Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 listopada 2012 r.

Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodnicząca: Sędzia Sądu Rejonowego Izabela Siewierska

Protokolant: st. sekr. sąd. Edyta Kukuczka

Po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2012 r. w Strzelcach Opolskich

sprawy z powództwa (...) G.

przeciwko S. Ż., M. M. i T. Ż.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanych S. Ż., M. M.i T. Ż. solidarnie na rzecz powoda (...) G. kwotę 2.673zł (dwa tysiące sześćset siedemdziesiąt trzy złote) z odsetkami ustawowymi od dnia 17 sierpnia 2012r. do dnia zapłaty;

II.  w pozostałej części powództwo oddala;

III.  zasądza od pozwanych S. Ż., M. M.i T. Ż. solidarnie na rzecz powoda (...) G. kwotę 80zł (osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu opłaty sądowej, kwotę 480zł (czterysta osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, kwotę 13,60zł (trzynaście złotych 60/100) tytułem zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, 139,20zł (sto trzydzieści dziewięć złotych 20/100) tytułem wydatków;

IV.  wyrokowi w pkt I i III nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt I C 546/12 upr

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 17 sierpnia 2012 roku (...) G.wniosła o zasądzenie od pozwanych S. Ż., M. M.oraz T. Ż.solidarnie kwoty 3.354,24 zł z odsetkami umownymi i kosztami procesu.

W uzasadnieniu powód podniósł, iż (...) G.udzieliła W. Ż.zmarłemu dnia 21 listopada 2009 r. pożyczki odnawialnej na podstawie umowy o linię pożyczkową z dnia 26 maja 2008 roku. Zgodnie z umową pożyczka została zawarta na 30 lat. Pożyczkobiorca pomimo swego zobowiązania nie uregulował należności wynikających z pożyczki. Wobec faktu, że pożyczkobiorca zmarł powód ustalił, że jego spadkobiercami ustawowymi są żona pożyczkobiorcy oraz dzieci, których pismem z dnia 24 października 2011 r. powód wezwał do zapłaty całej należności z tytułu niezapłaconej pożyczki. Pozwani nie uregulowali żądanej należności.

Pozwani, mimo zawiadomienia o mającej się odbyć rozprawie w sprawie z powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej, nie złożyli żadnego oświadczenia w tym zakresie, ani też nie stawili się na rozprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

(...) G.udzieliła W. Ż.zmarłemu dnia 21 listopada 2009 r. pożyczki odnawialnej na podstawie umowy o linię pożyczkową z dnia 26 maja 2008 roku na warunkach określonych w Regulaminie udzielania kredytów i pożyczek (...)w umowie. Pożyczkobiorca uzyskał uprawnienie do wielokrotnego zadłużania się w ciężar rachunku oszczędnościowo – rozliczeniowego do kwoty 2.000,00 zł. Zobowiązany był do comiesięcznych wpłat na rachunek w wysokości 5 % wykorzystanej w ramach limitu kwoty pożyczki. Pożyczka oprocentowana była wg zmiennej stopy procentowej ustalonej przez Zarząd (...)wynoszącej w dniu zawarcia umowy 18 %.

Zgodnie z § 24 Regulaminu udzielania kredytów i pożyczek (...) w przypadku niespłacenia kredytu lub jego raty w terminie, należność z tytułu udzielonego kredytu staje się w następnym dniu należnością przeterminowaną.

Od niespłaconego w całości lub części kapitału, a od dnia wniesienia powództwa od całości zadłużenia, pobierane są odsetki według stopy procentowej obowiązującej w danym okresie dla należności przeterminowanych.

Wysokość stopy procentowej obowiązującej w danym okresie dla należności przeterminowanych ustala w drodze uchwały Zarząd Kasy, z tym zastrzeżeniem, że maksymalna stopa procentowa dla należności przeterminowanych nie może przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego.

Zmiana wysokości stóp procentowych dla należności przeterminowanych może wystąpić w przypadkach określonych w § 31 Regulaminu.

W § 19 wskazano kolejność zaliczania spłat należności z tytułu umowy:

1.  koszty windykacji, w tym opłaty za upomnienie, wezwań do zapłaty,

2.  prowizje i opłaty,

3.  odsetki od kapitału przeterminowanego, a od dnia wytoczenia powództwa o zapłatę wierzytelności kasy z tytułu umowy, odsetki jak od należności przeterminowanej, od całej należności przeterminowanej

4.  wymagalne odsetki obrachunkowe,

5.  kapitał przeterminowany,

6.  kapitał.

Zgodnie z § 24 Regulaminu w razie ustania członkostwa roszczenie o zwrot kredytu staje się wymagalne z dniem ustania członkostwa. Zarząd Kasy może postanowić inaczej w szczególnie uzasadnionych przypadkach.

Dowód:

- umowa o preferencyjną linię pożyczkową L. nr (...) k. 12-13

- raport spłaty na dzień 17 sierpnia 2012 roku k. 38-39

- wyciąg z Regulaminu udzielania kredytów i pożyczek (...) im. (...) k. 40

- rozliczenie wysokości zadłużenia k. 70-71

- oświadczenie z tytułu zaciągniętej pożyczki k. 79

- deklaracja członkowska k. 69

- fragment Regulaminu udzielania kredytów i pożyczek (...) k. 60-61

- statut powoda k. 62-68

W. Ż. zmarł w dniu 21 listopada 2009 roku w K.. W chwili śmierci pozostawał w związku małżeńskim z pozwaną S. Ż..

Na dzień zgonu pożyczkobiorcy zaległa kwota do zapłaty wynosiła 1.972,07 zł i składała się z zaległego kapitału w wysokości 1.970,19 zł oraz odsetek umownych w wysokości 1,88 zł.

Dowód:

- odpis skrócony aktu zgonu k. 14

- raport spłaty na dzień 21 listopada 2009 roku k. 81

Powód zwrócił się do Sądu Rejonowego w Kędzierzynie-Koźlu o dopuszczenie do udziału w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym W. Ż.. W związku z powyższym wnioskiem powód poniósł koszty w postaci opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

W odpowiedzi Sąd Rejonowy w Kędzierzynie – Koźlu poinformował powoda, iż nie toczyło się postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku po W. Ż..

Następnie powód zwrócił się do Urzędu Miasta K. o udostępnienie danych osób, które wchodzą do I lub II kręgu dziedziczenia po pożyczkobiorcy. Złożenie wniosku wiązało się z uiszczeniem opłaty od wniosku w wysokości 31 zł.

Uzyskano informacje, że córka pożyczkobiorcy pozwana M. M. zamieszkuje w K. przy ulicy (...), a syn pożyczkobiorcy pozwany T. Ż. mieszka w K. przy ulicy (...).

Powód zwrócił się także do Urzędu Stanu Cywilnego w K. o doręczenie odpisu skróconego aktu urodzenia T. Ż. oraz o doręczenie odpisu skróconego aktu małżeństwa M. M.. Z tytułu tej operacji powód poniósł koszty w kwocie 17 zł z tytułu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz w kwocie 22 zł z tytułu opłaty od wniosku.

Dowód:

- wniosek powoda z dnia 7 czerwca 2011 roku k. 29

- informacja Sądu Rejonowego w Kędzierzynie –Koźlu z dnia 21 czerwca 2011 roku k. 30

- dowód księgowy k. 19, 22, 21, 22, 26, 27, 28, 31

- wniosek powoda z dnia 16 sierpnia 2011 roku k. 23

- informacja z Urzędu Miasta K. k. 24, 25

- wniosek powoda z dnia 20 stycznia 2012 roku k. 17, 20

- odpis skrócony aktu urodzenia k. 16

- odpis skrócony aktu małżeństwa k. 15

W dniu 24 października 2011 roku powód wystosował do pozwanych ostateczne wezwania do zapłaty kwoty 3.061,69 zł. W pismach wskazano, że na kwotę zadłużenia składa się suma należności głównej w wysokości 2.029,78 zł oraz odsetek w wysokości 1.031,91 zł.

Dowód:

- wezwania do zapłaty z dnia 24 października 2011 roku wraz z dowodem doręczenia k. 32-33, 34-35, 36-37

Uchwałą z dnia 25 marca 2009 roku Zarząd (...) ustalił, że stopa procentowa należności przeterminowanych dla pożyczek udzielonych od 20 lutego 2006 roku kształtować się będzie w wysokości:

- od 20 lutego 2006 roku włącznie – 23 %

- od 1 marca 2006 roku włącznie – 22 %

- od 27 kwietnia 2007 roku włącznie – 23 %

- od 28 czerwca 2007 roku włącznie – 24 %

- od 31 sierpnia 2007 roku włącznie – 25 %

- od 30 listopada 2007 roku włącznie – 26%

- od 4 lutego 2008 roku włącznie – 27 %

- od 3 marca 2008 roku włącznie – 28 %

- od 1 kwietnia 2008 roku włącznie – 29 %

- od 1 lipca 2008 roku włącznie – 30 %

- od 27 listopada 2008 roku włącznie – 29 %

- od 24 grudnia 2008 roku włącznie – 26 %

- od 28 stycznia 2009 roku włącznie – 23 %

Uchwałą z dnia 12 maja 2009 roku Zarząd (...) określił wysokość stóp procentowych dla pożyczek udzielonych od 20 lutego 2006 roku włącznie w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego.

Dowód:

- uchwała nr 12 z dnia 25 marca 2009 roku k. 41

- uchwała nr 4 z dnia 12 maja 2009 roku k. 42

Sąd zważył, co następuje

Powództwo zasługuje na uwzględnienie w części.

Na wstępie należy zaznaczyć, że w niniejszej sprawie pozwany nie stawił się na rozprawę, nie wniósł o prowadzenie sprawy pod jego nieobecność, nie złożył też w sprawie jakichkolwiek wyjaśnień. A zatem w myśl art. 339 § 1 k.p.c. i 340 k.p.c. Sąd był obowiązany w sprawie wydać wyrok zaoczny.

Zgodnie z art. 339 § 2 k.p.c. Sąd przyjmuje za prawdziwe twierdzenia powoda co do okoliczności faktycznych przytoczonych w pozwie i pismach procesowych doręczonych przed rozprawą pozwanemu jeśli nie budzą one uzasadnionych wątpliwości z prawdziwym stanem rzeczy. Przepisy te potwierdzając dyspozycyjność uprawnień stron w procesie, jednocześnie nakładają na Sąd obowiązek badania stanowiska procesowego powoda.

Bezspornym w sprawie było, iż pomiędzy stroną powodową, a W. Ż. doszło do zawarcia umowy pożyczki, na mocy której pożyczkobiorca był zobowiązany do zapłaty, określonej umową, kwoty na rzecz powoda w systemie ratalnym. Pożyczkobiorca, nie wywiązywał się z nałożonego obowiązku, a w dniu 21 listopada 2009 roku zmarł.

Sporną kwestią było ustalanie zasadności zapłaty na rzecz powoda od pozwanych w niniejszej sprawie kwoty określonej w pozwie z tytułu umowy pożyczki zawartej przez W. Ż..

Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił na podstawie dokumentów przedłożonych przez powoda, nie znajdując podstaw do kwestionowania ich wiarygodności.

Art. 922 § 1 k.c. mówi, iż prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób, zaś wg art. 931 § 1 k.c. w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek, który – mając na względzie art. 935 ¹ k.c. – jest wyłączony w kwestii stosowania przepisów o powołaniu do dziedziczenia z ustawy, gdy pozostaje ze spadkodawca w separacji. Wg art. 924 oraz 925 k.c. spadkobierca nabywa spadek z chwilą jego otwarcia, tj. w momencie śmierci spadkodawcy. Zgodnie z art. 1012 k.c. spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić. Zgodnie z art. 1015 k.c. oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku. Art. 1030 k.c. mówi, iż do chwili przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko ze spadku. Od chwili przyjęcia spadku ponosi odpowiedzialność za te długi z całego swojego majątku. W razie prostego przyjęcia spadku, co miało miejsce w niniejszym postępowaniu na skutek śmierci pożyczkobiorcy i nie złożenia oświadczenia przez pozwanych odnośnie przyjęcia, bądź odrzucenia spadku, spadkobierca, zgodnie z art. 1031 § 1 k.c. ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe bez ograniczenia. Oznacza to, że ponosi odpowiedzialność całym swoim majątkiem również ponad wartość stanu czynnego spadku. Art. 1034 § 1 k.c. stanowi, że do chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe. Od chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe w stosunku do wielkości udziałów.

Całość postępowania dała podstawę do uznania roszczenia powoda jako uzasadnionego, co do zasady, gdyż na skutek dziedziczenia ustawowego, mając na uwadze powyżej przywołane przepisy kodeksu cywilnego prawa i obowiązki pożyczkobiorcy przejęli pozwani z mocy prawa, jako że żadne z nich nie złożyło oświadczenia o odrzuceniu spadku w zakreślonym prawem terminie, co wynikałoby z zaświadczenia Sądu spadku, które powód uzyskał.

Sąd zatem stwierdził, iż pozwani są spadkobiercami ustawowymi W. Ż. i nawet gdyby byli jeszcze i inni spadkobiercy ustawowi, to i tak pozwani nie zostaliby zwolnieni od odpowiedzialności, skoro odpowiadają oni za długi spadkowe solidarnie. Ewentualny fakt istnienia testamentu z kolei nie został przez pozwanych podniesiony, co jednakże nie uchybi prawom pozwanych w przypadku jego ujawnienia w przyszłości, gdyż wówczas zaistnieją przesłanki do złożenia skargi o wznowienie postępowania.

Pozostała zatem kwestia ustalenia wysokości zobowiązania pozwanych. Na podstawie zebranych w sprawie dowodów Sąd ustalił w sposób niebudzący wątpliwości, że skoro powoda i pożyczkobiorcę łączyła umowa pożyczki i obecnie powód domaga się niezwróconej mu kwoty pożyczki wraz z odsetkami za zwłokę należało w niniejszej sprawie zastosować art. 720 k.c. zgodnie, z którym dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tą samą ilość pieniędzy.

Strony pożyczki w umowie, której integralną częścią jest regulamin udzielania kredytów i pożyczek obowiązujący u pożyczkodawcy określiły, kiedy pożyczka winna być spłacona, jakie z tytułu pożyczki wynagrodzenie osiągnie pożyczkodawca oraz jakie są konsekwencje niespłacenia pożyczki w terminie uzgodnionym przez strony. Powód przedstawił Sądowi raport spłat, z którego wynika, że na dzień śmierci spadkodawcy winien był on zapłacić powodowi kwotę 1.972,07 zł. Z tym też dniem umowa między stronami pożyczki wygasła.

Pozwani nie podjęli żadnych czynności dowodowych mogących ewentualnie wykazać, że jakakolwiek część należnego świadczenia została spełniona na rzecz wierzyciela, albo że wysokość zobowiązania W. Ż. była inna niż to wykazał powód raportem spłaty, a po myśli art. 6 k.c. to na nich spoczywał ciężar wykazania tej okoliczności.

Sposób naliczania odsetek został przez powoda wykazany przez przedstawione uchwały Zarządu (...) nr (...) z dnia 25 marca 2009 roku i nr 4 z dnia 12 maja 2009 roku, jednakże w ocenie Sądu nie mógł być on uznany za zasadny i to wbrew argumentacji powoda w pozwie i dalszych pismach procesowych.

Sąd uznał, iż z momentem śmierci pożyczkobiorcy – W. Ż. – umowa pożyczki wygasła, w związku z czym nie można obciążać odsetkami umownymi wynikającymi z tej umowy pozwanych w sposób wskazany przez powoda, jako potencjalnych spadkobierców zmarłego pożyczkobiorcy, którzy nie zawarli umowy pożyczki z powodem. Wynika to jednoznacznie z treści art. 481 §1 i 2 k.c. zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spłacenia pieniężnego wierzyciel możne żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie jest z góry oznaczona należą się odsetki ustawowe, jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy. Skoro zatem pozwanych z powodem nie łączył żaden stosunek zobowiązaniowy, a umowa z W. Ż. wygasła, nie można przyjąć, że z umowy łączącej strony procesu wynika możliwość naliczania odsetek wyższych niż ustawowe.

Tym samym należało dokonać kapitalizacji tychże odsetek wg stawki właściwej dla odsetek ustawowych od dnia śmierci pożyczkodawcy do dnia wniesienia pozwu sumując je z kwotą stanowiącą należność do zapłaty na dzień śmierci W. Ż., co dało łącznie kwotę 2.673,00 zł i ta kwota zdaniem Sądu stanowi zobowiązanie pozwanych wobec powoda.

Powódka domagała się także zasądzenia na jej rzecz odsetek od zaległych odsetek od dnia wniesienia pozwu. Zdaniem Sądu roszczenie powoda również w tym zakresie jest uzasadnione, a podstawą prawną rozstrzygnięcia Sądu w tej materii jest art. 482§1 kc zgodnie, z którym od zaległych odsetek można żądać odsetek od chwili wytoczenia o nie powództwa, a zatem od ustalonej przez Sąd kwoty można zdaniem Sądu obciążyć pozwanych ale tylko odsetkami ustawowymi, albowiem jak to ustalono wyżej powód nie miał prawa do naliczenia odsetek umownych skoro umowa już nie obowiązywała.

Na tej podstawie Sąd częściowo oddalił powództwo.

Orzeczenie o obciążeniu pozwanych kosztami procesu wynika z przepisu art. 100 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 k.p.c., bowiem pozwani, jako strona przegrywająca w przeważającej części, obowiązani są zwrócić na żądanie powoda koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw stosownie do stopnia przegrania sprawy, którą powód wygrał prawie w 80 %.

Tym samym na koszty procesu składała się opłata od pozwu, wynagrodzenie pełnomocnika będącego radcą prawnym, opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa, a także koszty poniesione przez powoda celem ustalenia kręgu spadkobierców po pierwotnym pożyczkobiorcy w wysokości proporcjonalnej do wysokości przegranego przez pozwanych procesu.

Rygor natychmiastowej wykonalności odnośnie pkt I i III wyroku nadano na podstawie pkt. 3 § 1 art. 333 k.p.c.

Wobec powyższego, na podstawie powołanych przepisów, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku zaocznego.