Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 22 stycznia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Elblągu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Teresa Zawistowska/spr./

Sędziowie: SO Aleksandra Ratkowska

SO Krzysztof Nowaczyński

po rozpoznaniu w dniu 22 stycznia 2013 r. w Elblągu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku Banku Spółdzielczego w S.

przeciwko dłużnikom E. Ż. (1) i E. Ż. (2)

o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu

na skutek zażalenia wierzyciela

na postanowienie Sądu Rejonowego w Braniewie z dnia 3 grudnia 2012 r., sygn. akt I Co 773/12

postanawia :

oddalić zażalenie.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 03 grudnia 2012 r. Sąd Rejonowy w Braniewie w sprawie sygn. I Co 773/12 z wniosku wierzyciela Banku Spółdzielczego w S. przeciwko E. Ż. (1) i E. Ż. (2) o nadanie klauzuli wykonalności dalszemu bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...), oznaczonemu numerem 2, z dnia 31 maja 2005 r., nie uwzględnił żądania wnioskodawcy.

W uzasadnieniu wskazane zostało, iż wniosek wierzyciela datowany jest na dzień 09 października 2012 r., a wystawiony przez niego dalszy bankowy tytuł egzekucyjny, oznaczony numerem 2, z dnia 31 maja 2005 r., wystawiony został celem zajęcia ruchomości dłużników. Sąd pierwszej instancji, odnosząc się do unormowania art. 96 i 97 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. 2002, Nr 72, poz. 665) zaznaczył jakie wymogi muszą zostać spełnione, aby bank mógł wystawić dalszy tytuł egzekucyjny oraz jakie obligatoryjne elementy musi taki dokument zawierać, zaś kognicja sądu w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności takiemu tytułowi wynika z art. 786 ² § 1 k.p.c. Sąd a quo wskazał, iż oznaczona w bankowym tytule egzekucyjnym czynność bankowa odnosiła się do umowy kredytu z dnia 04 czerwca 2001 r., następnie aneksowanej w dniu 04 czerwca 2004 r. Wskazano, iż dłużnicy oświadczenie o poddaniu się egzekucji złożyli w dniu 04 czerwca 2004 r., a jednocześnie z oświadczenia przedmiotowego wynikał zapis, iż bank może wystawić bankowy tytuł egzekucyjny najpóźniej do 365 dnia po ostatecznym terminie spłaty całej wierzytelności wynikającej z umowy kredytowej z dnia 04 czerwca 2001 r. W przedmiotowej sprawie ostateczny termin spłaty kredytu ustalony został na dzień 03 czerwca 2005 r. Sąd a quo uznał, iż zgodnie z art. 97 ust 2 cytowanej wyżej ustawy, wnioskodawca mógł wystąpić z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności dalszemu bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, jedynie w terminie określonym w oświadczeniu o poddaniu się egzekucji, a więc w ciągu 365 dni liczonych począwszy od dnia 03 czerwca 2005 r. W tych okolicznościach wniosek wierzyciela sąd poczytał jako spóźniony.

Zażalenie na postanowienie wniósł wnioskodawca, zaskarżając je w całości.

Zarzucił naruszenie art. 96 ust 3 ustawy Prawo bankowe, na skutek jego błędnej wykładni polegającej na przyjęciu, iż bank nie ma możliwości wystawienia dalszego tytułu egzekucyjnego po upływie terminu, do którego bank mógł wystąpić o nadanie bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności. Skarżący wskazał również na naruszenie art. 786 ² § 1 k.p.c. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, iż w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności sąd jest uprawniony do badania, czy został zachowany termin, do którego bank mógł wystąpić o nadanie dalszemu bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności.

Skarżący domagał się zmiany postanowienia i nadania klauzuli wykonalności dalszemu bankowemu tytułowi egzekucyjnemu zgodnie z wnioskiem. Jednocześnie zażądał zasądzenia na jego rzecz kosztów postępowania zażaleniowego według norm prawem przepisanych. Ewentualnie wnioskodawca domagał się uchylenia zaskarżonego postanowienia i przekazania sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu zażalenia wskazano, iż Sąd a quo doszedł do nieuzasadnionej konstatacji, iż skarżący nie był uprawniony do wystąpienia z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności dalszemu bankowemu tytułowi egzekucyjnemu po upływie 365 dnia ostatecznego terminu spłaty całej wierzytelności przez dłużników. Pogląd taki pozostawał w sprzeczności z unormowaniem art. 96 ust 3 prawa bankowego, kiedy to wystawienie dalszego bankowego tytułu egzekucyjnego związane jest jedynie z koniecznością prowadzenia egzekucji przeciwko kilku osobom lub z kilku części składowych majątku dłużnika. Skarżący zaakcentował analogię z art. 793 k.p.c. podkreślając, iż w przypadku wydawania dalszych tytułów wykonawczych jedyną przesłanką podlegająca badaniu przez sąd jest ustalenie konieczności prowadzenia egzekucji na rzecz kilku osób, przeciwko kilku osobom oraz z kilku części składowych majątku dłużnika – nie ma tu jednak mowy o ograniczeniu terminu dla wystąpienia z wnioskiem w tym przedmiocie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie jako bezzasadne nie zasługiwało na uwzględnienie.

Argumentacja przytaczana przez Sąd pierwszej instancji mająca przemawiać za odmową rozstrzygnięcia wniosku zgodnie z żądaniem skarżącego była w okolicznościach stanu faktycznego sprawy słuszna, tym samym Sąd odwoławczy podziela ją w pełni, przyjmując za podstawę własnego rozstrzygnięcia.

Zasadnie wskazane zostało, iż zgodnie z art. 96 ust 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. 2012, poz. 1376 j.t.) na podstawie ksiąg banków lub innych dokumentów związanych z dokonywaniem czynności bankowych banki mogą wystawiać bankowe tytuły egzekucyjne. W bankowym tytule egzekucyjnym należy oznaczyć bank, który go wystawił i na rzecz którego egzekucja ma być prowadzona, dłużnika zobowiązanego do zapłaty, wysokość zobowiązań dłużnika wraz z odsetkami i terminami ich płatności, datę wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego, jak również oznaczenie czynności bankowej, z której wynikają dochodzone roszczenia, oraz wzmiankę o wymagalności dochodzonego roszczenia. Bankowy tytuł egzekucyjny należy opatrzyć pieczęcią banku wystawiającego tytuł oraz podpisami osób uprawnionych do działania w imieniu banku (art. 96 ust 2). Z kolei z treści ust 3 cytowanego artykułu wynika, iż w przypadku egzekucji przeciwko kilku osobom lub z kilku części składowych majątku dłużnika można wystawić dalsze tytuły egzekucyjne. W art. 97 ust 1 ustawy wskazane zostało natomiast, iż bankowy tytuł egzekucyjny może być podstawą egzekucji prowadzonej według przepisów kodeksu postępowania cywilnego po nadaniu mu przez sąd klauzuli wykonalności wyłącznie przeciwko osobie, która bezpośrednio z bankiem dokonywała czynności bankowej albo jest dłużnikiem banku z tytułu zabezpieczenia wierzytelności banku wynikającej z czynności bankowej i złożyła pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji oraz gdy roszczenie objęte tytułem wynika bezpośrednio z tej czynności bankowej lub jej zabezpieczenia. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 1, powinno określać kwotę zadłużenia, do której bank może wystawić bankowy tytuł egzekucyjny oraz termin, do którego bank może wystąpić o nadanie temu tytułowi klauzuli wykonalności. W artykule 786 ² § 1 k.p.c. wskazane zostało natomiast, iż w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, sąd bada, czy dłużnik poddał się egzekucji oraz czy roszczenie objęte tytułem wynika z czynności bankowej dokonanej bezpośrednio z bankiem lub z zabezpieczenia wierzytelności banku wynikającej z tej czynności.

Nie ulega wątpliwości iż wskazywana w bankowym tytule egzekucyjnym czynność bankowa pomiędzy wnioskodawcą, a dłużnikami odnosi się do umowy kredytu obrotowego – odnawialnego w rachunku bieżącym na działalność gospodarczą z dnia 04 czerwca 2001 r. i numerze (...)-11. Pierwotny termin spłaty tego zobowiązania został ustalony na dzień 03 czerwca 2002 r. Aneksem nr (...) z dnia 04 czerwca 2004 r. wnioskodawca i dłużnicy określili ostateczny jednorazowy termin spłaty kredytu na dzień 03 czerwca 2005 r. Z kolei z treści oświadczenia dłużników o poddaniu się egzekucji wynika, iż wnioskodawca będzie uprawniony do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego najpóźniej w terminie do 365 – go dnia po ostatecznym terminie spłaty całej wierzytelności wynikającej z umowy kredytowej nr (...) z dnia 04 czerwca 2001 r. Wnioskodawca wystąpił o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu („pierwszemu”) w dniu 31 maja 2005 r. (karty 2-7 akt sygn. I Co 312/05 Sądu Rejonowego w Braniewie)

Sąd pierwszej instancji w skarżonym postanowieniu przyjął, że skoro w oświadczeniu dłużników o podaniu się egzekucji z dnia 04 czerwca 2004 r. wskazano szczegółowo podstawy do wyliczenia terminu w jakim wierzyciel będzie mógł wystawić bankowy tytuł egzekucyjny, to w kontekście unormowania zawartego w art. 97 ust 2 ustawy Prawo bankowe zasadnym było uznanie, iż termin ten ogranicza ramy czasowe w jakich skarżący będzie uprawniony do wystąpienia z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu – także „dalszemu”. (...) tytuł egzekucyjny o jakim mowa w art. 96 ust 3 ustawy Prawo bankowe powinien zawierać wszystkie elementy wymienione w art. 96 ust 1 i 2 tej ustawy, tj. wskazanie podstawy wydania b.t.e., oznaczenie banku-wystawcy (tj. wierzyciela), oznaczenie dłużnika, wskazanie zakresu zadłużenia dłużnika (podstawowego wraz z odsetkami i terminami płatności), datę wystawienia b.t.e., określenie czynności bankowej, z której wynikają dochodzone roszczenia, oświadczenie o wymagalności dochodzonego roszczenia, pieczęć banku wystawiającego b.t.e., podpisy osób uprawnionych do działania w imieniu banku – a także numer kolejny tytułu i cel, dla którego zostaje wydany, jeżeli dłużnikiem jest ta sama osoba (osoby) przeciwko której bank wystawił już pierwszy tytuł egzekucyjny. Pojęcie „dalszy” utożsamianie jest z określeniem późniejszy, niemniej nie jest wykluczone, iż „dalszy” bankowy tytuł egzekucyjny może mieć tę sama datę co pierwszy tytuł, np. wtedy – jak wskazuje wierzyciel w przedmiotowej sprawie – kiedy zaistnieje potrzeba skierowania egzekucji do różnych przedmiotów znajdujących się nie w tym samym miejscu, co ma znaczenie dla właściwości miejscowej komornika. Dalszy tytuł więc – z samej zasady niemożności sporządzenia dwóch bankowych tytułów egzekucyjnych w jednym czasie – będzie tytułem „późniejszym” w czasie. Stanowiący przedmiot wniosku wierzyciela dalszy bankowy tytuł egzekucyjny spełniał warunki formalne wskazywane powyżej, niemniej jednak sam wniosek o nadanie mu klauzuli wykonalności złożony został z uchybieniem terminu.

Nie można odmówić słuszności argumentacji podnoszonej przez Sąd pierwszej instancji, iż zgodnie z treścią art. 97 ust 2 ustawy Prawo bankowe oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji powinno określać kwotę zadłużenia, do której bank może wystawić bankowy tytuł egzekucyjny oraz termin, do którego bank może wystąpić o nadanie temu tytułowi klauzuli wykonalności. Skoro zatem w oświadczeniu o poddaniu się egzekucji dłużnicy określili jedynie termin, w jakim wnioskodawca był uprawniony do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego, abstrahując od podania terminu do możności wystąpienia przez skarżącego z wnioskiem o nadanie mu klauzuli wykonalności, to zastrzeżony w tym oświadczeniu termin należy postrzegać przez pryzmat regulacji wynikającej z art. 97 ust 2 cytowanej ustawy. Nie tracąc z pola widzenia okoliczności, iż aneksem nr (...) do umowy kredytowej z dnia 04 czerwca 2001 r. strony ustaliły ostateczny termin spłaty zobowiązania kredytowego na 03 czerwca 2005 r. , wskazywana data stanowiła początek biegu 365 – dniowego terminu, w jakim wnioskodawca uprawniony był do wystąpienia z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu – w tym „dalszemu”.

Jednocześnie nie można podzielić zapatrywania skarżącego przedstawianego w zażaleniu w przedmiocie analogicznych funkcji spełnianych przez art. 96 ust 3 ustawy Prawo bankowe oraz art. 793 k.p.c. Podkreślenia wymaga, iż oba wskazywane przepisy regulują inne sytuacje prawne. Artykuł 793 k.p.c. dotyczy sytuacji kiedy istnieje tytuł egzekucyjny pochodzący od sądu i wydany już został pierwszy tytuł wykonawczy, dalsze zaś tytuły wykonawcze różnią się jedynie celem, dla którego zostały wystawione oraz numerem kolejnym. Z kolei art. 96 ust 3 ustawy Prawo bankowe odnosi się do wydawania przez bank dalszych tytułów egzekucyjnych, co nie oznacza, iż mamy w tym przypadku do czynienia z powstaniem tytułu wykonawczego, uprawniającego do egzekucji przeciwko podmiotowi wskazanemu w tytule. Bank wystawia za każdym razem kolejny tytuł egzekucyjny, który by stać się tytułem wykonawczym, musi być opatrzony klauzulą wykonalności.

Chybionym był zarzut skarżącego, iż doszło w okolicznościach stanu faktycznego sprawy do naruszenia art. 786 ² § 1 k.p.c., na skutek zbyt „głębokiej” kognicji Sądu pierwszej instancji, który nie był uprawniony do badania terminu, w jakim wnioskodawca mógł wystąpić z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności dalszemu bankowemu tytułowi egzekucyjnemu. Zgodnie z treścią tego przepisu, sąd bada, m.in. czy dłużnik poddał się egzekucji, a zatem w okolicznościach stanu faktycznego sprawy był uprawniony do analizy treści dokumentu z dnia 04 czerwca 2004 r. w postaci oświadczenia E. Ż. (2) i E. Ż. (1) o poddaniu się egzekucji. To uprawienie sądu, wbrew twierdzeniom skarżącego, nie ograniczało się jedynie do postępowania w przypadku wydawania „pierwszego” tytułu wykonawczego, ale znajduje zastosowanie także w okolicznościach wydawania tytułów „dalszych”.

Mając powyższe okoliczności na uwadze, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. oraz art. 13 § 2 k.p.c. zażalenie oddalono.