Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 23 października 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie :

Przewodniczący: SSA Zofia Kawińska – Szwed

Sędziowie : SA Mieczysław Brzdąk

SO del. Tomasz Ślęzak (spr)

po rozpoznaniu w dniu 23 października 2012 r. w Katowicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa P. K.

przeciwko Skarbowi Państwa – Dyrektorowi Aresztu Śledczego
w T.

o ochronę dóbr osobistych i zapłatę

na skutek zażalenia powoda na postanowienie Sądu Okręgowego w Katowicach
z dnia 9 sierpnia 2012 r. sygn. akt I C 161/12

postanawia:

1)  oddalić zażalenie;

2)  zasądzić od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.

Sygn. akt I ACz 960/12

UZASADNIENIE

W piśmie, które wpłynęło do Sądu Okręgowego w Katowicach w dniu 13 lipca 2012 r., a więc przed rozpoczęciem rozprawy wyznaczonej na dzień
29 sierpnia 2012 r., powód P. K. cofnął pozew o ochronę dóbr osobistych
i zapłatę, skierowany przeciwko Skarbowi Państwa – Dyrektorowi Aresztu Śledczego
w T..

Zawiadomiona o powyższym Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa
powołując się na przepis art. 203 § 2 kpc domagała się zasądzenia od powoda na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kosztów postępowania według norm prawem przepisanych.

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Katowicach umorzył postępowanie i zasądził od powoda na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 120 złotych tytułem kosztów procesu. W uzasadnieniu Sąd stwierdził, że cofnięcie pozwu skutkowało koniecznością umorzenia postępowania (art. 355 § 1 kpc w związku z art. 203 § 2 kpc) zaś w związku z żądaniem zgłoszonym przez pozwanego w oparciu o przepis art. 203 § 2 kpc, niezbędnym było zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania.

Na powyższe postanowienie powód wniósł zażalenie skierowane przeciwko rozstrzygnięciom o umorzeniu postępowania oraz o zasądzeniu odeń na rzecz strony pozwanej kosztów procesu. Skarżący argumentował, że z uwagi na okoliczność, iż odbywa karę dożywotniego pozbawienia wolności, zarówno obecnie jak
i w przyszłości nie jest w stanie uiścić kosztów procesu, a zaskarżonym orzeczeniem Sąd naruszył przepis art. 102 kpc. Stwierdził również, że odwołuje swe oświadczenie o cofnięciu pozwu. Nadto powód wskazał, że cofnął pozew przed pierwsza rozprawą licząc na „polubowne załatwienie sprawy” i rezygnację pozwanego z żądania zasądzenia na jego rzecz kosztów procesu.

Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa w odpowiedzi na zażalenie domagała się oddalenia wniesionego przez powoda środka zaskarżenia oraz zasądzenia na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie. Zgodnie z przepisami
art. 203 § 2 i § 3 kpc powód, który cofnął pozew, na żądanie pozwanego zgłoszone
w terminie dwóch tygodni od powiadomienia go o cofnięciu pozwu, zobowiązany jest zwrócić pozwanemu koszty procesu. Z kolei w myśl przepisu art. 355 § 1 kpc jedną
z przyczyn umorzenia postępowania jest cofnięcie pozwu przez powoda.
W rozpoznawanej sprawie powód złożył oświadczenie o cofnięciu pozwu (k. 53) przed rozpoczęciem rozprawy (k. 14), a zastępująca stronę pozwaną Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa, w ciągu 6 dni po otrzymaniu zawiadomienia o cofnięciu pozwu (k. 60, 62), wystąpiła z wnioskiem o zasadzenie kosztów procesu na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa. Wobec powyższego za prawidłowe uznać należy, rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego zarówno co do umorzenia postępowania jak i zasądzenia kosztów procesu od powoda na rzecz strony pozwanej.

Nie zasługiwał natomiast na uwzględnienie zarzut skarżącego dotyczący niezastosowania przepisu art. 102 kpc. Na mocy powyższej regulacji dopuszczalne jest odstąpienie od zasady odpowiedzialności za wynik procesu jednakże jedynie
w wyjątkowych przypadkach. Ocenę zaś czy taki wypadek zachodzi ustawodawca pozostawił sądowi. W rozpoznawanej sprawie skarżący cofnął pozew, a przyczyną tej czynności procesowej bynajmniej nie było zaspokojenie jego roszczeń przez pozwanego. Wobec powyższego jest on stroną przegrywającą proces, a w związku
z tym zobowiązaną do poniesienia jego kosztów, chyba że wystąpi wypadek szczególnie uzasadniony w rozumieniu przepisu art. 102 kpc. Zła sytuacja finansowa stanowiąca podstawę zwolnienia strony od obowiązku uiszczania kosztów sądowych nie wyczerpuje sama w sobie przesłanek zastosowania art. 102 kpc (vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 2010 r., sygn. I CZ 112/9), a jak wskazano powyżej przepis ten z uwagi na swój szczególny charakter nie może być wykładany rozszerzająco i wyklucza uogólnienie. Tymczasem jedyną wskazaną przez powoda okolicznością uzasadniającą w jego ocenie zastosowanie przepisu art. 102 kpc, a uprzednio będącą podstawą zwolnienia go od kosztów sądowych, jest fakt odbywania przezeń kary dożywotniego pozbawienia wolności w zakładzie karnym typu zamkniętego (k. 70). Odbywanie zaś kary pozbawienia wolności we wskazanym powyżej rygorze, niewątpliwie ograniczającym możliwości zarobkowe, jest determinowane rodzajem popełnionego przez skazanego przestępstwa bądź jego zachowaniem w trakcie odbywania kary. Z tych względów uznać należało, że sytuacja skarżącego nie stanowi „szczególnego wypadku” w rozumieniu przepisu art. 102 kpc.

Z kolei odnosząc się do odwołania przez powoda oświadczenia o cofnięciu pozwu wskazać należy, że dyspozycyjną czynność procesową jaką jest między innymi cofnięcie pozwu, strona może odwołać jedynie z przyczyn uznanych przez sąd za uzasadnione. Takim przyczynami są wady oświadczenia woli jak i okoliczności powstałe już po złożeniu oświadczenia, które uzasadniają jego odwołanie (podobnie Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 27 lutego 1985 r., sygn. akt II CZ 11/85, Lex nr 8686). W rozpoznawanej sprawie powód uzasadniając swe oświadczenie
o odwołaniu cofnięcia pozwu wskazał wyłącznie, że cofnął go przed pierwszą rozprawą dążąc do „polubownego załatwienia sprawy” i licząc na rezygnację przez pozwanego z domagania się zasądzenia na jego rzecz kosztów procesu, strona pozwana zaś nie postąpiła zgodnie z jego oczekiwaniami. Skarżący nie wykazał w ten sposób, że wystąpiła okoliczność następcza usprawiedliwiająca cofnięcie czynności procesowej. bowiem nie może być za taką uznane subiektywne przekonanie powoda, iż po cofnięciu pozwu strona pozwana zrezygnuje z przysługujących jej na mocy przepisu art. 203 § 2 kpc uprawnień w zakresie domagania się zwrotu kosztów procesu..

Z powyższych przyczyn zażalenie jako bezzasadne, należało oddalić o czym orzeczono na mocy przepisu art. 385 kpc w związku z przepisem art. 397 § 2 kpc.

O kosztach postępowania zażaleniowego Sąd Apelacyjny orzekł na mocy przepisu art. 98 § 1 kpc w związku z § 11 ust. 1 pkt 25 i § 13 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. nr 163 poz 1348 z późn. zm)

Sygn. akt I ACz 960/12

Zarządzenie:

1)  Odnotować postanowienie w repertorium ACz;

2)  Odpis postanowienia doręczyć:

- powodowi P. K. (adres karta 77) za pośrednictwem Dyrektora Zakładu Karnego w R. (adres karta 76) wraz z pouczeniem
o przysługującym prawie do wniesienia skargi kasacyjnej oraz zażalenia,

- Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (karta 78);

3)  Akta zwrócić Sądowi Okręgowemu w Katowicach.

K., dnia 23 października 2012 r.

SO del Tomasz Ślęzak