Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 marca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący Sędzia Sądu Okręgowego Ewa Bazelan (sprawozdawca)

Sędziowie: Sądu Okręgowego Dariusz Iskra

Sądu Rejonowego Marta Postulska-Siwek (delegowana)

Protokolant Protokolant sądowy Katarzyna Szumiło

po rozpoznaniu w dniu 5 lutego 2015 roku w Lublinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Fundusz (...) w G.

przeciwko W. S.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Kraśniku z dnia 8 sierpnia 2014 roku, sygn. akt I C 761/13

I.  uchyla zaskarżony wyrok w punkcie I. w części, w jakiej oddalono powództwo co do kwoty 6926, 85 zł (sześć tysięcy dziewięćset dwadzieścia sześć złotych osiemdziesiąt pięć groszy) z ustawowymi odsetkami od dnia 29 maja 2013 roku do dnia zapłaty obejmującej: 6648 zł 85 gr (sześć tysięcy sześćset czterdzieści osiem złotych osiemdziesiąt pięć groszy) odsetek i 278 zł (dwieście siedemdziesiąt osiem złotych) kosztów i w tym zakresie umarza postępowanie;

II.  zmienia zaskarżony wyrok w pozostałej części:

a)  w punkcie I., w ten sposób, że zasądza od pozwanego W. S. na rzecz powoda (...) Funduszu (...)w G. kwotę 8261 zł 14 gr (osiem tysięcy dwieście sześćdziesiąt jeden złotych czternaście groszy) z ustawowymi odsetkami od kwoty 8184 zł 14 gr (osiem tysięcy sto osiemdziesiąt cztery złote czternaście groszy) od dnia 29 maja 2013 roku do dnia zapłaty;

b)  w punkcie II. w ten sposób, że znosi wzajemnie między stronami koszty postępowania za pierwszą instancję;

c)  przyznaje radcy prawnemu I. J. od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kraśniku kwotę 2952 zł (dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt dwa złote) tytułem wynagrodzenia (wraz z podatkiem od towarów i usług) za pomoc prawną udzieloną pozwanemu z urzędu w pierwszej instancji;

III.  oddala apelację w pozostałej części;

IV.  zasądza od pozwanego W. S. na rzecz powoda (...) Funduszu (...) w G. kwotę 403 zł (czterysta trzy złote) tytułem zwrotu kosztów procesu za drugą instancję;

V.  przyznaje radcy prawnemu I. J. od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kraśniku kwotę 1476 zł (tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć złotych) tytułem wynagrodzenia (wraz z podatkiem od towarów i usług) za pomoc prawną udzieloną pozwanemu z urzędu w drugiej instancji.

II Ca 955/14

UZASADNIENIE

Powód (...) Fundusz (...) z siedzibą w G. pozwem wniesionym w elektronicznym postepowaniu upominawczym z dnia 29 maja 2013 roku domagał się zasądzenia na jego rzecz od pozwanego W. S. kwoty 16 118,46 złotych z ustawowymi odsetkami poczynając od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów procesu.

Nakazem zapłaty z dnia 11 czerwca 2013 roku żądanie powoda zostało uwzględnione.

W ustawowym terminie pozwany W. S. wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty domagając się oddalenia powództwa w całości.

Postanowieniem z dnia 25 lipca 2013 roku Sad Rejonowy w Lublinie stwierdził skuteczne wniesienie sprzeciwu i przekazał sprawę do rozpoznania Sadowi Rejonowemu w Kraśniku.

Wyrokiem z dnia 8 sierpnia 2014 roku Sąd Rejonowy w Kraśniku:

I.  oddalił powództwo;

II.  zasądził od powoda (...) Funduszu (...) z siedzibą w G. na rzecz pozwanego W. S. kwotę 2952 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia stwierdzenia Sądu Rejonowego:

W dniu 8 listopada 2007 roku pomiędzy (...) Bankiem SA z siedzibą w W. a pozwanym W. S. została zawarta umowa kredytu gotówkowego nr (...) opiewająca na kwotę 12 738,85 zł. Na kwotę tę składała się kwota 8 800,00 złotych jako tzw. kwota wnioskowana, 250 złotych opłata przygotowawcza, prowizja w kwocie 336,94 złote, opłata z tytułu ubezpieczenia w kwocie 3 301,91 złotych. Oprocentowanie pożyczki w dniu zawierania umowy wynosiło 9,90 % w stosunku rocznym z zastrzeżeniem obniżenia odsetek maksymalnych wynikających z przepisów prawa co miało wypłynąć na obniżenie odsetek wynikających z umowy do wysokości odsetek maksymalnych. Całkowity koszt kredytu wnieść miał 9 137,22 złote (tj. odsetki, opłata przygotowawcza, prowizja, opłata z tytułu ubezpieczenia, opłata za obsługę kredytową ). Ustalono, że spłata kredytu wraz z odsetkami nastąpi w 72 ratach do 25 każdego miesiąca poczynając od 25 grudnia 2007 roku. Ostateczny termin spłaty kredytu przypadał na dzień 25 listopada 2013 roku. Niezapłacenie raty kredytu wraz z odsetkami w ustalonym terminie spowodować miało powstanie zadłużenia przeterminowanego od którego pobierane miały być odsetki w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP.

Pozwany uiścił na rzecz (...) Banku wpłaty z tytułu udzielonego kredytu następujących kwot: 457,00 zł w dniu 27 lutego 2008r., 252,30 zł w dniu 14 maja 2008r., 252,30 zł w dniu 14 maja 2008r., 252,30 zł w dniu 16 maja 2008r, 252,30 zł w dniu 18 lipca 2008r., 300,00 zł w dniu21 maja 2009r., 2 100,00 zł. w dniu 1 lutego 2010r., 300,00 zł w dniu 10 czerwca 2010r. Łącznie 4 166,20 zł. Po wytoczeniu powództwa pozwany uiścił na rzecz powoda kwotę 100,12 złotych.

W dniu 22 lipca 2010 roku (...) Bank w W. sporządził pismo adresowane do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Kraśniku zawierające wniosek o wszczęcie przeciwko pozwanemu egzekucji na podstawie bankowego tytułu wykonawczego opatrzonego klauzulą wykonalności w sprawie I Co 1279/10 i wyegzekwowanie kwoty 12 513,92 złote należności głównej i 77 złotych kosztów postępowania o nadanie klauzuli wykonalności.

W dniu 26 kwietnia 2011r. (...) Bank S.A. w W. zawarł ze stroną powodową umowę sprzedaży wierzytelności, zgodnie z którą (...) Bank sprzedał na rzecz Funduszu pakiet wierzytelności A i pakiet wierzytelności B, gdzie pakiet wierzytelności A oznacza wierzytelności wynikające z umów zawartych przez (...) Bank S.A z dłużnikami wchodzące w skład (...) na dzień 31 marca 2011r., określone w załączniku nr (...), pakiet wierzytelności B oznacza wierzytelności wynikające z umów zawartych przez (...) Bank S.A z dłużnikami wchodzące w skład (...) na dzień 31 marca 2011r., określone w załączniku nr (...). Załącznik do umowy stanowił wyciąg z listy wierzytelności objętych Pakietem Wierzytelności A lub Pakietem Wierzytelności B.

W dniu 30 sierpnia 2011 r. strona powodowa sporządziła pisma adresowane do pozwanego obejmujące zawiadomienie go o dokonanej w dniu 26 kwietnia 2011r. cesji wierzytelności przysługujących (...) Bankowi S.A. w W. względem pozwanego oraz informacje o przetwarzaniu danych osobowych pozwanego a także wzywające pozwanego do zapłaty kwoty 14 336,81 złotych

W dniu 28 maja 2013 roku strona powodowa sporządziła wyciąg z ksiąg rachunkowych, z których wynika, że na dzień sporządzenia wyciągu w księgach Funduszu widnieje zadłużenie w wysokości 16 118,46 zł, na które składa się kwota 9 049,86 zł z tytułu kapitału, kwota 6 648,85 złotych z tytułu odsetek oraz kwota 419,75 zł z tytułu kosztów.

Sąd Rejonowy wskazał, że niekwestionowanym w sprawie pozostawał fakt, iż pozwany W. S. zawarł z w dniu 8 listopada 2007 roku umowę kredytu gotówkowego nr (...). Za udowodniony Sąd Rejonowy uznał również fakt zawarcia pomiędzy powodem a (...) Bankiem SA w W. umowy cesji wierzytelności.

Zawarta pomiędzy stronami umowa kredytu nakładała na kredytobiorcę obowiązek zwrotu pożyczonej kwoty.

Sąd Rejonowy zaznaczył, że pozwany zgłaszał zastrzeżenia co do wysokości dochodzonej przez powoda należności. W takich okolicznościach powód powinien wykazać, że ściśle określona kwota mu się należy, a dopiero po wykazaniu powyższego pozwany może dowodzić, że w określonym zakresie, bądź w całości wywiązał się z zobowiązania.

W ocenie Sądu Rejonowego powód nie przedstawił miarodajnych dowodów pozwalających na ustalenie, że poprzedniemu wierzycielowi faktycznie przysługiwała względem pozwanego wierzytelność z tytułu łączącej go z pozwanym umowy kredytu gotówkowego w żądanej wysokości.

Odwołując się do orzecznictwa Sądu Najwyższego (wyrok Sądu Najwyższego z 13.06.2013r. V CSK 329/12) i Trybunału Konstytucyjnego (wyrok z dnia 15 marca 2011 roku sygn. akt P 7/09) Sąd Rejonowy podniósł, że

nie można uznać za dowód istnienia wierzytelności w określonej wysokości wyciągu z ksiąg rachunkowych strony powodowej, który potwierdza jedynie fakt, że w tych księgach zapisana jest wierzytelność przysługująca wobec pozwanego. Wyciąg ten nie jest dowodem, że w takiej wysokości wierzytelność faktycznie istnieje. Także bankowy tytuł egzekucyjny nie stanowi dowodu na wysokość dochodzonej wierzytelności.

Według Sądu Rejonowego brak jest możliwości zweryfikowania twierdzeń powoda zarówno co do żądania zwrotu kwoty kapitału kredytu jak i co do roszczenia odsetkowego. Powód nie wskazuje jednoznacznie jaka była kwota kapitału kredytu, co rozumie przez pojęcie niespłacony kapitał. Jeżeli w grę wchodzi kwota 12 738,85 złotych, na która składała się kwota tzw. wnioskowana czyli wypłacona kredytobiorcy plus kwota przeznaczona na spłatę dodatkowych opłat w postaci opłaty przygotowawczej, prowizji i ubezpieczenia, mając na uwadze twierdzenie powoda nie można ustalić, jak została obliczona kwota pozostała według powoda do spłaty przy uwzględnieniu wpłat dokonanych przez pozwanego. Wynosiły one, jak wynika z przedstawionych przez powoda danych kwotę 4 554,71 złotych. Nie można jednak ustalić jak te poszczególne wpłaty były zaliczane i w jakiej wysokości bądź na kapitał bądź na odsetki, ewentualnie na inne jeszcze elementy składowe spłaty, do jakich według umowy zaliczana miała być również opłata za obsługę kredytową przypisywana do każdej raty.

Ponadto zdaniem Sądu Rejonowego powód nie udowodnił, kiedy została wypowiedziana umowa przez pierwotnego wierzyciela. Brak jest dowodu w postaci doręczonego pozwanemu wypowiedzenia umowy. Uniemożliwia to również weryfikację prawidłowości naliczonych zobowiązań.

Mimo dwukrotnego wzywania powoda nie przedstawił on również szczegółowego wyliczenia roszczenia z tytułu odsetek umownych i ustawowych. Powyższe rozważania odnoszą się również do dochodzonych przez powoda kwot z tytułu kosztów i opłat naliczonych przez bank.

Mając na uwadze powyższe Sąd Rejonowy uznał, że wprawdzie pozwany nie udowodnił, że spłacił w całości zobowiązanie wynikające z umowy kredytowej, to jednak powód zobowiązany był przede wszystkie udowodnić i wykazać zasadność roszczenia dochodzonego pozwem co do wysokości, a ponieważ nie sprostał temu obowiązkowi, kierując się regułą wynikającą z art. 6 k.c. Sąd Rejonowy powództwo oddalił.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł mając na uwadze zasadę odpowiedzialności za wynik procesu – art. 98 § 1 k.p.c.

Apelację od tego wyroku wniósł powód (...) Fundusz (...) z siedzibą w G., który zaskarżył wyrok w całości i zarzucił:

1. naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 k.p.c. polegające na przekroczeniu zasady swobodnej oceny dowodów wyrażającej się w błędnej ocenie zgromadzonego sprawie materiału dowodowego i uznaniu, że złożona przez powoda umowa zawarta przez pozwanego z poprzednim Wierzycielem, wyciąg z ksiąg rachunkowych powoda oraz wyciąg umowy cesji wierzytelności wraz z wyciągiem załącznika, Bankowy Tytuł Egzekucyjny wraz z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności, korespondencja świadcząca o wszczętym przeciwko pozwanemu postępowaniu egzekucyjnym oraz rozliczenie wierzytelności nie stanowią dowodu na okoliczność potwierdzenia wysokości nabytej wierzytelności przez powoda;

2. naruszenie art. 232 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. polegające na błędnym uznaniu przez Sąd, że strona powodowa nie przedłożyła dowodów na poparcie swoich twierdzeń oraz wniosków z których wywodzi skutki prawne;

3. naruszenie art. 231 k.p.c. polegające na jego niezastosowaniu i uznaniu faktu wypowiedzenia umowy kredytu za nieudowodniony, podczas gdy fakt ten należy wyprowadzić z innych ustalonych faktów, tj. nadania klauzuli wykonalności na wystawiony przez bank bankowy tytuł egzekucyjny (dalej: BTE) oraz faktu wszczęcia i prowadzenia egzekucji na podstawie niniejszego BTE, co miało istotny wpływ na wynik sprawy;

4. naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. poprzez nieuzasadnienie przyczyny oddalenia wniosków dowodowych powoda o przeprowadzenie dowodów z dokumentów z akt postępowania klauzulowego jak i akt postępowania egzekucyjnego, co miało istotny wpływ na wynik sprawy;

5. naruszenie art. 217 § l k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez całkowite pominięcie wniosku w przedmiocie przeprowadzenia dowodu z dokumentów znajdujących się w aktach postępowania klauzulowego, a w szczególności dowodu z oryginału umowy prowadzonej przed Sądem Rejonowym w Kraśniku o sygn. I Co 1279/10, na okoliczność warunków zawarcia Umowy przez stronę pozwaną oraz innych okoliczności niezbędnych i rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, a także całkowite pominięcie wniosku o przeprowadzenie dowodu z dokumentów znajdujących się w aktach postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego Jerzego Frąga przy Sądzie Rejonowym w Kraśni (sygn. akt KM (...)), w szczególności o przeprowadzenie dowodu BTE wraz z postanowieniem o nadaniu klauzuli wykonalności a na okoliczność istnienia i wymagalności wierzytelności oraz sposobu wyliczenia zadłużenia przez poprzedniego wierzyciela uwzględnieniem poszczególnych składowych, na dzień wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego, co miało istotny wpływ na wynik sprawy;

6. naruszenie art. 248 § l k.p.c. w zw. z art. 250 § 2 poprzez niedopuszczenie wniosków powoda o przeprowadzenie dowodu z oryginałów dokumentacji znajdującej się w aktach postępowania klauzulowego i egzekucyjnego, a także braku wydania zarządzenia dostarczeniu oryginałów dokumentacji przez stronę powodową w przypadku uznania powyższego za koniecznie, co miało istotny wpływ na wynik sprawy;

7. nierozpoznanie istoty sprawy.

Skarżący wniósł o:

1.zmianę zaskarżonego wyroku i:

a) zasądzenie całości roszczenia zgłoszonego w pozwie złożonym w ramach elektronicznego postępowania upominawczego (dalej: epu) z dnia 29.05.2013 r., tj. zasądzenie na rzecz powoda kwoty 16.118,46 zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 15.976,76 zł, od dnia wniesienia pozwu, do dnia zapłaty.

b) zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania za I instancję, a także kosztów sądowych w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm prawem przepisanych za II instancję. Względnie o:

2. uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji oraz pozostawienie temu sądowi orzeczenia o kosztach postępowania za obie instancje.

W odpowiedzi na apelację pozwany W. S. wniósł o jej oddalenie i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania za drugą instancję.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jest uzasadniona, ale jedynie w części.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że nieuzasadniony był sformułowany w apelacji jako ewentualny (ale najdalej idący) wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy w Kraśniku.

Z przepisów art. 386 § 2 i § 4 k.p.c. wynika, że uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji może nastąpić tylko w razie stwierdzenia nieważności postępowania, w razie nierozpoznania przez ten sąd istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości. W przedmiotowej sprawie nie zachodzi żadna z wymienionych podstaw uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Postępowanie przed Sądem pierwszej instancji nie jest dotknięte nieważnością, a wydanie wyroku przez Sąd Okręgowy nie wymagało przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości.

Ponadto wbrew zarzutowi apelacji Sąd Rejonowy rozpoznał istotę sprawy, gdyż odniósł się do tego, co było przedmiotem sprawy, ale uznał żądanie pozwu za nieudowodnione wskazując dlaczego.

Natomiast w ocenie Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie zachodziła podstawa do częściowego uchylenia zaskarżonego wyroku i umorzenia postępowania w części.

Mianowicie postępowanie w niniejszej sprawie jest kontynuacją postępowania toczącego się uprzednio w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Zgodnie z art. 505 ³⁷ § 1 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym w niniejszej sprawie (sprzed nowelizacji k.p.c. ustawą z 10 maja 2013 roku): po przekazaniu sprawy w przypadkach wskazanych w art. 505 ³³, 505 ³⁴ oraz 505 ³⁶ przewodniczący wzywa powoda do usunięcia braków formalnych pozwu oraz uzupełnienia pozwu, w sposób odpowiedni dla postępowania, w którym sprawa będzie rozpoznana - w terminie dwutygodniowym od daty doręczenia wezwania. W przypadku nieusunięcia braków formalnych pozwu sąd umarza postępowanie.

Do braków podlegających usunięciu w trybie cytowanego przepisu zaliczyć należy w szczególności braki związane z niedokładnym określeniem żądania pozwu (art.187 § 1 k.p.c.). Pamiętać należy bowiem o tym, że obligatoryjną treść każdego pozwu stanowi dokładnie określone żądanie oraz przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie pozwu.

W przedmiotowej sprawie strona powodowa domagała się zasądzenia na swoją rzecz kwoty 16118, 46 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu od kwoty 15976 zł 71 gr, przy czym na dochodzoną kwotę składały się: należność główna (kapitał) w wysokości 9049, 86 zł, kwota 6648, 85 tytułem odsetek oraz kwota 419, 75 zł tytułem kosztów (k 5). Wymóg dokładnie określonego żądania odnosi się zarówno do należności głównej, jak i należności ubocznych, w tym także i roszczeń odsetkowych czy też kosztów, tak aby możliwa była weryfikacja ich zasadności. Dlatego też trafnie powód zobowiązany został do wskazania szczegółowego wyliczenia kwot obejmujących poszczególne roszczenia w tym m.in. w odniesieniu do roszczenia odsetkowego (6648, 85 zł) – od jakich kwot, za jakie okresy i według jakich stóp procentowych zostały wyliczone te odsetki, jak też wskazanie należności z jakiego tytułu i w jakich kwotach składają się na dochodzoną pozwem kwotę 419, 75 zł z tytułu kosztów w terminie dwutygodniowym od daty doręczenia wezwania pod rygorem umorzenia postępowania (k.34). W ustawowym terminie strona powodowa nie uzupełniła tych braków w jednoznaczny i dokładny sposób.

W odpowiedzi na to wezwanie powód wskazał, że na dochodzoną kwotę 16 018,46 złotych składa się: kapitał w kwocie 9 049,86 zł, odsetki naliczone przez poprzedniego wierzyciela w łącznej wysokości 6151,44 zł, koszty 419, 75 zł i odsetki ustawowe naliczone przez nowego wierzyciela 2898, 42 zł od kwoty wymagalnego kapitału tj. 9049, 86 zł (k.38). Już to wskazanie nie dawało podstaw do przyjęcia, że powód sprecyzował co się składa na kwotę dochodzonych odsetek 6648, 85 zł, gdyż wskazane kwoty odsetek 6151,44 + 2898, 42 przekraczały tę kwotę, jak też łączna suma składników przekraczała dochodzoną kwotę (18519, 47zł).

Następnie w piśmie tym (k.38v) powód wskazał, że od poprzedniego wierzyciela nabył obok kapitału 9049, 46 zł następujące składowe:

- odsetki ustawowe w kwocie 3 274,93 zł naliczone przez bank do dnia cesji - w okresie od dnia następnego po dniu wypowiedzenia umowy kredytu 25.02.2009 roku do dnia przekazania wierzytelności tj. do dnia 31.05.2011r. od kwoty zaległego kapitału w ustawowej wysokości;

- odsetki umowne w kwocie 907,04 zł naliczone przez bank do dnia cesji - naliczone w okresie od dnia zawarcia umowy tj. od dnia 8.11.2009r. do dnia wymagalności kredytu 24 lutego 2009 roku w wysokości 9 % w stosunku rocznym;

- odsetki karne w kwocie 94,18 zł naliczone przez bank do dnia cesji, naliczane w wysokości czterokrotności obowiązującej stopy lombardowej NBP w przypadku uchybienia płatności którejkolwiek z rat kredytu, do dnia poprzedzającego dzień zapłaty zaległej raty;

- koszty korespondencji – 143 zł, koszty sądowe – 77 zł, zaliczka komornicza -64,75 zł, opłata administracyjna – 135 zł.

Także zestawienie tych kwot nie umożliwiało ustalenia jakiej kwoty i jakich odsetek domaga się strona powodowa, gdyż suma tak wskazanych odsetek 4276, 15 zł nie pokrywała się ani z kwotą odsetek wskazywaną w pozwie, ani kwotą 6151,44 zł wskazywaną wcześniej i w dalszym ciągu suma kwot składowych - 16643, 78 zł (9049,46+3274,93+907,04+94,18+ 419,75+ 2898, 42 zł) przekraczała dochodzona należność. Niezależnie od tego nie zostało dokładnie wskazane od jakich kwot zostały naliczone odsetki.

Jednocześnie w tym miejscu (k.38v) powód już wskazał odmiennie sposób naliczenia kwoty odsetek 2898, 42 zł podając, że jest to suma odsetek ustawowych naliczonych przez B., ale już od kapitału, kosztów windykacji banku i ubezpieczenia.

Nie zostało także sprecyzowane w wystarczający sposób co obejmuje kwota 278 zł kosztów (143 zł kosztów korespondencji, wezwań do zapłaty i 135 zł opłaty administracyjnej).

W konsekwencji w ocenie Sądu Okręgowego żądanie pozwu było określone jedynie co do kwoty 9049,46 zł kapitału oraz kwot kosztów: 77 zł postępowania klauzulowego i 64,75 zł uiszczonej Komornikowi zaliczki. Natomiast w ustawowym terminie dwóch tygodni powód nie uzupełnił braków formalnych pozwu w zakresie żądania zasądzenia kwoty 6448, 85 zł odsetek i kwoty 278 zł kosztów, co zauważył także Sąd Rejonowy. Niemniej jednak niezasadnie Sąd Rejonowy potraktował tę okoliczność jako podstawę do oddalenia powództwa, gdyż konsekwencją takiego stanu rzeczy winno być w świetle art. 505 ³⁷ k.p.c. umorzenie postępowania w tym zakresie.

Dlatego też na mocy art. 386 § 3 k.p.c. Sąd Okręgowy uchylił zaskarżony wyrok w części oddalającej powództwo co do kwoty 6926 zł 85 gr (6648, 85+278) i umorzył postępowanie w tym zakresie

Tym samym dalszej analizie podlegała zasadność żądania pozwu co do kwoty 9191 zł 21 gr obejmującej: 9049 zł 46 gr kapitału (z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu), 77 zł kosztów sądowych i 64 zł 75 gr zaliczki komorniczej.

Poczynione przez Sąd Rejonowy ustalenia w oparciu o wskazane dowody z dokumentów są prawidłowe, niemniej jednak wymagają uzupełnienia.

Mianowicie Sąd Okręgowy dodatkowo ustalił, że:

W dniu 24 lutego 2009 roku (...) Bank Spółka Akcyjna wypowiedziała pozwanemu W. S. umowę kredytu (k.38v, okoliczność przyznana k.123).

W dniu 3 sierpnia 2010 roku (...) Bank Spółka Akcyjna w W. wniosła do Sądu Rejonowego w Kraśniku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu wystawionemu 14 lipca 2010 roku przeciwko W. S. obejmującemu zadłużenie z umowy kredytu z dnia 8 listopada 2007 roku. Postanowieniem z dnia 5 sierpnia 2010 roku Sąd Rejonowy w Kraśniku nadał klauzulę wykonalności temu tytułowi (k.2, 8 akt I Co 1279/10 Sądu Rejonowego w Kraśniku).

W dniu 7 września 2010 roku (...) Bank Spółka Akcyjna w W. wystąpiła do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Kraśniku o wszczęcie egzekucji i wyegzekwowanie należności w oparciu o powyższy bankowy tytuł wykonawczy.

W tym postępowaniu egzekucyjnym wyegzekwowano na rzecz wierzyciela kwotę 667,73 zł, w tym kwotę 279 zł 22 gr tytułem zwrotu zaliczki oraz kwotę 388, 51 zł, z której w 2011 roku na rzecz wierzyciela przekazano kwotę 95, 28 zł, w 2012 roku kwotę 193, 11 zł i i w 2013 roku wskazaną przez Sąd Rejonowy kwotę 100, 12 gr (k.1, 23 akt Km (...), k.66 akt niniejszej sprawy).

Oznacza to, że z tytułu umowy pozwany spłacił łącznie kwotę 4554 zł 72 gr (4166, 20 zł+ 388, 51 zł).

Jeżeli chodzi o zarzuty z punktu 4, 5 i 6 apelacji dotyczące braku przeprowadzenia dowodów z oryginałów dokumentów znajdujących się w aktach postępowania klauzulowego i egzekucyjnego, to istotnie Sąd Rejonowy nie odniósł się do tego wniosku dowodowego strony powodowej. Niemniej jednak należy wskazać, że kserokopie umowy, bankowego tytułu egzekucyjnego i postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności znajdowały się w aktach sprawy, a Sąd Rejonowy nie oddalił powództwa na tej podstawie, że powód nie przedstawił dowodów we właściwej formie (tj. oryginałów dokumentów), a dlatego, iż uznał, że dokumenty te nie stanowiły dowodu na istnienie wierzytelności w określonej wysokości.

To stanowisko Sądu Rejonowego w odniesieniu do bankowego tytułu egzekucyjnego, jak też wyciągu z ksiąg rachunkowych powodowego funduszu było trafne. Sąd Okręgowy podziela argumentację Sądu Rejonowego w tym względzie a zarzuty apelacji naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w tym zakresie nie są uzasadnione. Dlatego też samo dołączenie do akt oryginałów tych dokumentów nie prowadziłoby do uwzględnienia powództwa – w niniejszym przypadku są to dokumenty prywatne, które stanowią jedynie dowód tego, że pracownicy wierzycieli, którzy je podpisali złożyli oświadczenia zawarte w dokumentach (art. 95 ust. 1 a prawa bankowego, art. 245 k.p.c.) tj., że w księgach banku czy funduszu widnieje takie zadłużenie pozwanego. Nie są to wystarczające dowody co do wysokości zadłużenia.

Niemniej jednak Sąd Okręgowy zgodnie z wnioskiem powoda dołączył akta postępowania klauzulowego oraz akta postępowania egzekucyjnego (I Co 1279/10 Sądu Rejonowego w Kraśniku i Km (...) Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Kraśniku Jerzego Frąga), gdyż miały one znaczenie dla rozstrzygnięcia (art.227 k.p.c.) z uwagi na podniesiony przez pozwanego w sprzeciwie zarzut przedawnienia.

Natomiast jeśli chodzi o zarzut dotyczący uznania za nieudowodniony faktu wypowiedzenia umowy kredytu (pkt 3 apelacji), to jest on uzasadniony, choć nie z powodu naruszenia art. 231 k.p.c., a z uwagi na treść art. 229 k.p.c., zgodnie z którym nie wymagają również dowodu fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości.

W niniejszym przypadku strona powodowa powoływała się na fakt wypowiedzenia przez (...) Bank Spółkę Akcyjną umowy z dnia 8 listopada 2011 roku, a w piśmie z dnia 8 listopada 2013 roku wskazywała, że wypowiedzenie nastąpiło w dniu 24 lutego 2009 roku (k. 37v). Natomiast na rozprawie w dniu 20 maja 2014 roku pełnomocnik pozwanego wprost wskazała, że nie kwestionuje okoliczności zawarcia umowy, jej wypowiedzenia przez bank ani sprzedaży wierzytelności (k.123). Tym samym należy uznać te okoliczności za przyznane, co czyniło zbędnym przedstawianie przez powoda dowodów m.in. co od wypowiedzenia umowy kredytu.

Całkowicie bezprzedmiotowe były wywody apelacji odnoszące się do stanowiska Sądu Rejonowego o braku legitymacji powoda czy braku wykazania cesji, gdyż te okoliczności nie były kwestionowane, a Sąd Rejonowy przyjął fakt zawarcia umowy cesji za udowodniony. Natomiast za nieudowodnione Sąd Rejonowy uznał to, że poprzednikowi powoda przysługiwała wierzytelność w określonej kwocie, tj. wysokość dochodzonej należności.

Zgodzić się należy z Sądem Rejonowym, że w pierwszej kolejności to powód powinien wykazać, iż ściśle określona kwota mu się należy, a dopiero po wykazaniu powyższego pozwany może dowodzić, że w określonym zakresie, bądź w całości wywiązał się z zobowiązania.

Niemniej jednak częściowo uzasadniony jest zarzut naruszenia art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c. w zakresie w jakim Sąd Rejonowy uznał, że powód nie przedstawił dowodów co do wysokości zadłużenia pozwanego. Mianowicie stwierdzenie Sądu Rejonowego, że powód nie wykazał, iż poprzedniemu wierzycielowi faktycznie przysługiwała względem pozwanego wierzytelność z tytułu łączącej go z pozwanym umowy kredytu gotówkowego w określonej wysokości jest niezasadne w zakresie w jakim dotyczy kwoty kapitału kredytu.

Powód domagał się zasadzenia m.in. kwoty 9 049,86 złotych jako kwoty nabytej przez siebie na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 26.04.2011r., na którą składa się niespłacona kwota udzielonego przez bank kredytu.

Wprawdzie trafnie wywiódł Sąd Rejonowy, że nie można uznać za dowód istnienia wierzytelności w określonej wysokości wyciągu z ksiąg rachunkowych strony powodowej, ani bankowego tytułu egzekucyjnego, ale Sąd Rejonowy w swoich rozważaniach co do wysokości pominął całkowicie treść umowy kredytowej. Fakt, iż pozwany W. S. zawarł w dniu 8 listopada 2007 roku z poprzednim wierzycielem umowę kredytu gotówkowego nr (...) był bezsporny. Bezspornym było to, że w oparciu o tę umowę otrzymał kredyt w kwocie 12738 zł 85 gr (k.46). Nie ulega wątpliwości. że zawarta pomiędzy stronami umowa kredytu nakładała na kredytobiorcę obowiązek zwrotu kwoty kredytu (i to wraz z innymi należnościami ubocznymi) – art. 69 ust. 1 prawa bankowego z 1997 roku, a według umowy miało to nastąpić w ratach do 25 listopada 2013 roku (§ 4 umowy).

W tej sytuacji skoro z umowy (której treść nie była kwestionowana- k.123) wynikało, że pozwany jest zobowiązany do zwrotu co najmniej kwoty 12738, 85 zł kapitału kredytu (a strona powodowa dochodziła z tego tytułu kwoty mniejszej), to ciężar wykazania jakoby pozwany spłacił już większą cześć kapitału i tym samym powodowi przysługiwała mniejsza kwota z tego tytułu obciążał pozwanego w świetle art. 6 k.c.

Jak słusznie zaznaczył Sąd Rejonowy i co wynika z powyższych ustaleń Sądu Okręgowego łącznie wierzyciele otrzymali od pozwanego kwotę w wysokości 4554 zł 71 gr. Pozwany nie podnosił i nie wykazywał jakoby spłacił większą kwotę.

Co do zasady wpłaty pozwanego winny być zaliczane zgodnie z § 6 umowy na kapitał najdalej wymagalnej raty wraz z odsetkami umownymi i opłatą za obsługę przypisanymi do tej raty, i tak co do kolejnych najdalej wymagalnych rat. Jak słusznie zaznaczył Sąd Rejonowy, nie można ustalić jak te poszczególne wpłaty pozwanego były zaliczane i w jakiej wysokości na kapitał bądź na odsetki, ewentualnie na inne jeszcze elementy składowe spłaty. Niemniej jednak nawet przy założeniu najkorzystniejszym dla pozwanego, że cała kwota byłaby zaliczona tylko na poczet spłaty należności głównej – kapitału kredytu, do zapłaty z tego tytułu (tylko kapitału) pozostaje jeszcze kwota 8184 zł 14 gr (12738, 85-4554,71).

Taki mechanizm zastosował Sąd Okręgowy dokonując wyliczenia kwoty pozostałej do spłaty, gdyż strona powodowa nie tylko nie wykazała, ale nawet nie wskazała na jakie inne kwoty z tytułu odsetek, czy innych opłat i w jakiej wysokości były zaliczane poszczególne wpłaty. Ograniczyła się do podania dat i kwot wpłat jakie zaksięgowano (k. 110v).

Kwota powyższa nie uległa przedawnieniu, gdyż w tym wypadku termin przedawnienia wynosi trzy lata (dla roszczeń banku związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – art. 118 k.c.), a na skutek wypowiedzenia umowy należność ta była wymagalna w dniu 27 marca 2009 roku (okres wypowiedzenia 30 dni - § 8 umowy), wobec czego termin przedawnienia upłynąłby w dniu 27 marca 2012 roku, ale uległ przerwaniu najpierw przez złożenie wniosku o nadanie klauzuli bankowemu tytułowi egzekucyjnemu – 3 września 2010 roku, a następnie złożenie wniosku egzekucyjnego 7 września 2010 roku, czy pozwu w niniejszej sprawie – 29 maja 2013 roku (art. 123 §1 pkt 1 k.c.).

Z tych względów pozwany W. S. zobowiązany jest w dalszym ciągu do zapłaty kwoty 8184 zł 14 gr, którą Sąd Okręgowy zasądził z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu – 29 maja 2013 roku. Jak wskazano z uwagi na wypowiedzenie umowy kredytu należność ta była wymagalna co najmniej w marcu 2009 roku, wobec czego w oparciu o art. 481 § 1 i 2 k.c. w maju 2013 roku niewątpliwie już przysługiwały odsetki.

Sąd Okręgowy uznał za uzasadnione także żądanie co do kwoty 77 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania klauzulowego, gdyż kwota ta przysługiwała (...) Bank Spółce Akcyjnej w W. od pozwanego na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Kraśniku z dnia 5 sierpnia 2010 roku w sprawie I Co 1279/10, a w wyniku cesji z dnia 26 kwietnia 2011 roku przeszła na powoda (art. 509 § 2 k.c.).

Z tych względów na mocy art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok i zasądził od pozwanego W. S. na rzecz powoda (...) Funduszu (...) w G. kwotę 8261 zł 14 gr (8184,14+77) z ustawowymi odsetkami od kwoty 8184 zł 14 gr od dnia 29 maja 2013 roku do dnia zapłaty. Natomiast żądanie pozwu co do pozostałej kwoty kapitału 865 zł 72 gr z odsetkami oraz kwoty 64 zł 75 gr z tytułu zaliczki uiszczonej Komornikowi podlegało oddaleniu jako bezzasadne, co skutkowało oddaleniem apelacji w tym zakresie (art. 385 k.p.c.).

Należy zauważyć, że brak było podstaw do uwzględnienia powództwa odnośnie kwoty 64, 75 zł, gdyż jak wynika z uzasadnienia postanowienia Komornika Jerzego Frąga z dnia 27 listopada 2013 roku (k.23 akt Km (...)) cała kwota uiszczonej zaliczki -279,22 zł została wyegzekwowana i zwrócona wierzycielowi.

Należy dodać, że Sąd Okręgowy uznał, iż brak było podstaw do zastosowania art. 320 k.p.c. i rozłożenia zasądzonej należności na raty. Rozłożenie na raty ma sens jedynie wtedy, gdy po stronie dłużnika istnieje realna perspektywa spłaty rat. Natomiast w przypadku pozwanego skorzystanie z możliwości rozłożenia na raty jest niecelowe, gdyż jego sytuacja majątkowa czyni nierealną spłatę należności w ratach. Zgodnie bowiem z przedłożonymi dokumentami i oświadczeniami W. S. utrzymuje się ze świadczenia rentowego w wysokości po potrąceniach ok. 540 zł. Kwota ta nie pozwala na utrzymanie się, ponoszenie bieżących opłat i jeszcze płacenie ewentualnych rat zadłużenia. Nawet gdyby przyjąć, że pozwany mógłby płacić bardzo niskie raty, np. po 50 zł miesięcznie, to spłata zadłużenia zasądzonego wyrokiem zajęłaby kilkanaście lat, co w oczywisty sposób narusza interes wierzyciela, gdyż wierzyciel ma prawo otrzymać przysługujące mu środki w rozsądnym terminie, a przy rozkładaniu na raty nie można pomijać interesu strony uprawnionej. Z kolei konieczność uiszczania rat w wyższej wysokości pozbawiłoby pozwanego środków do życia, w szczególności, że jest osobą chorą. Natomiast pozwany winien uregulować stan prawny nieruchomości po rodzicach (przeprowadzić postępowanie spadkowe) i rozważyć zbycie choć części nieruchomości w celu spłaty zadłużenia.

Konsekwencją zmiany rozstrzygnięcia merytorycznego jest zmiana rozstrzygnięcia co do kosztów procesu.

Z uwagi na fakt, że powództwo zostało uwzględnione w przybliżeniu w połowie (co do kwoty 8261, 14 zł z 16118, 46 zł), to każda ze stron winna ponieść koszty w takim zakresie. Z uwagi na to, że koszty procesu w pierwszej instancji każdej ze stron były zbliżone (powód 2602 zł, pozwany 2400 zł) zachodziła podstawa z art. 100 k.p.c. do zniesienia wzajemnego kosztów postępowania za pierwszą instancję między stronami (pkt II. b wyroku).

Także rozstrzygnięcie o kosztach postępowania w drugiej instancji uzasadniał art. 100 k.p.c., z tym, że przewidziana w nim zasada stosunkowego rozdzielenia kosztów. Koszty w drugiej instancji wyniosły 3206 zł (powód- 2006 zł, pozwany – 1200 zł), apelację uwzględniono w około połowie (co do kwoty 8261, 14 zł), wobec czego każda ze stron winna ponieść te koszty w połowie – po 1603 zł. Uzasadniało to zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 403 zł (2006 – 1603) tytułem zwrotu kosztów procesu za drugą instancję (pkt IV. wyroku).

Na mocy art. 22 ³ § 1 ustawy o radcach prawnych oraz na podstawie § 15 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 5 oraz § 12 ust. 1 pkt 1 i w zw. z § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu Sąd Okręgowy przyznał radcy prawnemu I. J. od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kraśniku wynagrodzenie (wraz z podatkiem VAT) za pomoc prawną świadczoną pozwanemu z urzędu w postępowaniu w pierwszej instancji (kwotę 2952 zł) oraz w drugiej instancji (kwotę 1476 zł).

Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.