Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lipca 2013 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w II Wydziale Karnym w składzie:

przy udziale Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej Marka Szczęsnego

po rozpoznaniu w dniu 25 lipca 2013 r.

sprawy A. B. (1) oskarżonego z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk, art. 286 § 1 kk w zw. z art. 64 § 11 i w zw. z art. 12 kk, art. 190 §1 kk w zw. z art. 12 kk art. 18 § 1 kk w zw. z art.286 § 1kk i art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk, art. 18 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i art. 297 § 1 kk i art. 270§1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk, art. 18§ 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 64 1 kk;

G. S. (1) oskarżonego z art. 18 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

i A. M. oskarżonego z art. 286 § 1 kk i art. 297 § 1 kk, art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

z powodu apelacji wniesionej przez oskarżonych

od wyroku Sądu Okręgowego w Opolu

z dnia 21 maja 2012 r. sygn. akt III K 33/09

I.  uchyla zaskarżony wyrok w części skazującej oskarżonego A. B. (1) i w tym zakresie sprawę tego oskarżonego przekazuje Sądowi Okręgowemu w Opolu do ponownego rozpoznania,

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok co do oskarżonych A. M. i G. S. (1) utrzymuje w mocy,

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. R. K. (1) 600 złotych, tytułem pomocy prawnej z urzędu udzielonej przed Sądem Apelacyjnym oskarżonemu A. M. oraz dalsze 138 złotych tytułem zwrotu VAT,

IV.  zwalnia oskarżonych A. M. i G. S. (1) od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, zaliczając wydatki związane z tym postępowaniem na rachunek Skarbu Państwa.

UZASADNIENIE

A. B. (1) został oskarżony o to, że:

I w dniu 21 stycznia 2005r. w N. woj. (...) w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził K. Ż. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci samochodu osobowego marki A. (...) nr VIN (...) nr rej. (...) (...) w ten sposób , że nie mając zamiaru wywiązanie się ze zobowiązania zawarł z nim jako przedstawiciel firmy (...) we W. umowę komisu nr (...) na sprzedaż w/w pojazdu po czym samochód ten sprzedał za kwotę 6000 zł, przywłaszczając sobie niniejszą kwotę , czym działał na szkodę K. Ż. przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa będąc uprzednio skazanym wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Kłodzku II Wydziału Karnego, sygn. akt II K 179/04 z dnia 21 maja 2004r. obejmującego wyroki:

- Sądu Rejonowego w Kłodzku z dnia 18 czerwca 2001 sygn. akt II K 526/01 za przestępstwo z art. 286 § 1kk popełnione 25 listopada 2000r. na karę 1 roku pozbawienia wolności ;

- Sądu Rejonowego w Wałbrzychu z dnia 19 marca 2002 r. sygn. akt II K 780/01 za przestępstwo z art. 286§1kk popełnione 22.01.2001 r. na karę 1 roku pozbawienia wolności w zawieszeniu na 2 lata;

- Sądu Rejonowego w Świdnicy z dnia 7 sierpnia 2002 r. sygn. akt II K 793/01 za przestępstwo z art. 286§1kk popełnione w dniu 28.09.2000r. na karę pozbawienia wolności w zawieszeniu na 3 lata;

- Sądu Rejonowego w Wałbrzychu z dnia 25 listopada 2002r. sygn. akt II K 597/02 za przestępstwo z art. 286 § 1kk popełnione 9 stycznia 2001 r. na karę 1 roku pozbawienia wolności;

- Sądu Rejonowego w Kłodzku z dnia 13 grudnia 2002 sygn. akt II K 1150/01 za przestępstwo z art. 286§1kk popełnione 29 listopada 2000r. na karę 1 roku pozbawienia wolności w zawieszeniu na 3 lata;

- Sądu Rejonowego dla Wrocławia Krzyki z dnia 16 listopada 1999r. sygn. akt II K 22/97 za czyn z art. 215 § 1kk popełniony w listopadzie 1991r. na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności;

- Sądu Rejonowego dla Wrocławia Śródmieścia z dnia 26 marca 2002 r. sygn. akt VK 435/00 za przestępstwo z art. 286§1kk popełnione w okresie od 13 lipca 1995r. do 22 grudnia 1997r. na karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

- Sądu Rejonowego dla Wrocławia Śródmieścia z dnia 26 marca 2002 sygn. akt VK 874/99 za przestępstwo z art. 286§1kk i 270§1kk popełnione w okresie od 8 listopada 1997 r. do 2 kwietnia 1998r. na karę 2 lat pozbawienia wolności;

na karę 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności , którą odbył w okresie od 01 marca 2002r. do 14 czerwca 2002r. i od 20 stycznia 2003r. do 07 października 2003r.

na karę łączną 3 lat i 7 miesięcy pozbawienia wolności , którą odbył w okresie od 20 lipca 1997r. do 14 sierpnia 1997r. , od 14 czerwca 2002 do 20 stycznia 2003, od 8 kwietnia 1997 r. do 26 czerwca 1997r, od 26 marca 2001r. do 1 marca 2002r., od 7 października 2003r. do 21 maja 2004r. i od 7 czerwca 1999r. do 24 marca 2000r.

tj. o czyn z art. 286§1kk w zw. z art. 64§1kk

II w okresie od 28 kwietnia do 16 czerwca 2005r. w W. i W., działając w warunkach czynu ciągłego w wykonaniu z góry powziętego zamiaru w celu osiągnięciu korzyści majątkowej będąc kierownikiem komisu (...) Sp. zoo doprowadził pięciu klientów komisu do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w łącznej kwocie nie mniejszej niż 53.300zł w ten sposób iż nie mając zamiaru wywiązania się ze zobowiązań zawierał z nimi umowy komisowe na sprzedaż samochodów osobowych, po czym samochody te sprzedawał osobom trzecim przywłaszczając dla siebie uzyskaną z ich sprzedaży kwotę pieniędzy a w tym:

- w dniu 28 kwietnia 2005r. we W. doprowadził H. K. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci samochodu m-ki F. (...) o nr rej. (...) wartości 11.500 zł w ten sposób, że zawarł z nim umowę komisu (...) na sprzedaż w/w pojazdu, po czym samochód ten sprzedał przywłaszczając sobie uzyskaną kwotę, czym działał na szkodę H. K.

- w dniu 2 czerwca 2005r. we W. doprowadził W. G. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci samochodu m-ki L. (...) o nr rej. (...), wartości 5000 zł ten sposób, że zawarł z nim umowę komisu (...) na sprzedaż w/w pojazdu , po czym samochód ten sprzedał przywłaszczając sobie uzyskaną kwotę czym działał na szkodę W. G.;

- w dniu 05 czerwca 2005r. we W. doprowadził J. B. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci samochodu m-ki O. (...) o nr rej (...) , wartości 28.500 zł ten sposób, że zawarł z nią umowę komisu (...) na sprzedaż w/w pojazdu , po czym samochód ten sprzedał przywłaszczając sobie uzyskaną kwotę czym działał na szkodę J. B.;

- w dniu 10 czerwca 2005r. w W. doprowadził A. Ł. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci samochodu m-ki O. (...) o nr rej (...) , wartości 3000 zł ten sposób, że zawarł z nim umowę komisu (...) na sprzedaż w/w pojazdu , po czym samochód ten sprzedał przywłaszczając sobie uzyskaną kwotę czym działał na szkodę A. Ł.;

- w dniu 16 czerwca 2005r. we W. doprowadził M. N. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci samochodu m-ki C. (...) o nr rej (...), wartości 5300 zł ten sposób, że zawarł z nim umowę komisu (...) na sprzedaż w/w pojazdu, po czym samochód ten sprzedał przywłaszczając sobie uzyskaną kwotę czym działał na szkodę M. N.

przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w pkt 1

Tj. o czyn z art. 286§1kk w zw. z art. 64§1kk i w zw. z art. 12kk

III w okresie od 05 lipca 2005r. do 15 lipca we W. działając w warunkach przestępstwa ciągłego trzykrotnie formułował wobec H. K. groźby karalne uszkodzenia ciała i pozbawienia życia , przy czym groźby te wzbudziły u pokrzywdzonego uzasadnioną obawę ich spełnienia

Tj. o czyn z art. 190§1kk w zw. z art 12kk

IV w dniu 2 lutego 2006r we W. , w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził (...) Bank S.A. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 18.101,70 w ten sposób, że nie mając zamiaru wywiązania się ze zobowiązania zawarł umowę kredytową nr (...) na zakup samochodu m-ki F. (...), po czym samochód ten oddał w rozliczeniu za zakupiony przez siebie samochód m-ki B. (...) nie spłacając rat kredytowych, czym działał na szkodę (...) Bank S.A. przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w pkt I

Tj. o czyn za art. 286§1kk w zw. z art. 64§1kk

V w dniu 9 lutego 2006r. we W. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził (...) Bank S.A. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 6.788,14 zł w ten sposób, że nie mając zamiaru wywiązania się ze zobowiązania zawarł umowę kredytową nr (...) na zakup samochodu m-ki C. (...), po czym użytkował powyższy pojazd nie spłacając rat kredytowych, czym działał na szkodę (...) Bank S.A. przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w pkt I

Tj. o czyn za art. 286§1kk w zw. z art. 64§1kk

VI w dniu 21 marca 2006r. we W., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej wspólnie i w porozumieniu z A. J., kierował wykonaniem czynu zabronionego przez R. W. w taki sposób, że skontaktował go z właścicielką firmy (...), przygotował dokumenty kredytowe i wiedząc, że nie ma on zdolności kredytowej polecił mu za jej pośrednictwem zawrzeć z (...) Bank S.A. umowę kredytową nr (...) na zakup samochodu marki O. (...) i złożyć nieprawdziwe oświadczenie o zatrudnieniu w firmie (...) doprowadzając (...) Bank SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 16470,59 zł, czym działał na szkodę w/w banku

przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w pkt. I

Tj. o czyn z art. 18§1kk w zw. z art. 286§1kk i art. 297§1kk w zw. z art. 11§2kk w zw. z art. 64§1kk

VII w dniu 24 marca 2006r. we W. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wspólnie i w porozumieniu z A. J. i K. S. kierował wykonaniem czynu zabronionego przez R. J. w taki sposób, że skontaktował go z właścicielką firmy (...) i wiedząc, że nie ma on zdolności kredytowej polecił mu za pośrednictwem A. J. zawrzeć z (...) Bank S.A. umowę kredytową nr (...) w na zakup samochodu marki S. (...) składając nieprawdziwe oświadczenie o zatrudnieniu w Agencji (...) doprowadzając (...) Bank SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 7.976,88 zł, czym działał na szkodę w/w banku, przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w pkt. I

Tj. o czyn z art. 18§1kk w zw. z art. 286§1kk i art. 297§1kk w zw. z art. 11§2kk w zw. z art. 64§1kk

VIII w dniu 21 kwietnia 2006r. we W. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (...) Bank S.A. w L. w kwocie 7174,26 zł w ten sposób że w placówce handlowej (...) S.c. M. K. i K. W. ul. (...) zawarł umowę kredytu nr (...) na zakup telewizora marki (...) oraz umowę kredytu nr (...) na zakup laptopa marki A. a następnie zbył powierzony sprzęt nie mając zamiaru wywiązania się ze zobowiązania przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w pkt I

Tj. o czyn z art. 286§1k1k i art. 297§1kk w zw. z art. 11§2kk w zw. z art. 64§1kk

IX w dniu 05 maja 2006r. we W. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej wspólnie i w porozumieniu z A. J., Z. Z. przy udziale B. W. i W. P., kierował wykonaniem czynu zabronionego przez J. F. w taki sposób, że skontaktował ją z właścicielką firmy (...), przygotował dokumenty kredytowe i wiedząc, że nie ma ona zdolności kredytowej polecił mu za pośrednictwem A. J. zawrzeć z (...) Bank S.A. umowę kredytową nr (...) w na zakup samochodu marki H. (...) i złożyć nieprawdziwe oświadczenie o zatrudnieniu w firmie (...) oraz podrobione prawo jazdy doprowadzając (...) Bank SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 11.411,77 zł, czym działał na szkodę w/w banku , przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w pkt. I

Tj. o czyn z art. 18§1kk w zw. z art. 286§1kk i art. 297§1kk i art. 270§1kk w zw. z art. 11§2kk w zw. z art. 64§1kk

X w dniu 9 maja 2006r. we W. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej wspólnie i w porozumieniu z A. J., Z. Z. przy udziale B. W. i W. P., kierował wykonaniem czynu zabronionego przez P. K. w taki sposób, że skontaktował go z właścicielką firmy (...), przygotował dokumenty kredytowe i wiedząc ze nie ma on zdolności kredytowej polecił mu za pośrednictwem A. J. zawrzeć z (...) Bank S.A. umowę kredytową nr (...) na zakup samochodu marki N. (...) i złożyć nieprawdziwe oświadczenie o zatrudnieniu w firmie (...) doprowadzając (...) Bank SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 8.817,87 zł, czym działał na szkodę w/w banku, przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w pkt. I

Tj. o czyn z art. 18§1kk w zw. z art. 286§1kk i art. 297§1kk w zw. z art. 11§2kk w zw. z art. 64§1kk

XI w dniu 18 maja 2006r. we W. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej wspólnie i w porozumieniu z A. J., kierował wykonaniem czynu zabronionego przez K. K. w taki sposób, że skontaktował go z właścicielką firmy (...), przygotował dokumenty kredytowe i wiedząc, że nie ma ona zdolności kredytowej polecił mu za pośrednictwem A. J. zawrzeć z (...) Bank S.A. umowę kredytową nr (...) na zakup samochodu marki V. (...) i złożyć nieprawdziwe oświadczenie o zatrudnieniu w firmie (...).P.C. R. B. oraz podrobione prawo jazdy doprowadzając (...) Bank SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 21 176,46 zł, czym działał na szkodę w/w banku, przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w pkt. I

Tj. o czyn z art. 18§1kk w zw. z art. 286§1kk i art. 297§1kk i art. 270§1kk w zw. z art. 11§2kk w zw. z art. 64§1kk

XII w dniu 1 czerwca 2006r. we W. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej wspólnie i w porozumieniu z A. J., Z. Z. przy udziale B. W. i W. P., kierował wykonaniem czynu zabronionego przez A. K. w taki sposób, że skontaktował go z właścicielką firmy (...), przygotował dokumenty kredytowe i wiedząc, że nie ma ona zdolności kredytowej polecił mu za pośrednictwem A. J. zawrzeć z (...) Bank S.A. umowę kredytową nr (...) na zakup samochodu marki D. (...) złożyć nieprawdziwe oświadczenie o zatrudnieniu w firmie (...) doprowadzając (...) Bank SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie, 12.470,59 zł, czym działał na szkodę w/w banku , przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w pkt. I

Tj. o czyn z art. 18§1kk w zw. z art. 286§1kk i art. 297§1kk w zw. z art. 11§2kk w zw. z art. 64§1kk

XIII w dniu 06 czerwca 2006r. we W. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej wspólnie i w porozumieniu z A. J., K. K., A. M. przy udziale W. P., kierował wykonaniem czynu zabronionego przez M. M. (1) w taki sposób, że skontaktował ją z właścicielką firmy (...), przygotował dokumenty kredytowe i wiedząc, że nie ma ona zdolności kredytowej polecił mu za pośrednictwem A. J. zawrzeć z (...) Bank S.A. umowę kredytową nr (...) w na zakup samochodu marki S. (...) i złożyć nieprawdziwe oświadczenie o zatrudnieniu w Firmie (...) oraz sfałszowane prawo jazdy nr (...) doprowadzając (...) Bank SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 10.823,53 zł, czym działał na szkodę w/w banku, przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w pkt. I

Tj. o czyn z art. 18§1kk w zw. z art. 286§1kk i art. 297§1kk i art. 270§1kk w zw. z art. 11§2kk w zw. z art. 64§1kk

XIV w dniu 28 czerwca 2006r. we W. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej wspólnie i w porozumieniu z A. J., K. K., przy udziale W. P. i A. M., kierował wykonaniem czynu zabronionego przez M. M. (1) w taki sposób, że skontaktował ją z właścicielką firmy (...), przygotował dokumenty kredytowe i wiedząc, że nie ma ona zdolności kredytowej polecił mu za pośrednictwem A. J. zawrzeć z umowę kredytową nr (...)/ (...) w na zakup samochodu marki F. (...) złożyć nieprawdziwe oświadczenie o zatrudnieniu w Firmie (...) doprowadzając (...) Bank SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 6585,81 zł, czym działał na szkodę w/w banku, przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w pkt. I

Tj. o czyn z art. 18§1kk w zw. z art. 286§1kk i art. 297§1kk w zw. z art. 11§2kk w zw. z art. 64§1kk

XV w dniu 27 lipca 2006r. we W. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej wspólnie i w porozumieniu z A. J., K. S., G. S. (1) kierował wykonaniem czynu zabronionego przez B. K. (1) w taki sposób, że skontaktował go z właścicielką firmy (...), przygotował dokumenty kredytowe i wiedząc, że nie ma on zdolności kredytowej polecił mu za pośrednictwem A. J. zawrzeć z G. Bank umowę kredytową nr (...) w na zakup samochodu marki V. (...) złożyć nieprawdziwe oświadczenie o zatrudnieniu w (...), doprowadzając (...) Bank SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 26.500 zł, czym działał na szkodę w/w banku , przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w pkt. I

Tj. o czyn z art. 18§1kk w zw. z art. 286§1kk i art. 297§1kk w zw. z art. 11§2kk w zw. z art. 64§1kk

XVI w dniu 16 sierpnia 2006r. we W. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej wspólnie i w porozumieniu z A. J., kierował wykonaniem czynu zabronionego przez T. K. w taki sposób, że skontaktował go z właścicielką firmy (...), przygotował dokumenty kredytowe i wiedząc, że nie ma on zdolności kredytowej polecił mu za pośrednictwem A. J. zawrzeć z (...) Bank S.A. umowę kredytową nr (...) w na zakup samochodu marki B. (...) i złożyć nieprawdziwe oświadczenie o zatrudnieniu w firmie (...), doprowadzając (...) Bank S.A. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 12.588,23 zł, czym działał na szkodę w/w banku, przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w pkt. I

Tj. o czyn z art. 18§1kk w zw. z art. 286§1kk i art. 297§1kk w zw. z art. 11§2kk w zw. z art. 64§1kk

XVII w dniu 1 września 2006r. we W. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej kierował wykonaniem czynu zabronionego przez Ł. J. w taki sposób, że skontaktował go z właścicielką firmy (...) i wiedząc, że nie ma on zdolności kredytowej polecił mu za pośrednictwem A. J. zawrzeć z (...) Bank S.A. umowę kredytową nr (...) w na zakup samochodu marki C. (...) i złożyć nieprawdziwe oświadczenie o zatrudnieniu w Pizzerii L. we W. doprowadzając (...) Bank SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 11.449,54 zł, czym działał na szkodę w/w banku, przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w pkt. I

Tj. o czyn z art. 18§1kk w zw. z art. 286§1kk i art. 297§1kk w zw. z art. 11§2kk w zw. z art. 64§1kk

XVIII w dniu 14 grudnia 2006r. we W. doprowadził Z. Ż. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci samochodu m-ki D. (...) rej (...) wartości 5.000 zł w ten sposób, że zawarł z nią umowę komisu (...) na sprzedaż w/w pojazdu po czym samochód ten sprzedał przywłaszczając sobie uzyskaną kwotę czym działał na szkodę Z. Ż. przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w pkt I

Tj. o czyn z art. 286§1kk w zw. z art. 64§1kk

XIX w dniu 18 grudnia 2006r. we W. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej kierował wykonaniem czynu zabronionego przez P. Ł. w taki sposób, że przygotował dokumentu kredytowe na jego nazwisko i wiedząc, że nie ma on zdolności kredytowej polecił mu zawrzeć z (...) Bank S.A. umowę kredytową (...) w na zakup samochodu marki F. (...) doprowadzając (...) Bank SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 44.275,00 zł, czym działał na szkodę w/w banku, przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w pkt. I

Tj. o czyn z art. 18§1kk w zw. z art. 286§1kk i art. 297§1kk w zw. z art. 11§2kk w zw. z art. 64§1kk

XX w dniu 19 lutego 2007r. we W. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził M. S. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci samochodu m-ki B. (...) wartości 40.000 zł w ten sposób, że nie mając zamiaru wywiązania się ze zobowiązania zawarł z nią jako właściciel firmy (...) umowę komisu na sprzedaż w/w pojazdu, po czym samochód ten sprzedał za cenę 40.000 zł przywłaszczając sobie uzyskaną kwotę, czym działał na szkodę M. S. (2), przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w pkt I

Tj. o czyn z art. 286§1 kk w zw. z art. 64§1kk

XXI w marcu 2007 r. we W. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził R. B. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 11.000 zł w ten sposób, że pod pozorem dostarczenia trzech samochodów m-ki O. (...) wyłudził od niego tytułem zaliczki w/w kwotę nie mając zamiaru wywiązać się z umowy czym działał na szkodę R. B. przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w pkt I

Tj. o czyn z art. 286§1kk w zw. z art. 64§1kk

XXII w okresie od 11 kwietnia 2007r. do 17 kwietnia 2007r. we W. , działając w warunkach czynu ciągłego w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził I. C. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w łącznej kwocie 6.500 zł w ten sposób, że pod pozorem sprzedaży samochodu osobowego m-ki F. (...) nr rej. (...) L przyjął tytułem zaliczki dwie wpłaty w kwotach 5000 zł i 1500 zł nie mając zamiaru wywiązać się z umowy czym działał na szkodę I. C. przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w pkt I

Tj. o czyn z art. 286§1kk w zw. z art. 12kk w zw. z art. 64§1kk

XXIII w okresie od 30 marca 2007r. do 17 kwietnia w K. działając w warunkach czynu ciągłego w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził M. M. (2) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w łącznej kwocie 41.500 zł w ten sposób, że pod pozorem sprzedaży wyłudził od niego trzy samochody osobowe nie mając zamiaru wywiązać się z umowy czym działa na szkodę M. M. (2) tj.

- w dniu 30 marca 2007r. wyłudził samochód marki O. (...) nr rej (...) R wartości 19.000 zł / nr faktury (...);

- w dniu 3 kwietnia 2007 wyłudził samochód marki P. nr rej (...) wartości 11.500 zł / nr faktury (...);

- w dniu 17 kwietnia 2007 wyłudził samochód marki P. nr rej (...) L wartości 11.000 zł / nr faktury (...);

przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w pkt I

Tj. o czyn z art. 286§1kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 64§1kk

XXIV w dniu 27 marca 2007r. we W. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej kierował wykonaniem czynu zabronionego przez R. K. (2) w taki sposób, że przygotował dokumenty kredytowe na jego nazwisko wiedząc, że nie ma on zdolności kredytowej polecił mu zawrzeć z (...) Bank SA umowę kredytową nr (...) na zakup samochodu marki R. (...) po czym samochód ten sprzedał w imieniu R. K. (2) przywłaszczając sobie uzyskaną doprowadzając (...) Bank SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 27.950,82 zł, czym działał na szkodę w/w banku, przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w pkt. I

Tj. o czyn z art. 18§1kk w zw. z art. 286§1kk w zw. z art. 64§1kk

XXV w dniu 10 maja 2007r. we W. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził B. K. (2) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 4.700 zł w ten sposób , że pod pozorem sprowadzenia z za granicy samochodu m-ki T. wyłudził od niego tytułem zaliczki w/w kwotę nie mając zamiaru wywiązać się z umowy, czym działał na szkodę B. K. (2), przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w pkt. I

Tj. o czyn z art. 286§1kk w zw. z art. 64§1kk

XXVI w dniu 15 maja 2007 r. we W. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził R. B. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 12.500 zł w ten sposób , że nie mając zamiaru wywiązania się z umowy pod pozorem dalszej odsprzedaży wyłudził od niego samochód m-ki P. (...) nr rej (...) J, po czym samochód ten sprzedał przywłaszczając sobie uzyskaną kwotę, czym działał na szkodę R. B., przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w pkt I

Tj. o czyn z art. 286§1kk w zw. z art. 64§1kk

G. S. (1) został oskarżony o to, że :

XL w dniu 27 lipca 2006r. we W. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej wspólnie i w porozumieniu z A. B. (1), A. J. kierował wykonaniem czynu zabronionego przez B. K. (1) w taki sposób, że wiedząc, że nie ma on zdolności kredytowej polecił mu za pośrednictwem A. J. zawrzeć z G. Bank umowę kredytową nr (...) na zakup samochodu marki V. (...) złożyć nieprawdziwe oświadczenia o zatrudnieniu w (...) Szpitalu (...) doprowadzając (...) Bank SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 26.500 zł czym działał na szkodę w/w banku’

Tj. o czyn z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

A. M. został oskarżony o to, że :

XLVI w dniu 06 czerwca 2006r. we W. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej będąc kierowanym przez A. B. (1) działającego wspólnie i w porozumieniu z A. J., K. K., M. M. (1) przy udziale W. P. doprowadził (...) Bank S.A. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 10.823,53 zł w ten sposób, iż nie mając zamiaru wywiązania się ze zobowiązania zawarł wspólnie z M. M. (1) umowę kredytową nr (...) na zakup samochodu marki S. (...) czym działał na szkodę w/w banku

Tj. o czyn z art. 286§1kk i art. 297§1kk i art. 270§1kk w zw. z art. 11§2 kk

Sąd Okręgowy w Opolu wyrokiem z dnia 21 maja 2012 r. (sygnatura akt III K 33/09) rozstrzygnął:

Uznał oskarżonego A. B. (1) za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów opisanych w pkt I, II, IV, V, XVIII, XX, XXI, XXII, XXIII, XXV, XXVI części wstępnej wyroku, stanowiących występki z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk i art. 286 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk i art. 12 kk, popełnione w warunkach ciągu przestępstw, o których mowa w art. 91 § 1 kk i za to na podstawie art. 286 § 1 kk w zw. z art. 91 § 1 kk wymierzył mu karę 3 (trzech) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

Uznał oskarżonego A. B. (1) za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów opisanych w pkt VI, VII, X, XII, XIV, XV, XVI, XVII, XIX, części wstępnej wyroku, stanowiących występki z art. 18 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i art. 297 § 1 kk przy zast. art. 11 § 2 kk i art. 64 § 1 kk popełnione w warunkach ciągu przestępstw, o których mowa w art. 91 § 1 kk i za to na podstawie art. 18 § 1 kk i art. 286 § 1 kk przy zast. art. 11 § 3 kk i art. 91 § 1 kk wymierzył mu karę 4 (czterech) lat pozbawienia wolności;

Uznał oskarżonego A. B. (1) za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów opisanych w pkt IX, XI, XIII, części wstępnej wyroku, stanowiących występki z art. 18 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk, art. 270 § 1 kk i art. 297 § 1 kk przy zast. art. 11 § 2 kk i art. 64 § 1 kk popełnione w warunkach ciągu przestępstw, o których mowa w art. 91 § 1 kk i za to na podstawie art. 18 § 1 kk i art. 286 § 1 kk przy zast. art. 11 § 3 kk i art. 91§ 1 kk wymierzył mu karę 3 (trzech) lat pozbawienia wolności;

Uznał oskarżonego A. B. (1) za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w pkt VIII, części wstępnej wyroku, stanowiącego występek z art. 286 § 1 kk i art. 297 § 1 kk przy zast. art. 11 § 2 kk i art. 64 § 1 kk i za to na podstawie art. 286 § 1 kk przy zast. art. 11 § 3 kk wymierzył mu karę 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

Uznał oskarżonego A. B. (1) za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w pkt XXIV części wstępnej wyroku, stanowiącego występek z art. 18 § 1 kk i art. 286 § 1 kk przy zast. art. 64 § 1 kk i za to na podstawie art. 286 § 1 kk wymierzył mu karę 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

Na podstawie art. 91 § 2 kk za wyżej wymienione a zbiegające się przestępstwa i ciągi przestępstw wymierzył oskarżonemu A. B. (1) karę łączną 6 (sześciu) lat pozbawienia wolności;

Uniewinnił oskarżonego A. B. (1) od popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w pkt. III części wstępnej wyroku, kosztami w tej części na podstawie art. 630 kpk obciążył Skarb Państwa;

Na podstawie art. 46 § 1 kk orzekł wobec oskarżonego A. B. (1) środek karny w postaci obowiązku naprawienia części szkód wyrządzonych przestępstwami przez zapłatę na rzecz pokrzywdzonych:

M. S. (1) kwoty 40.000 zł (czterdzieści tysięcy złotych);

R. B. kwoty 23.500 zł (dwadzieścia trzy tysiące pięćset złotych 00/100);

(...) Bank S.A. kwoty 27.829,40 (dwadzieścia siedem tysięcy osiemset dwadzieścia dziewięć złotych 40/100);

Na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej łącznej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu A. B. (1) okresy jego zatrzymania i tymczasowego aresztowania od dnia 23 maja 2007r. do dnia 10 lutego 2008r.

Uznał oskarżonego G. S. (1) za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w pkt XL części wstępnej wyroku, stanowiącego występek z art. 18 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i art. 297 § 1 kk przy zast. art. 11 § 2 kk i za to na podstawie art. 18 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk przy zast. art. 11 § 3 kk wymierzył mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności, wykonanie której na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk art. 70 § 1 pkt 1 kk warunkowo zawiesił na okres próby lat 2 (dwóch);

Na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu G. S. (1) okresy jego zatrzymania i tymczasowego aresztowania od dnia 30 maja 2007r. do dnia 19 grudnia 2007r.

Uznał oskarżonego A. M. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, opisanego w pkt XLVI części wstępnej wyroku z tą zmianą, iż po słowach „zobowiązania” w miejsce sformułowania „zawarł wspólnie z M. M. (1)” wprowadza sformułowanie „zawarł wspólnie z M. M. (1) na podstawie złożonego przez nią nieprawdziwego oświadczenia o zatrudnieniu w firmie (...) oraz sfałszowanego prawa jazdy nr (...)” a po słowach „w/w banku” dodaje sformułowanie „przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa będąc uprzednio karany m.in. wyrokiem Sądu Rejonowego w Brzegu z dnia 5 grudnia 1997r., sygn. II K 465/97 za przestępstwa z art. 210 § 1 dkk, art. 209 dkk i inne na karę łączną 3 lat pozbawienia wolności, którą odbywał od dnia 30 kwietnia 1997r. do dnia 5 grudnia 1997r., od 2 kwietnia 1998r. do dnia 323 maja 2000r. oraz od dnia 13 października 2003r. do 17 stycznia 2004r.”, stanowiącego występek z art. 286 § 1kk i art. 297 § 1kk i art. 270 § 1kk w zw. z art. 11 § 2 kk przy zast. art. 64 § 1 kk i za to na podstawie art. 286 § 1 kk przy zast. art. 11 § 3 kk wymierzył mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności;

Na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu A. M. jego i tymczasowe aresztowanie od dnia 16 lutego 2011r. do dnia 10 marca 2011r.

Na podstawie art. 29 ust 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 roku Prawo o adwokaturze zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. C. G. kwotę 1918,80 zł (jeden tysiąc dziewięćset osiemnaście złotych 80/100) tytułem udzielonej oskarżonemu A. M., a nieopłaconej obrony z urzędu, w tym podatek VAT;

Na podstawie art. 627 kpk zasądził od oskarżonego A. B. (1) na rzecz pokrzywdzonego R. B. kwotę 600 złotych tytułem zwrotu wydatków na pełnomocnika z wyboru poniesionych przez oskarżyciela posiłkowego;

Oskarżonych: A. B. (1), A. M. i G. S. (1) zwolniono od obowiązku uiszczenia opłat sądowych.

Z wyrokiem tym nie pogodzili się oskarżeni: A. B. (1), A. M. i G. S. (1), w których imieniu apelacje wnieśli obrońcy.

Obrońca oskarżonego A. B. (2) zaskarżył wyrok w całości (co dotyczy części skazującej, a zatem za wyjątkiem punktu 7 części rozstrzygającej) i zarzucił:

1. obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść wyroku, a w szczególności art. 6 i 78 § 1 k.p.k. poprzez nie rozpoznanie wniosku oskarżonego o wyznaczenie mu obrońcy z urzędu i tym samym pozbawienie go prawa do obrony tj. korzystania z pomocy obrońcy, co niewątpliwie miało wpływ na treść orzeczenia.

2. naruszenie przepisów postępowania tj. art. 5 § 2 i § 7 k.p.k. poprzez:

- rozstrzygnięcie na niekorzyść oskarżonego istotnych wątpliwości w sprawie w postaci braku dokumentów, które nie zostały pomimo zgłoszonego przez oskarżonego wniosku zabezpieczone w sprawie, a które częściowo w miarę ich pozyskiwania oskarżony przedkładał sądowi,

- nieuwzględnienie zgłoszonych przez oskarżonego na ostatniej rozprawie dowodów w postaci dokumentów, które ostatecznie oskarżony przedłożył jako załącznik do swojego końcowego wystąpienia.

Podnosząc te zarzuty obrońca wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Obrońca oskarżonego A. M. zaskarżył wyrok w całości i zarzucił:

1. obrazę przepisów prawa materialnego w postaci art. 64 § 1 k.k. polegającą na przyjęciu, że A. M. przypisanego mu przestępstwa dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa z art. 64 § 1 k.k., w sytuacji niemożności zastosowania w/w przepisu wobec faktu, iż wymieniony w ciągu 5 lat przed popełnieniem zarzucanego mu czynu nie odbył kary 6 miesięcy pozbawienia wolności, lecz jedynie karę pozbawienia wolności w wymiarze 3 miesięcy i 4 dni.

2. obrazę przepisów prawa procesowego, która miała wpływ na treść skarżonego orzeczenia w postaci:

- obrazy art. 7 k.p.k. w zw. z art. 2 § 2 k.p.k. polegającej na przekroczeniu dyrektywy swobodnej oceny dowodów wskutek nieuwzględnienia wszystkich okoliczności istotnych dla prawidłowego rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, a w szczególności okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonego, następstwem której było błędne ustalenie faktów przyjętych za podstawę skarżonego wyroku, skutkującą nietrafnym stosowaniem prawa materialnego, poprzez przypisanie oskarżonemu sprawstwa występku z art. 286 § 1 k.k. i 297 §1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. przy zast. art. 64 § 1 k.k.

- obrazy art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. – poprzez zbiorcze powołanie dowodów w uzasadnieniu skarżonego judykatu, bez ich indywidualnego wyodrębnienia w odniesieniu do konkretnych faktów dotyczących oskarżonego A. M., co uniemożliwia ustalanie na podstawie których dowodów Sąd ustalił (lub nie ustalił) poszczególne fakty składające się na podstawę faktyczną skarżonego wyroku.

3. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wydania skarżonego wyroku, mający wpływ na jego treść, polegający na przyjęciu, że oskarżony dopuścił się występku z art. 286 § 1 k.k. i 297 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. przy zast. art. 64 § 1 k.k., wskutek:

a) wadliwego ustalenia, że „Oskarżony miał wiedzę o posłużeniu się przez M. M. (1) nieprawdziwym oświadczeniem o zatrudnieniu i sfałszowanym prawem jazdy”, oraz że w konsekwencji „oskarżony działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej”, podczas gdy w toku postępowania nie przeprowadzono żadnego dowodu potwierdzającego ewentualną wiedzę oskarżonego o sfałszowaniu jakiegokolwiek dokumentu (brak dowodowy), jak również wiedzę o posłużeniu się sfałszowanym dokumentem przez M. M. (1), tym bardziej, że w momencie zawierania umowy kredytu oskarżony nie zamieszkiwał z w/wymienioną, albowiem nie byli oni już w tej dacie małżeństwem i aktualnej wiedzy o posiadanych przez nią in tempore crimen dokumentach – którymi się następnie posłużyła – nie mógł posiadać.

b) przyjęcia sprawstwa w/w przestępstwa, pomimo, iż na obiektywną zasadność przypisania zarzucanych oskarżonemu zachowań Sąd a quo nie przeprowadził żadnego dowodu.

Podnosząc te zarzuty obrońca wniósł o uchylenie wyroku co do A. M. w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Obrońca oskarżonego G. S. (1) zaskarżył wyrok w całości i zarzucił:

1. mogącą mieć wpływ na treść wyroku obrazę przepisów postępowania, a w szczególności art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. polegającą na niewyjaśnieniu w sposób dostateczny w uzasadnieniu wyroku jego podstawy faktycznej, a w szczególności jakie działania oskarżonego świadczą o popełnieniu przez niego zarzucanego mu czynu oraz art. 7 k.p.k. w zw. z art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. polegająca na dowolnym przyjęciu, że B. K. (1) przekazał oskarżonemu G. S. (1) dokumenty dotyczące umowy kredytowej i sprzedaży samochodu.

2. mogący mieć wpływ na treść wyroku błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że oskarżony popełnił zarzucany mu czyn, choć prawidłowa ocena stanu faktycznego prowadzi do wniosku przeciwnego.

Podnosząc te zarzuty obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie G. S. (1) od popełnienia zarzucanego mu czynu albo uchylenie zaskarżonego wyroku w stosunku do oskarżonego G. S. (1) i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Opolu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego A. B. (1) jest zasadna, natomiast apelacje obrońców oskarżonych A. M. i G. S. (2) są niezasadne i dlatego nie mogą być uwzględnione.

I

Co do apelacji obrońcy oskarżonego A. B. (1).

Z akt spawy wiadomo, że oskarżony A. B. (1) miał obrońcę z wyboru w postępowaniu przygotowawczym. Po wniesieniu aktu oskarżenia do Sądu Okręgowego w Opolu (4 sierpnia 2008 roku), w dniu 27 sierpnia 2009 roku wpłynęło do Sądu Okręgowego pismo adw. R. M., z którego wynika, że z dniem 18 sierpnia 2009 roku wypowiedział on stosunek obrończy oskarżonemu A. B. (1) (karta 5318 akt).

Następnie oskarżony, jak wynika z protokołu rozprawy głównej (karta 6622 akt), przekazał Sądowi Okręgowemu pismo (karta 6615 akt), w którym m.in. – wskazując na swoją wcześniej udokumentowaną ciężką sytuację materialną spowodowaną wypadkiem w 2007 r., leczeniem skutków tego wypadku – wniósł o udzielenie mojej osobie pomocy prawnej w postaci obrońcy z urzędu. W piśmie tym oskarżony A. B. (1) stwierdza, że bez pomocy obrońcy po prostu nie jest w stanie należycie się bronić. Posiada dokumentację, jak i zeznania świadków wielokrotnie oddalające stawiane mojej osobie zarzuty, których nie jest w stanie należycie przed tut. Sądem przedłożyć bez pomocy obrońcy.

Wniosek oskarżonego o wyznaczenie obrońcy z urzędu w ogóle nie został przez Sąd Okręgowy rozpoznany, jak też nie pouczono oskarżonego o ewentualnej konieczności dodatkowego udokumentowania wniosku (obowiązek wynikający z art. 16 § 2 k.p.k., z konsekwencjami procesowymi określonymi w art. 16 § 1 k.p.k.).

W takim układzie procesowym, w dniu 21 maja 2012 roku, zapadł zaskarżony wyrok.

Oskarżony A. B. (1), w dniu 10 stycznia 2013 roku, ustanowił obrońcę z wyboru (karta 6979 akt), który sporządził w imieniu oskarżonego apelację.

Nie ulega wątpliwości, że w piśmie z dnia 19 marca 2012 roku oskarżony wskazał na przesłankę uzasadniającą prośbę, która stanowi samodzielną ustawową podstawę do wyznaczenia obrońcy z urzędu. Oskarżony uzasadnił bowiem swoją prośbę niemożnością poniesienia kosztów obrony (art. 78 § 1 k.p.k.).

Wniosek oskarżonego, mimo że znajdował się w aktach sprawy, co więcej –Sąd Okręgowy zapoznał się z nim podczas rozprawy głównej, w ogóle nie był przedmiotem rozważań Sądu rozpoznającego sprawę. Tymczasem był on jednocześnie, co należy tutaj podkreślić, wnioskiem dowodowym o doniosłym znaczeniu dla ustalenia odpowiedzialności oskarżonego.

Oskarżony jednoznacznie dał do zrozumienia, że nie radzi sobie z samodzielnym występowaniem w sprawie, a co najmniej oczekuje od Sądu dalej idących wyjaśnień odnośnie do swojej sytuacji procesowej. Sąd Okręgowy takich informacji oskarżonemu nie udzielił. Tym samym Sąd ten naruszył zasadę informowania stron o ich sytuacji procesowej wyrażoną w art. 16 § 2 k.p.k., której funkcjonowanie jest związane z dyrektywą lojalności wobec stron i innych uczestników postępowania, a przez to także z prawem do rzetelnego procesu wyrażoną w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP i art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (tak również wyrok Sądu Najwyższego z 10 sierpnia 2006 r. w sprawie III KK 457/05, R-OSNKW 2006, poz. 1553). Pouczenie to ma co prawda charakter względny, ale jego brak, w sytuacji, gdy w świetle okoliczności sprawy było ono nieodzowne, wywołuje takie same konsekwencje jak brak pouczenia obowiązkowego. A tak właśnie należy ocenić sytuację zaistniałą w niniejszej sprawie.

W analogicznej sytuacji Sąd Najwyższy stwierdził, że: "wobec unormowania art. 78 § 1 k.p.k. oczywiste jest, że to obowiązkiem oskarżonego jest należyte wykazanie, że nie jest w stanie ponieść kosztów obrony bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie. Jednakże o tym obowiązku i sposobach wykazania trzeba go pouczyć, do czego zobowiązuje przepis art. 16 § 2 k.p.k., z konsekwencjami procesowymi określonymi w art. 16 § 1 k.p.k. Należało wskazać możliwość uzyskania zaświadczenia o stanie majątkowym i dochodach z urzędu gminy właściwej dla miejsca zamieszkania, stosownego zaświadczenia z urzędu pracy itd. Gdyby oskarżony takich dowodów nie przedstawił, to wówczas, co oczywiste, byłyby podstawy do ustalenia, że nie wykazał, iż nie jest w stanie ponieść kosztów obrony bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie" (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 kwietnia 2006 r. w sprawie II KK 234/05, R-OSNKW 2006, poz. 820).

Jest najzupełniej oczywiste, że Sąd Apelacyjny nie może zaaprobować postępowania przed Sądem I instancji wówczas, kiedy Sąd Okręgowy w ogóle nie rozpoznał wniosku oskarżonego o wyznaczenie obrońcy z urzędu, ani nie pouczył go o konieczności wykazania, że nie jest w stanie ponieść kosztów obrony bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie, a nadto nie rozpoznał wniosku dowodowego i nie przeprowadził wskazanych w nich dowodów, które mogły mieć znaczenie dla odpowiedzialności karnej oskarżonego. Dlatego nie nasuwa wątpliwości istnienie wpływu tego uchybienia na zapadły w sprawie oskarżonego wyrok, co samo w sobie przesądza o skuteczności apelacji obrońcy oskarżonego A. B. (1).

Przy ponownym rozpoznawaniu sprawy, o ile oskarżony nie będzie miał obrońcy z wyboru i podtrzyma swój wniosek o wyznaczenie obrońcy z urzędu, zechce Sąd Okręgowy w pierwszej kolejności ten wniosek rozpoznać. Sąd powinien przy tym ocenić, czy dostarczone przez oskarżonego dokumenty są wystarczające do podjęcia decyzji w tym przedmiocie, czy też za takie nie uchodzą. Należy wówczas wskazać oskarżonemu możliwość uzyskania brakujących. Poza zwykłą starannością, przy ponownym rozpoznaniu tej sprawy, niezbędne jest także rozpoznanie wniosku dowodowego oskarżonego (karta 6615 akt) i rozstrzygnięcie o jego uwzględnieniu albo nieuwzględnieniu. Rzeczą Sądu Okręgowego będzie także zapoznanie się i ocena dokumentów, które oskarżony już dostarczył w załączeniu do swojego pisma z dnia 19 marca 2012 roku oraz na rozprawie głównej, o których mowa jest w protokole z dnia 21 maja 2012 roku (karta 6766 akt).

II

W apelacjach obrońców oskarżonych A. M. i G. S. (1) oraz pośrednio w pismach oskarżonego G. S. (1) zatytułowanych „Apelacja” (karty 6970 i 6972 akt) postawiono zarzut obrazy przepisów postępowania, która miała wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, a to: art. 2 § 2, art. 7, art. 410 i art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k.

Zarzut ten jest chybiony z następujących powodów.

Otóż Sąd I instancji, w odniesieniu do oskarżonych A. M. i G. S. (1), wykorzystał w toku rozprawy głównej wszelkie istniejące możliwości dowodowej weryfikacji tez aktu oskarżenia i twierdzeń obrony, w granicach niezbędnych dla ustalenia faktów istotnych dla rozstrzygnięcia kwestii sprawstwa, winy, kwalifikacji prawnej przypisanych czynów, a w końcowym rezultacie dla rozstrzygnięcia o prawnej odpowiedzialności każdego z oskarżonych.

W szczególności Sąd meriti przesłuchał w toku rozprawy oskarżonych, w zakresie w jakim zdecydowali się oni na złożenie wypowiedzi przed Sądem, odczytując w pozostałym zakresie wcześniej składane przez nich wyjaśnienia. W sposób nienaganny Sąd przeprowadził dowody z zeznań świadków, w wypadkach dostrzeganych rozbieżności w treści oświadczeń składanych na kolejnych etapach postępowania w sprawie, lub niepamięci szczegółów zdarzenia, odczytując protokoły wcześniej złożonych przez nich zeznań.

W tej sprawie miała także znaczenie bezpośredniość postępowania dowodowego na rozprawie głównej. Nie ulega wątpliwości, że zasada bezpośredniości odgrywa obok zasady swobodnej oceny dowodów rolę trudną do przecenienia. To właśnie Sąd pierwszej instancji dowody z wyjaśnień oskarżonych, a także z zeznań świadków, przeprowadził bezpośrednio na rozprawie głównej, miał bezpośredni z nimi kontakt w toku realizacji czynności dowodowych, oceniał złożone przez każdego z oskarżonych wyjaśnienia kierując się zarówno ich treścią, jak też własnymi spostrzeżeniami i wrażeniami wynikającymi z zachowania się osób przesłuchiwanych, ich reakcji mentalnych na zadawane pytania, postawy w toku realizowanej czynności przesłuchania i stosunku do tej czynności. To właśnie ten bezpośredni kontakt z osobami przesłuchiwanymi stwarzał właściwe warunki dla oceny wiarygodności składanych przez nich wyjaśnień i zeznań.

W wyczerpującym uzasadnieniu pisemnym wyroku, sporządzonym starannie i z dbałością o uwzględnienie i szczegółową analizę wszelkich faktów w sprawie istotnych, Sąd meriti poddał wszechstronnej analizie logicznej zebrane dowody, w sposób w pełni przekonywający oraz zgodny ze wskazaniami wiedzy i życiowego doświadczenia, przedstawiając, na jakich przesłankach faktycznych i prawnych oparł swoje własne przekonanie odnośnie wiarygodności tych dowodów, które Sąd włączył do faktycznej podstawy wyroku i dlaczego nie dał wiary pozostałym dowodom. Wnioski ocenne Sądu wyprowadzone zostały z całokształtu okoliczności ujawnionych podczas przewodu sądowego (art. 410 k.p.k.), zgodnie z dyrektywami prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.) i bezstronności (art. 4 k.p.k.); a tym samym nie wykraczają one poza granice ocen zakreślonych dyspozycją art. 7 k.p.k.

Zasadnym w tej sytuacji będzie przypomnienie utrwalonego od lat poglądu sformułowanego tak w doktrynie, jak też w judykaturze, że ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd meriti w toku rozprawy głównej mogą być skutecznie zakwestionowane, a ich poprawność zdyskwalifikowana, wtedy dopiero, gdyby w procesie dochodzenia do nich Sąd uchybił dyrektywom art. 7 k.p.k., pominął istotne w sprawie dowody, lub oparł się na dowodach na rozprawie nieujawnionych, sporządził uzasadnienie niezrozumiałe, nadmiernie lapidarne, wewnętrznie sprzeczne bądź sprzeczne z regułami logicznego rozumowania, wyłączające możliwość merytorycznej oceny kontrolno-odwoławczej. Zarzut przy tym obrazy przepisu art. 7 k.p.k. i w związku z tym dokonania błędnych ustaleń faktycznych może być skuteczny tylko wtedy, gdy skarżący wykaże, że sąd orzekający – oceniając dowody – naruszy zasady logicznego rozumowania, nie uwzględni przy ich ocenie wskazań wiedzy oraz doświadczenia życiowego. Ocena dowodów dokonana z zachowaniem wymienionych kryteriów pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k., gdy nadto sąd nie orzeknie, z obrazą art. 410 k.p.k. i art. 424 § 2 k.p.k. oraz nie uchybi dyrektywie art. 5 § 2 k.p.k. Tego rodzaju uchybień, tak w procesie dokonywania ustaleń faktycznych, jak też w odniesieniu do uzasadnienia wyroku Sądu meriti, sąd odwoławczy – jak wyżej wskazano – nie stwierdził i ich istnienia w żadnym stopniu nie uwiarygodnili skarżący.

Wbrew temu co wynika z apelacji dowody, które podlegały weryfikacji Sądu Okręgowego, ocenione zostały zgodnie z regułami swobody określonymi w art. 7 k.p.k., a swoje w tym względzie stanowisko Sąd ten w sposób należyty umotywował w pisemnym uzasadnieniu wyroku.

Zasada swobodnej oceny dowodów (art. 7 k.p.k.) nie daje podstaw do apriorycznego preferowania lub dyskwalifikowania jednych dowodów na rzecz drugich i to według klucza najkorzystniejszego dla oskarżonych. Mając na uwadze zasady prawa dowodowego o wartości dowodowej nie decyduje to czy poszczególne dowody są korzystne albo niekorzystne dla oskarżonych, ale treść każdego z dowodów konfrontowana z innymi dowodami. Istotne także jest, by - tak jak w przedmiotowej sprawie uczynił to Sąd Okręgowy - stanowisko takie zostało należycie i przekonująco uzasadnione, a ocena ta była wszechstronna i wnikliwa. Słusznie więc, bo zgodnie z tymi zasadami, postąpił Sąd Okręgowy, kiedy preferencjom tym nie uległ.

Odmienna ocena dowodów, korzystna dla oskarżonych, jest naturalnie prawem apelujących. Nie wynika z niej jednak samo przez się, by ocena dokonana w sprawie przez Sąd Okręgowy charakteryzowała się dowolnością.

Sąd orzekający ma prawo, a nawet obowiązek, oceniania wszystkich dowodów przeprowadzonych w sprawie. Wymóg, aby podstawę wyroku stanowił całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej (art. 410 k.p.k.), oznacza konieczność znajdowania się w polu uwagi sądu w chwili rozstrzygania wszystkich okoliczności. Nie chodzi zaś o to, aby orzeczenie zapadło na podstawie wykluczających się dowodów, bo jest to oczywiście niemożliwe. Sąd ma prawo oprzeć się na jednych dowodach, a pominąć inne, jeśli ich treść jest rozbieżna. W takiej sytuacji istota rozstrzygania polega na daniu priorytetu niektórym dowodom. Obowiązkiem sądu jest wówczas wskazanie, dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych (art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k.).

Z obowiązku tego Sąd Okręgowy wywiązał się należycie. Sąd ten bowiem wnikliwie analizował wszystkie wyjaśnienia każdego z oskarżonych oraz zeznania świadków i logicznie wykazał, które i dlaczego oraz w jakim zakresie są wiarygodne. Ocenę tę przeprowadzono z poszanowaniem zasady obiektywizmu, na podstawie wszechstronnej analizy całokształtu materiału dowodowego. Nie wykazuje ona błędów natury faktycznej (niezgodności z treścią dowodów) czy logicznej (błędności rozumowania i wnioskowania) i jest zgodna ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a więc w sposób odpowiadający zasadzie swobodnej oceny dowodów określonej w art. 7 k.p.k.

Ewentualne zastrzeżenia co do oceny wiarygodności konkretnego dowodu lub grupy dowodów rozstrzygane mogą być jedynie na płaszczyźnie utrzymania się przez sąd w granicach sędziowskiej swobody ocen, wynikającej z treści art. 7 k.p.k., lub też przekroczenia przez sąd tych granic i wkroczenia w sferę dowolności ocen, a tego w żadnej apelacji nie wykazano.

III

W apelacji obrońcy oskarżonego A. M. postawiono zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, który miał wpływ na treść zaskarżonego wyroku.

Zarzut ten jest całkowicie chybiony.

Wbrew temu, co wynika z apelacji w sprawie oskarżonego A. M. są wiarygodne dowody, które jednoznacznie wskazują na to, że oskarżony jest sprawcą przypisanego mu przestępstwa.

Otóż ustalenia faktyczne w tym względzie Sąd Okręgowy poczynił w oparciu przede wszystkim o wyjaśnienia oskarżonej M. M. (1). Z wyjaśnień tych, w szczególności zwartych na kartach 839-841, o których wiarygodności oskarżona zapewniła Sąd (karta 6195 akt), ewidentnie wynika, że w czerwcu 2006 roku oskarżona „jeszcze żyła ze swoim byłym mężem”, był on obecny podczas wszystkich rozmów związanych z przedmiotowym w tej sprawie procederem, sam też na ten temat rozmawiał zarówno z K. K., jak i z A. B. (1) oraz z W. P.. Oskarżeni wspólnie pojechali do W.. Tam – za wyjaśnieniami oskarżonej – na polecenie A. B. (1) oskarżona zrobiła zdjęcia do prawa jazdy, które A. B. (1) przyniósł po upływie paru godziny. Oskarżony A. M. nie mógł przecież nie wiedzieć, że jego ówczesna żona nigdy nie posiadała prawa jazdy. Oczywistym jest, że w takich okolicznościach nie sposób przyjąć, aby oskarżony nie wiedział, że prawo jazdy to jest po prostu sfałszowane. W końcu oskarżony A. M. podpisał wspólnie z oskarżoną w (...) Banku S.A. we W. umowę kredytową na zakup samochodu, widząc przecież, że oskarżona posługuje się sfałszowanym prawem jazdy i takim samym zaświadczeniem o zatrudnieniu. Oskarżony musiał wiedzieć także o tym, że i to zaświadczenie o zatrudnieniu jest sfałszowane, skoro jego ówczesna żona, w kwietniu 2006 roku, opuściła zakład karny, nie mogła nigdzie podjąć pracy (tak zresztą, jak i oskarżony), nie mieli wystarczających środków utrzymania, zalegali z opłatami za mieszkanie, energię elektryczną i gaz. W takiej sytuacji materialnej oskarżonych nie sposób uznać za wiarygodne wyjaśnienia oskarżonego, że oskarżeni faktycznie ubiegali się o kredyt bankowy na zakup samochodu. Jest to tym bardziej niewiarygodne, że to przecież za podpisanie tej umowy kredytowej obiecano m.in. oskarżonemu A. M. 1.300 złotych i dlatego przecież ani on, ani oskarżona pieniędzy pochodzących z tego kredytu nie odebrali, choć został im przyznany.

Krytyka zatem zaskarżonego wyroku, zawarta w apelacji obrońcy oskarżonego A. M., jest niezasłużona. Ustalenia bowiem poczynione przez Sąd Okręgowy są prawdziwe, a w ich świetle sprawstwo i wina oskarżonego A. M. nie mogą być przed sądem skutecznie kwestionowane, w szczególności nie czyni tego obrońca w apelacji.

IV

Zawarty w apelacji obrońcy oskarżonego A. M. zarzut obrazy przepisu prawa materialnego (punkt 1 apelacji) jest także chybiony.

Przede wszystkim prawomocny wyrok Sądu Rejonowego w Brzegu z dnia 5 grudnia 1997 roku (sygnatura akt II K 465/97 – karty 883-886 akt), nie został objęty wyrokiem łącznym tego Sądu z dnia 10 kwietnia 2007 roku (sygnatura akt II K 15/07 – karta 993 akt). Myli się zatem obrońca, kiedy w apelacji utrzymuje, że kara pozbawienia wolności, do której odwołuje się Sąd Okręgowy w zaskarżonym wyroku (punkt 28 części rozstrzygającej), została orzeczona w wyroku łącznym.

W istocie oskarżony A. M. został skazany, opisanym wyżej prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Brzegu z dnia 5 grudnia 1997 roku, m.in. za przestępstwo umyślne z art. 210 k.k. z 1969 roku w zw. z art. 268 k.k. z 1969 roku w zw. z art. 60 § 2 k.k. z 1969 roku w zw. z art. 10 § 2 k.k. z 1969 roku na karę 3 lat pozbawienia wolności. Tym samym wyrokiem, za zbiegające się przestępstwa, orzeczono karę łączną 3 lat pozbawienia wolności, którą oskarżony odbył od 30 kwietnia 1997 roku do 5 grudnia 1997 roku, od 2 kwietnia 1998 roku do 23 maja 2000 roku i od 13 października 2003 roku do 17 stycznia 2004 roku (karta 886 o., akt).

Przypisane w zaskarżonym wyroku przestępstwo umyślne (z art. 286 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.) oskarżony popełnił 6 czerwca 2006 roku, a zatem nie może ulegać wątpliwości, że było to w ciągu 5 lat (faktycznie w niespełna 2 i pół roku), po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności (faktycznie 2 lata), a nadto jest to przestępstwo podobne (w rozumieniu art. 115 § 3 k.k.) do tego, za które był już wcześniej skazany.

Tym samym nie pomylił się Sąd Okręgowy, kiedy w zaskarżonym wyroku uzupełnił kwalifikację prawną czynu przypisanego oskarżonemu i przyjął, że oskarżony A. M. działał w warunkach tzw. recydywy specjalnej podstawowej, przewidzianej w art. 64 § 1 k.k.

Wykazano bowiem, że oskarżony został skazany za przestępstwo umyślne, a następnie w ciągu 5 lat, po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności, popełnił podobne przestępstwo umyślne do tego, za które był już wcześniej skazany. Zgodnie bowiem z art. 115 § 3 k.k., przestępstwami podobnymi są przestępstwa należące do tego samego rodzaju oraz ponadto uważa się za przestępstwa podobne przestępstwa z zastosowaniem przemocy lub groźby jej użycia albo przestępstwa popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Kumulatywne spełnienie powyższych przesłanek upoważniało zatem Sąd Okręgowy do przyjęcia w kwalifikacji prawnej art. 64 § 1 k.k.

V

W apelacji obrońcy oskarżonego G. S. (1) postawiono zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, który miał wpływ na treść zaskarżonego wyroku. Jak wynika z pism tego oskarżonego zatytułowanych „Apelacja” (karty 6970 i 6972 akt), te same zastrzeżenia zgłosił oskarżony.

Zarzut ten jest chybiony.

Skarżący obrońca ma rację, kiedy w apelacji podnosi, że w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Okręgowy poświęcił niewiele miejsca rozważaniom dotyczącym czynu przypisanego oskarżonemu G. S. (1). Zastrzec od razu trzeba, że rozważania te są zwięzłe, lapidarne, a poczynione na tej podstawie ustalenia faktyczne mają solidne podstawy dowodowe i z pewnością umożliwiają kontrolę odwoławczą tej części zaskarżonego wyroku.

Wbrew temu, co może wynikać z apelacji oraz z pism oskarżonego to właśnie z wyjaśnień oskarżonego B. K. (1) (karty 1077- 1084, 1085-1086 i 1087-1088 akt) jasno wynika rola jaką odegrał oskarżony G. S. (1) w przypisanym mu przestępstwie.

Z tych wiarygodnych wyjaśnień ewidentnie wynika, że B. K. (1) wraz z oskarżonymi G. S. (1) i K. S. pojechał samochodem marki V. (...) do W.. Tuż po podpisaniu umowy kredytowej, przed budynkiem, w którym mieściło się biuro (...) kredytów”, B. K. (1), na żądanie oskarżonego G. S. (1), oddał mu „dokumenty Golfa”, a także zatrzymał ten samochód, na którego zakup B. K. (1) – tuż przedtem – uzyskał przecież kredyt (karta 1081 akt). Zasadnie zatem Sąd Okręgowy ustala, także w oparciu o dowody z wyjaśnień samego oskarżonego oraz z wyjaśnień oskarżonego K. S., który przyznał się do sprawstwa, że oskarżony G. S. (1) doskonale orientował się w procederze i pełnił w nim, opisaną w zaskarżonym wyroku, rolę.

Nic tu nie ma do rzeczy to, co w swoim piśmie podnosi oskarżony, a mianowicie, że nigdy nie posiadał garażu, ani go nie wynajmował, skoro jednocześnie z tego pisma wiadomo, że przedmiotowy samochód V. (...) faktycznie „stał w garażu właściciela auta M.”.

VI

Czyny przypisane oskarżonym A. M. i G. S. (1) zostały prawidłowo opisane i zakwalifikowane.

Kierunek apelacji obrońców oskarżonych nakazywał rozważenie tego, czy kara wymierzona każdemu z oskarżonych w zaskarżonym wyroku nie jest rażąco niewspółmiernie surowa.

Kara wymierzona oskarżonym jest sprawiedliwa. Uwzględnia zarówno okoliczności przemawiające za każdym z oskarżonych, jak i okoliczności obciążające każdego z nich, które zostały zasadnie dostrzeżone przez Sąd Okręgowy i właściwie ocenione.

O rażącej niewspółmierności kary nie można mówić w sytuacji, gdy sąd wymierzając karę (a tak właśnie jest w tej sprawie), uwzględnił wszystkie okoliczności wiążące się z poszczególnymi ustawowymi dyrektywami jej wymiaru, czyli wówczas, gdy granice swobodnego uznania sędziowskiego, stanowiącego ustawową zasadę sądowego wymiaru kary, nie zostały przekroczone w rozmiarach nie dających się utrzymać w kontekście wymagań wynikających z ustawowych dyrektyw determinujących wymiar kary określonych w art. 53 k.k.

VII

Mając to wszystko na uwadze Sąd Apelacyjny orzekł jak w wyroku.

O kosztach związanych z pomocą prawną z urzędu udzieloną oskarżonemu A. M. przed Sądem Apelacyjny orzeczono w myśl zasady określonej w art. 29 ustawy – Prawo o adwokaturze.

Z uwagi na to, że istnieją podstawy do uznania, że ze względu na sytuację rodzinną, majątkową i wysokość dochodów każdego z oskarżonych - na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. - zwolniono ich od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.