Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 stycznia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący	SSA Alicja Bochenek
Sędziowie	SSA Aleksander Sikora (spr.) SSA Grażyna Wilk
Protokolant	Agnieszka Przewoźnik

przy udziale Prokuratora Prok. Okręg. Wandy Ostrowskiej (del.)

po rozpoznaniu w dniu 24 stycznia 2013 r. sprawy

1.  A. K. s. J. i B., ur. (...) w W.

art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk i art. 270 § 1 kk i inne

2.  M. S. s. J. i B., ur. (...) w S.

art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk, art. 270 § 1 kk i inne

na skutek apelacji obrońców

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 23 lutego 2012 r.

sygn. akt. V K 253/03

1.  uchyla zaskarżony wyrok w punktach 1, 5, 7, 8 i 9 i w tym zakresie sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu Katowice-Zachód w Katowicach do ponownego rozpoznania;

2.  w pozostałej zaskarżonej części to jest w punktach 3 i 6 utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, obciążając w tym zakresie wydatkami postępowania odwoławczego oskarżonych A. K. i M. S. w częściach równych.

II AKa 458/12

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 23 lutego 2012 roku Sąd Okręgowy w Katowicach w sprawie sygn. akt V K 253/03:

1. uznał oskarżonego A. K.za winnego tego, że w okresie od 3 marca
1997 roku do 30 listopada 1998 roku w W., K., W., S., P., K.i innych miastach, będąc właścicielem PW (...)z siedzibą
w W., ul. (...), działając w krótkich odstępach czasu , w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, wspólnie i w porozumieniu z R. W., R. D., K. L.i innymi osobami, poprzez posługiwanie się dokumentami w postaci podrobionych faktur bądź faktur poświadczających nieprawdę dokonania transakcji kupna sprzedaży paliw płynnych w firmach (...) sp. z o. o., PHU (...) sp. z o. o.„(...),” sp. z o. o. , (...) sp. z o. o .w K., (...) (...)w Ś., wprowadził w błąd uprawnione urzędy skarbowe, co do faktu przeprowadzenia transakcji kupna – sprzedaży paliw płynnych, które w rzeczywistości nie miały miejsca , co spowodowało zawyżenie podatku VAT naliczonego nad należnym, czym naraził Skarb Państwa na bezpodstawny zwrot tego podatku, przy czym z popełnienia tych przestępstw skarbowych uczynił sobie stałe źródło dochodu, działając w zorganizowanej grupie oraz spowodował uszczuplenie należności państwowej dużej wartości , a w szczególności :

–

na podstawie poświadczających nieprawdę faktur wystawionych przez (...) sp. z o.o. o numerach:

- (...)z dnia 3 marca 1997r.,

- (...)z dnia 3 marca 1997r.

odliczył podatek VAT w kwocie 200.172,65 zł,

–

na podstawie poświadczających nieprawdę 210 faktur wystawionych przez (...) sp. z o.o. o podanych w wyroku numerach, od dnia 4 lipca 1997r. do dnia 27 listopada 1997r., odliczył podatek VAT w kwocie 18.172.696,56 zł,

–

na podstawie poświadczających nieprawdę 110 faktur wystawionych przez (...) sp. z o.o. z P. o podanych w wyroku numerach, od dnia
13 listopada 1997r. do dnia 22 stycznia 1998r.odliczył podatek VAT w kwocie 10.111.396,40 zł

–

na podstawie poświadczających nieprawdę 73 faktur wystawionych przez (...) sp. z o.o. w K. o podanych w wyroku numerach, od dnia
9 grudnia 1997r. do dnia 19 lutego 1998r,

odliczył podatek VAT w kwocie 7.407.124,73 zł,

–

na podstawie 8 podrobionych faktur wystawionych przez (...) (...)
w Ś.o podanych w wyroku numerach, od dnia 30 września 1998r.
do dnia 30 listopada 1998r.

odliczył podatek VAT w kwocie 345.840 zł,

czym wyczerpał ustawowe znamiona przestępstwa z art. 101 a ustawy karnej skarbowej
z dnia 26 października 1971 roku (tekst jednolity Dz. U. z 1984 roku, Nr 22, poz. 103
z późn. zm.) w zw. z art. 25 § 1 pkt 1, 2 , 3 uks w zw. z art. 2 § 1 uks w zw. z art. 12 kk i za to na mocy art. 101 a uks w zw. z art. 26 § 1 pkt 2 uks skazano go na karę 3 lat pozbawienia wolności oraz grzywnę 500. 000 złotych;

2. oskarżonego A. K. uniewinniono od popełnienia zarzucanego mu czynu, z art. 18 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk, art. 270 § 1 kk i art. 273 kk przy zast. art. 11 § 2 kk, art. 12 kk i art. 65 kk a kosztami sądowymi w tym zakresie obciążono Skarb Państwa ;

3. na mocy art. 17 § 1 pkt 6 kpk umorzono postępowanie karne wobec oskarżonego A. K. o to, że w okresie od grudnia 1996r. do grudnia 1998r. w W., K., W., S., P., L., K., Ś. brał udział w zorganizowanej grupie przestępczej , mającej na celu popełnianie przestępstw związanych z wyłudzaniem podatku VAT oraz wystawianiem poświadczających nieprawdę dokumentów w postaci faktur VAT, to jest o czyn z art. 258 § 1 kk, a kosztami sądowymi w tym zakresie obciążono Skarb Państwa;

4. oskarżonego M. S. uniewinniono od popełnienia zarzucanego mu czynu z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk, art. 270 § 1 kk i art. 273 kk przy zast. art. 11 § 2 kk, art. 12 kk i art. 65 kk, a kosztami sądowymi w tym zakresie obciążono Skarb Państwa;

5. oskarżonego M. S. uznano za winnego tego, że w okresie od dnia
2 lutego 1998r. do dnia 21 listopada 1998r., w K., W. i L., będąc właścicielem firmy (...) z siedzibą w K., ul. (...), działając
w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, wspólnie
i w porozumieniu z T. K., J. T. i innymi osobami, poprzez posługiwanie się dokumentami w postaci faktur, poświadczających nieprawdę dokonania transakcji kupna sprzedaży paliw płynnych w: PHU (...) sp. z o.o. we W., PW (...) sp. z o.o. we W., (...) R. C. w L., wprowadził w błąd uprawnione urzędy skarbowe co do faktu przeprowadzenia transakcji kupna sprzedaży paliw płynnych , które w rzeczywistości nie miały miejsca, co spowodowało zawyżenie podatku VAT naliczonego nad należnym, czym naraził Skarb Państwa na bezpodstawny zwrot tego podatku, przy czym z popełnienia tych przestępstw, uczynił sobie stałe źródło dochodu , działając w zorganizowanej grupie oraz spowodował uszczuplenie należności państwowej dużej wartości , a w szczególności:

–

na podstawie poświadczających nieprawdę 62 faktur wystawionych przez PHU (...) sp. z o.o. we W. o podanych w wyroku numerach, od dnia 2 lutego 1998r. do dnia 21 maja 1998r.

odliczył podatek VAT w kwocie 1.634.129,50 zł,

–

- na podstawie poświadczających nieprawdę 37 faktur wystawionych przez PW (...) sp. z o.o. we W. o podanych w wyroku numerach od dnia 12 sierpnia 1998r. do dnia 8 listopada 1998r.

odliczył podatek VAT w kwocie 1.504.440,90 zł,

–

na podstawie poświadczających nieprawdę faktur wystawionych przez (...)z L. o numerach:

(...)/11 z dnia 10 listopada 1998r.

(...)/11 z dnia 21 listopada 1998r.

odliczył podatek VAT w kwocie 8.802,45 zł

czym wyczerpał ustawowe znamiona przestępstwa z art. 101 a ustawy karnej skarbowej z dnia 26 października 1971 roku (tekst jednolity Dz. U. z 1984 roku, Nr 22, poz. 103 z późn. zm.) w zw. z art. 25 § 1 pkt 1, 2 , 3 uks w zw. z art. 2 § 1 uks w zw. z art. 12 kk i za to na mocy art. 101 a uks w zw. z art. 26 § 1 pkt 2 uks skazano go na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywnę 50. 000 złotych;

6. na mocy art. 17 § 1 pkt 6 kk umorzono postępowanie karne wobec oskarżonego M. S. o zarzucany mu czyn z art. 258 § 1 kk., a kosztami sądowymi w tym zakresie obciążono Skarb Państwa;

7. na mocy art. 24 a uks na poczet orzeczonej wobec oskarżonych kar pozbawienia wolności, zaliczono okresy rzeczywistego pozbawienia ich wolności w sprawie, i tak w odniesieniu do A. K. od dnia 21 października 2001 roku do dnia 29 lipca 2002 roku , a w odniesieniu do M. S. od dnia 6 listopada 2001 roku do dnia 6 lipca 2002 roku, a na poczet orzeczonej grzywny okres od dnia 7 do 26 lipca 2002 roku to jest 20 dni , uznając, iż jeden dzień pozbawienia wolności jest równoważny grzywnie w wysokości 150 złotych i uznano grzywnę za uiszczoną do kwoty 3 . 000 (trzech tysięcy) złotych;

8. na mocy art. 627 kpk zasądzono od oskarżonego A. K. na rzecz Urzędu Skarbowego w L. kwotę 2804, 40 złote tytułem zwrot kosztów zastępstwa procesowego;

9.na mocy art. 627 kpk , 624 § 1 kpk, art. 2 ust. 1 pkt 3 i 5, art. 3 ust. 1 ustawy z 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych ( DZ. U. 1983 , Nr 49, poz. 223 z późn. zm.) zasądzono od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w części w postaci opłaty, i tak w odniesieniu do oskarżonego A. K. kwotę 100 .400 złotych , a w odniesieniu do oskarżonego M. S. kwotę 10.180 złotych , w pozostałej części zwolniono ich od ponoszenia kosztów sądowych, obciążając nimi Skarb Państwa.

Wyrok został zaskarżony przez trójkę obrońców oskarżonego A. K. oraz obrońcę oskarżonego M. S..

Adwokat W. M. zaskarżył wyrok w całości odnośnie oskarżonego A. K., zarzucając orzeczeniu:

1.  obrazę prawa procesowego, a to art. 4, 5§2, art. 7 i art. 424§1 pkt 1 kpk, która miała wpływ na treść wyroku, a wynika z oparcia orzeczenia o winie oskarżonego tylko na wątpliwych dowodach obciążających i pominięcia dowodów korzystnych dla niego, całkowicie dowolną ocenę zebranych dowodów oraz rozstrzygnięcie wyłącznie na korzyść oskarżonego nie dających się usunąć wątpliwości, dotyczących przede wszystkim kwestii fikcyjnych faktur, wystawionych przez (...) (...), czym miał oskarżony dopuścić się przypisanego mu czynu, bez należytego i logicznego uzasadnienia takiego stanowiska;

2.  błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę zaskarżonego orzeczenia, mający wpływ na jego treść, polegający na przyjęciu, iż wszystkie przypisane oskarżonemu zachowania zostały popełnione w warunkach czynu ciągłego, mimo poważnych wątpliwości w tym względzie, wynikających z nieuwzględnienia przez Sąd I instancji faktu, iż w skład czynu ciągłego włączono między innymi zachowania oddzielone od siebie prawie ośmiomiesięcznym okresem przerwy, co winno skutkować ewentualnie przypisaniem oskarżonemu popełnienia dwóch czynów ciągłych, a to wpływać by mogło na kwestie przedawnienia karalności.

W konsekwencji obrońca ten wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Katowicach do ponownego rozpoznania.

Adwokat M. Z. zaskarżył wyrok w całości odnośnie oskarżonego A. K., zarzucając orzeczeniu:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, a mający wpływ na jego treść, przejawiający się w uznaniu przez Sąd I instancji, że oskarżony ten przez wprowadzenie w błąd uprawnionego organu naraził Skarb Państwa na bezpodstawny zwrot podatku, czym wyczerpał znamiona przypisanego mu przestępstwa skarbowego, chociaż jak wynika z akt sprawy zdarzenia gospodarcze z udziałem A. K., prowadzącego działalność gospodarcza w ramach P.W. (...), a opisane bliżej w zarzucie I aktu oskarżenia zostały przeprowadzone rzetelnie i nie nosiły znamion pozorności;

2.  rażącą niewspółmierność wymierzonej oskarżonemu kary pozbawienia wolności
i grzywna, która to jest zdaniem oskarżonego nieadekwatna do stopnia jego zawinienia.

Opierając się na tych zarzutach, obrońca ten wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w części obejmującej skazanie oskarżonego i rozstrzygnięcia z tym związane
i o przekazanie sprawy w tym zakresie sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Adwokat S. L. zaskarżył wyrok w punktach obejmujących skazanie oskarżonego oraz umorzenie wobec niego postępowania. Wyrokowi temu zarzucił:

I.  obrazę przepisów prawa procesowego, a mianowicie:

1)  art. 4 kpk, art. 7 kpk i art. 410 kpk przez nie przeprowadzenie z urzędu dowodów pozwalających ustalić stan faktyczny w niezbędnym zakresie,
a mianowicie:

a)  z przesłuchania w charakterze świadka W. K., właściciela firmy (...)w P.na okoliczność, czy firmy (...), (...), (...)i (...)-J. B.faktycznie kupowały firmie (...)olej opałowy,

b)  z dokumentów w postaci faktur, ewidencji sprzedaży i deklaracji VAT-7, znajdujących się w firmie (...), na okoliczność w jakiej wysokości firma ta wykazała podatek VAT należny z tytułu sprzedaży towarów w/w firmom,

c)  z dokumentów celnych SAD, znajdujących się w Izbie Celnej
w Z. i W., na okoliczność jakie kwoty podatku VAT deklarowała firma (...) przy imporcie produktów naftowych z Niemiec oraz jakie to były produkty,

d)  z opinii biegłego sądowego z zakresu rachunkowości podatkowej, dla wyliczenia rzeczywistej wartości uszczuplenia podatku VAT,
z uwzględnieniem tego, że firmy (...), (...), (...)i(...)-J. B.nie odliczały podatku VAT w związku z zakupem towarów, a był on wykazywany przez ich dostawców lub płacony przy imporcie,

e)  z opinii biegłego sądowego z zakresu paliw płynnych, celem ustalenia czy olej opałowy zmieszany z nafta lub innymi petrochemikaliami nabywany przez firmy (...), (...), (...)i (...)-J. B.mógł posiadać cechy oleju napędowego lub etylin, które to produkty były określone w fakturach oraz czy bez specjalistycznych badań można było odróżnić olej opałowy od oleju napędowego.

II.  Błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia, mający istotny wpływ na jego treść, a polegający na :

1)  wyciagnięciu błędnego wniosku z materiału dowodowego sprawy, że faktury wystawione przez firmy (...), (...), (...) i (...)-J. B.dla firmy oskarżonego miały poświadczać nieprawdę odnośnie dokonania transakcji kupna-sprzedaży paliw płynnych,

2)  błędne ustalenie wartości uszczuplenia podatku VAT z faktur wystawionych przez firmy (...), (...), (...)i (...)-J. B., poprzez nieuwzględnienie faktu, iż w/w firmy kupowały towary i przysługiwało im prawo do pomniejszenia podatku, nie korzystając z tego prawa zaś podatek VAT był wykazywany jako należny przez ich dostawców to jest firmę (...)lub został zapłacony przy odprawie celnej,

3)  błędnym ustaleniu, że oskarżony miał uzyskiwać dochód w związku z odliczeniem podatku VAT wynikającego z faktur wystawionych przez w/w firmy oraz A.H.BEK

4)  błędnym ustaleniu wiedzy i świadomości oskarżonego o fakcie, ze otrzymywane z firm (...), (...), (...)i (...)-J. B.faktury VAT miały nie potwierdzać rzeczywistych transakcji, skoro oskarżony otrzymywał od tych firm towar określony w tychże fakturach i płacił cenę za niego,

5)  błędnym ustaleniu, że oskarżony na podstawie podrobionych faktur VAT wystawionych przez A.H. BEK miał świadomie uszczuplić lub narazić na uszczuplenie podatku VAT należnego Skarbowi Państwa.

III.  Punktowi trzeciemu zaskarżonego wyroku obrońca ten zarzucił błędne ustalenie faktyczne odnośnie tego, że oskarżony miał brać udział w zorganizowanej grupie przestępczej.

Stawiając te zarzuty, obrońca wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Katowicach do ponownego rozpoznania, ewentualnie o uniewinnienie oskarżonego od popełnienia czynów przypisanych mu
w punktach 1 i 3 zaskarżonego wyroku.

Obrońca oskarżonego M. S. zaskarżył wyrok odnośnie tego oskarżonego w całości, zarzucając orzeczeniu:

I.  Obrazę przepisów postępowania, a to :

⚫.

⚫

art. 7 kpk, poprzez dowolną – sprzeczną z zasadami doświadczenia życiowego i z zebranym w sprawie materiałem dowodowym ocenę wyjaśnień tego oskarżonego;

⚫

art. 424§1 kpk, poprzez powołanie dowodów sprzecznie z ich treścią, bez omówienia, w jaki sposób dowody te mają potwierdzać zarzut, że oskarżony miał świadomość, iż faktury są podrobione bądź poświadczają nieprawdę, co do jakości tych paliw.

II.  Błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na przyjęciu, że oskarżony dokonywał pomniejszenia podatku należnego o podatek do odliczenia na podstawie faktur zakupu oleju napędowego i benzyn w sytuacji, gdy na podstawie tych faktur dokonywał on zakupu oleju napędowego i benzyn.

W oparciu o te zarzuty obrońca wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części, poprzez uniewinnienie oskarżonego od przypisanego mu czynu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Ocena zasadności większości zarzutów zawartych w apelacjach nie była możliwa
z uwagi na braki uzasadnienia wyroku. Rozstrzygnięcie Sądu I instancji wymyka się zatem spod kontroli odwoławczej, brak bowiem możliwości zweryfikowania prawidłowości stosowania przez Sąd Okręgowy reguł oceny dowodów, trafności rekonstrukcji stanu faktycznego, istnienia zamiaru po stronie oskarżonych jak i należytego stosowania odpowiednich przepisów prawa materialnego do kwalifikacji przypisanych im czynów. Jedynie w części obejmującej rozstrzygnięcia u umorzeniu postępowania, rozważania Sądu
I instancji zamieszczone na stronie 71 pisemnych motywów, dały Sadowi Odwoławczemu podstawę do stwierdzenia, iż kwestionowanie przez obrońców tej części zaskarżonego wyroku nie jest zasadne. Dowody zebrane w toku postępowania przekonują bowiem,
iż rozstrzygnięcie Sądu I instancji w tej części jest prawidłowe, a decyzja o umorzeniu postępowania karnego przeciwko oskarżonym A. K. i M. S. znajduje oparcie w powołanych w części rozstrzygającej wyroku przepisach, w sytuacji właściwie ustalonego upływu terminu przedawnienia karalności występków
z art. 258§1 kk. Brak było zatem przesłanek aby zgodnie z intencją wniosków odwoławczych uniewinnić w instancji odwoławczej oskarżonych od popełnienia zarzucanych im czynów
z art. 258§3 kk i 258§1 kk. Z tych też powodów w tej części utrzymano w mocy zaskarżony wyrok.

Pozostały zakres zaskarżonej części wyroku nie poddawał się ocenie odwoławczej,
co implikować musiało orzeczenie o charakterze kasatoryjnym. Wskazać należy, iż pisemne uzasadnienie nie zawiera praktycznie oceny dowodów. Trudno za taką uznać trzyzdaniowy fragment, znajdujący się na stronie 51 pisemnych motywów. Weryfikacja zatem prawidłowości stosowania przez Sąd I instancji zasady swobodnej oceny dowodów nie była możliwa. Powołane przez Sąd I instancji, przy opisie stanu faktycznego, osobowe źródła dowodowe, to głównie wcześniejsze wyjaśnienia, a w niniejszym postępowaniu zeznania, osób skazanych za czyny pierwotnie objęte jednym aktem oskarżenia z tymi, które zarzucono oskarżonym. Fakt prawomocnego skazania tych sprawców za przestępstwa popełnione wspólnie i w porozumieniu z oskarżonymi, bądź pozostające w ścisłym związku, nie zwalniał Sądu I instancji z obowiązku ich wnikliwej analizy i szczegółowej oceny, zwłaszcza
w świetle nieprzyznających się do popełnienia zarzucanych czynów oskarżonych wyjaśnień A. K. i M. S.. Zwrócić zaś należy uwagę na to, że w znacznej części owi prawomocnie skazani już sprawcy deklarowali co prawda przyznanie się
do popełnienia zarzucanych im czynów, jednocześnie jednak składali wyjaśnienia odbiegające w swej treści od tych oświadczeń, zarówno co do własnych działań jaki
i zachowań bądź świadomości oskarżonych w niniejszej sprawie. Owe kardynalne braki uzasadnienia wyłączają również możliwość oceny zasadności innych zarzutów naruszenia prawa procesowego sformułowanych w apelacjach w tym, co do kompletności materiału dowodowego, będącego podstawą ustaleń poczynionych przez Sąd I instancji. Nie sposób tym samym rozstrzygnąć czy ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Okręgowy są prawidłowe. W zakresie dowodów z dokumentów powołanych w uzasadnieniu jako podstawy ustaleń faktycznych również istnieje szereg wątpliwości. Uzyskane przez Sąd Apelacyjny w toku postępowania odwoławczego pisemne informacje organów skarbowych wskazują na to, iż część decyzji administracyjnych, będących jak wynika z pisemnych motywów bazą ustaleń Sądu I instancji, została uchylona. Informacje takie pojawiały się w oświadczeniach zarówno oskarżonych jak i świadków już w toku postępowania przed Sądem Okręgowym, nie zostały jednak wówczas zweryfikowane.

Wysoce niewystarczające są również rozważania prawne dokonane przez Sąd I instancji w pisemnym uzasadnieniu wyroku. Z jednej strony zastrzeżenia musi budzić wybór ustawy względniejszej dla oskarżonych na gruncie art. 2§2 kks. Przestępstwa przypisane
obu oskarżonym popełnione zostały pod rządami ustawy karnej skarbowej, zaś w dniu
17.10.1999 roku wszedł w życie kodeks karny skarbowy. Pierwotne brzmienie ustawy karnej skarbowej nie zawierało art. 101 a, który został wprowadzony do tejże ustawy z dniem
1.09.1998 roku. Całkowicie poza motywami pisemnymi pozostaje zaś kwestia przyjęcia przez Sąd I instancji konstrukcji czynu ciągłego w zakresie przestępstw przypisanych oskarżonym, w tym zwłaszcza, co do oskarżonego A. K., w przypadku którego, jak słusznie podnosi w apelacji obrońca, dwa fragmenty czynu ciągłego rozdzielone są okresem czasu wynoszącym blisko 8 miesięcy. W żaden sposób rozstrzygnięcie to nie zostało przez Sąd
I instancji uzasadnione, podobnie jak i znamiona działania w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w sytuacji gdy sposób działania odnośnie transakcji związanych z firmą (...), był inny niż w przypadku pozostałych firm. Brak ten jest o tyle istotny, iż nie pozwala na kontrolę słuszności przyjętej przez Sąd I instancji konstrukcji i nie wskazuje czy Sąd ten miał w polu widzenia możliwość oceny działań oskarżonego A. K. jako dwóch czynów ciągłych, co mogłoby mieć istotne znaczenia dla kwestii względności ustaw, również
w kontekście terminów przedawnienia karalności czynów. Kolejnym istotnym zagadnieniem, nie poddanym ocenie w części rozważań prawnych, dotyczących kwestii względności ustaw, a w konsekwencji kwalifikacji prawnej oraz biegu przedawnienia jest to, iż pierwotne brzmienie kodeksu karnego skarbowego w art. 37§1 przewidywało fakultatywność nadzwyczajnego obostrzenia kary, w przewidzianych tam sytuacjach. To zaś brzmienie kodeksu karnego skarbowego jest niewątpliwie ustawą pośrednią, która winna była być wzięta pod uwagę przy ocenie konsekwencji prawnej czynów przypisanych oskarżonym.

Naprowadzone wyżej okoliczności spowodowały uchylenie rozstrzygnięć zawartych
w punktach 1, 5, 7, 8 i 9 wyroku i przekazanie sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania. W pozostałym zaskarżonym zakresie, to jest w punktach 3 i 6, z przyczyn podanych we wcześniejszej części niniejszego uzasadnienia, utrzymano zaskarżony wyrok
w mocy.

Uchylenie zaskarżonego wyroku we wskazanej wyżej części spowodowało konieczność wskazania sądu właściwego do rozpoznania sprawy ponownie w I instancji. Właściwość Sądu Okręgowego w Katowicach do rozpoznania sprawy powstała na mocy wydanego w oparciu
o art. 25§2 kpk postanowienia Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 6 sierpnia 2003 roku sygn. akt II AKo 115/03. Uwzględniono wówczas wniosek Sądu Rejonowego w Katowicach o przekazanie sprawy, wskazując iż sprawa jest złożona podmiotowo i wieloosobowa, dotyczy zorganizowanej grupy przestępczej, a złożony mechanizm przestępstw implikuje jej zawiłość. Sąd Apelacyjny działając jako Sąd Odwoławczy w niniejszej sprawie, orzekając
o uchyleniu sprawy uznał, iż ponownie należy poddać ocenie istnienie w chwili obecnej przesłanek szczególnej właściwości rzeczowej przewidzianej w art. 25§2 kpk. Przekazanie sprawy w trybie art. 25 § 2 kpk nie petryfikuje właściwości sądu okręgowego w toku całego postępowania do jego prawomocnego zakończenia, ale pozwala na badanie aktualności przesłanek przekazania w razie wystąpienia konieczności uchylenia zaskarżonego wyroku, po przeprowadzeniu kontroli odwoławczej orzeczenia.
W niniejszej sprawie przesłanki szczególnej jej wagi lub zawiłości w chwili obecnej ustały. Pozostali w postępowaniu jedynie dwaj oskarżeni, spośród pierwotnie występujących kilkunastu, a zakres przedmiotowy rozpoznania w istotny sposób zmniejszył się po prawomocnym rozstrzygnięciu, co do części postawionych oskarżonym zarzutów. Uzasadniało to wniosek, iż możliwy jest powrót do normalnych reguł właściwości rzeczowej sądu. Układ procesowy, jaki wytworzył się w sprawie, modulowany jest z jednej strony zaskarżeniem wyłącznie na korzyść oskarżonych wyroku Sądu I instancji, mocą którego po zmianie opisu czynów i ich kwalifikacji prawnej oskarżeni zostali skazani za przestępstwa skarbowe, będące we właściwości rzeczowej sądu rejonowego. Z drugiej zaś strony, z racji związania sądu ponownie rozpoznającego sprawę pośrednim zakazem reformationis in peius, powrót do pierwotnej kwalifikacji prawnej czynów, a to z art. 286§1 kk w zw. z art. 294§1 kk i inne, będących obecnie we właściwości rzeczowej sądu okręgowego, nie będzie możliwy. W wytworzonej w ten sposób sytuacji procesowej nie będzie więc mogła być uwzględniona uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego
z dnia 24 stycznia 2013 roku sygn. akt I KZP 19/12 o nie stosowaniu reguł wyłączania wielości ocen w razie idealnego zbiegu czynów zabronionych, o którym mowa w art. 8§1 kks. Miejscowo właściwy do rozpoznania sprawy w uchylonym zakresie jest Sąd Rejonowy Katowice – Zachód w Katowicach. Wszczęcie śledztwa w sprawie nastąpiło w K.
w dniu 10.02. 1998 roku, a czyny popełnione na terenie K. realizowane były w związku z działalności firmy (...), mającej siedzibę przy ul. (...) w K.,
zaś urzędem skarbowym właściwym do wymiaru podatku od towarów i usług dla tej firmy był I Urząd Skarbowy w K., mający siedzibę przy ul. (...) 17,
co decyduje o właściwości miejscowej Sądu Rejonowego Katowice-Zachód w Katowicach.

Rozpoznając sprawę ponownie, Sąd I instancji przeprowadzi postępowanie jedynie
w zakresie wyznaczonym granicami przekazania. Szczególny nacisk winien zostać położony na ustalenie rzeczywistej treści oświadczeń procesowych byłych oskarżonych, występujących obecnie w charakterze świadków, oraz znaczenia tych zeznań dla rozstrzygnięcia o istnieniu zamiaru po stronie oskarżonych A. K. i M. S.. W zależności
od tych ustaleń rozważy następnie Sąd ewentualną potrzebę poszerzenia postępowania
o dowody, których przeprowadzenia domagali się obrońcy w apelacjach. Dalej winny być dokonane ustalenia faktyczne, które z uwagi na kierunek zaskarżenia uchylonego wyroku, nie mogą być mniej korzystne dla oskarżonych niż dotychczas. Podkreślić należy, iż odtworzeniu stanu faktycznego winny również towarzyszyć pełne i logiczne wnioski, co do strony podmiotowej działań oskarżonych. Ocena prawna, w razie konkluzji o ich sprawstwie, musi uwzględniać całość stanu prawnego obowiązującego od chwili czynu do momentu orzekania i naprowadzone w niniejszym uzasadnieniu poglądy Sądu Odwoławczego. Istotnym ustaleniem będzie więc to jakiemu reżimowi prawnemu poddać czyny oskarżonych jak i to czy możliwe jest ich zakwalifikowanie jako czyny ciągłe oraz w jakiej czasowej konfiguracji. Rozstrzygnięcie o wyborze ustawy względniejszej dla sprawców winno nadto uwzględniać regulacje dotyczące przedawnienia karalności, szczególnie w świetle modyfikowanej przez ustawodawcę regulacji, dotyczącej nadzwyczajnego obostrzenia kary. Takie ustalenia pozwolą w dalszej kolejności Sądowi ponownie rozpoznającemu sprawę na dokonanie ustaleń w zakresie terminów przedawnienia karalności, w razie konkluzji o sprawstwie oskarżonych. W przypadku potrzeby sporządzenia pisemnego uzasadnienia ponownie wydanego wyroku, należy zawrzeć w nim wszystkie konieczne elementy, w tym pełną i rzetelną ocenę poszczególnych dowodów, rozważania w zakresie obejmowania przez oskarżonych świadomością wszystkich znamion przestępstwa a nadto wyczerpującą ocenę prawną, tak w zakresie ustawy, której reżimowi należy poddać działanie oskarżonych, jak i ewentualnego przedawnienia karalności czynów. Tylko takie uzasadnienie pozwoli bowiem na dokonanie prawidłowej i merytorycznej kontroli odwoławczej ponownie wydanego wyroku, w razie jego zaskarżenia.