Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 czerwca 2013 r.

Sąd Okręgowy w S. I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Maria Cichoń
Protokolant:	sekr. sądowy Małgorzata Bugiel

po rozpoznaniu w dniu 4 czerwca 2013 r. w S.

na rozprawie

sprawy z powództwa P. G.

przeciwko Syndykowi Masy Upadłości Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w upadłości w S.

o ustalenie nieważności oświadczeń woli i zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda P. G. na rzecz pozwanego Syndyka Masy Upadłości Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w upadłości w S. kwotę 3.617 zł (słownie: trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Na oryginale właściwy podpis

I C 292/12

UZASADNIENIE

Powód P. G. w pozwie skierowanym przeciwko Syndykowi Masy Upadłości Przedsiębiorstwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości likwidacyjnej w S. domagał się ustalenia nieważności oświadczenia woli wspólnika Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w S. wyrażonego przy podejmowaniu uchwał Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) Sp. z o.o. w S. podjętych w dniu 25 lipca 2011 r. – nr (...), nr (...), nr (...) i nr (...) oraz w dniu 30 czerwca 2011 r. – nr (...) oraz wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty 131.554,27 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 31 marca 2012 r.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż domaga się ustalenia nieważności powyższych oświadczeń woli złożonych przez Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. w S. w związku z tym, iż z tych oświadczeń woli wynikł stosunek prawny – po pierwsze w postaci braku wypłaty dywidendy, po drugie rozpoczęcie procesu likwidacji spółki, co spowodowało utratę przez powoda prawa pierwokupu udziałów. Pozwany podniósł, iż powyższe roszczenie zgłasza na podstawie art. 189 kpc, a jego interes prawny polega na wykazaniu, iż działanie dłużnika (spółki) było bezprawne i miało na celu niewykonanie porozumienia, które zostało zawarte w dniu 1 września 2010 r. pomiędzy Przedsiębiorstwem (...) Sp. z o.o. w S. a P. G. i S. G., zabezpieczającym przyszłe roszczenia Wykonawców (P. G. i S. G.) z tytułu wykonania usług transportowych na rzecz Zamawiającego ( Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w S.).

Odnośnie drugiego żądania jako podstawę prawną powód wskazał art. 471 kc, wywodząc, iż skoro Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. w S. nie wykonało warunków porozumienia z dnia 1 września 2010 r., którego celem było zabezpieczenie interesów finansowych powoda, to Syndyk Masy Upadłości Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w S. w upadłości likwidacyjnej, który nie uchylił uchwał dotyczących procesu likwidacji spółki i nie podjął uchwały o wypłacie dywidendy pomimo, że miał taką możliwość jako jedyny wspólnik (...) Sp. z o.o. w S., ponosi odpowiedzialność za niewykonanie Porozumienia z dnia 1 września 2010 r. Pozwany Syndyk, nie wykonując powyższego Porozumienia, naraził powoda na szkodę w wysokości 131.554,27 zł (kwota zgłoszonych wierzytelności powoda do postępowania upadłościowego). Powód domaga się zasądzenia tej kwoty wraz z odsetkami od dnia 30 marca 2012 r., gdyż w tym dniu pozwany Syndyk miał możliwość wykonania Porozumienia z dnia 1 września 2010 r. zgodnie z jego celem i istotą. W tym dniu powód winien otrzymać kwotę zgłoszonych do upadłości roszczeń, co zaspokoiłoby w pełni jego roszczenie. W takich okolicznościach na wysokość szkody powoda nie ma wpływu to, czy otrzyma on jakąkolwiek kwotę z podziału masy upadłości, gdyż najpóźniej w dniu 30 marca 2012 r. winien dysponować całą przysługującą mu należnością.

Pozwany Syndyk Masy Upadłości Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w S. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa.

W uzasadnieniu swojego stanowiska w pierwszej kolejności pozwany podniósł, iż powód nie wykazał interesu prawnego w ustaleniu nieważności oświadczeń woli wyrażonych przez wspólnika Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w S. przy podejmowaniu uchwał przez Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników (...) Sp. z o.o. w S. podjętych w dniu 25 lipca 2011 r. - uchwał od nr (...) do nr (...) oraz uchwały nr (...) podjętej w dniu 30 czerwca 2011 r., gdyż przedmiotowe porozumienie – jak twierdzi pozwany – stanowiło jedynie zabezpieczenie wierzytelności, a więc przysługuje powodowi dalej idące roszczenie zmierzające bezpośrednio do odzyskania przysługującej mu należności, której wykonanie miało zabezpieczać Porozumienie z dnia 1 września 2010 r.

Niezasadnym jest – podniósł pozwany – również domaganie się przez powoda w tym postępowaniu zapłaty od pozwanego Syndyka kwoty 131.554,27 zł, albowiem żądanie zapłaty tej kwoty jest przedmiotem innego żądania powoda, zgłoszonego w postępowaniu upadłościowym, które toczy się przed Sądem Rejonowym w S. pod sygn. (...). Ponadto pozwany zarzucił, iż powód nie wykazał, aby w powyższej sprawie istniały przesłanki do zasądzenia od pozwanego Syndyka na rzecz powoda kwoty 131.554,27 zł na podstawie art. 471 kc.

Sąd ustalił:

W dniu 1 września 2010 r. pomiędzy Przedsiębiorstwem (...) Sp. z o.o. w S. jako (...) a P. G. i S. G. jako (...) zostało zawarte porozumienie następującej treści:

1.  W związku ze współpracą między stronami polegającą na wykonywaniu usług transportowych przez Wykonawców na zlecenie Zamawiającego, z płatnością należności z odroczonym terminem płatności, Zamawiający ustanawia w celu zabezpieczenia przyszłych roszczeń Wykonawców, an rzecz Wykonawców prawo pierwokupu całości 4.940 udziałów spółki (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. 117, 76 – 039, zarejestrowaną w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem (...), których Zamawiający jest wyłącznym właścicielem.

2.  Prawo pierwokupu może zostać również zrealizowane poprzez zakup części udziałów lub wskazanie nabywcy części lub całości udziałów w terminie 30 dni od dnia pisemnego zawiadomienia Wykonawców o zamiarze zbycia udziałów i wskazaniu ceny nabycia.

3.  Zamawiający nie może sprzedać bez zgody Wykonawców 4.940 udziałów spółki (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. 117, 76 – 039, chyba, że Zamawiający ureguluje wszystkie zobowiązania wobec Wykonawców, co Wykonawcy potwierdzą w formie złożonych pisemnych oświadczeń.

4.  Zamawiający na zabezpieczenie przyszłych roszczeń Wykonawców – potwierdzonych tytułem wykonawczym – przenosi solidarnie na rzecz Wykonawców przyszłe wierzytelności z tytułu dywidendy – zysku wynikającego z własności 4.940 udziałów spółki (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. 117, 76 – 039 przysługującego Przedsiębiorstwu (...) sp. z o.o. w S..

dowód: Porozumienie z dn. 1 września 2010 r. – k. 32 akt (...).

W dniu 7 marca 2011 r. Sąd Okręgowy w K. w sprawie (...) wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, na mocy którego nakazał pozwanemu Przedsiębiorstwu (...) Sp. z o.o. w S., aby zapłacił P. G. kwotę 137.408,52 zł z ustawowymi odsetkami od kwot:

- 16.951,36 zł od dnia 26 października 2010 r. do dnia zapłaty;

- 11.267,31 zł od dnia 3 listopada 2010 r. do dnia zapłaty;

- 19.980,11 zł od dnia 10 listopada 2010 r. do dnia zapłaty;

- 11.314,05 zł od dnia 17 listopada 2010 r. do dnia zapłat;

- 12.575,59 zł od dnia 24 listopada 2010 r. do dnia zapłaty;

- 11.457,81 zł od dnia 1 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty;

- 8.927,42 zł od dnia 7 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty;

- 12.766,78 zł od dnia 16 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty;

- 12.908,89 zł od dnia 23 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty;

- 15.765,13 zł od dnia 31 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty;

- 3.494,07 zł od dnia 16 stycznia 2011 r. do dnia zapłaty

wraz z kosztami procesu w kwocie 5.335 zł.

Powyższy nakaz uprawomocnił się, a w dniu 31 maja 2011 r. wydano wierzycielowi P. G. drugi tytuł wykonawczy.

dowód: odpis drugiego tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, który został wydany przez Sąd Okręgowy w K. w dniu 7 marca 2011 r., sygn. akt (...) – k. 33 akt Sądu Okręgowego w S. (...)2.

W dniu 5 kwietnia 2011 r. P. G. i S. G. wystosowali do Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w S. wezwanie do wykonania Porozumienia z dnia 1 września 2010 r., tj. respektowania prawa pierwokupu całości udziałów w spółce (...) i nie sprzedawania udziałów w spółce (...) Sp. z o.o. bez ich zgody, a nadto wezwali do przekazania na ich rzecz dywidendy wypracowanej przez spółkę (...) Sp. z o.o. aż do spłaty należności zasądzonych w nakazach zapłaty wydanych przez Sąd Okręgowy w K. w sprawach (...) i (...).

Wyrażając wolę ugodowego zakończenia sporu P. G. i S. G. wezwali w tymże piśmie do zapłaty należności wynikających z powyższych nakazów zapłaty.

Powyższe wezwanie zostało wysłane również do Zarządu (...) Sp. z o.o. celem wykonania przyjętych zobowiązań oraz do B.‑ (...) Sp. z o.o. w S. jako udziałowca Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w S..

dowód: wezwanie do wykonania porozumienia z dnia 1 września 2010 r. – k. 35 – 36 akt.

W dniach 11 maja 2011 r., 13 czerwca 2011 r. i 3 sierpnia 2011 r. P. G. i S. G. kierowali do (...) Sp. z o.o. w S. i (...) Sp. z o.o. kolejne wezwania do wykonania Porozumienia z dnia 1 września 2010 r.

dowód: pismo z dnia 11 maja 2011 r., 13 czerwca 2011 r. i 3 sierpnia 2011 r. – odpowiednio k. 51, 63 i 75 akt.

W dniu 30 czerwca 2011 r. Zgromadzenie Wspólników (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S. podjęło uchwałę nr (...) o przeznaczeniu zysku wypracowanego w roku obrotowym 2010 w wysokości 27.293,35 zł na pokrycie strat poniesionych przez Spółkę w poprzednich latach obrotowych.

dowód: uchwała nr (...) – k. 127 i Protokół Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) Sp. z o.o. w S. z dnia 30 czerwca 2011 r. – k. 121 akt (...).

W dniu 25 lipca 2011 r. odbyło się Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S., na którym zostały podjęte m.in. następujące uchwały:

- nr (...) w przedmiocie rozwiązania i otwarcia (...) Sp. z o.o.,

- nr (...) w przedmiocie wyboru likwidatora,

- nr (...) w przedmiocie wynagrodzenia likwidatora,

- nr (...) w przedmiocie uprawnień likwidatora.

dowód: Protokół z Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S. z dnia 25 lipca 2011 r. – k. 139 – 142 akt (...).

Jedynym (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. na dzień zawarcia Porozumienia z dnia 1 września 2010 r., jak również podejmowania wyżej wymienionych uchwał było Przedsiębiorstwo (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S..

dowód: aktualna lista wspólników (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S. według stanu na dzień 9 lutego 2009 r. i na dzień 25 lipca 2011 r. – odpowiednio k. 120 i 146 akt (...).

W dniu 13 maja 2011 r. Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. w S. złożyło do Sądu Rejonowego w S. wniosek dłużnika o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu.

W dniu 12 sierpnia 2011 r. Sąd Rejonowy w S. w sprawie (...) wydał postanowienie o ogłoszeniu upadłości dłużnika Przedsiębiorstwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S., wpisanej do KRS pod nr (...), obejmującej likwidację majątku. W powyższym postanowieniu Sąd wyznaczył Syndyka w osobie M. S..

dowód: wniosek dłużnika o ogłoszenie upadłości z dnia 13 maja 2011 r. – k. 82 – 86 akt oraz postanowienie Sądu Rejonowego w S. z dnia 12 sierpnia 2011 r. w sprawie (...) – k. 92 akt.

W dniu 15 sierpnia 2011 r. pełnomocnik Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w S. wystosował pismo do powoda – do rąk jego pełnomocnika, w którym oświadczył, iż (...) Sp. z o.o. w S. respektuje zapisy porozumienia z dnia 1 września 2010 r., z informacją, iż Spółka (...) nie wypracowała dywidendy na rzecz (...) Sp. z o.o. w S..

dowód: pismo z dnia 19 sierpnia 2011 r. – k. 88 akt (...).

W dniu 19 września 2011 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w S. J. M. w sprawie (...), w której prowadził egzekucję z wniosku wierzyciela P. G. na podstawie tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanego przez Sąd Okręgowy w K. w dniu 7 marca 2011 r. w sprawie (...), wydał postanowienie o umorzeniu postępowania na podstawie art. 146 ustawy prawo upadłościowe i naprawcze.

dowód: postanowienie z dnia 19 września 2011 r., sygn. akt (...) – k. 109 akt.

W dniu 20 września 2011 r. powód P. G. zgłosił sędziemu komisarzowi Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej wierzytelność w wysokości 131.554,27 zł, wynikającą z wykonania usług transportowych i zasądzono prawomocnym nakazem zapłaty Sądu Okręgowego w K. z dnia 7 marca 2011 r., sygn. akt (...). W zgłoszeniu powód dokonał szczegółowego wyliczenia należnej mu wierzytelności, z uwzględnieniem kwot, które uzyskał w toku postępowania egzekucyjnego.

Nadto powód wskazał, iż zgłoszona wierzytelność jest zabezpieczona – Porozumieniem z dnia 1 września 2010 r. z datą prawną z dnia 22 czerwca 2011 r. oraz potwierdzona pismem pełnomocnika upadłego z dnia 15 sierpnia 2011 r. i na podstawie art. 70 ¹ ustawy prawo upadłościowe i naprawcze zgłosił żądanie realizacji tegoż porozumienia. Powód wniósł:

1.  o realizację prawa pierwokupu udziałów Spółki (...) Sp. z o.o.,

2.  nie sprzedawanie udziałów bez zgody wierzyciela,

3.  przekazanie środków finansowych – do wysokości zgłoszonej wierzytelności – z dywidendy Spółki (...) Sp. z o.o. lub w przypadku likwidacji Spółki z udziału przypadającego upadłemu (zgodnie z celem zawartego porozumienia) – zgodnie z art. 286 § 2 ksh – na podstawie art. 345 ust. 1 ustawy prawo upadłościowe i naprawcze.

dowód: zgłoszenie wierzytelności i udziału w postępowaniu – k. 173 – 178.

Wierzytelność zgłoszona przez powoda do masy upadłości została wpisana pod pozycją 38 w pełnej zgłoszonej wysokości (w kat. IV). Jako podstawę wskazano nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (...), w pozycji 12 odnotowano: zabezpieczona w formie porozumienia stron.

dowód: lista wierzytelności Przedsiębiorstwa (...) w (...) 2/11, stan na dzień 12 grudnia 2012 r. – złożona w kopercie na k. 171 akt.

Sąd zważył:

Powództwo należało oddalić jako bezzasadne.

Odnośnie pierwszego żądania dotyczącego ustalenia nieważności oświadczeń woli złożonych przez jedynego (...) Sp. z o.o., tj. (...) Sp. z o.o. w S. przy podejmowaniu przez Zgromadzenie Wspólników uchwały nr (...) z dnia 30 czerwca 2011 r. i uchwał od 1 do (...) z dnia 25 lipca 2011 r., w ocenie Sądu powód nie wykazał interesu prawnego w wytoczeniu tego żądania. Powód bowiem przez wykazanie, iż powyższe oświadczenia woli były nieważne, z powodu ich sprzeczności z Porozumieniem z dnia 1 września 2010 r., zmierza do wykazania, iż Syndyka Masy Upadłości Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w S. obciąża obowiązek wykonania tego Porozumienia i wypłaty na rzecz powoda kwoty zgłoszonej przez niego na listę wierzytelności upadłego, z przedmiotu zabezpieczenia do wysokości zgłoszonej wierzytelności z pominięciem kolejności zaspokajania wierzytelności określonych w art. 342 ustawy prawo upadłościowe i naprawcze, tj. przy zastosowaniu prawa odrębności przewidzianego w art. 336 ust. 2 w związku z art. 70 ^{( 1)} prawa upadłościowego i naprawczego. Powód nie ma więc interesu prawnego w wytoczeniu tak określonego żądania. Jednocześnie bowiem powód, powołując się na powyższą argumentację, wystąpił z żądaniem zasądzenia na jego rzecz od Syndyka Masy Upadłości (...) Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w S. kwoty zgłoszonej na listę wierzytelności upadłego, a więc zgłosił roszczenie zmierzające bezpośrednio do odzyskania przysługującej mu należności, w ramach odrębnego podziału sumy uzyskanej na podstawie realizacji Porozumienia z dnia 1 września 2010 r.

Powód nie ma więc interesu prawnego w wytoczeniu powództwa o ustalenie nieważności przedmiotowych oświadczeń woli i na tej podstawie, bez potrzeby analizy, czy tak sformułowane powództwo jest dopuszczalne, Sąd oddalił to żądanie.

Przechodząc do analizy drugiego z żądań powoda zgłoszonych w tej sprawie, w ocenie Sądu, powód nie może domagać się od Syndyka realizacji swojej wierzytelności zgłoszonej na listę wierzytelności na listę upadłego (...) Sp. z o.o. w S. w ramach prawa odrębności (art. 70 ¹ w związku z art. 336 prawo upadłościowe i naprawcze), z powołaniem się na Porozumienie z dnia 1 września 2010 r.

W chwili bowiem zgłoszenia przez powoda wierzytelności przysługującej mu wobec upadłego, na podstawie tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Okręgowy w K. w dniu 7 marca 2011 r. w sprawie (...), Spółka (...) Spółka z o.o. z siedzibą w S. na mocy uchwał Zgromadzenia Wspólników z dnia 25 lipca 2011 r. została zlikwidowana. Sąd w toku niniejszego postępowania nie był uprawniony do badania legalności uchwał podjętych przez Zgromadzenie Wspólników Spółki (...) na Zgromadzeniu w dniu 25 lipca 2011 r., jak również uchwała nr (...) z dnia 30 czerwca 2011 r., w tym również badania oświadczeń woli złożonych przez Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. w S. przy podjęciu tych uchwał.

Postępowanie upadłościowe jest sądowym postępowaniem cywilnym, które służy zaspokojeniu wierzytelności istniejących w stosunku do upadłego dłużnika. Podstawienie procesowe Syndyka w miejsce upadłego jest podstawieniem bezwzględnym, ale odnosi się jedynie do postępowań dotyczących masy upadłości (art. 144 ust. 1 i 2 prawa upadłościowego i naprawczego).

W chwili wszczęcia postępowania upadłościowego przeciwko Przedsiębiorstwu (...) Sp. z o.o. w S., co nastąpiło 12 sierpnia 2011 r. (ogłoszenie postanowienia przez Sąd Rejonowy w S. o ogłoszeniu upadłości), na mocy uchwał podjętych przez Zgromadzenie Wspólników z dnia 6 czerwca 2011 r. i 25 lipca 2011 r. przedmioty zabezpieczenia, o których jest mowa w Porozumieniu z dnia 1 września 2010 r., zostały usunięte z majątku upadłego. W chwili więc wszczęcia postępowania upadłościowego (...) Sp. z o.o. w S. realizacja tychże zabezpieczeń w toku tegoż postępowania w ramach „prawa odrębności” stała się niemożliwa. Natomiast kwestia rozważenia ważności bądź nie przedmiotowych uchwał (...) Sp. z o.o. jako jedynego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S. mogła nastąpić jedynie w trybie szczególnego postępowania, o którym jest mowa w art. 252 k.s.h., a o czym szczegółowo wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Gdańsku w uzasadnieniu do wyroku wydanego w dniu 19 grudnia 2012 r. w sprawie V ACa 961/12. Ta sama uwaga jest wiążąca dla oceny oświadczenia woli złożonego przez jedynego wspólnika Spółki jako substratu tych uchwał.

Sąd na rozprawie w dniu 4 czerwca 2013 r. oddalił wnioski dowodowe zgłoszone przez powoda, a dotyczące przesłuchania w charakterze świadków A. Ł., A. P., P. M. i K. B., w ocenie Sądu bowiem zeznania tych osób nie miały znaczenia dla prawidłowego rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc. Z tym, iż ustalając wysokość należnego pełnomocnikowi pozwanego wynagrodzenia z tytułu zastępstwa procesowego, na podstawie art. 109 § 2 kpc Sąd uznał, iż kwota 3.600 zł, tj. kwota odpowiadająca minimalnej stawce wynagrodzenia radcy prawnego określonej w § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych … (Dz.U. 2013.490-t.j.) jest kwotą adekwatną do nakładu pracy pełnomocnika strony pozwanej w tej sprawie. Sąd miał bowiem na uwadze okoliczność, iż ten sam pełnomocnik reprezentował stronę pozwaną w procesie, który toczył się w tym samym Sądzie między tymi samymi stronami pod sygn. (...), a w którym strona pozwana podnosiła te same zarzuty i przedstawiała tę samą argumentację, co w niniejszej sprawie. Obie te sprawy miały podobny charakter. Oznacza to, iż niezbędny nakład pełnomocnika w niniejszej sprawie nie uzasadnia przyznania mu wynagrodzenia w podwyższonej stawce.

Na oryginale właściwy podpis