Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2013 roku

Sąd Okręgowy w Toruniu, Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Andrzej Westphal ,

Ławnicy: -------

Protokolant: sekr. sąd Marlena Ossowska ,

po rozpoznaniu w dniu: 23 maja 2013 r . w Toruniu

sprawy z powództwa: W. K. ,

przeciwko: Gminie Miasta G. ,

o zapłatę ,

I.  oddala powództwo ,

II.  nie zasądza zwrotu kosztów procesu od powoda , na rzecz pozwanej ,

III.  nie obciąża stron kosztami sądowymi od których uiszczenia powód był zwolniony.

Sygn. akt I C 761 / 12

UZASADNIENIE

Po sprecyzowaniu żądania, powód W. K. domagał się od Gminy Miasta G. zasądzenia kwot 150.000 zł. odszkodowania wynikającego ze szkody rzeczywistej oraz utraconych korzyści i 350.000 zł. jako zadośćuczynienie za zmniejszenie widoków na przyszłość i naruszenie dóbr osobistych [ k. 104 ] .

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zwrot kosztów procesu .

Sąd ustalił, co następuje:

Powód jest osoba bezrobotną zarejestrowaną w Powiatowym Urzędzie Pracy w G. . Poszukuje ofert pracy , między innymi , na internetowej stronie ministerstwa Pracy - w Centralnej Bazie Ofert Pracy . W dniu 1 lipca 2011r. powód znalazł na niej cztery oferty pracy z Urzędu Pracy w G. . Po około godzinie od otwarcia urzędu w tym dniu powód zadzwonił do niego i pytał o te oferty . Uzyskał odpowiedź ,że ich nie ma . Pośrednik z którym powód rozmawiał nie był w stanie mu wytłumaczyć skąd się te oferty wzięły. W tym samym dniu powód poszedł do tego urzędu i zobaczył ,że nie ma tych ofert na tablicy elektronicznej, na której wyświetlane są oferty pracy . Powód rozmawiał także z osobą która była odpowiedzialna za te cztery oferty Potwierdziła ona ,że te są one nieaktualne , bo znaleźli się na nie chętni .

dowód: przesłuchanie powoda k. 26 v,

Powiatowy Urząd Pracy w G. [ PUP ] zamieszcza oferty pracy na tablicy elektronicznej znajdującej się w jego siedzibie oraz na swojej stronie internetowej . Z tej strony są one pobierane automatycznie na stronę Ministerstwa Pracy do Centralnej Bazy Ofert Pracy [ CBOP ] . Aktualizacja ofert na tej stronie dokonuje się co kilka godzin . Może przez to mieć miejsce sytuacja ,że jakaś oferta niej widnieje w CBOP , a w urzędzie pracy , z której ona pochodzi już jej nie ma , bo znalazł się chętny na dane stanowisko pracy .

Cztery oferty z którymi zapoznał się powód w CBOP miały charakter „subsydiowany” . „Subsydiowanie” miało miejsce , gdy urząd pracy dofinansowywał stanowisko pracy z funduszu pracy . Najpierw pracodawca występował o organizację robót publicznych , prac interwencyjnych lub organizację stanowiska pracy . Następnie zawierano z nim umowę . Pracę wykonywała osoba z listy osób bezrobotnych danego urzędu . Następnie pracodawca zgłaszał ofertę pracy do urzędu już pod kątem zatrudnienia konkretnego pracownika , który dotychczas u niego pracował . Tryb udostępniania tych ofert był taki sam jak wszystkich innych . Widniały one przez jeden – dwa dni , skoro były one dla konkretnego pracownika i szybko był on zatrudniany . Dwie z tych ofert dotyczyły prac interwencyjnych . Można kierować na nie osoby odpowiadające szczególnym wymogom określonym w przepisach . Powód ich nie spełniał.

Na skutek interwencji powoda Urząd Wojewódzki i Urząd Miejski przeprowadził kontrole w Powiatowym Urzędzie Pracy w G. . Nie dopatrzyły się one nieprawidłowości . Informacje o ich wyniku zostały przekazane do Ministerstwa Pracy . W piśmie z dnia 25 czerwca 2012r. Ministerstwo to stwierdziło , że „ W wyniku przeprowadzonej przez Wydział Polityki Społecznej (...) Urzędu Wojewódzkiego kontroli w Powiatowym Urzędzie Pracy w G. ustalono ,że miały miejsca zdarzenia polegające na tym ,że ww. Urząd przyjmował od pracodawców oferty pracy na stanowiska subsydiowane , zawierające wskazanego przez pracodawcę kandydata do pracy . W wyniku takiego postępowania niektóre oferty były realizowane niezgodnie z podstawowymi zasadami pośrednictwa pracy , takimi jak jawność ,czy równość w dostępie do pomocy w znalezieniu pracy , określonymi w przepisach ustawy o promocji zatrudnienia (…) oraz niezgodnie z przepisami § 9 rozporządzenia w sprawie standardów (…) dotyczących upowszechniania ofert pracy” . Informowano też w tym piśmie o tym ,że wszystkim urzędom pracy na terenie województwa (...) przekazano informację o konieczności realizowania ofert pracy zgodnie z obowiązującymi przepisami .

dowód: pismo k. 43 , protokół k. 60 – 67 , zeznania świadków na rozprawie w dniu 8.11.12r. I. B. i T. G. , przesłuchanie powoda k. 27 ,

W lutym 2012r. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w G. [ PCPR ] poszukiwało pracownika na stanowisko koordynatora pieczy zastępczej . Organizowało konkurs na to stanowisko . Informacja o nim , stawianych wymogach , potrzebnych dokumentach i ich formie znajdowała się na tablicy ogłoszeń przy wejściu do budynku Starostwa Powiatowego oraz na stronie internetowej PCPR. Poza tym, została ona przesłana faksem do Powiatowego Urzędu Pracy w G. . Były też przesłane załączniki , które należy wypełnić i złożyć . PCPR wymagał , aby oświadczenie o niekaralności zostało sporządzone na specjalnym druku . Jego wzór był przesłany do PUP wraz informacją o konkursie na to stanowisko . Pracownik zamieszczający tę informację na stronie internetowej urzędu , pominął te załączniki . Nie zostały one na niej udostępnione .

Powód zapoznał się z informacją o konkursie na to stanowisko pracy na stronie internetowej PUP . Zgłosił się do konkursu i przedłożył dokumenty . Oświadczenie o niekaralności sporządził odręcznie , a nie na druku wymaganym przez PCPR. Z tej przyczyny jego kandydatura został odrzucona już na wstępnym etapie badania dokumentów złożonych przez kandydatów . Zgłosiło się 47 osób , z czego oferty 36 zostały odrzucone z przyczyn formalnych dotyczących przedłożonych dokumentów .

Wymogiem dodatkowym stawianym przez PCPR było posiadanie prawa jazdy kategorii B . Praca koordynatora wymagała bowiem poruszania się po terenie powiatu (...) , gdzie najdalej położony punkt znajduje się w odległości 40 km od siedziby PCPR. Powód nie posiada prawa jazdy .

Gdy powód wyjaśniał kwestię nieuwzględnienia jego kandydatury , to pracownik PUP odpowiedzialny za jej zamieszczenie przyznał się do błędu w postaci niezamieszczenia wymaganych formularzy i przeprosił powoda.

dowód: pisma k. 44 – 45 , 68 – 76 , curriculum vitae – k. 48 , zeznania świadków na rozprawie w dniu 8.11.12r. : I. B. , T. G. , K. K. , J. P. przesłuchanie powoda k. 26 v – 27 ,

Obecne funkcjonowanie psychiczne powoda nie różni się istotnie od tego sprzed wydarzeń z lipca 2011r. i lutego 2012r. Powód już poprzednio wykazywał nastawienia konfrontacyjne i przekonania o działaniach na jego niekorzyść ze strony osób sprawujących wobec niego funkcje przełożonych , czy „zajmujących się jego sprawami urzędowymi” . Powód był pod opieką psychiatryczną w okresie od 12.10.2009r. do 15.02.2010r. Wizyty wznowił od 9.05.2012r. do 5.09.2012r. Między lipcem 2011r. , a lutym 2012r. nie podlegał leczeniu psychiatrycznemu . W dokumentacji medycznej nie ma żadnego dowodu na to, że zdarzenia z lipca 2011r. i lutego 2012r. spowodowały istotny rozstrój zdrowia psychicznego ,żeby powód wymagał natychmiastowej interwencji psychiatrycznej , czy psychologicznej .

dowód : opinia biegłych psychiatry i psychologa k. 146 – 152 ,

Sąd zważył, co następuje :

Powód dochodził : odszkodowania , zadośćuczynienia za rozstrój zdrowia oraz za naruszenie dóbr osobistych .

Zgodnie z art. 417 § 1 k.c. za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa . Jest to odpowiedzialność na zasadzie winy . Art. 445 § 1 k.c. w związku z art. 444 k.c. stanowi ,że sąd może przyznać zadośćuczynienie za rozstrój zdrowia . Art. 448 k.c. daje możliwość jego przyznania w przypadku naruszenia dóbr osobistych .

W istocie było okolicznością niesporną ,że miały miejsce podawane przez powoda nieprawidłowości w funkcjonowaniu PUP w G. . Odnośnie zdarzenia z lipca 2011r. , to zdaniem sądu, nieprawidłowość ta nie polegała jednak na tym ,że oferty pracy znajdowały się na stronie CBOP , a faktycznie nie było ich już w PUP. System pobierania ofert z poszczególnych urzędów jest bowiem tak skonstruowany , że automatyczna aktualizacja danych na stronie CBOP następuje co jakiś czas. Inne rozwiązanie jest po prostu niemożliwe . Nie ma tu nawet znaczenia częstotliwość pobierania tych danych. Zawsze bowiem istnieje ryzyko ,że właśnie przed chwilą znalazł się chętny na dana ofertę, a na stronie CBOP widnieje ona jeszcze przez jakiś czas . Nie ma to istotnego znaczenia . Strona CBOP daje bowiem tylko pewną orientację w ofertach , natomiast w celu skorzystania z nich zainteresowany i tak musi zgłosić się do właściwego urzędu pracy .

Nieprawidłowość polegała natomiast na tym ,że były to oferty „subsydiowane” , czyli przeznaczone dla konkretnego pracownika wskazanego przez pracodawcę . Nie były więc one przeznaczone dla osób postronnych. Udostępnianie tych ofert dla ogółu chętnych było więc fikcją . Spełniano formalne wymogi publikowania oferty określone w § 9 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 września 2010r. w sprawie standardów i warunków prowadzenia usług rynku pracy [ Dz.U. nr 177 , poz. 1193 ze zmianami ], ale faktycznie to oferta była już zarezerwowana dla konkretnej osoby . Praktyka ta była sprzeczna podstawową zasadą równego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz jego instrumentów – por. art. 2 „a” ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy [ tekst jednolity - Dz. U. nr 69 , z 2008r. poz. 415 ze zmianami ] . Trudno znaleźć racjonalne uzasadnienie dlaczego oferty „subsydiowane” nie były udostępniane wszystkim zainteresowanym . W tym sąd dopatrzył się zawinionego czynu niedozwolonego , czyli sprzecznego z przepisami . Z faktu tego nie wyniknęła jednak dla powoda żadna szkoda , nie doszło do rozstroju zdrowia , ani nie naruszono jego dóbr osobistych .

W przypadku oferty z lutego 2012r. , to ze strony pracownika PUP doszło do zawinionego zaniechania . Przyznał się on do swojego błędu i przeprosił powoda . Nie jest zasadne stawianie powodowi zarzutu ,że powinien zapoznać się z tą ofertą także na stronie internetowej PCPR . Skoro bowiem ukazała się ona na stronie PUP , to powinna zawierać wszystkie informacje i załączniki potrzebne żeby z niej skorzystać .

Odnosząc się do żądania odszkodowania przede wszystkim należy zwrócić uwagę ,że zobowiązany ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania i zaniechania , z którego szkoda wynikła - art. 361 § 1 k.c. Nie jest natomiast normalnym , czyli typowym , powtarzalnym następstwem skorzystania z oferty pracy widniejącej w PUP , to że się tę pracę otrzyma . To bowiem pracodawca decyduje , czy dana osoba spełnia jego oczekiwania, odpowiada stawianym kryteriom i czy ją zatrudni . Poza tym, ma on możliwość wyboru spośród pewnej liczby osób , które zgłaszają się do niego w celu zatrudnienia . Szansa na uzyskanie pracy nie jest więc tylko wypadkową osobistych cech i predyspozycji danego kandydata . Doskonałym przykładem tego ,że skorzystanie z oferty nie jest równoznaczne z uzyskaniem pracy jest sprawa pracy w PCPR. Nawet przecież , gdyby powód złożył oświadczenie o niekaralności w wymaganej formie, to nie mógł liczyć na otrzymanie zatrudnienia ze względu na brak prawa jazdy . Gdy chodzi natomiast o „cztery oferty” , to także dwie z nich byłyby dla powoda niedostępne , gdyż nie spełniał on wymogów wynikających z przepisów .

Powyższa argumentacja stanowi wystraczającą podstawę do oddalenia żądania zarówno odszkodowania , jak i zadośćuczynienia w odniesieniu obu zdarzeń . Zadośćuczynienie jest formą „odszkodowania” za krzywdę , czyli „szkodę” niematerialną . W tym przypadku także podstawą odpowiedzialności jest normalny związek przyczynowy , o którym mowa w art. 361 § 1 k.c.

Na marginesie wskazać też można ,że powód twierdził ,że poniósł szkodę polegająca na tym ,że gdy stracił pracę , to pojawiły się problemy finansowe . Umowy kredytowe zostały wypowiedziane. W domu jest nerwowa atmosfera , bo tylko żona powoda pracuje . Finansowo jest ciężko – k. 27 . Brakuje środków na cele konsumpcyjne , opłaty czynszowe . Obecne zadłużenie z tego tytułu wynosi 5.000 zł. Spółdzielnia mieszkaniowa skierowała sprawę do sądu . W dalszej perspektywie grozi eksmisja . Dwukrotnie odcięto dopływ energii elektrycznej z powodu zaległości . Suma całkowitego zadłużenia wynosi około 160.000 zł. – k. 40 . Rozumowanie powoda sprowadza się więc do tego że gdyby miał pracę , to nie miałby tych problemów finansowych . Jak wynika z jego stanowiska , są to jednak zadłużenia nawarstwiające się od okresu , gdy powód stracił pracę . Miało to miejsce 2,5 roku temu [ według daty wyrokowania – por. zeznania powoda z dnia 24 maja 2012r. ] . Powód nie precyzuje , które z nich miałyby być skutkiem zdarzeń z lipca 2011r., czy lutego 2012r.

Nie doszło także do naruszenia dóbr osobistych powoda . Nie wskazuje on nawet jakie konkretne dobro miałoby zostać naruszone . Katalog tych dóbr nie jest zamknięty . Art. 23 k.c. wymienia tu przykładowo : zdrowie , wolność , cześć , swobodę sumienia , nazwisko lub pseudonim , wizerunek , tajemnicę korespondencji , nietykalność mieszkania , twórczość naukową , artystyczną , wynalazczą i racjonalizatorską . Cechą charakterystyczną dóbr osobistych jest to ,że są związane ściśle z daną osobą jej sferą prywatności , indywidulanymi cechami , walorami , umiejętnościami . Razem z nią powstają i wygasają . Jeżeli nawet doszukiwać się w roszczenia powoda ,że chodzi mu o naruszenie prawa do pracy, to nie jest ono dobrem osobistym człowieka . Praca jest aktywnością charakterystyczną dla ogółu osób, bez względu na ich indywidulane cechy . Nie dotyczy ona sfery ich prywatności . Prawo to nie podlega więc ochronie na postawie art. 24 k.c. Nie można tez w związku z tym dochodzić zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c.

W istocie wątpliwe jest to , czy w ogóle można formułować pojęcie „prawa do pracy” . Nawet bowiem Konstytucja nie daje do tego podstaw . W art. 68 ust. 1 zawartym w rozdziale „Wolności i prawa ekonomiczne , socjalne i kulturalne” mówi się np. o „prawie do ochrony zdrowia” .Nie formułuje się natomiast pojęcia „prawa do pracy” . O pracy pisze się w kontekście : zapewnienia wolności wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy – art. 65 ust. 1 , obowiązku pracy – art. 65 ust. 2 , prawa do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy – art. 66 , zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy - 67 ust. 1 . Potwierdza to słuszność tezy ,że nie istnieje pojęcie prawa do pracy jako roszczenia o charakterze osobistym , a nawet publiczno-prawnym .

Na marginesie wskazać należy , że na skutek zdarzeń z lipca 2011r. i lutego 2012r. nie doszło u powoda do rozstroju zdrowia psychicznego . Sąd w pełni dał wiarę opinii biegłych psychiatry i psychologa . Jest ona spójna, logiczna , nie zawiera sprzeczności .Została sporządzona przez biegłych na podstawie dokumentacji medycznej powoda oraz po jego zbadaniu . Sąd nie miał żadnych uwag do opinii . Strona pozwana także jej nie kwestionowała . Powód zgłaszał do niej uwagi stanowiące w istocie polemikę z biegłymi nie zawierającą rzeczowych argumentów. W celu jednak umożliwienia powodowi zadawania pytań biegłym sąd wezwał ich na rozprawę , która odbyła się w dniu 23 maja . Biegła psychiatra usprawiedliwiła swoją nieobecność koniecznością udziału w konferencji naukowej . Nie stawił się również biegły psycholog . Powód także był nieobecny . W tej sytuacji sąd zakończył sprawę bez przesłuchiwania biegłych .

Jak już wskazano, stan faktyczny sąd ustalił na podstawie zeznań świadków I. B. , T. G. , K. K. , J. P. , przesłuchanie powoda oraz przedłożonych przez obie strony dokumentów , których żadna z nich nie kwestionowała . Dowody te są spójne , wzajemnie się uzupełniają i tworzą logiczną całość . Dlatego sąd dał im wiarę .

Powództwo podlegało oddaleniu . Na podstawie art. 102 k.p.c. sąd nie zasądził zwrotu kosztów procesu od powoda na rzecz pozwanej . Szczególnie uzasadnionym wypadkiem , który na to pozwalał , jest okoliczność ,że powód miał rację co do powstania uchybień w funkcjonowaniu PUP. Dlatego też mógł mieć subiektywne przekonanie co do zasadności swoich roszczeń. Powód korzystał ze zwolnienia od kosztów sądowych . Skoro sprawę przegrał , to nie obciążają one żadnej ze stron – art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych i art. 98 § 1 k.p.c.