Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lutego 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 2015 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku(...) Urzędu (...) w J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w J.

o zwrot nienależnie pobranego świadczenia

na skutek apelacji wnioskodawcy

od wyroku Sądu Okręgowego w Krośnie

z dnia 26 sierpnia 2014 r. sygn. akt IV U 1050/14

I.  zmienia zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w J. z dnia 11 czerwca 2014 r., o tyle, że ustala, iż (...) Urząd (...) w J. nie ma obowiązku zwrotu nienależnie wypłaconego świadczenia (...) za czas do 31 grudnia 2010 r. oraz zapłatę odsetek do dnia doręczenia decyzji z dnia 11 czerwca 2014 r.,

II.  dalej idącą apelację o d d a l a.

Sygn. akt III AUa 855/14

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 138 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1442) zobowiązał (...) Urząd (...) w J. do zwrotu nienależnie pobranego przez Pana J. S. świadczenia rentowego w zawyżonej wysokości w okresie od 26 maja 1998 r. do 31 grudnia 2013 r.

Pan J. S. wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Do tegoż wniosku w/w dołączył m.in. zaświadczenie (...)Urzędu (...) w J. z dnia 24 kwietnia 1998 r. potwierdzając pobieranie zasiłku dla bezrobotnych w okresie od 4 stycznia 1994 r. do 31 sierpnia 1995 r.

Decyzją z dnia 2 czerwca 1998 r. Oddział ZUS w J. przyznał J. S. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 26 maja 1998 r., a do ustalenia wysokości tego świadczenia uwzględnił w/w okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych od 4 stycznia 1994 r. do 31 sierpnia 1995 r.

W dniu 31 stycznia 2014 r. Pan J. S. złożył wniosek o przeliczenie podstawy wymiaru świadczenia dołączając do tego wniosku m.in. zaświadczenie Starosty (...) z dnia 31 stycznia 2014 r. o okresach pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Z zaświadczenie to stwierdza, że wnioskodawca zasiłek dla bezrobotnych pobierał w okresie od 4 stycznia 1994 r. do 3 stycznia 1995 r. i od 6 klutego 1995 do 31 sierpnia 1995 r.

Z powyższego wynika, iż staż pracy J. S. został nieprawidłowo ustalony tj. zawyżony o 1 miesiąc okresów składkowych, co w konsekwencji spowodowało ustalenie wysokości świadczenia w nieprawidłowe wysokości – konkluduje organ rentowy.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krośnie wyrokiem z dnia 26 sierpnia 2014 r. oddalił odwołanie (...) Urzędu (...) w J..

W uzasadnieniu wyroku Sąd I instancji podał, iż w sprawie bezspornym jest, że (...) Urząd(...)w J. w zaświadczeniu z dnia 24 kwietnia 1998r. podał błędną datę zakończenia pobierania przez J. S. zasiłku dla bezrobotnych, co spowodowało, że świadczenie rentowe wypłacone J. S.zostało zawyżone.

W niniejszej sprawie należy zastosować regulację art. 84 ust. 6 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. nr 205 z 2009r., poz. 1585 z późn. zm.) – uważa Sąd Okręgowy - który stanowi, że jeżeli pobranie nienależnych świadczeń zostało spowodowane przekazaniem przez płatnika składek lub inny podmiot nieprawdziwych danych mających wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość, obowiązek zwrotu tych świadczeń wraz z odsetkami, o których mowa w ust. 1, obciąża odpowiednio płatnika składek lub inny podmiot. Z treści tego przepisu wynika więc, że wypłacenie przez organ rentowy nienależnych świadczeń winno być spowodowane wprowadzeniem organu rentowego w błąd - przekazaniem nieprawdziwych danych przez płatnika lub inny podmiot.

Mając na uwadze powyższe Sąd I instancji, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., odwołanie oddalił.

Apelację od tego wyroku złożył (...) Urząd (...)w J., który na podstawie art. 367 § 1 kpc zarzuca naruszenia prawa materialnego tj. art. 84 ust. 6 w związku z art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, jednocześnie wnosząc o zmianę zaskarżonego wyroku i stwierdzenie, że odwołujący nie ma obowiązku zwrotu kwoty 219,81 zł łącznie z odsetkami w kwocie 206,51 zł tytułem nienależnie wypłaconych świadczeń J. S. za okres od 26 maja 1998 r. do 31 grudnia 2013 r. oraz odsetek za okres od 16 stycznia 1999 r. do 11 czerwca 2014 r. w kwocie 206,70 zł, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Pozwany organ rentowy w odpowiedzi na apelację wniósł o oddalenie apelacji w całości.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie ustalił i rozważył co następuje:

Z okoliczności faktycznych sprawy niekwestyjnie wynika , że J. S. (...) Urząd (...) w J. w dniu 24 kwietnia 1998 r. wystawił zaświadczenie, które zawierało błędną informację o okresie pobierania przez niego zasiłku dla bezrobotnych .

W art. 84 ust 6 ustawy systemowej jest mowa o przekazaniu „nieprawdziwych danych” – bez wyszczególnienia przyczyn ich przekazania .

Zaś w art. 84 ust 2 pkt 2 s. u. s. ustawodawca stanowi ,że nienależnie pobrane świadczenie jest wówczas gdy zostało wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierająca świadczenie . Analiza ust 6 oraz ust 2 pkt 2 art. 84 u. s. u. s. daje asumpt do wniosku , iż zastosowanie art. 84 ust 6 u. s. u. s. nie wymaga ustalenia winy po stronie organu który przekazał nieprawdziwe dane .

Zgodnie z uchwałą SN z dnia 16.05.2013 r. sygn. akt II PZ 1/12 – którą Sąd Apelacyjny w składzie orzekającym w całości podziela – ZUS ma prawo żądać w całości nienależnie pobranego świadczenia za ostatnie 3 lata.

Organ rentowy zobowiązał odwołującego do zwrotu nadpłaty za okres od 26.05.1998 r. do 31.12.2013 r. tj. za okres ponad 15 lat. Stanowisko takie nie znajduje uzasadnienia.

Przepis ust 3 art. 84 s. u. s wytyczający granice żądania nienależnie pobranego świadczenia, który ma w tym wypadku zastosowanie poprzez odesłanie do art. 84 ust. 1 s.u.s. oraz art. 84 ust. 2-3 s.u.s. – ogranicza żądanie ZUS do okresu ostatnich 3 lat (por. odpowiednio: wyroku Sądów Apelacyjnych: w Białymstoku – sygn. akt III AUa 1625/13, w Łodzi – III AUa 297/13 czy Rzeszowie – III AUa 383/14). Za takim rozumieniem przepisów przemawia wykładnia językowa i funkcjonalno – systemowa oraz ratio legis przepisów.

Twierdzenie Zakładu, iż czasokres zwrotu nienależnie pobranego świadczenia przez podmiot określony w art. 84 ust. 6 s.u.s. „jest nieograniczony” czasowo - jest dyskryminujące; chociażby w świetle przesłanek odpowiedzialności ustalonych w art. 133 ust. 1 pkt 2 e. i r. i art. 138 e. i r. czy wedle wspomnianego już ust. 3 art. 84 s.u.s.

Niezrozumiałym jest dlaczego sytuacja organu rentowego, który popełnił błąd, czy też sytuacja osoby , która pobrała nienależnie świadczenie miałoby być zasadniczo inna – korzystniejsza – niż podmiotów wymienionych w ust. 6 art. 84 s.u.s.

W orzecznictwie sądowym ugruntowany jest już pogląd, że żądanie zwrotu nienależnie pobranego świadczenia następuje przez doręczenie ubezpieczonemu decyzji organu rentowego. Z tą też chwilą staje się wymagalne roszczenie o odsetki. Zgodnie z tym stanowiskiem judykatury również w rozpatrywanym wypadku odsetki przysługują dopiero od dnia doręczenia (...) Urzędowi (...) w J. decyzji z dnia 11 czerwca 2014 r.

Reasumując powyższe orzeczono reformatoryjnie jak w pkt I sentencji
(art. 386 § 1 kpc), zaś w pozostałej części oddalono apelację – pkt II sentencji (art. 385 kpc).

ZARZĄDZENIE

(...)