Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ

POLSKIEJ

Z., dnia 17 kwietnia 2013 roku

Sąd Rejonowy w Złotoryi I Wydział Cywilny

w składzie następującym :

Przewodniczący : SSR Piotr Krawczuk

Protokolant : st. sekr. sądowy Bożena Zielińska

po rozpoznaniu w dniu 03 kwietnia 2013 roku w Złotoryi

na rozprawie

sprawy z powództwa E. M.

przeciwko M. L. (1), B. L., M. L. (2) i S. L. (1)

o eksmisję i zapłatę

I.  nakazuje pozwanym M. L. (1), B. L., M. L. (2) i S. L. (1), aby opróżnili z rzeczy i opuścili budynek mieszkalny położony w W. przy ulicy (...) oraz wydali opróżniony budynek powódce E. M.;

II.  orzeka o uprawnieniu pozwanych M. L. (1), M. L. (2) i S. L. (1) do otrzymania lokalu socjalnego i o braku takiego uprawnienia wobec pozwanego B. L.;

III.  wstrzymuje wykonanie opróżnienia budynku przez pozwanych M. L. (1), M. L. (2) i S. L. (1) do czasu złożenia przez Gminę W. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego;

IV.  oddala powództwo o zapłatę;

V.  zasądza od powódki na rzecz pozwanych solidarnie kwotę 1970 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Powódka E. M. w pozwie skierowanym przeciwko M. L. (1) i B. L. wniosła o nakazanie pozwanym opuszczenia i opróżnienia budynku mieszkalnego położonego w W. przy ulicy (...) ze wszystkimi osobami i rzeczami do nich przynależnymi, a ponadto o nie przyznawanie im prawa do lokalu socjalnego i zasądzenie solidarnie od pozwanych na jej rzecz kosztów postępowania z kosztami zastępstwa procesowego, ostatecznie według norm przepisanych. Na uzasadnienie swojego żądania podała, że pozwani od około 1980 roku zajmują bezumownie opisany wyżej budynek mieszkalny (położony na działce numer (...) o powierzchni 0,0380 ha, zapisanej w księdze wieczystej prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Złotoryi za numerem (...) i oddanej w użytkowanie wieczyste właścicielom budynku – uwaga Sądu), który powódka nabyła z dziećmi w drodze spadkobrania. Pozwani wiedzieli, że zajmują nielegalnie budynek, gdyż byli o tej okoliczności wielokrotnie informowani, a mimo to ignorowali próby ugodowego załatwienia sprawy i nie przyjmowali ofert zawarcia umowy najmu, jak również nie uiszczali na rzecz powódki żadnych opłat związanych z zajmowaną nieruchomością.

W odrębnym pozwie powódka w oparciu o powyższe okoliczności wniosła o zasądzenie solidarnie od pozwanych odszkodowania za bezumowne korzystanie z jej nieruchomości w kwocie 18000 zł z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia wniesienia powództwa, które miało miejsce w dniu 27 maja 2010 r., do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego, ostatecznie również według norm przepisanych. Powódka wskazała, że na wartość odszkodowania składał się czynsz najmu przedmiotowej nieruchomości liczony w wysokości po 500 zł miesięcznie w okresie ostatnich 36 miesięcy, to jest od miesiąca kwietnia 2007 r. do miesiąca kwietnia 2010 r.

Pozwana M. L. (1) w odpowiedzi na ten pozew wniosła o jego oddalenie w całości. Podniosła okoliczności, z których wynikało, że zamieszkuje sporny budynek z rodziną od 1990 roku i korzysta z niego na takich samych prawach jak właściciel. Od tego czasu przeprowadziła z rodziną remont budynku, w którym nie było łazienki, bieżącej wody, ani centralnego ogrzewania, podłogi były zniszczone, przegniłe i zbutwiałe, ściany zawilgocone, a popękane okna i drzwi nie trzymały ciepła. Nikt nie interesował się dotychczas przedmiotową nieruchomością i pozwana nie miała świadomości o istnieniu innych właścicieli budynku. Dlatego też nie akceptowała żądania powódki zapłaty odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości i podniosła, że celem oddalenia tego żądania złożyła wniosek o zasiedzenie nieruchomości.

Pozwany B. L. słuchany informacyjnie na rozprawie w dniu 05 sierpnia 2010 r. przychylił się do argumentacji pozwanej i również zgłosił wniosek o oddalenie powództwa o zapłatę.

Sąd Rejonowy w Złotoryi postanowieniem ogłoszonym na powyższej rozprawie na podstawie art. 219 k.p.c. połączył sprawę o zapłatę ze sprawą o eksmisję pozwanych do ich wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia, a następnie postanowieniem z dnia 05 października 2010 r., na wniosek powódki zgłoszony w piśmie procesowym, na podstawie art. 194 § 3 k.p.c. i art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm. – dalej „u.o.p.l.”), wezwał do udziału w sprawie w charakterze pozwanych M. L. (2) i S. L. (1), córki pozwanych M. L. (1) i B. L., razem z nimi zamieszkałych w budynku.

Na rozprawie w dniu 18 listopada 2010 r. wszyscy pozwani zgłosili żądanie oddalenia powództwa o eksmisję i zapłatę z wnioskiem o zasądzenie od powódki na ich rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, które rozszerzyli ostatecznie do wysokości dwukrotności stawki minimalnej. Na uzasadnienie swojego stanowiska podnieśli zarzut zasiedzenia przedmiotowej nieruchomości i zaznaczyli, że równolegle do tego postępowania toczy się odrębne postępowanie nieprocesowe o stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości.

W powyższej sprawie Sąd Rejonowy w Złotoryi postanowieniem z dnia 14 lipca 2011 r. pod sygn. akt I Ns 261/10 stwierdził, że pozwana M. L. (1) z domu F., córka R. i T. nabyła przez zasiedzenie w dniu 01 maja 2010 roku prawo użytkowania wieczystego gruntu położonego w W., oznaczonego numerem działki (...) o powierzchni 0,0380 ha wraz z prawem własności budynku stanowiącego odrębną od gruntu nieruchomość.

Powódka zaskarżyła powyższe orzeczenie apelacją, na skutek której Sąd Okręgowy w Legnicy postanowieniem z dnia 30 listopada 2011 r., wydanym pod sygn. akt II Ca 577/11 zmienił zaskarżone postanowienie w ten sposób, że oddalił wniosek pozwanej M. L. (1) o zasiedzenie nieruchomości.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Małżonkowie J. i M. M. (1) od 30 października 1974 r. byli użytkownikami wieczystymi działki gruntu oznaczonej numerem ewidencyjnym (...) o powierzchni 0,0380 ha i właścicielami stanowiącego odrębną nieruchomość budynku mieszkalnego położonych w W. przy ulicy (...). Opuścili dom na początku lat 80-tych i wyjechali na stałe za granicę, a w ich miejsce niedługo potem za ich zgodą wprowadziła się W. B. z rodziną. W 1990 r. wyprowadziła się i odstąpiła opuszczony dom pozwanym M. i B. L., którzy zamieszkali tam z dziećmi, pozwanymi M. L. (2) i S. L. (1). Pozwani traktowali nieruchomość jak własną, dbali o nią, wyremontowali od podstaw, ponosili opłaty obciążające użytkowników wieczystych i związane z korzystaniem z budynku.

Dowód: kopia zaświadczenia Zarządu (...) Terenami w J. z dnia 06.10.1980 r. /k.9/, kopia oświadczenia S. L. (2) i A. O. z dnia 09.06.1982 r. /k.10/, kopia wypisu z rejestru gruntów i wypisu z rejestru budynków /k.13-14/, kopia odpisu z KW nieruchomości /k.18-19/, kopie pisma (...) z dnia 17.02.1975 r. i 21.01.1988 r. /k.113,116/, kopia zawiadomienia Państwowego Biura Notarialnego w L. z dnia 17.12.1974 r. /k.114/, kopia pisma Urzędu Miejskiego w W. z dnia 08.01.1988 r. /k.115/, kopia zaświadczenia Gminy S. w Niemczech z dnia 22.12.2010 r. z wierzytelnym tłumaczeniem /k.124-127/, odpis dowodu rejestracji przybycia na terytorium Niemiec z dnia 04.03.1982 r. z tłumaczeniem przysięgłym /k.178-182/, zeznania świadków W. B. /k.105-106/, H. B. /k.106-107/, M. Z. /k.107/, D. Ł. /k.107 odwr.-108/, K. L. /k.108/, B. F. /k.108 odwr.-109/, T. N. /k.109/, J. F. /k.149/, przesłuchanie stron /k.150-152/, akta Sądu Rejonowego w Złotoryi o sygn. I Ns 216/10.

Małżonkowie J. i M. M. (1) zmarli kolejno w dniach 14 maja 1992 r. i 11 lutego 1996 r., a spadek po nich nabył ich syn J. M. (1), który zmarł w dniu 11 lipca 2007 r. pozostawiwszy po sobie spadkobierców w osobie powódki E. M. oraz zstępnych J. M. (2), P. M. i M. M. (3), każdego w udziale do 1/4 części spadku.

Dowód: kopia odpisu postanowienia Sądu Rejonowego w Złotoryi z dnia 04.10.2005 r. ze stwierdzeniem prawomocności /k.11/, kopia odpisu postanowienia Sądu Rejonowego w Złotoryi z dnia 21.08.2009 r. ze stwierdzeniem prawomocności /k.12/

W dniu 18 lipca 2006 r. J. M. (1), a następnie w dniu 04 marca 2010 r. powódka E. M. upomnieli pozwanych M. L. (1) i B. L., że zajmują nieruchomość nielegalnie i zwracali się do nich o nawiązanie umowy najmu budynku mieszkalnego. Pozwani nie zgadzali się z obowiązkiem ponoszenia opłat i nie reagowali na powyższe upomnienia.

Dowód: kopia pisma J. M. (1) z dnia 18.07.2006 r. /k.20/, kopia pisma pełnomocnika powódki z dnia 04.03.2010 r. z potwierdzeniem nadania listem poleconym i zwrotnym potwierdzeniem odbioru /k.15-16/, zeznania świadka J. F. /k.149 odwr./, przesłuchanie stron /k.150 odwr./.

Pozwana M. L. (1) była ostatnio zatrudniona jako ogrodnik w (...) Dziecka (...) w W. za wynagrodzeniem stażowym w wysokości 860 zł miesięcznie. Obecnie jest bezrobotną bez prawa do zasiłku. Utrzymuje się z prac sezonowych za granicą. Wyjeżdża dwa razy do roku w miesiącach sierpniu i wrześniu, a jej zarobki za ten czas wynoszą po 5000 zł miesięcznie. Z tych zarobków utrzymuje się po powrocie do kraju. Jest po rozwodzie z pozwanym B. L., który stale przebywa poza miejscem zamieszkania i nocuje w hotelach pracowniczych. Przyjeżdża do domu od czasu do czasu. Pomaga w utrzymaniu pozwanej M. L. (1) oraz ich córek, pozwanych M. L. (2) i S. L. (1), które obecnie są bezrobotne i nadal mieszkają z matką. Żadna z osób pozwanych nie pobiera świadczeń z opieki społecznej ani świadczeń emerytalno – rentowych.

Dowód: przesłuchanie stron /k.150 odwr.-152,232 odwr.-233/.

W oparciu o ustalony stan faktyczny Sąd zważył co następuje:

Żądaniu powódki orzeczenia eksmisji pozwanych miało oparcie w przepisach prawa.

Stosownie do art. 222 § 1 k.c. właścicielowi nieruchomości przysługuje względem każdego, kto w sposób nieuprawniony włada jego nieruchomością roszczenie o jej wydanie, a przy tym, gdy nieruchomość jest przedmiotem współwłasności, roszczenie takie może być realizowane przez każdego ze współwłaścicieli jako przykład typowej czynności zmierzającej do zachowania wspólnego prawa (art. 209 k.c.).

Powódka udokumentowała, że właścicielem budynku położonego przy ulicy (...) w W. byli małżonkowie J. i M. M. (1), a przez stwierdzenie nabycia spadku wykazała, że wspólnie z dziećmi jest ich następcą prawnym i z tego tytułu współwłaścicielem nieruchomości. Pozwani w obronie przed roszczeniem windykacyjnym powódki zarzucili natomiast, że nieruchomość nabyli w drodze zasiedzenia, ale zarzut ten okazał się być nieuprawniony z przyczyn, które legły u podstaw prawomocnego postanowienia Sądu Okręgowego w Legnicy z dnia 30 listopada 2011 r., wydanego pod sygn. akt II Ca 577/11, oddalającego wniosek pozwanej M. L. (1) o stwierdzenie zasiedzenia nieruchomosci, a którym to orzeczeniem niniejszy Sąd był niezależnie od wyników przeprowadzonego postępowania dowodowego związany (art. 365 § 1 k.p.c.).

W rezultacie tego, gdy pozwani nie zareagowali na upomnienia powódki, a wcześniej jej męża J. M. (1) do zawarcia umowy najmu, Sąd nie miał podstaw, by odmówić racji żądaniu nakazania eksmisji pozwanych z budynku mieszkalnego powódki i rozstrzygnął, jak w pkt I sentencji.

Pozwani objęli powyższy budynek w posiadanie za zgodą W. B., która władała nim za przyzwoleniem właściciela i Sąd mimo, że zajmowali budynek bezumownie, w tym szczególnym wypadku przyznał pozwanym status lokatorów w rozumieniu art. 2 ust.1 pkt 1 u.o.p.l, a to zgodnie z art. 14 ust. 1 u.o.p.l. obligowało Sąd, by z orzeczeniem eksmisji rozstrzygnął o ich uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego, bądź o braku takiego uprawnienia i takie orzeczenie o częściowo pozytywnej treści zawarto w pkt II wyroku.

Zajmowany budynek od wielu lat służy zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych pozwanych M. L. (1), M. L. (2) i S. L. (1), a ich obecna sytuacja rodzinna i materialna nie była na tyle dobra, by z orzeczeniem eksmisji mogli wyprowadzić się, opróżnić dom z rzeczy, które stanowią dorobek ich życia i zamieszkać w innym miejscu. Dlatego też mimo, że przyznane im prawo do lokalu socjalnego odsunęło w czasie opróżnienie budynku, Sąd działając na podstawie art. 14 ust. 3 u.o.p.l., ocenił, że takie rozwiązanie będzie uzasadnione.

W dalszej kolejności Sąd na podstawie art. 14 ust.6 u.o.p.l. wstrzymał obowiązek opróżnienia przez pozwane budynku powódki do czasu złożenia przez Gminę W. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego i orzekł, jak w pkt III sentencji.

Inaczej Sąd ocenił uzupełniające roszczenie powódki o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości w wysokości 18000 zł, które chociaż miało podstawę normatywną w przepisach art.224 § 2 k.c. i art. 225 k.c., a to z tej przyczyny, że pozwani byli posiadaczami samoistnymi nieruchomości w złej wierze, nie zostało przez powódkę udowodnione (art. 6 k.c. i art. 232 zd. 1 k.p.c.).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowany jest pogląd, według którego o wysokości należnego właścicielowi wynagrodzenia decydują stawki rynkowe za korzystanie z danego rodzaju rzeczy i czas posiadania rzeczy przez adresata roszczenia, który powoduje, że wynagrodzenie to nie dzieli się na świadczenia okresowe, jak wynikałoby to z pozwu, lecz jest należnością jednorazową za cały okres korzystania z rzeczy przez jej posiadacza (zob. m.in. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 1984 r. III CZP 20/84 OSNCP 1984, nr 12 poz. 209 i z dnia 7 stycznia 1998 r. III CZP 62/97 OSNC 1998 nr 6 poz. 91 oraz wyroki Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2000 r. IV CKN 5/2000 niepubl. i z dnia 15 kwietnia 2004 r. IV CSK 273/2003 niepubl.).

Pozwani zamieszali w budynku, o który dbali na przestrzeni dwudziestu lat jak o własny, wyremontowali go i wyposażyli w urządzenia niezbędne do codziennego użytku. Powódka wychodząc przeciwko pozwanym z roszczeniem o zapłatę wynagrodzenia okoliczności tych jakby w ogóle nie zauważyła. Nie uwzględniła zatem stanu technicznego budynku, w jakim znajdował się wcześniej, ani wynikających stąd możliwości zagospodarowania jego powierzchni, konieczności adaptacji lub remontu pomieszczeń i korzyści, które mogła odnieść z najmu lub dzierżawy budynku w takim, a nie innym stanie. Sąd na podstawie ogólnych danych, o które zwrócił się do Burmistrza Miasta W., nie był natomiast w stanie ich zweryfikować i uwzględnić żądania powódki w jakimkolwiek zakresie. Oczekiwał ostatecznie inicjatywy dowodowej ze strony powódki, w tym wniosku o powołanie biegłego sądowego, który podjąłby się oznaczenia wysokości należnego jej wynagrodzenia, ale inicjatywy takiej brakło.

Dlatego powyższe roszczenie uznał za nieudowodnione i orzekł o oddaleniu jej powództwa o zapłatę (pkt IV).

O kosztach procesu Sąd postanowił na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. przy zastosowaniu art. 99 k.p.c. i art. 105 § 2 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy i zasadą kosztów niezbędnych i celowych.

Pozwani przegrali sprawę o eksmisję i winni byli solidarnie zwrócić powódce poniesione przez nią koszty, które Sąd ustalił w granicach kwoty 447 zł. Obejmowały one opłatą stałą od pozwu w kwocie 200 zł, połowę opłaty od cofniętego zażalenia w kwocie 110 zł i wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 120 zł, liczone zgodnie z § 9 pkt 1 w zw. z § 2 ust. 1 - 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. 2002 r. Nr 163 poz. 1349 ze zm.) z opłatą skarbową od dokumentu udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Równocześnie pozwani byli stroną wygrywającą sprawę o zapłatę kwoty 18000 zł i należał im się od powódki solidarnie zwrot kosztów procesu w wysokości 2400 zł, to jest w wysokości stawki minimalnej ustalonej zgodnie z § 6 pkt 5 w zw. z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2002 r. Nr 163 poz. 1348 ze zm.), która była odpowiednia do nakładu pracy pełnomocnika i jego przyczynienia się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia, z opłatą skarbową od dokumentu udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Różnica wyższej kwoty 2400 zł, do zwrotu której zobowiązana była powódka z kwotą 447 zł, która obciążała pozwanych, dała do zapłaty przez powódkę solidarnie na rzecz pozwanych kwoty 1970 zł (pkt V).