Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 marca 2012 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu Wydział III

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 14 marca 2012 r. we Wrocławiu

sprawy z wniosku J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W.

o emeryturę

na skutek apelacji J. K.

od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

we Wrocławiu

z dnia 20 października 2011 r. sygn. akt VIII U 1154/11

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu do ponownego rozpoznania

UZASADNIENIE

Wnioskodawca J. K. w odwołaniu od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. z dnia 20 maja 2011 roku, odmawiającej wnioskodawcy prawa do emerytury, domagał się jej zmiany w kierunku do przyznania prawa do spornego świadczenia.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie z uwagi na brak podstaw prawnych do jego uwzględnienia.

Sąd Okręgowy ustalił, iż wnioskodawca złożył w dniu 14 marca 2011 roku wniosek o emeryturę, powołując się na datę urodzenia 18 marca 1946 roku. Organ rentowy przyjął za udowodniony okres ubezpieczenia wnioskodawcy wynoszący łącznie: 14 lat, 11 miesięcy i 12 dni. Decyzją z dnia 20 maja 2011 roku organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu z dnia 20 października 2011 roku oddalił odwołanie wnioskodawcy.

W uzasadnieniu do wyroku Sąd Okręgowy wskazał, iż w niniejszej sprawie kwestią sporną było ustalenie, czy wnioskodawca posiadał wymagane 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Zdaniem Sądu Okręgowego opierając się na dokumentach zawartych w aktach emerytalnych wnioskodawcy oraz na analizie stanu prawnego, nie można doliczyć okresu zatrudnienia w (...), albowiem wnioskodawca nie przedłożył wymaganych przepisami dokumentów potwierdzających ten fakt. Dowodem takim w szczególności nie może być wpis w legitymacji ubezpieczeniowej, albowiem brak jest informacji o okresie zatrudnienia. Nie wiadomo zatem, w jakim okresie wnioskodawca miałby być zatrudniony w (...) i jaki okres należałoby mu uwzględnić. Brak jest również podstaw do uwzględnienia wnioskodawcy podnoszonego przez niego okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców, albowiem nie była za niego opłacana składka. Sąd Okręgowy rozpoznając sprawę wziął po uwagę art. 10 ust. 1 ustawy emerytalno – rentowej przewidujący, że przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, jak okresy składkowe: ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki. Wnioskodawca nie przedłożył zaświadczenia o opłacaniu składek na KRUS, ponadto z jego zeznań wynika, że składka na ubezpieczenie społeczne rolników nie była opłacana. Dlatego też Sąd Okręgowy nie uwzględnił wnioskodawcy okresu pracy w gospodarstwie rolnym. Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy przyjął, że wnioskodawca pomimo osiągnięcia wieku emerytalnego nie spełnił drugiej przesłanki koniecznej do uzyskania prawa do emerytury tj. posiadania odpowiedniego stażu ubezpieczenia, gdyż łącznie udokumentował 14 lat, 11 miesięcy i 11 dni. Wobec powyższego należało uznać, że organ rentowy w sposób prawidłowy odmówił wnioskodawcy emerytury z uwagi na brak wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł wnioskodawca, który zaskarżając wyrok w całości zarzucił mu błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku poprzez ustalenie, iż nie posiada on wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego. Wskazując na powyższy zarzut wnioskodawca wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do Sądu I instancji celem ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego dokonana przez Sąd Okręgowy ocena faktyczna i prawna w niniejszej sprawie, co zasadnie zauważył apelujący, nie zasługuje na tym etapie procesu na akceptację.

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się do ustalenia czy wnioskodawcy przysługuje prawo do emerytury.

Zgodnie z treścią przepisu art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U z 2009 roku, Nr 153, poz. 1227 z późń. zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r. przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:

1)  osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn;

2)  mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 27a.

W myśl natomiast dyspozycji przepisu art. 28 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., którzy nie osiągnęli okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w art. 27 pkt 2, przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:

1)  osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn;

2)  mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 15 lat dla kobiet i co najmniej 20 lat dla mężczyzn.

Dyspozycja przepisu § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń, postępowanie w sprawie świadczeń emerytalno-rentowych wszczyna się na podstawie wniosku zgłoszonego przez osobę zainteresowaną lub jej pełnomocnika. Zgodnie z dyspozycją przepisu § 22 ust. 1 rozporządzenia, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności:

1)  legitymacja ubezpieczeniowa;

2)  legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia.

Przewidziane w § 22 powołanego rozporządzenia ograniczenia dowodowe dotyczą wyłącznie postępowania przed organami rentowymi. W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych, wnioskodawca może udowadniać okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1996 roku, sygn. akt II URN 3/95, opubl. OSNAP 1996/16/239).

Spór w niniejszej sprawie koncentrował się zasadniczo wobec ustalenia czy wnioskodawca posiada przynajmniej 20-letni okres składkowy i nieskładkowy uprawniający go do uzyskania prawa do emerytury. Wnioskodawca domagał się wliczenia mu do stażu pracy zatrudnienia w (...) w okresie od 28 października 1980 roku do czerwca 1981 roku okresu pracy w Cukrowni (...), okresów prowadzenia gospodarstwa rolnego.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego koniecznym było więc ustalenie kwestii spornych pomiędzy stronami. Jednakże Sąd I instancji w ocenie Sądu Apelacyjnego, nie poczynił niezbędnych ustaleń do pełnego rozstrzygnięcia okoliczności związanych z okresami składkowymi i nieskładkowymi wnioskodawcy. W szczególności Sąd Okręgowy nie poczynił praktycznie żadnych ustaleń dotyczących prowadzenia przez wnioskodawcę gospodarstwa rolnego. W tym zakresie Sąd Okręgowy jedynie stwierdził, iż brak jest dowodów potwierdzających opłacanie składki na KRUS za wnioskodawcę. Ponadto Sąd Okręgowy nie dokonał ustaleń faktycznych dotyczących jego pracy w (...). Wskazać należy, iż w legitymacji ubezpieczeniowej wnioskodawcy jest poświadczenie zatrudnienia wnioskodawcy w (...). Brak jest jedynie wpisania okresu zatrudnienia. Ponadto jak wynika z treści aktu notarialnego znajdującego się w aktach rentowych wnioskodawcy od dnia 21 grudnia 1989 roku jest on właścicielem gospodarstwa rolnego swoich rodziców. Również w tym zakresie brak jest ustaleń Sądu Okręgowego dotyczących pracy wnioskodawcy we własnym gospodarstwie rolnym i ustalenia czy wnioskodawca opłacał składki na ubezpieczenie rolników do KRUS.

W tej sytuacji Sąd Apelacyjny nie może podzielić poglądu Sądu I instancji o wyjaśnieniu istotnych dla sprawy okoliczności w sposób jednoznaczny i uznaje, że orzeczenie w niniejszej sprawie zostało wydane przedwcześnie, co wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości i nie pozwala Sądowi Apelacyjnemu na wydanie orzeczenia reformatoryjnego.

Sąd I instancji przy ponownym rozpoznaniu winien ponownie przeprowadzić pełne postępowanie dowodowe dotyczące okresów pracy wnioskodawcy i posiadanych przez niego okresów składkowych i nieskładkowych. W szczególności Sąd Okręgowy dokona ustaleń w zakresie pracy wnioskodawcy w (...), oraz pracy wnioskodawcy w Cukrowni (...). Nadto Sąd Okręgowy zbada wszystkie wskazywane przez wnioskodawcę okresy pracy dotyczące jego zatrudnienia w okresie od 19 marca 1980 roku do 31 grudnia 2008 roku. Jak wynika z akt emerytalnych wnioskodawcy w tym okresie wnioskodawca bywał zatrudniany na krótkie okresy czasu, jednakże jego pracodawcy nie zgłaszali go do ubezpieczenia społecznego. Sam fakt niezgłoszenia wnioskodawcy do ubezpieczenia społecznego nie uzasadnia jeszcze nie uznania wnioskodawcy wskazanych okresów do okresów składkowych lub nieskładkowych. Ponadto Sąd Okręgowy dokona ustaleń dotyczących pracy wnioskodawcy w gospodarstwie rolnym rodziców w okresie od 26 marca 1971 roku do 27 października 1980 roku, a obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne rolników istnieje dopiero od 1977 roku. Jak wynika bowiem z wyjaśnień wnioskodawcy w okresie tym pracował on w gospodarstwie swoich rodziców. Nadto Sąd Okręgowy dokona innych niezbędnych ustaleń związanych z okresami składkowymi i nieskładkowymi wnioskodawcy.

Dopiero tak uzupełniony materiał dowodowy w niniejszej sprawie pozwoli Sądowi I instancji na prawidłową ocenę odwołania wnioskodawcy.

Następnie zaś rzeczą Sądu I instancji będzie dokonanie stosownie do art. 233 § 1 k.p.c. oceny zebranego w ten sposób materiału dowodowego i orzeczenie o istocie sprawy.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 4 k.p.c., orzekł jak w sentencji wyroku.

R.S.