Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia: 10 maja 2012 r.

Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Okręgowego Mieczysław Osucha/ spr./

Sędziowie: SO Grażyna Łuczak , SO Ewa Domańska

Protokolant: st. sekr. sąd. Urszula Gancarz

po rozpoznaniu w dniu 10 maja 2012 r. w Tarnobrzegu na posiedzeniu niejawnym sprawy

z wniosku D. F.

z udziałem H. B., R. K., G. K.

o założenie księgi wieczystej dla działek nr (...) położonych w N. - obręb N.

na skutek apelacji uczestniczki H. B. od postanowienia Sądu Rejonowego
w Nisku z dnia 20 lutego 2012 r., sygn. akt Dz. Kw. TB1N/000001/12

postanawia :

uchylić zaskarżone postanowienie oraz poprzedzający go wpis do księgi wieczystej nr (...) z dnia 19 grudnia 2011 roku sygn. akt Dz Kw TB1 N /00003436/11 i wniosek oddalić

Sygn. akt I Ca 144/12

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 10 maja 2012r.

Postanowieniem z dnia 20 lutego 2012r., nr Dz. Kw DZKW/TB1N/000001/12, Sąd Rejonowy w Nisku utrzymał w mocy wpis referendarza sądowego z dnia 19 grudnia 2011r. w przedmiocie założenia księgi wieczystej nr (...) i dokonanych w niej wpisów.

Na skutek wniosku O. F. z dnia 6 grudnia 2011r., do którego załączył mapę z projektem podziału nieruchomości nr (...) sporządzonym przez biegłego geodetę inż. J. W., przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego w N. w dniu 23 grudnia 2011r., za numerem (...) (...), referendarz sądowy w księdze wieczystej nr (...) dokonał wpisu podziału nieruchomości nr (...) na działki (...) oraz podziału nieruchomości (...) na działki nr (...). Wobec kolejnego wniosku w/w z tego samego dnia, do którego dołączono wyrok Sądu Rejonowego w Nisku z dnia 27 października 2010r., wydany w sprawie o sygn. akt I C 61/08, a zobowiązujący H. B. do złożenia oświadczenia, że przenosi na rzecz O. F. własność części nieruchomości położonych w N. nr (...) o pow. 640m ^{( 2)} i (...) o pow. 354m ^{( 2)}, referendarz sądowy założył nową księgę wieczystą dla działek nr (...) o nr (...), w której prawo własności wpisał na rzecz O. F.. W dziale I Sp nowo założonej księgi wieczystej wpisał uprawnienie wynikające z prawa ujawnionego w dziale III księgi wieczystej nr (...), czyli nieodpłatne prawo przejazdu i przechodu pasem 3,5-metrowej szerokości przez działkę nr (...) jako nieruchomości służebnej wobec nieruchomości (...) będącej nieruchomością władnącą.

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodziła się uczestniczka H. B., która zarzuciła naruszenie przepisu art. 626 ⁸ § 2 kpc i § 19 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 września 2001r. w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych i zbirów dokumentów, gdyż nieuwzględnienie wpisu służebności dojazdu o szerokości 4m do działek nr (...) miało wpływ na treść wydanego postanowienia.

W uzasadnieniu apelacji skarżąca naprowadzała, że wnioskodawca nie wskazał, aby zgodnie z załączonym projektem działka o nr (...) była obciążona służebnością dojazdu pasem szerokości 4m wzdłuż jej granicy północnej na rzecz działek nr (...). Zakładając księgę wieczystą referendarz sądowy z urzędu zobowiązany był dokonać wpisu służebności przejazdu dla działek nr (...). W projekcie biegłego geodety zawarte jest bowiem zastrzeżenie, że podział może nastąpić tylko wtedy, gdy wydzielone działki będą miały dostęp do drogi publicznej. Po dokonanym wpisie wnioskodawca zabronił uczestniczce przejścia przez działki nr (...). W takim stanie rzeczy utrzymanie w mocy wpisu referendarza bez ustanowienia służebności pozbawia uczestniczkę prawa dojazdu do jej działek.

Wobec tak sformułowanych zarzutów i ich uzasadnienia uczestniczka wnosiła o zmianę zaskarżonego postanowienia w części, poprzez dokonanie w dziale III księgi wieczystej nr (...) wpisu służebności dojazdu o szerokości 4m na rzecz działek nr (...). Ewentualnie domagała się uchylenia postanowienia i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej zasługuje na uwzględnienie, aczkolwiek z przyczyn odmiennych aniżeli w niej podniesione.

Do wniosku o założenie księgi wieczystej dla nieruchomości położonej w N., a stanowiącej działkę o nr (...), wnioskodawca O. F. dołączył odpis wyroku Sądu Rejonowego w Nisku z dnia 27 października 2012r., wydany w sprawie o sygn. I C 61/08, na mocy którego H. B. została zobowiązana do złożenia oświadczenia o przeniesieniu na rzecz w/w własności części nieruchomości położonych w N. o nr (...). Opierając się na tym wyroku referendarz sądowy dokonał wpisu zgodnie z żądaniem wniosku. Na skutek skargi H. B. Sąd Rejonowy w Nisku wpis ten utrzymał w mocy. Z takim stanowiskiem nie sposób się jednak zgodzić, gdyż pozostaje ono w sprzeczności z obowiązującymi przepisami prawa materialnego.

Zgodnie z art. 64 kc prawomocne orzeczenie Sądu stwierdzające obowiązek danej osoby do złożenia oznaczonego oświadczenia woli, zastępuje to oświadczenie. Komentowany przepis może być zastosowany, gdy osoba zobowiązana do złożenia oznaczonego oświadczenia woli uchyla się od jego złożenia. Przepis ten nie stanowi jednak samoistnej podstawy do skutków wynikających ze złożenia oświadczenia woli osoby, która była do tego zobowiązana. Jest on jedynie podstawą prawną do przymusowej realizacji obowiązku, który wynika z innego źródła (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 1999r., I CKU 86/98, Prok. i Pr. 1999, nr 5, s. 30). Orzeczenie Sądu stwierdzające obowiązek strony do złożenia oznaczonego oświadczenia woli zastępuje tylko oświadczenie strony uchylającej się od jego złożenia i w takim zakresie ma ono charakter konstytutywny. Orzeczenie Sądu uwzględniające powództwo o zobowiązanie pozwanego do złożenia oznaczonego oświadczenia woli zastępuje to oświadczenie także wówczas, gdy zobowiązany miał złożyć oświadczenie w szczególnej formie. Orzeczenie Sądu zastępuje bowiem zachowanie formy aktu notarialnego oraz wszelkich innych form szczególnych wymaganych dla ważności dokonania danej czynności prawnej (teza 13 komentarza Andrzeja Janiaka do art. 64 kc). Jeżeli jednak oświadczenie to ma stanowić składnik umowy, jaka miała być zawarta pomiędzy stronami, to do jej zawarcia konieczne jest złożenie odpowiedniego oświadczenia woli przez drugą stronę z zachowaniem wymaganej formy (tak Sąd Najwyższy w uchwale 7 sędziów z dnia 7 stycznia 1967r., III CZP 32/66, OSNC 1968/12/199).

Z powyższego wynika, że sam odpis wyroku zobowiązującego do złożenia oświadczenia woli nie jest zatem wystarczającą podstawą do dokonania zmian w księgach wieczystych, albowiem nie wywołuje on skutków materialnoprawnych w postaci przeniesienia prawa. W rozpoznawanym stanie faktycznym, dla uwzględnienia żądania wniosku o założenie księgi wieczystej i dokonanie w niej stosownych wpisów, konieczne było złożenie odpowiedniego oświadczenia również przez wnioskodawcę, które winno być złożone w formie aktu notarialnego. Brak takiego powoduje zaś, że wniosek jest przedwczesny.

Dlatego też, mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd II instancji, w oparciu o przepis art. 386 § 1 i 4 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc, uchylił zaskarżone postanowienie oraz poprzedzający je wpis do księgi wieczystej nr (...) z dnia 19 grudnia 2011r., sygn. Dz Kw TB1N/00003436/11, i wniosek oddalił z powodu naruszenia prawa materialnego przez zaskarżone rozstrzygnięcia.

Zarządzenie:

Odpis postanowienia wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi uczestniczki – adw. K. B. oraz wnioskodawcy i uczestnikom: R. K. i G. K. wraz z pouczeniem o trybie i terminie wywiedzenia skargi kasacyjnej.