejonowy w tym zakresie dokonał trafnej oceny przeprowadzonych w toku rozprawy głównej dowodów, nie dopuszczając się zarzucanych uchybień, które mogłyby mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku. Zdaniem Sądu Okręgowego ocena dowodów jest prawidłowa. W żadnym wypadku nie wykracza poza granice oceny swobodnej. Uwzględnia zarówno zasady logicznego rozumowania, jak również życiowe doświadczenie. Ustalenia faktyczne będące jej wynikiem znajdują pełne oparcie w materiale dowodowym i nie zawierają błędów mogących mieć wpływ na treść tej części zaskarżonego wyroku. Należy podkreślić, iż sąd I instancji miał na względzie i dostatecznie analizował wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia a ujawnione w toku rozprawy głównej okoliczności, zarówno te, które przemawiały na korzyść oskarżonej, jak też przemawiające na jej niekorzyść. Nie budzi zastrzeżeń podzielona w tym zakresie przez sąd odwoławczy argumentacja uzasadnienia zaskarżonego wyroku.

Odnośnie szczegółów wskazanych w uzasadnieniu apelacji należy podnieść, iż twierdzenie oskarżonej wskazujące na przekazanie kwoty pożyczki R. M. sąd meriti brał pod uwagę. Jednakże każdy element wyjaśnień oskarżonej podlegał ocenie pod względem wiarygodności. Swoją ocenę Sąd Rejonowy przedstawił szczegółowo i zarazem przekonująco w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku (k. 897-898). Zdaniem sądu odwoławczego brak jest jakichkolwiek wątpliwości w zakresie prawidłowości tej oceny. Inne stanowisko skarżącego, dopuszczające jednak „pewny stopień prawdopodobieństwa" co do sprawstwa oskarżonej, ma jedynie charakter polemiczny. Istotnym elementem wykluczającym wersję zdarzeń przedstawioną w apelacji obrońcy stanowi niewątpliwie podrobiony podpis R. M. w umowie pożyczki, czego oskarżona była przecież świadoma.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy utrzymał zaskarżony wyrok w mocy w części skazującej oskarżoną za czyn opisany w pkt. II. Z uwagi na częściowe uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania uzasadnione było uchylenie orzeczenia o dowodach rzeczowych.

Z tych względów Sąd Okręgowy orzekł, jak w części dyspozytywnej swego wyroku, zwalniając oskarżoną na podstawie art. 624 §1 kpk z ponoszenia kosztów sądowych postępowania odwoławczego w części wyroku utrzymanej w mocy.