Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 czerwca 2013 r.

Sąd Rejonowy w Świdnicy I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Halina Grzybowska

Protokolant Monika Król

po rozpoznaniu w dniu 19 czerwca 2013 roku w Świdnicy

na rozprawie

sprawy z p o w ó d z t w a M. S. (1), W. S.

i E. Z.

p r z e c i w k o K. L. (1)

o zapłatę 18.200 zł

oddala powództwo.

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 12.12.2011 powodowie W. S. i M. S. (2) domagali się od pozwanego K. L. (1)

1)  zasądzenia zwrotu niesłusznie przyznanej powierzchni gruntowej

2)  rozwiązania sprawy łamania umowy częściowego zni4sienia współwłasności nieruchomości z 1999

3)  zasądzenia kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu podali, że w 1992 roku nabyli udział 2/3 we współwłasności działki nr (...) o pow.0, 98 ha zabudowanej położonej w K. objętej księga wieczystą Kw nr (...).

6 września 1990 roku dokonali notarialnie ze współwłaścicielem K. L. (1) częściowego zniesienia współwłasności przez podział działki na działki (...). Notariusz pomylił wielkości udziałów we współwłasności przyjmując, że powodowie mają udział 23/30 a pozwany 7/30, co spowodowało przyznanie powodom działki mniejszej o 364 m 2 .

Mimo deklaracji pozwanego nie doszło do sprostowania aktu notarialnego, a pozwany w 2003 roku sprzedał swoje udziały i powodowie mają problem z nowymi współwłaścicielami .

Domagali się więc od pozwanego przesunięcia granic działek (...) z działka (...) ( działka ta utworzona została w kolejnej w sprawie I Ns 744/08) .

Ponadto podnieśli, że pozwany przesunął bramę wjazdowa na działkę (...) o 5 m w głąb działki nr (...).

Odnośnie pkt.2 żądania dot. respektowania służebności podali, ze pozwany stawiając bramę wjazdową na działce (...) przesunął ja o 5 m w głąb działki nr (...) i bezprawnie korzysta z tego pasa gruntu, wobec czego domagali się przesunięcia bramy wjadowej o 5 m.. Do pisma dołączyli kopię postanowienia w sprawie I Ns 774/08 dot. zniesienia współwłasności nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) pomiędzy nimi a A. i A. K. (1), którzy nabyli udział 7/ 30 od pozwanego.

W piśmie z dnia 06.06.2012 powodowie wskazali, że pozwany powinien korzystać z drogi koniecznej najkrótszą droga z drogi publicznej nr (...) wzdłuż granicy z działąa nr 118 ,a korzysta z większego pasa , na co powodowie i pozostali współwłaściciele się nie zgadzają, co przedstawili oznaczeniem kolorami na wyrysie z mapy ewidencyjnej, która stanowiła załącznik do planu podziału do korzystania z działki nr (...) sporządzonego przez biegłego i domagali się przesunięcia prawego słupka bramy wjazdowej o 5 m .

W kolejnym piśmie z dnia 16.03.2012 roku k . 22 powodowie ostatecznie sprecyzowali żądanie pozwu w zakresie pkt.1-go w ten sposób ,że tytułem zwrotu niesłusznie uzyskanej korzyści gruntowej pozwany powinien przesunąć granice swojej działki nr (...) a aktualną działka powodów nr (...), która powstała po podziale działki nr (...) , ale ponieważ pozwany ogrodził już swoją działkę nr (...) solidnym betonowy murem domagali się rekompensaty finansowej za utracony grunt w przez zapłatę kwoty 18.200 zł .

W zakresie roszczenie niepieniężnego strony doszły do porozumienia i za zgodą pozwanego cofnęli to żądanie, wobec czego postanowieniem z dnia 14 maja 2013 roku ( k. 130 ) postępowanie w tym zakresie zostało umorzone .

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

W dniu 23 września 1992 roku małżonkowie W. i M. S. (2) kupili od J. K. jej udział w wysokości 2/3 we współwłasności działki zabudowanej nr (...) położonej w K. objętej księga wieczystą Kw nr (...).

dowód: Umowa sprzedaży z dnia 23.09.1992 roku k. 4-6.

Działka (...) stanowiła gospodarstwo rolne zabudowane budynkiem mieszkalnym i zabudowaniami gospodarczymi . Rodzina powodów zajęła pomieszczenia po rodzinie K. a pozwany mieszkał w pozostałej części ze swoim bratem J., który był współwłaścicielem 1/3 udziału we współwłasności tej nieruchomości. Na początku 1999 roku J. L. darował swój udział pozwanemu K. L. (1) a następnie wyprowadził się z tej nieruchomości. Zarówno pomieszczenia mieszkalne jak i gospodarcze oraz grunty były podzielone zgodnie do korzystania między rodziną powodów i pozwanego. Obie rodziny zgodnie dokonały także wyburzenia części zrujnowanych obiektów gospodarczych,

W związku z zamiarem wybudowania przez pozwanego na tej nieruchomości budynku mieszkalnego dla swojej rodziny pozwany i rodzina S. dokonały zgodnie zmiany dotychczasowego podziału do korzystania z działki gruntu poprzez zamianę części działek gruntu miedzy sobą m.in. w ten sposób, że część działki nr (...) w obecnych granicach działki (...) przypadła pozwanemu, a następnie na zgodny wniosek obu rodzin dokonano podziału geodezyjnego działki (...)

dowód: zeznania powoda M. S. (1) k. 136-139,zeznania pzowanego k. 139 i n.

W dniu 6 września 1999 roku przed notariuszem W. D. małżonkowie W. i M. S. (3) i pozwany jako współwłaściciel udziału w 1./3 w/w nieruchomości zawarli umowę częściowego nieodpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości zabudowanej stanowiącej działkę nr (...) o pow.0,98 ha położonej K. w tej sposób, że :

z działki nr (...) wydzielono :

1)  Działkę nr (...) o pow.0,8083 ha zabudowaną i przyznano ją na współwłasność:

a)  W udziale 23/30 powodom W. i M. S. na prawach wspólności ustawowej

b)  W 7/30 K. L. (2)

2)  Działkę nr (...) o pow.0,1760 ha zabudowaną i przyznały ja w całości K. L. (2)

3)  Działkę nr (...) obciążyły bezpłatną dożywotnią służebnością drogi koniecznej przejścia i przejazdu od drogi publicznej najkrótsza drogą do działki nr (...) pasmem szerokości 5 metrów

dowód: umowa j.w. k. 7-10 , decyzja o podziale działki z 19.07.1999 roku wraz z projektem podziału i wyrysem z mapy k. 11 – 13.

Po częściowym zniesieniu współwłasności w/w nieruchomości pozwany uzyskał decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, a następnie pozwolenie na budowę na działce (...) i wybudował dla swojej rodziny dom mieszkalny

Dowód: decyzja nr 46/99 k. 110= 113, zeznania powoda M. S. (1) k. 136-139 i pozwanego k. 139-140 .

W 2003 roku pozwany sprzedał swój udział w wysokości 7/30 we współwłasności działki (...) małżonkom K. ( niesporne ) .

W 2000 roku rodzina powodów doszła do przekonania, że w umowie o zniesieniu współwłasności nieruchomości z 1999 roku wystąpił błąd w wysokości udziałów w działce (...) , gdy otrzymali nakaz płatniczy dot. podatku rolnego na 2000 rok i ich zdaniem w wyniku częściowego zniesienia współwłasności przypadła im o 364 m2 mniejsza powierzchnia niż przed zniesieniem współwłasności . Na prośbę rodziców M. S. (1) udał się do notariusza i przedstawił ten problem i uzyskał informację, że do ustalenia innych udziałów może dojść tylko w drodze sprostowania aktu notarialnego z udziałem wszystkich współwłaścicieli . Rodzina powodów pomagała później pozwanemu w budowie domu i sąsiedzi żyli zgodnie do 2003 roku, kiedy to pozwany sprzedał swój udział w działce (...) małżonkom K. . Od tego czasu pomiędzy rodzina powodów i rodziną K. istnieje głęboki konflikt , skutkujący postepowaniami sądowymi o zniesienie współwłasności i podział do korzystania

Dowód: zeznania powoda M. S. (1) j.w.

Postanowieniem z dnia 30 sierpnia 2010 roku w sprawie I Ns 774/08 toczącej się na wniosek A. K. (2) i A. K. (3) przy udziale małżonków S. sąd dokonał zniesienia współwłasności działki zabudowanej nr (...)//1 w ten sposób, że

1)  Z działki nr (...) wydzielił :

A.  Działkę (...) o pow.0,1378 ha

B.  Działkę nr (...) o pow.0,0913 ha

C.  Działkę nr (...) o pow. 0,1564 ha

D.  Działkę nr (...) o pow. 0,4228 ha

2)  Działki nr (...) przyznał na wyłączną własność powodom

3)  Działkę nr (...) przyznał małżonkom K.

4)  Działkę nr (...) o pow.0,1378 ha pozostawił we współwłasności w udziałach 24,63 % K. i 75,35 % powodom S. i wydzielił z tej nieruchomości 3 lokale mieszkalne : nr (...) dla małżonków K. i nr 3 dla małżonków S. za dopłatą 3 900 zł

dowód: odpis w/w/ postanowienia k. 24-25, wykaz zmian gruntowych z projektem podziału nieruchomości k. 26 .

Pismem z dnia 20 czerwca 2011 roku małżonkowie W. i M. S. (2) wezwali pozwanego do uregulowania w sposób polubowny błędnego wyliczenia udziałów w działce nr (...) i fizyczny zwrot 364 m2 powierzchni gruntów , powołując się na błąd notariusza w wyliczeniach udziałów pod rygorem skierowania sprawy do sądu

dowód: kopia w/w/ pisma k 14 .

Postanowieniem z dnia 13 marca 2012 roku w sprawie I Ns 192/11 toczącej się na wniosek A. i A. K. (3) z udziałem małżonków W. i M. S. (2) sąd dokonał podziału do korzystania działki gruntu nr (...) przyznając im do odrębnego korzystania oznaczone części działki nr (...) przedstawione na mapie geodezyjnej sporządzonej przez biegłego sądowego P. K..

dowód: kopia w/w/ postanowienia k. 33 i 34.

M. S. (2) zmarł w toku procesu w dniu 08 lipca 2012 roku, a spadek po nim nabyli po 1/3 części powodowie : żona W. S. oraz dzieci M. S. (1) i E. Z. po 1/3 części każde z nich

dowód: odpis aktu zgonu k. 63, protokół poświadczenia dziedziczenia k,. 74-75, akt poświadczenia dziedziczenia k. 76- 77

Powyższe ustalenia zostały poczynione na podstawie opisanych wyżej dokumentów urzędowych i pisma prywatnego powodów do pozwanego, którego treści i otrzymania pozwany nie kwestionował , a także w oparciu o zeznania powoda M. S. (1) i pozwanego K. L. (1), które w zakresie poczynionych wyżej ustaleń są ze sobą zgodne i nie zawierają sprzeczności .

Sąd nie dał natomiast wiary zeznaniom powoda M. S. (1) co do ustaleń między stronami w zakresie sprostowania aktu notarialnego , albowiem przeczył temu pozwany, a nadto w ocenie sądu nielogicznym, jest aby przy świadomości pokrzywdzenia o 364 m2 gruntu i braku reakcji pozwanego , gdyby były wcześniejsze uzgodnienia w tym zakresie już w 2000 roku , powodowie przez tak długi okres nie dochodziliby swoich praw , zwłaszcza, że dopóki pozwany nie sprzedał swojego udziału w działce (...) we 20003 roku strony żyły zgodnie .

Sąd zważył.

Żądanie powodów nie zasługuje na uwzględnienie .

Powodowie domagali się od pozwanego rekompensaty pieniężnej w kwocie 18 200 zł powołując się na błąd notariusza w wyliczeniach udziałów w działce (...) powstałych w umowie nieodpłatnego częściowego zniesienia współwłasności nieruchomości zawartej w 1999 roku , w wyniku czego pozwany ich zdaniem bezpodstawnie wzbogacił się uzyskując kosztem powodów dodatkową powierzchnię gruntu 364 m2

Przepis art. 84. § 1 kodeksu cywilnego stanowi, że w razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej .

§ 2 . Można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny).

Zaś przepis art. 86. § 1 i 2 kodeksu cywilnego , że jeżeli błąd wywołała druga strona podstępnie, uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu może nastąpić także wtedy, gdy błąd nie był istotny, jak również wtedy, gdy nie dotyczył treści czynności prawnej, przy czym podstęp osoby trzeciej jest jednoznaczny z podstępem strony, jeżeli ta o podstępie wiedziała i nie zawiadomiła o nim drugiej strony albo jeżeli czynność prawna była nieodpłatna.

Zgodnie zaś z przepisem art. 88. § 1 i 2 kodeksu cywilnego uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, które zostało złożone innej osobie pod wpływem błędu lub groźby, następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie a uprawnienie do uchylenia się wygasa: w razie błędu - z upływem roku od jego wykrycia, a w razie groźby - z upływem roku od chwili, kiedy stan obawy ustał.

Jak sąd ustalił powodowie zauważyli popełniony ich zdaniem przez notariusza matematyczny błąd w 2000 roku i udali się do kancelarii i notariusz jak twierdził powód M. S. (1) przyznał im rację i zaproponował sprostowanie omyłki po uiszczeniu opłaty 300 zł w obecności pozwanego , ale do sprostowania nie doszło, gdyż pozwany przebywał poza granicami kraju a jego obecność w Kancelarii była konieczna, następnie zaś obiecywał ,że ten błąd poprawi się w trakcie sprzedaży jego udziałów. , twierdzeniom takim zaprzecza jednakże pozwany . Zważywszy, że do sprostowania aktu notarialnego nie doszło, to biorąc pod uwagę cyt. wyżej przepisy i poczynione ustalenia z których wynika, że żadna ze stron umowy nie popełniła błędu a notariusz jako osoba trzecia, o której mowa w cyt. wyżej przepisie 86 k.c. nie popełnił błędu podstępnie, roczny termin do uchylenia się przez powodów od oświadczenia woli w przedmiocie wysokości udziałów upłynął w 2001 roku., a poza tym jak wynika z treści umowy częściowego zniesienia współwłasności nieruchomości z 1999 roku była to czynność nieodpłatna.

Do rozważenia pozostała zatem kwestia, czy pozwany bezpodstawnie wzbogacił się kosztem powodów i czy wobec powyższego ich żądanie zapłaty kwoty 18 200 zł dochodzonej pozwem jest uzasadnione.

Pozwany zaś podniósł zarzut przedawnienia tego roszczenia pieniężnego .

Przepis art. 117 § 1 i 2 kodeksu cywilnego stanowi, że z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu , a po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może się uchylić od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne. Przepis art. 188 k.c. przewiduje okres przedawnienia 10 lat, dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata .

Jeśli zatem umowa częściowego zniesienia współwłasności przedmiotowej nieruchomości miała miejsce 6 września 1999 roku, to 10 letni okres od zawarcia umowy upłynął 6 września 2009 roku a od wykrycia błędu w 2010 roku.

Wbrew zarzutom powoda bieg terminu przedawnienia nie został zawieszony , albowiem brak jest przesłanek wymienionych w art. 121 kodeksu cywilnego, ani przerwany , o czym mowa w przepisie art. 123 k.c. poprzez toczące się między rodziną powodów a rodziną K. postepowania sądowe, albowiem w żadnej z tych spraw działowych nie był uczestnikiem pozwany K. L. (1) i przeciwko niemu nie było skierowane żądanie zmierzające bezpośrednio do dochodzenia roszczenia . Pozwany nigdy tez nie uznał tego żądania.

Niezależnie od powyższego, jak słusznie zarzucał pozwany, powodowie nie udowodnili , aby istotnie na skutek umowy zniesienia współwłasności z 1999 roku pozwany wzbogacił się ich kosztem na kwotę 18 200 zł. Należy wziąć bowiem pod uwagę po pierwsze , że była to umowa nieodpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości, a niezależnie od powyższego wyznacznikiem wartości udziału w nieruchomości nie jest tylko powierzchnia gruntu ale także jego inne cechy , np. rodzaj użytków, sposób zagospodarowania a także i przede wszystkim w działce zabudowanej rodzaj, wielkość i stan techniczny oraz wartość znajdujących się na gruncie zabudowań.

Biorąc powyższe pod uwagę, powództwo podlegało oddaleniu.