Sygn. akt II AKa 90/13
Dnia 5 kwietnia 2013 roku
Sąd Apelacyjny w. W. II Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący Sędzia SA - Grzegorz Salamon
Sędziowie SA - Krzysztof Karpiński
- Hanna Wnękowska ( spr)
Protokolant - st. sekr. sąd. Marzena Brzozowska
przy udziale Prokuratora Gabrieli Marczyńskiej-Tomali
oraz oskarżycielki posiłkowej R. W.
po rozpoznaniu w dniu 5 kwietnia 2013 roku
sprawy D. I.
oskarżonego o przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.
na skutek apelacji wniesionej przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej
od wyroku Sądu Okręgowego w. W.
z dnia 13 listopada 2012 roku
sygn. akt XVIII K 63/11
I. prostuje oczywistą pomyłkę w zaskarżonym wyroku Sądu
Okręgowego poprzez zamieszczenie w nim zapisu: sygn. akt. XVIII K 63/11;
II. tenże wyrok w stosunku do oskarżonego D. S.
I. uchyla i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania
Sądowi Okręgowemu w. W..
D. I. oskarżony został o to, że: w okresie od 06 grudnia 2007 roku do 30 listopada 2008 roku w W. w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia dla siebie korzyści majątkowej w łącznej kwocie 52.098,03 zł w postaci prowizji od zainwestowanych przez R. W. środków pieniężnych doprowadził wyżej wymienioną do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 550.000 zł w ten sposób, że jako doradca (...) sp. z o.o. doradził jej zainwestowanie środków pieniężnych w kwocie 5.110.000 zł w rekomendowane przez niego fundusze inwestycyjne, a następnie poprzez przedstawianie nieprawdziwych raportów co do stanu zainwestowanych przez R. W. środków pieniężnych wprowadził ją w błąd co do stanu rzeczywistej wartości inwestowanych przez nią środków pieniężnych, w tym:
- w dniu 11 lutego 2008 roku przedstawił raport, z którego treści wynikało, iż strata z prowadzonych inwestycji wyniosła 165.053 zł, podczas gdy w rzeczywistości strata wyniosła 643.117,14 zł;
- w dniu 26 marca 2008 roku przedstawił raport, z którego treści wynikało, iż strata z prowadzonych inwestycji wyniosła 375.074 zł, podczas gdy w rzeczywistości strata wyniosła 891.774,43 zł;
- w dniu 13 maja 2008 roku przedstawił raport, z którego treści wynikało, iż strata z prowadzonych inwestycji wyniosła 236.082 zł, podczas gdy w rzeczywistości strata wyniosła 755.526,90 zł;
- w dniu 28 sierpnia 2008 roku przedstawił raport, z którego treści wynikało, iż strata z prowadzonych inwestycji wyniosła 199.041,17 zł, podczas gdy w rzeczywistości strata wyniosła 964.213,86 zł;
- w dniu 15 września 2008 roku przedstawił raport, z którego treści wynikało, iż strata z prowadzonych inwestycji wyniosła 174.765,25 zł, podczas gdy w rzeczywistości strata wyniosła 992.537,77 zł;
- w dniu 17 października 2008 roku przedstawił raport, z którego treści wynikało, iż strata z prowadzonych inwestycji wyniosła 164.900 zł, podczas gdy w rzeczywistości strata wyniosła 1.071.301,61 zł;
- w dniu 21 listopada 2008 roku przedstawił raport, z którego treści wynikało, iż strata z prowadzonych inwestycji wyniosła 77.952,76 zł, podczas gdy w rzeczywistości strata wyniosła 1.023.129,21 zł,
tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.
Zaskarżonym wyrokiem Sądu Okręgowego w. W. z dnia 13 listopada 2012 roku sygn. XVIIIK 63/11 oskarżony został uniewinniony.
Od wyroku tego apelację wniósł pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej R. W..
Apelacja zaskarżała wyrok w całości zarzucając:
1. obrazę przepisów prawa procesowego, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, to art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k., prowadzącą do niezasadnego przyjęcia o zaistnieniu w sprawie okoliczności, do których odwołuje się art. 5 § 2 k.p.k., która wyrażała się selektywną, nieobiektywną oraz sprzeczną z zasadami logiki, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego analizą materiału dowodowego, która doprowadziła Sąd orzekający do nietrafnego przyjęcia, że:
a) w sprawie brak jest obiektywnych i bezpośrednich dowodów na okoliczności dotyczące działań oskarżonego D. I., odmiennych od tych, które wynikają z jego wyjaśnień, w szczególności na okoliczności związane z treścią informacji przedstawianych przez niego K. W. (1), okolicznościami ich udostępnienia, a także potrzebami, które w zakresie pozyskania tych informacji wyrażali małżonkowie W., w sytuacji kiedy okoliczności tych działań korzystają ze stosownego wsparcia w dowodach przeprowadzonych w sprawie, w szczególności dowodach z zeznań świadków, dokumentach oraz nagraniach rozmów prowadzonych z udziałem oskarżonego D. I.;
b) oskarżony D. I., w wysyłanych przez siebie informacjach mailowych, nie mógł świadomie podawać okoliczności nieprawdziwych, albowiem musiał się liczyć z tym, że pokrzywdzona R. W., bądź K. W. (1) zweryfikują prawdziwość jego wyliczeń (s. 159 uzasadnienia wyroku), w sytuacji kiedy ta okoliczność nie przesądzała o intencjach towarzyszących działaniom oskarżonego a ma znaczenie jedynie z perspektywy - dokonywanej a priori - oceny szans powodzenia przestępczego zamierzenia;
c) w sprawie brak jest dowodów świadczących o tym, że to oskarżony D. I. wybierał fundusze inwestycyjne i - dokonując takich wyborów - wykonywał czynności skutkujące zmianami w portfelu inwestycyjnym pokrzywdzonej R. W., w sytuacji kiedy oskarżony od początku inwestowania przez tą pokrzywdzoną pobierał od niej - na przyszłość - dokumenty in blanco, które były przez nią parafowane i - w oparciu o nie - dokonywał dyspozycji tymi środkami, w efekcie czego powodował zmiany w jej portfelu inwestycyjnym;
d) w sprawie brak jest dowodów wskazujących na to, że oskarżony D. I. dysponował tzw. raportami centrali, które były przekazywane doradcom finansowym przez kierowników, którzy byli ich zwierzchnikami, w sytuacji kiedy świadek A. B. zeznała, że miała zapewnienie od kierownika M. P., że przekazywał on raporty podległym mu doradcom, a więc także oskarżonemu D. I.;
• a jednocześnie - sprzeczne z tym ustaleniem - przyjęcie, iż D. I., nie mając tych raportów, przesyłał je świadkowi K. W. (1) (s. 156 uzasadnienia wyroku);
e) wyjaśnienia oskarżanego D. I. nie poddają się negatywnej weryfikacji co do przyczyn, które spowodowały „błędy” w wyliczeniach, które przedstawiał w kolejnych mailach, w sytuacji kiedy ten oskarżony od pocztu postępowania podał kilka wzajemnie sprzecznych, wersji wydarzeń odnoszących się do przedmiotu tych wyliczeń i potrzeb, które zadecydowały o wykonywaniu tych wyliczeń, początkowo wskazując, iż obrazowały one saldo portfela inwestycyjnego pokrzywdzonej R. W., były w nich błędy i wysyłał te wyliczenia „aby utrzymać dobry kontakt z Klientem, aby ten o nim pamiętał”, kończąc zaś na wskazaniu, iż obrazowały one jedynie trendy inwestycyjne, błędów w nich nie było, za wyjątkiem jednego znajdującego się w jednym z dwóch - także wzajemnie sprzecznych - maili sporządzonych w dniu 14 listopada 2008 r.; a nadto brak zważenia na to, że ww. wyjaśnienia nie pozostają w zgodzie z zeznaniami świadka A. B., złożonymi na rozprawie w dniu 4 listopada 2011 r., które Sąd orzekający uznał za wiarygodne, kiedy to wskazała, iż oskarżony D. I. informował ją, iż popełnił „błąd" w wyliczeniach przesyłanych do Państwa W. i ten „błąd nawarstwiał kolejne" (s. 110 uzasadnienia wyroku);
f) oskarżony D. I., co najmniej mógł sporządzać wyliczenia, które kolejno przesyłał mailami K. W. (1), wyłącznie na swoje potrzeby, w sytuacji kiedy, co najmniej dwa z nich pochodziły z programu (...) (były w całości transponowane z tego programu do wiadomości mailowej - jak podał oskarżony), a zarazem - przy ich przekazywaniu, bądź dla ich pozyskania - nie były wykonywane przez oskarżonego jakiekolwiek wyliczenia własne, a zarazem nie mogły być wykonywane na jego potrzeby;
g) pokrzywdzona R. W. i K. W. (2) wiedzieli o szacunkowym charakterze wyliczeń przekazywanych przez oskarżonego D. I., na co wskazywać miała - wskazana w mailu - niepełna wartość portfela inwestycyjnego pokrzywdzonej (gdzie wskazane zostało 3.400.000 PLN a nie 3.500.000 PLN), w sytuacji kiedy pokrzywdzona i K. W. (1) - sięgając po pomoc profesjonalisty, któremu ufali i który był im rekomendowany przez znajomego biznesmana - nie podważali jego wiedzy, a zarazem nie poddawali w wątpliwość informacji, które im przekazywał, zwłaszcza że ww. różnica mogła wynikać z wielu powodów, chociażby z tego, że zakup jednostek uczestnictwa w funduszach był odpłatny i obciążał inwestującego, tj. pokrzywdzoną R. W.;
h) nie da się wykluczyć, że pokrzywdzona R. W. i K. W. (2) - w okresie inwestowania - mieli wiedzę co do rzeczywistego salda portfela inwestycyjnego i tym samym mogli weryfikować wyliczenia przedstawione przez oskarżonego D. I., w sytuacji kiedy takie przyjęcie:
i. nie znajduje oparcia w dowodach przeprowadzonych w sprawie;
ii. jest sprzeczne z zeznaniami Państwa W., którzy wyraźnie wskazali, iż swoją wiedzę o wynikach w inwestycji czerpali wyłącznie z maili przedstawianych przez oskarżonego D. I.;
(...). nie daje się pogodzić z zachowaniami Państwa W., które prezentowali po otrzymaniu od oskarżonego D. I. tych wyliczeń, które przejawiało się brakiem kwestionowania ich prawidłowości, pomimo tego, iż - jak okazało się później - były ono biegunowo odmienne od tych, które w rzeczywistości notowane były w inwestycji pokrzywdzonej;
a jednocześnie - sprzeczne z powyższym ustaleniem - przyjęcie, iż dopiero w wyniku uzyskania w listopadzie 2008 r. - od oskarżonego D. I. - „sprostowanej” informacji, iż pokrzywdzona R. W. nie osiągnęła zysku na poziomie 80.000 PLN, ale zanotowała stratę w wysokości około 1.000.000 PLN, pokrzywdzona R. W. wraz z K. W. (1) podjęli próby ustalenia rzeczywistego salda portfela inwestycyjnego zwracając się do (...) S.A. o przygotowanie zbiorczego raportu dot. wyników tej inwestycji, który miał obrazować zmiany, które w niej zachodziły;
iv. zakłada, że Państwo W. mieli dostęp do platformy (...), która była częściej aktualizowana niż system (...), w sytuacji kiedy z ich zeznań wynika, iż oskarżony D. I. nie informował ich w ogóle o tej platformie, a co najmniej nie informował ich o jej funkcjonalności,
• a jednocześnie - sprzeczne z powyższym ustaleniem - przyjęcie o wiarygodności D. I., który wskazał, iż przedmiotem jego wyliczeń były trendy w inwestycji, które ze względu na ograniczoną funkcjonalność systemu (...) nie można było zweryfikować za pośrednictwem tej platformy elektronicznej (s . 123 uzasadnienia wyroku);
I. pokrzywdzona R. W. i K. W. (2) mogli weryfikować saldo portfela inwestycyjnego albowiem do pokrzywdzonej wpływały wyciągi z funduszy, w sytuacji kiedy te wyciągi:
i. wpływały w różnych okresach czasu;
ii. z osobna, odwoływały się jedynie do części inwestycji, tj. określonego funduszu, który był jednym z wielu, w które inwestowane były środki pokrzywdzonej, przy czym wielokrotnie te fundusze operowały na niejednolitych walutach;
(...). wskazywały na transakcje, które - z uwagi na model inwestowania, tj. wykonywany faktycznie przez oskarżonego D. I., poprzez zlecenia in blanco, o których mowa w pkt. 1 c. powyżej - w momencie otrzymania pocztą takiego wyciągu mogły być już nieaktualne ze względu na kolejne dyspozycje dokonane przez oskarżonego.
j. „błędy” w wyliczeniach przesyłanych w kolejnych mailach przez oskarżonego D. I. wynikały z wadliwości systemu informatycznego (...), w sytuacji kiedy:
i. oskarżony D. I., jak wyjaśnił, tylko na potrzeby dwóch spośród co najmniej siedmiu maili, które skierował do Państwa W., posługiwał się tym programem;
ii. działanie ww. systemu, określane w wyroku, jako „błąd", polegało na opóźnionej aktualizacji danych pochodzących z transakcji nabycia/sprzedaży jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, który to brak był widoczny dla doradcy inwestycyjnego (D. I.), albowiem to doradca przeprowadzał te transakcje.
k) w sprawie brak jest dowodów potwierdzających, iż wolą Państwa W. było bezpieczne inwestowanie, w sytuacji kiedy te okoliczności potwierdzają:
i. zeznania świadków W., których wiarygodność wspierały podawane przez nich informacje co do źródła pochodzenia zainwestowanych przez pokrzywdzoną środków, jako zadatku i w związku z tym prawdopodobieństwa konieczności ich zwrotu zgodnie z regułami prawa cywilnego;
ii. rozmowy prowadzone pomiędzy świadkami W. a oskarżonym D. I. oraz świadkiem A. B., które zostały odtworzone na rozprawie;
l) zeznania pokrzywdzonej R. W. i świadka K. W. (1), w części odnoszącej się do bezpiecznego inwestowania nie zasługuję na wiarę ponieważ ten ostatni świadek w marcu 2008 r. rozmawiał z oskarżonym D. I. o funduszu amerykańskim, który jeszcze nigdy w swojej historii nie przyniósł straty, a zarazem wcześniej nie mogło być mowy o takim profilu inwestycyjnym, w sytuacji kiedy ta rozmowa przeprowadzona została w momencie kiedy pokrzywdzona R. W. wraz z K. W. (1) zadecydowali o wypłaceniu środków z (...) S.A., zaś informacje co do tego „super bezpiecznego" funduszu inwestycyjnego zostały przekazane przez D. I., aby nakłonić Państwo W. dla dalszego inwestowania za pośrednictwem jego i (...) S.A.;
m) zeznania R. W. w części, w której wskazała na powody dalszego inwestowania po otrzymaniu raportu z marca 2008 r. nie zasługują na wiarę ponieważ nie była bezpośrednim świadkiem rozmowy, którą przeprowadził - w jej imieniu - K. W. (1) z oskarżonym D. I., w sytuacji kiedy pokrzywdzona, jako świadek pośredni, relacjonowała wówczas przebieg tej rozmowy zgodnie z tym co przekazał jej K. W. (1), z którym na ten temat rozmawiała, zaś K. W. (1) - w swoich zeznaniach - to potwierdził;
2. obrazę przepisów prawa procesowego, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, to art. 167 k.p.k. w zw. z art. 169 § 2 k.p.k. in fine w zw. z art. 170 § 1 pkt 2 k.p.k. a contrario w zw. z art. 193 § 1 k.p.k. w zw. z art. 366 § 1 k.p.k. poprzez niezasadne oddalenie wniosku dowodowego o zasięgnięcie opinii biegłego z zakresu rachunkowości, finansów i ekonomii pomimo tego, że okoliczności, które miały być za sprawą tego dowodu stwierdzone miały znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, w szczególności umożliwiałyby weryfikację wyjaśnień oskarżonego D. I. w części, w której wykładał, odmiennie niż w postępowaniu przygotowawczym, przedmiot wyliczeń, które były przekazywane w jego mailach oraz wyjawiał rachunkowe, finansowe i ekonomiczne podstawy uzasadniające prawidłowość ich wykonania;
3. obrazę przepisów prawa procesowego, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, to art. 2 § 1 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. w zw. z art. 174 k.p.k. w zw. z art. 176 § 1 k.p.k. w zw. z art. 143 § 1 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 148 § 1 pkt 2 w zw. z art. 148 § 2 i § 3 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. poprzez transponowanie do protokołu rozprawy z dnia 28 sierpnia 2012 r., jako wyjaśnień oskarżonego D. I., informacji - nieznajomego pochodzenia - zawartych na nośniku elektronicznym, który posiadał i przedstawił Sądowi ten oskarżony, co stanowiło niedopuszczalną w postępowaniu sądowym metodę składania i utrwalania depozycji procesowych i - jako takie - było sprzeczne z zasadą bezpośredniości;
4. obrazę przepisów prawa procesowego, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, to art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 78 Konstytucji RP poprzez sporządzenie pisemnego uzasadnienia wyroku w sposób sprzeczny z wymaganiami, które dla jego treści; przewiduje k.p.k., w szczególności lakoniczne odtworzenie stanu faktycznego sprawy oraz - w odniesieniu do wielu okoliczności sprawy - zaniechanie wskazania, które z nich zostały uznane za udowodnione, które zaś nie i w tym zakresie poprzestanie na wskazaniu, że Sąd podszedł do tych okoliczności „z dużą ostrożnością",
• co uniemożliwia zorientowanie się co do ustaleń dokonanych w sprawie i podstaw stojących za ich dokonaniem, co w konsekwencji skutkuje pozbawieniem pokrzywdzonej prawa do instancyjnej weryfikacji zaskarżonego wyroku.
Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy w. W..
Sąd Apelacyjny zważył co następuje.
Wniosek apelacji zasługuje na uwzględnienie.
Sąd Okręgowy nie wyjaśnił i nie rozważył wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia.
Nie ulega wątpliwości, że warunkiem dokonania prawidłowych ustaleń o winie oskarżonego jest zbadanie prawidłowości wyliczeń będących podstawą informacji mailowych, wskazanych w zarzucie aktu oskarżenia i ustalenie przyczyn błędów w tych wyliczeniach.
Sąd ustalił , że przekazywane przez oskarżonego drogą mailową przedmiotowe informacje o osiąganych przez R. W. zyskach i stratach są nieprawidłowe (str. 7 uzasadnienia) , uznał jednak , że brak jest dowodów pozwalających wykluczyć, że ich błędność była wynikiem czynników podanych w wyjaśnieniach oskarżonego, w tym usterek w systemie informatycznym firmy (...) (str.155 uzasadnienia). Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że na rozprawie w dniu 28 sierpnia 2012 roku oskarżony w sposób szczegółowy przedstawił sposób dokonywania przedmiotowych wyliczeń, ich charakter i podstawy ekonomiczne - i skonstatował , że popełnił błąd jedynie w wyliczeniach zawartych w mailu z 14 listopada 2008r z godz. 13,44. oraz wskazał jego przyczyny.
Z uwagi na charakter przedmiotowych wyliczeń, w szczególności wskazywane przez oskarżonego ich podstawy, wyjaśnienia oskarżonego w tym przedmiocie winny zostać zweryfikowane przez biegłego, który w oparciu o dokumentację dotyczącą przedmiotowego inwestowania przez pokrzywdzoną zaopiniuje jaki charakter miały informacje zawarte w mailach z dnia 11 lutego, 26 marca, 13 maja, 28 sierpnia, 15 września i 17 października, czy zawarte w nich wyliczenia były prawidłowe , a jeśli nie – czy przyczyną błędów mogły być okoliczności wskazane w wyjaśnieniach oskarżonego. Biegły winien także zbadać czy przyczyną błędów zawartych w jednym z maili z dnia 14 listopada mogły być okoliczności wskazane przez oskarżonego.
Przedmiotem opinii biegłego winno być także zbadanie stopnia ryzyka jakie towarzyszyło zainwestowaniu przez pokrzywdzoną pieniędzy w zaoferowane przez oskarżonego fundusze i wskazanie niekorzystnych rozporządzeń dokonanych przez pokrzywdzoną w okresie od 6 grudnia 2007r do 30 listopada 2008r., oraz ich przyczyn a także wyliczenie kwoty niekorzystnie rozporządzonej.
Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Apelacyjny uznał za zasadny podniesiony w apelacji zarzut obrazy prawa procesowego polegającej na oddaleniu wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego.
Zasadny jest także zarzut obrazy prawa procesowego polegającej na transponowaniu do protokołu rozprawy z dnia 28 sierpnia 2012 roku jako wyjaśnień oskarżonego treści pisma oskarżonego zapisanego na pendrivie przedłożonym przez oskarżonego (k. 990). Taki sposób „składania” wyjaśnień, rażąco uchybiający zasadzie bezpośredniości, nie jest dozwolony w postępowaniu karnym.
Oskarżony pismo tej treści złożył do akt (k. 969 – 982 ) i nie było żadnych przeszkód by odczytał je, składając dodatkowe wyjaśnienia na rozprawie w dniu 28 sierpnia 2012 roku.
W tym miejscu należy także zwrócić uwagę, iż skoro Sąd Okręgowy uznał, że brak jest podstaw do przypisania oskarżonemu czynu z art. 286 k.k., winien przeanalizować przedmiotowe działanie oskarżonego w płaszczyźnie przepisu art. 296 § 2 k.k. lub ewentualnie - art. 296 § 4 k.k.
Sąd winien rozważyć czy określone w umowie oskarżonego ze spółką (...) oraz w ogólnych warunkach umowy o pośrednictwo finansowe
(§ 22 i § 23 ) obowiązki oskarżonego wobec klienta stanowią zajmowanie się sprawami majątkowymi w rozumieniu art. 296 k.k. a także czy zostały wypełnione pozostałe znamiona przestępstwa określonego w art. 296 § 1 i 2 k.k. lub art. 296 § 4 k.k.
Powyższe uchybienia spowodowały uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
W tej sytuacji odnoszenie się do pozostałych zarzutów apelacji , Sąd Apelacyjny uznał za przedwczesne.
Przy ponownym rozpoznaniu Sąd Okręgowy wyjaśni i rozważy wszystkie okoliczności niezbędne dla dokonania ustaleń o winie oskarżonego, z uwzględnieniem uwag poczynionych w niniejszym uzasadnieniu. W szczególności Sąd Okręgowy dopuści dowód z opinii biegłego dysponującego wiedzą z zakresu obrotu funduszami inwestycyjnymi, zlecając mu wydanie opinii na okoliczności wskazane wyżej . Po uzyskaniu opinii Sąd przeprowadzi inne dowody konieczne dla dokonania prawidłowych ustaleń, korzystając z możliwości wskazanej w art. 442 § 2 k.p.k.
Ujawniony materiał dowodowy Sąd oceni zgodnie z wymogami przepisu art. 7 k.p.k. , a uzasadnienie wyroku sporządzi w sposób umożliwiający kontrolę instancyjną, pamiętając, że przepis art. 424 k.p.k, w § 1 pkt. 1, wymaga dokonania analizy i oceny dowodów a nie referowania ich treści.
Z powyższych względów Sąd Apelacyjny orzekł jak w wyroku.