Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem ustalono, że hipoteki przymusowe wpisane w dziale IV księgi wieczystej (...) na rzecz wierzyciela hipotecznego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych obciążają ½ udziału we własnościowym spółdzielczym prawie do lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w W., dalej idące powództwo oddalono oraz wzajemnie zniesiono koszty procesu, opierając rozstrzygnięcie o następujące ustalenia i oceny:

-prawo do przedmiotowego lokalu mieszkalnego przysługiwało powódce i jej mężowi na zasadzie wspólności ustawowej małżeńskiej, których małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód z dniem 17 lutego 2005 r.; strona pozwana wnioski o dokonanie wpisu trzech hipotek przymusowych złożyła w dniach 30 sierpnia 2006 r., 14 listopada 2008 r. i 4 lutego 2009 r.; postanowieniem z dnia 20 grudnia 2010 r. dokonano podziału majątku wspólnego, na mocy którego prawo własności przedmiotowego lokalu mieszkalnego obciążonego hipotekami przyznano powódce, a orzeczenie to stało się prawomocne z dniem 29 stycznia 2011 r.; pismem z dnia 30 maja 2012 r. powódka wystąpiła do strony pozwanej z wnioskiem o odstąpienie od egzekucji niesłusznie wpisanej hipoteki obciążającej lokal mieszkalny, wskazując na dochodzenie tej należności z majątku odrębnego byłego męża, wnosząc także o zwolnienie od zajęcia ½ części hipoteki, stanowiącej po zniesieniu wspólności majątkowej, a przed wpisaniem hipoteki, jej udział własny; strona pozwana wskazała, że nie miała informacji o rozwodzie małżonków, wobec czego skierowano wnioski o wpis hipotek na nieruchomości stanowiącej majątek wspólny, przy czym , gdyby fakt rozwiązania małżeństwa został ujawniony w księdze wieczystej, hipoteki zostałyby wpisane na części ułamkowej stanowiącej własność byłego męża powódki.

W ocenie sądu powództwo było częściowo zasadne.

Bezspornym było, że były mąż powódki był i jest dłużnikiem strony pozwanej w zakresie nieuiszczonych składek. Wyrok rozwiązujący małżeństwo powódki i T. S. stał się prawomocny przed złożeniem pierwszego wniosku o dokonanie wpisu hipoteki przymusowej, a fakt rozwodu nie został ujawniony w księdze wieczystej. Jeżeli zatem sąd wieczystoksięgowy ani strona pozwana nie mieli o powyższym fakcie żadnej wiedzy, to wnioski o dokonanie wpisów trzech hipotek przymusowych spełniały wszelkie wymogi do ich uwzględnienia, ponieważ dopiero w drodze powództwa z art. 10 u.k.w.h. możliwe jest obalenie domniemania z art. 3 u.k.w.h., że prawo jawne z księgi wieczystej wpisane jest zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym. Po prawomocnym orzeczeniu rozwodu ustała małżeńska wspólność ustawowa między powódką i jej mężem, wobec czego stali się oni współwłaścicielami majątku w częściach równych po ½, dlatego też wpis hipoteki powinien zostać dokonany na udziale byłego męża powódki. Skoro zatem wpisy hipotek przymusowych na rzecz strony pozwanej dokonane były od początku niezgodnie z rzeczywistym stanem prawnym, powództwo w tym zakresie zostało uwzględnione, o czym orzeczono

w pkt. I wyroku. Jednak nabywając prawo do lokalu w drodze podziału majątku wspólnego, powódka nabyła także obciążenie hipoteczne tego prawa, o czym mowa jest również w treści orzeczenia sądowego. Z kolei przepis art. 65 ust. 1 i 2 u.k.w.h. stanowi, że hipoteką może być obciążona część ułamkowa nieruchomości, jeżeli stanowi udział współwłaściciela, oraz przysługujący współuprawnionemu udział we wspólności praw wymienionych w ust. pkt. 1 i 2 powołanego wyżej przepisu.

W apelacji powódka zarzuciła naruszenie przepisu art. 10 u.k.w.h w zw. z art. 316 § 1 kpc przez brak dokonania uzgodnienia księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym na dzień orzekania, lecz ustalenie jej hipotetycznej treści, wobec czego wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku przez uwzględnienie powództwa.

Zdaniem skarżacej nie było bowiem możliwe ustalenie w dniu 10 grudnia 2012 r., że hipoteki przymusowe obciążają ½ udziału w prawie do lokalu, w sytuacji, gdy całe prawo do lokalu przysługuje powódce, ponieważ wspólność majątkowa przestała istnieć w dniu 29 stycznia 2012 r. po dokonaniu podziału majątku wspólnego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Apelacja nie podlega uwzględnieniu, a podniesione w niej zarzuty nie znajdują potwierdzenia w materiale dowodowym sprawy. Przyjmując ustalenia faktyczne sądu pierwszej instancji za swoje, Sąd Okręgowy podziela także ocenę prawną tego stanu faktycznego oraz wyciągnięte z tej oceny wnioski, co zwalnia z potrzeby przytaczania szeregu powołanych już wcześniej trafnych argumentów.

Tylko dodatkowo odnośnie twierdzeń apelacji należy wskazać na następujące kwestie: - przedmiotem hipoteki przymusowej może być m. in. ułamkowa część nieruchomości, jeżeli stanowi własność dłużnika, a także nieruchomość stanowiąca przedmiot współwłasności łącznej dłużnika i jego małżonka / art. 26 ust. 3a i 3b ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych / t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz.1585 z późn. zm ./ ; bezspornym było, że w księdze wieczystej nie ujawniono faktu rozwiązania przez rozwód małżeństwa powódki i jej męża – dłużnika strony pozwanej, mimo obowiązku wynikającego z przepisu art. 35 u.k.w.h. ; w tej sytuacji wnioski strony pozwanej o obciążenie nieruchomości hipotekami - złożone w okresie, gdy nieruchomość nie była wyłączną własnością powódki - zostały uwzględnione, przy czym nawet w razie ujawnienia powyższego faktu – hipoteki podlegałyby wpisaniu na części ułamkowej stanowiącej z mocy prawa własność dłużnika;

-po dokonaniu podziału majątku wspólnego powódka stała się wyłącznym właścicielem nieruchomości, przy czym fakt obciążenia tej nieruchomosci hipotekami został zaznaczony w treści postanowienia o podział majątku wspólnego, natomiast powódka z mocy prawa stała się dłużnikiem hipotecznym strony pozwanej / art. 65 u.k.w.h. /;

-ustanie współwłasności nie powoduje żadnych zmian w obciążeniu hipoteką udziału we współwłasności - która w dalszym ciągu obciąża w tym samym zakresie udział we własności, jakkolwiek nieruchomość stała się już własnością jednego właściciela; jest to sytuacja wyjątkowa, w której przedmiotem hipoteki jest udział we własności, chociaż sama współwłasność już nie istnieje;

- w tej sytuacji strona pozwana jest uprawniona do zaspokojenia się z obciążonej nieruchomości, bez względu na to, kto jest właścicielem tej nieruchomości po obciążeniu hipoteką, a zmiana właściciela nieruchomości obciążonej pozostaje bez wpływu na dalsze istnienie hipoteki, ponieważ każdy właściciel nieruchomości staje się z mocy prawa dłużnikiem hipotecznym;

-z tych przyczyn sąd pierwszej instancji prawidłowo dokonał uzgodnienia stanu prawnego nieruchomości ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym przez ustalenie, że wskazane hipoteki przymusowe na rzecz strony pozwanej obciążają ½ udziału w prawie własności nieruchomości, której wyłącznym właścicielem co do całości nieruchomości obecnie jest powódka.

Wobec powyższego apelacja powódki jako pozbawiona uzasadnionych podstaw została oddalona / art. 385 kpc /, natomiast o kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 i 99 kpc w zw. z art. 391 § 1 kpc .