Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 października 2013 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku I Wydział Cywilny

w następującym składzie:

po rozpoznaniu w dniu 18 września 2013 roku w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa S. O. P.P.H.U. (...)

przeciwko Skarbowi Państwa Nadleśniczemu Nadleśnictwa O.

o zapłatę

I.  Oddala powództwo;

II.  Zasądza od powoda na rzecz Skarbu Państwa Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 3600 (trzy tysiące sześćset) złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Powód S. O. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą P. P.H.U. (...) wniósł o zasadzenie od pozwanego Nadleśnictwa O. kwoty 143.811,23 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesionego pozwu (09 stycznia 2013r.) do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu wskazał, iż żądana kwota wynika z faktur (...) (k. 2-2v)

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym Sąd Okręgowy VII Wydział Gospodarczy w sprawie VII GNc 105/13 zasadził od pozwanego na rzecz powoda żądaną kwotę wraz z kosztami procesu (k.73).

Pozwany w sprzeciwie do nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przypisanych. Uzasadniając stanowisko procesowe wskazał, iż brak jest podstaw do zasądzenia na rzecz powoda żądanej kwoty, nie wykonał on bowiem łączącej strony umowy w sposób zgodny ze Specyfikacją Warunków Zamówienia, bowiem użyty przez powoda materiał w postaci kruszywa nie spełniał określonych w dokumentacji parametrów. Pomimo wzywania i wyznaczenia kolejnych terminów powód nie podjął żądnych prac zmierzających do właściwego wykonania zobowiązania. Nadto powód nie zgłosił skutecznie robót do odbioru do dnia 15 września 2011r.a jedynie bezusterkowy odbiór był warunkiem wypłaty wynagrodzenia.(k. 80-85)

Sąd ustalił, co następuje:

W wyniku rozstrzygnięcia przetargu publicznego, w dniu 22 sierpnia 2011r. zawarta została umowa (...) pomiędzy Zamawiającym Skarbem Państwa reprezentowanym przez Nadleśnictwo O. a powodem jako wykonawcą, której przedmiotem były roboty budowlane polegające na remoncie, utwardzeniu dróg leśnych w leśnictwach K., N. oraz O.. Przedmiot umowy miał zostać wykonany z materiałów dostarczonych przez Wykonawcę. Jakość materiału miała odpowiadać jakością wyborów dopuszczonych do obrotu i stosowania w budownictwie, określonym w art. 10 ustawy z 7 lipca 1994r. prawo budowlane, wymaganiom Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia oraz wymaganiom dokumentacji (§ 2 ust.1i2 umowy). Przedmiot umowy miał zostać wykonany w następujących terminach do 30 sierpnia 2011r. dla leśnictwa K. oraz do dnia 15 września 2011r. dla leśnictwa N. oraz O. (§3 ust. 2 umowyk.88-92).

W dniu 30 sierpnia powód zgłosił do odbioru odcinek drogi w leśnictwie K. przedstawiając wyniki badań użytego na wykonanie drogi kruszywa z dnia 18 sierpnia 2011r. , które odpowiadało wymaganiom stawianym przez SIWZ przedkładając jednocześnie fakturę VAT za wskazany etap umowy (k. 94).

Datę odbioru wyznaczono na dzień 9 września 2011r, jednak już 5 września Inspektor Nadzoru ze strony zamawiającego sporządził notatkę wskazującą na niewłaściwą jakość użytego do utwardzenia drogi kruszywa i zaproponował sporządzenie badań laboratoryjnych. W trakcie odbioru stwierdzono szereg wad wykonywanej drogi wskazując je w protokole. Najpoważniejsze jednak wątpliwości budziła jakość użytego przez powoda kruszywa, którego próbki komisja powołana do odbioru pobrała do badania laboratoryjnego. Wyniki badania z dnia 14 września 2011r. wskazywały na jakość kruszywa całkowicie niezgodną z umową i z przedstawionymi przez powoda wynikami. Rozbieżność ta była szczególnie widoczna na przykładzie zanieczyszczeń betonowych które miały wynosić 19,6% zaś próbka pobrana z utwardzonej przez powoda drogi przekraczała 48,9%. Analogicznie zawartość frakcji 0-31,5 miała wynosić 24,5%, zaś faktycznie wynosiła 67,2 %. Wyniki te stanowiły podstawę do nieodebrania robót w dniu 26 września 2011r. w leśnictwie kalinowo (k. 97, 98, 99, 102).

Powtórne zgłoszenie robót przez powoda skutkowało ustaleniem terminu ich odbioru na dzień 17 października 2011r. W sporządzonym protokole komisja stwierdziła jednak, iż powód nie wymienił ani nie wzbogacił kruszywa użytego do remontu drogi . W związku z powyższym wzywając powoda do właściwego wykonania zobowiązania wyznaczono ostateczny termin do 31 października 2011r.(k. 106, 107).

Podobna sytuacja miała miejsce w trakcie wykonania drogi w leśnictwie O. do wykonania tego etapów umowy powód również użył tego samego kruszywa, które nie spełniało parametrów. W leśnictwie O. Komisja do spraw odbioru w dniu 7 października 2011r. stwierdziła niewłaściwe parametru kruszywa odmawiając odbioru. W związku z tym pismem z dnia 21 października 2011r. wezwano powoda do poprawienia prac z ostatecznym terminem do 31 października 2011r. zwracając powodowi wystawioną przez niego fakturę VAT za wykonanie tego wycinka robót. Powód nie podjął prac zmierzających do prawidłowego wykonania tego odcinka drogi. W związku z bezczynnością powoda pozwany wezwał go do usunięcia nawiezionego kruszywa do 16 grudnia 2011r. i przywrócenia drogi do stanu poprzedniego ( k.118-119, 123, 124, 125).

W zakresie prac w leśnictwie N. powód pomimo wyznaczonego terminy odbioru na dzień 6 grudnia 2011r. nie zgłosił robót do odbioru pomimo upływu terminu ich realizacji z dniem 15 września 2011r. (k.126)

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 647 kc istota robót budowlanych polega na tym, że wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, a inwestor zobowiązuje się do odebrania obiektu i zapłaty wynagrodzenia. Umowa o roboty budowlane jako umowa wzajemna podlega regułom określonym w przepisie art. 488kc wskazującym na jednoczesność świadczeń obu stron umowy. Reguła wyrażona w art. 488 § 1 k.c., jest podyktowany ekwiwalentnością świadczeń z umowy wzajemnej, jaką jest umowa o roboty budowlane. Jednoczesność świadczeń zakłada również spełnienie świadczeń zgodnych z umową a zatem odpowiadających umownej jakości, przydatnych dla zamawiającego. Jak wskazuje się w judykaturze, już samo zgłoszenie robót do odbioru, aktualizuje obowiązek przystąpienia przez inwestora do czynności odbiorowych (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2004 r., sygn. akt I CK 24/03, LEX nr 137769). Oczywiście inwestor od dokonania tej czynności może się uchylić, ale tylko poprzez wskazanie obiektywnie istniejących i osadzonych w treści umowy bądź przepisach prawa przyczyn, czyniących to zgłoszenie nieskutecznym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 lutego 2007 r., II CNP 70/06, LEX nr 25597). Oddanie przedmiotu umowy nie powoduje wymagalności wierzytelności przyjmującego zamówienie o wynagrodzenie, gdy przedmiot dotknięty jest wadą istotną, tj. czyniącą go niezdatnym do zwykłego użytku lub sprzeciwiającą się wyraźnie umowie.

Przenosząc powyższe rozważania prawne do realiów niniejszej sprawy wskazać należy, iż niekwestionowanym jest, iż zgłoszone przez powoda do odbioru roboty były niezgodne z zawartą pomiędzy stronami umową (...) mając na uwadze jakość wskazaną SIWZ stanowiącą załącznik nr 2 do łączącej strony umowy. Porównanie jakości kruszywa z badań dostarczonych przez powoda (k. 94) a badań kruszywa pobrany z drogi podczas odbioru (k. 99) wskazuje, iż nie spełniało ono parametrów kruszywa określonych w SIWZ str. 3 pkt 3.3.(k. 191). Odmienną jakość kruszywa przedstawionego przez powoda oraz tę pobraną z drogi potwierdził świadek A. K. (k. 208v) wskazując, iż sam dokonywał badania obu próbek. Świadek podkreślił, iż na wykonanej przez powoda drodze była zbyt duża ilość piachu, co było widoczne nawet bez dokładnego badania gruntu. Wskazując iż ma doświadczenie w budowaniu dróg bardzo źle ocenił jakość wykonania przez powoda drogi, pomijając jakość użytego kruszywa. Powód wskazał, iż próbka przedstawionego przez niego do badania kruszywa pochodziła z wyprodukowanej hałdy kruszywa, co potwierdziła świadek E. P.(k. 209). Świadek A. K. potwierdził, iż było to kruszywo dobrej jakości, jednak nie było to samo kruszywo, które było położone na wykonywanych przez powoda drogach. W świetle zeznań tego świadka niewiarygodne są twierdzenia powoda oraz zeznania świadków E. P. (k. 209) i M. O. (k. 209), iż zła jakość kruszywa pobranego z drogi wynikała z rozjeżdżenia jej i wymieszania kruszywa z błotem. W ocenie świadka A. K. taka sytuacja jest bowiem niemożliwa.

Pozwany odmawiając odbioru prac w leśnictwie K. i O. wskazał na niewykonanie prac zgodnie z umową, zwłaszcza poprzez użycie niewłaściwej jakości kruszywa a nadto niewyrównanie drogi, nieuprzątnięcie pobocza (k. 98, 102,118-119) które dyskwalifikował prace jako zakończone. Nadto protokół z dnia 9 września 2011r. stwierdzał, iż powód nie zgłosił do kontroli prac zanikających przed przystąpieniem do kolejnego etapu robót, jakim było wysypywanie warstwy żwiru. Zgodnie z § 16 łączącej strony umowy powód powinien zgłaszać do odbioru roboty zanikające. Podstawę do odmowy przyjęcia robót stwarzał pozwanym umowa w § 15 wskazująca na możliwość odmowy odbioru do czasu usunięcia wad. Pomimo kolejnego zgłoszenia przez pozwanego prac do odbioru w dniu 17 października 2011r. nadal nie wzbogacił on kruszywa użytego do utwardzenia drogi, w związku z czym kolejne czynności zakończyły się odmową odbioru (k. 106). Pozwany wyznaczył nawet powodowi ostateczny termin do usunięcia wad, wskazując jak należy poprawić wykonane prace, jakie kruszywo, o jakich parametrach użyć wyznaczając ostateczny termin wykonana do dnia 31 października 2011r. W przypadku niewykonania robót pozwany wskazał, iż powierzy wykonanie osobie trzeciej obciążając kosztami powoda (k. 107). Powód miał zatem możliwość poprawienia przedmiotu umowy do czego pozwany wyznaczał mu nawet dodatkowy termin przesuwając termin realizacji do dnia 31 października 2011r. Powód nie podjął nawet prób poprawienia przedmiotu umowy i wykonania go zgodnie z jej postanowieniami. Odcinka prac w leśnictwie N. nawet nie zgłosił do odbioru.

W świetle § 6 łączącej strony umowy wynagrodzenie należy się wykonawcy po całkowitym wykonaniu zamówienia w oparci o bezusterkowy protokół odbioru. Jakkolwiek zapisy o bezusterkowym odbiorze uznać należy za sprzeczny z przepisami kc w zakresie umowy o roboty budowlane – art. 647kc, który mówi o konieczności odbioru przedmiotu umowy z wadami i wówczas skorzystanie z uprawnień np. z rękojmi. W niniejszej sprawie o ile wada przedmiotu umowy była usuwalna i podlegała naprawieniu poprzez zagęszczenie kruszywa, na co wskazywał świadek A. K. (k. 208v) powód nie wykonał istoty umowy. Wykonanie umowy sprowadzało się bowiem na remoncie drogi leśnej poprzez nawiezienie kruszywa o odpowiednich parametrów. Mając na uwadze przedmiot umowy uznać należy, że analiza okoliczności sprawy wskazuje, iż jej przedmiot nie został wykonany, powód nie mógł zatem skutecznie zgłosić odbioru.

Nieskuteczność zgłoszenia odbioru dezaktualizowała obowiązek pozwanego zapłaty wynagrodzenia. Wada przedmiotu umowy w niniejszej sprawie pomimo usuwalności była istotna z punktu widzenia przydatności tak wykonanego przedmiotu umowy dla pozwanych. Wskazują na to wezwania pozwanych do usunięcia położonego kruszywa i fakt, iż jakość wykonanych robót nie przedstawiała jakiejkolwiek trwałości co wskazywał również świadek A. K. (k. 208v).

Nadto postępowanie dowodowe wykazało, iż powód nie dysponował ani sprzętem ani pracownikami umożliwiającymi profesjonalne wykonanie umowy wskazywał na to świadek W. W. (k. 217v-218), zaś w trakcie jej realizacji w dniu 27.08.2011r. w dzienniku budowy (k. 172) uwidoczniony jest zapis kierownika budowy wskazujący na złą jakość używanego kruszywa.

Okoliczności te wskazują na brak należytej staranności powoda przy wykonywaniu przedmiotu umowy, która w efekcie nie mogła doprowadzić do osiągnięcia rezultatu, do którego zobowiązywała go umowa łącząca strony. Niewykonanie przedmiotu umowy przy świadczeniu wzajemnym czyniło niezasadnym roszczenie powoda o zapłatę wynagrodzenia.

Mają na uwadze powyższe na mocy art. 647 kc w zw. z 488 kc orzeczono jak w sentencji.

O kosztach orzeczono na mocy art. 108 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.