Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 grudnia 2012 roku

Sąd Apelacyjny w Krakowie w II Wydziale Karnym w składzie:

przy udziale Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej Barbary Jasińskiej

po rozpoznaniu w dniu 6 grudnia 2012 roku sprawy

E. P.

o wydanie wyroku łącznego

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę skazanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 27 sierpnia 2012 roku sygn. akt III K 96/12

I. Utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok uznając apelację obrońcy za oczywiście bezzasadną.

II. Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. S. kwotę 147,60 (sto czterdzieści siedem złotych i 60/100) w tym podatek VAT, tytułem kosztów obrony skazanego z urzędu przed sądem odwoławczym;

III. Zwalnia skazanego od wydatków za postępowanie odwoławcze.

Sygn. akt II AKa 215/12

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 27 sierpnia 2012 r. sygn. akt III K 96/12 Sąd Okręgowy w Kielcach:

I.  na podstawie art. 85 k.k., art. 86 § 1 k.k., art. 91 § 2 k.k. oraz art. 569 § 1 i 2 k.p.k. po rozwiązaniu łącznych kar pozbawienia wolności orzeczonych wobec E. P. wyrokiem Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 30 maja 2007 roku w sprawie III K 211/06 (w wymiarze 2 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności) i wyrokiem Sądu Rejonowego w Starachowicach z dnia 19 marca 2008 roku w sprawie II K 31/08 (w wymiarze 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia) połączył jednostkowe kary pozbawienia wolności wymierzone skazanemu:

a) wyrokiem Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 30 maja 2007 roku w sprawie III K 211/06, obejmującym skazania:

- za przestępstwo z art. 252 § 1 k.k. i art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 282 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., popełnione w dniu 23 października 2006 roku na karę 2 lat i 7 miesięcy pozbawienia wolności;

- za ciąg dwóch przestępstw z art. 190 § l k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k., popełnionych w dniu 13 listopada 2006 roku na karę 5 miesięcy pozbawienia wolności;

- za przestępstwo z art. 157 § 2 k.k., popełnione w dniu 13 listopada 2006 roku na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności,

z jednostkowymi karami pozbawienia wolności wymierzonymi mu

b) wyrokiem Sądu Rejonowego w Starachowicach z dnia 19 marca 2008 roku w sprawie II K 31/08, obejmującym skazania:

- za przestępstwo z art. 207 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., popełnione w okresie od dnia 1 maja 2006 roku do dnia 8 października 2006 roku na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności;

- za przestępstwo z art. 288 § l k.k., popełnione w dniu 8 października 2006 roku na karę 4 miesięcy pozbawienia wolności;

- za przestępstwo z art. 289 § 3 k.k.,. popełnione w dniu 8 października 2006 roku na karę l roku pozbawienia wolności;

- za przestępstwo z art. 244 k.k., popełnione w dniu 8 października 2006 roku na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności;

orzekając wobec niego karę łączną w wysokości 4 lat pozbawienia wolności;

II. na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej w punkcie I wyroku kary łącznej pozbawienia wolności, zaliczył skazanemu E. P. okresy rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie III K 211/06 Sądu Okręgowego w Kielcach;

III. na podstawie art. 576 § 1 k.p.k. orzekł, iż w zakresie nie objętym przedmiotowym wyrokiem łącznym wyrok Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 30 maja 2007 roku w sprawie III K 211/06 oraz wyrok Sądu Rejonowego w Starachowicach z dnia 19 marca 2008 roku w sprawie II K 31/08, podlegają odrębnemu wykonaniu;

IV. na podstawie art. 572 k.p.k. umorzył postępowanie w części dotyczącej objęcia wyrokiem łącznym kar wymierzonych wyrokiem Sądu Rejonowego w Starachowicach z dnia 26 września 2011 roku w sprawie II K 826/11 oraz wyrokiem Sądu Rejonowego w Starachowicach z dnia 21 grudnia 2011 roku w sprawie II K 1121/11;

V. zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. E. R. kwotę 147,60 zł tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą pomoc prawną udzieloną skazanemu z urzędu, w tym kwotę 27,60 zł tytułem podatku VAT;

VI. zwolnił skazanego od kosztów sądowych w sprawie.

Wyrok powyższy – w części objętej pkt I i IV – zaskarżył apelacją obrońca skazanego, zarzucając:

1. odnośnie punktu I - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku przez przyjęcie, że nie zaistniały warunki do zastosowania w pełnym zakresie zasady absorpcji;

2. odnośnie punktu IV - obrazę przepisów postępowania, a to art. 5 § 2 k.p.k. przez przyjęcie na podstawie analizy semantycznej, iż nie da się przyjąć tezy, że czyn z dnia 26 września 2011 r. został popełniony wcześniej niż zapadł wyrok z 26 września 2011 r.

Obrońca wniósł:

1. o zmianę wyroku w punkcie I przez:

- rozwiązanie kary łącznej wymierzonej w punkcie I zaskarżonego wyroku,

- wymierzenie skazanemu za czyny objęte wyrokami Sądu Okręgowego w Kielcach sygn. akt III K 211/06 z dnia 30 maja 2007 r. oraz Sądu Rejonowego w Starachowicach sygn. akt II K 31/08 z dnia 19 marca 2008 r. kary łącznej w wymiarze 2 lat i 7 miesięcy pozbawienia wolności;

2. o zmianę wyroku w punkcie IV przez:

- rozwiązanie kary łącznej orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Starachowicach z dnia 26 września 2011 r. sygn. akt II K 826/11,

- rozwiązanie kary łącznej orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Starachowicach z dnia 21 grudnia 2011 r. sygn. akt II K 1121/11,

- wymierzenie skazanemu za czyny objęte wyrokiem Sądu Rejonowego w Starachowicach z dnia 26 września 2011 r. sygn. akt II K 826/11 oraz za czyn z dnia 26 września 2011 r. objęty wyrokiem Sądu Rejonowego w Starachowicach z dnia 21 grudnia 2011 r. sygn. akt II K 1121/11 kary łącznej w wymiarze 2 lat pozbawienia wolności;

3. ewentualnie o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy w tym zakresie Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Obrońca wskazał, że:

- Sąd Okręgowy nie uwzględnił w dostatecznym stopniu okoliczności przemawiających za wymierzeniem skazanemu w zakresie punktu I wyroku kary łącznej zbliżonej do zasady pełnej absorpcji;

- Sąd Okręgowy niesłusznie odwołał się do potrzeby kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, skoro nie chodzi o bardzo wyraźne i łatwe do zauważenia obniżenia kary, gdyż nawet pełne (w obu punktach) uwzględnienie apelacji doprowadzi do tego, że skazany - zamiast 6 lat i 6 miesięcy - miałby do odbycia 4 lata i 11 miesięcy, co byłoby różnicą społecznie niedostrzegalną;

- na skazanym ciąży obowiązek alimentacyjny wobec dwojga dzieci, czego uwzględnienie w orzekaniu o karze łącznej z pewnością zyska społeczną aprobatę, bowiem ważne jest, by skazany jak najprędzej mógł wznowić realizowanie tego obowiązku w warunkach wolnościowych;

- Sądu Okręgowego postąpił błędnie w odniesieniu do jednego z czynów objętych wyrokiem w sprawie II K 1121/11, popełnionego 26 września 2011 r., tj. w dacie poprzedniego wyroku wydanego w sprawie II K 826/11, gdyż jeśli nie da się precyzyjnie określić, czy czyn ów został popełniony w godzinach poprzedzających godzinę wydania wyroku w sprawie II K 826/11, czy też w godzinach późniejszych, to należy ten problem rozstrzygnąć w myśl dyrektywy art. 5 § 2 k.p.k., zatem powinien zostać wydany wyrok łączny, obejmujący wszystkie czyny z wyroku w sprawie II K 826/11 i czyn z 26 września 2011 r. z wyroku w sprawie II K 1121/11, przy czym wyrok łączny tak skonstruowany nie może być niższy od 2 lat pozbawienia wolności (bo taka była kara łączna w sprawie II K 826/11), ale też nie powinien tego wymiaru kary przekroczyć.

Skazany, w piśmie z dnia 17 września 2012 r., zarzucił zaskarżonemu wyrokowi błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za jego podstawę przez uznanie, że między czynami nie zachodzi związek przedmiotowo-podmiotowy uzasadniający zastosowanie zasady absorpcji, co miało wpływ na treść wyroku. Skazany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez wymierzenie mu kary 2 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy skazanego jest oczywiście bezzasadne.

Z porównania treści ujawnionych na rozprawie odwoławczej dokumentów z akt spraw Sądu Rejonowego w Starachowicach: II K 826/11 (protokołu rozprawy z dnia 26 września 2011 r. – k. 231-233) i II K 1121/11 (uzasadnienia wyroku – k. 175-176) jednoznacznie wynika, że w dniu 26 września 2011 r. najpierw zapadł wyrok w sprawie II K 826/11 tegoż Sądu, a dopiero po wydaniu tego wyroku, choć w tym samym dniu, skazany popełnił przestępstwo z art. 193 k.k., objęte wyrokiem w powołanej wyżej sprawie II K 1121/11. W takiej sytuacji oczywiste jest, że nie została spełniona - określona w art. 85 k.k. - przesłanka orzeczenia kary łącznej polegająca na tym, by przestępstwa były popełnione przed pierwszym wyrokiem, co do któregokolwiek z tych przestępstw. Skarżący nie mógł więc skutecznie podważyć trafności zawartego w pkt IV zaskarżonego wyroku rozstrzygnięcia o umorzeniu postępowania.

Nie ma też racji skarżący, jakoby Sąd Okręgowy w sposób niewłaściwy ukształtował karę łączną, a w szczególności, że powinien był orzec ją na podstawie zasady absorpcji. Wbrew stanowisku skarżącego, jak również samego skazanego, Sąd Okręgowy w sposób właściwy uwzględnił związek podmiotowo-przedmiotowy zachodzący pomiędzy przestępstwami, za które orzeczono karę łączną. Podkreślić należy, iż Sąd Okręgowy mógł orzec karę łączną pozbawienia wolności w granicach od 2 lat i 7 miesięcy do 6 lat i 4 miesięcy. W takiej sytuacji orzeczenie kary łącznej w wysokości 4 lat pozbawienia wolności, a więc o wiele bardziej zbliżonej do dolnej niż do górnej granicy, w sposób adekwatny odzwierciedla nie tak przecież ścisły związek podmiotowo-przedmiotowym pomiędzy przestępstwami, które wszak – jak trafnie zauważył Sąd Okręgowy – godziły w różne dobra chronione prawem. O istotnie bliższym niż to przyjął Sąd Okręgowy związku podmiotowo-przedmiotowym pomiędzy przestępstwami nie świadczy też to, że przestępstwa popełnione zostały na szkodę tego samego pokrzywdzonego, skoro uwaga ta nie dotyczy wszystkich przestępstw, bo skazanemu przypisano też przestępstwo z art. 244 k.k. Nie może też być mowy o tym, by przestępstwa, za które wymierzono kary pozbawienia wolności stanowiące podstawę kary łącznej orzeczonej zaskarżonym wyrokiem, stanowiły – jak to sugerował skazany - czyn ciągły w rozumieniu art. 12 k.k., a to dlatego, że polegały one na całkiem odmiennych zachowaniach, godzących w różne dobra prawne i kwalifikowanych z różnych przepisów karnych.

Niesłusznie skarżący zakwestionował zasadność odwołania się przez Sąd Okręgowy do potrzeby kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. W pełni zgodzić należy się z Sądem Okręgowym, iż kara łączna nie może stanowić „premii” wynikającej z popełnienia więcej niż jednego przestępstwa, tym bardziej w przypadku skazanego, który popełnił tak znaczną ilość przestępstw.

Nie stanowi też usprawiedliwienia dla skazanego to, że przestępstw dopuszczał się pod wpływem alkoholu. Wręcz jest to okoliczność obciążająca, aczkolwiek powinna ona być uwzględniana przy orzekaniu kar jednostkowych. Z pewnością natomiast nie stanowi podstawy do dalszego łagodzenia kary łącznej pozbawienia wolności.

Nie pomylił się Sąd Okręgowy co do tego, że w odniesieniu do skazanego zachodzi negatywna prognoza kryminologiczno-społeczna, bo wynika to jednoznacznie z opinii o skazanym z zakładu karnego (k. 20v). Takiej oceny nie mogą zmienić starania skazanego o podjęcie dobrowolnego leczenia odwykowego, czy też jego postawa procesowa (przyznawanie się do zarzuconych mu przestępstw), skoro – jak sam skazany przyznał – nie sprostał wymaganiom związanym z poddaniem go próbie w ramach warunkowego przedterminowego zwolnienia, co już samo w sobie przeczy też jego twierdzeniu o „przykładaniu się” przez niego do nałożonych obowiązków.

Nie przemawia też na korzyść skazanego to, że podjął próbę samobójczą. Dla wymiaru kary łącznej pozbawienia wolności nie ma również znaczenia stan zdrowia skazanego, skoro nie zostało wykazane, by był on bardzo zły. Nie jest też okolicznością łagodzącą dla skazanego ciążący na nim obowiązek alimentacyjny, tym bardziej, gdy ma on z tego tytułu zadłużenie wskazujące na niewywiązywanie się z niego. Łączenie tego stanu rzeczy z okolicznościami leżącymi poza skazanym, a w szczególności z faktem odbywania przez niego kary pozbawienia wolności jest nietrafne, jeśli się zważy, iż to na skutek zawinionych zachowań skazanego przebywa on w zakładzie karnym.

Z tych względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.

Na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (tekst jednolity Dz.U. z 2009 r., Nr 146, poz. 1188, ostatnia zmiana Dz.U. z 2011 r., Nr 142, poz. 830), a także § 2 ust. 2 i 3 oraz § 14 ust. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2002 r., Nr 163, poz. 1348, ostatnia zmiana Dz.U. z 2012 r., poz. 150) zasądził Sąd Apelacyjny od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. S. tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym kwotę 147,60 zł, w tym 27,60 zł jako podatek od towarów i usług.

Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. Sąd Apelacyjny zwolnił skazanego od ponoszenia wydatków za postępowanie odwoławcze, mając na uwadze sytuację materialną skazanego, który nie posiada majątku, ani też dochodów, a ciąży na nim obowiązek alimentacyjny.