Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 października 2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący : SSO Dorota Stawicka-Moryc

Protokolant : Robert Purchalak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 września 2013 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa K. S.

przeciwko (...) Związkowi (...) we W.

o uchylenie uchwał

I.  uchyla uchwałę numer (...) Prezydium Krajowej Rady (...) Związku (...) z dnia 29 listopada 2011 roku w sprawie odwołania K. S. od uchwały numer (...) Okręgowego Zarządu (...) Związku (...) we W.;

II.  uchyla uchwałę numer (...) Okręgowego Zarządu (...) Związku (...) we W. z dnia 07 maja 2011 roku w sprawie pozbawienia K. S. członkostwa (...) Związku (...) i prawa użytkowania działki w (...) Ogrodzie Działkowym (...) we W.;

III.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 200 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV.  nakazuje stronie pozwanej, aby uiściła na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego we Wrocławiu kwotę 200 zł tytułem brakujących kosztów sądowych.

UZASADNIENIE

Powód K. S. w pozwie skierowanym przeciwko Okręgowemu Zarządowi (...) Związku (...) wniósł o uchylenie uchwały numer (...) z 07.05.2011 r. o pozbawieniu powoda członkostwa w (...) Związku (...) i prawa użytkowania działki w (...) Ogrodzie Działkowym (...) we W. oraz uchwały nr (...) Krajowej Rady (...) Związku (...) z 29 listopada 2011 roku o nieuwzględnieniu odwołania o utrzymaniu w mocy zaskarżonej uchwały Okręgowego Zarządu (...) we W..

W uzasadnieniu pozwu powód wskazywał, że w zaskarżonej uchwale nr (...) z 07 maja 2011 r. Okręgowego Zarządu (...) we W. zarzucono mu spowodowanie wysokiego niedoboru finansowego na kwotę 72.863 zł. Powód wskazywał, że przez 30 lat pełnił funkcję prezesa zarządu (...) Ogrodu Działkowego (...) we W.. Cały ten okres pracował nieodpłatnie, nie zgadzając się na pobieranie wynagrodzenia ani nagród. W (...) (...) zatrudniona była księgowa E. T.. Po przeprowadzeniu kontroli na polecenie J. M., stwierdzono, że kwota 72.863 zł pochodząca z darowizn od patronów rzekomo została mylnie zaksięgowana na koncie statutowym, zamiast na koncie rozwoju, i to rzekomo mylne księgowanie uznano za „niewyobrażalny niedobór”, spowodowany przez powoda. Powód podkreślał, że w bilansie rocznym ogrodu nigdy nie brakowało żadnych pieniędzy, dlatego kierowane względem księgowej i powoda zarzuty, są nieuprawnione. Wszelkie wpłaty i wszelkie płatności dokonywane były na podstawie uchwał zarządu. Odbiory wszelkich prac wykonywanych na rzecz ogrodu były dokonywane komisyjnie i ani jeden grosz nie został wydany bezpodstawnie. W dalszej kolejności powód podnosił, że w czasie jego ostatniej czteroletniej kadencji w imieniu zarządu zawarł on ponad 100 umów patronackich i umów zlecenia. Przychody ogrodu ze składek, a w ogromnej mierze z umów patronackich, wyniosły za ostatnią kadencję 1.000.000 zł. Z kwoty tej zarząd wydał 409.000 zł na inwestycje, a pozostałą część na utrzymanie ogrodu. Wszystkie wydatki zostały należycie udokumentowane, dlatego w ocenie powoda, nie było podstaw do wydania przedmiotowych uchwał. Powód podkreślał, że zakwestionowane uchwały są wynikiem konfliktu jaki zaistniał między powodem a J. M., nie mają natomiast merytorycznego uzasadnienia.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości. Pozwany wskazywał, że postępowanie dotyczące kwestii pozbawienia prawa użytkowania działku oraz członkostwa w Związku toczyło się zgodnie z przepisami obowiązującymi w (...). Szczegółowo podstawy pozbawienia powoda członkostwa oraz prawa użytkowania działki zostały wskazane w uzasadnieniach kolejnych uchwał podejmowanych w toku postępowania wewnątrzzwiązkowego, a także w pismach wyjaśniających. Pozwany podnosił że w myśl §36 ust. 1 statutu (...), pozbawienie członkostwa zwyczajnego może nastąpić w razie działania na szkodę (...), konkretnie na szkodę (...) Ogrodu Działkowego (...) we W.. Okręgowy Zarząd (...) we W. jako jednostka nadrzędna przeprowadził kontrolę z działalności finansowej (...) (...) we W. za rok 2009 i część roku 2010 r. oraz za rok 2010. Kontrole te wykazały poważne nieprawidłowości w sposobie zawierania umów o dzieło, w prowadzeniu księgowości. Łącznie naruszenia te spowodowały stratę (...) (...) na kwotę 128.019,37 zł. Wszelkie zalecenia pokontrolne zostały wskazane w piśmie z 04.08.2011 r. skierowanym do obecnego Zarządu (...) (...). Na podstawie §43 ust. 2 Statutu (...) członek organu winny działania lub zaniechania przez które (...) poniósł szkodę odpowiada za nią osobiście. Co Więcek, zgodnie z §36 ust. 1 Regulaminu (...) Prezes kieruje i odpowiada za całokształt prac zarządu. W okresie objętym ww. kontrolami powód pełnił funkcję Prezesa Zarządu (...) (...) we W.. Pozwany wskazywał, że tak rozrzutne wydatkowanie środkami funduszu rozwoju doprowadziło do sytuacji, w której obecny zarząd (...) zmuszony jest podjąć działania oszczędnościowe, które szczegółowo zostały wskazane w piśmie z 28.11.2011 r. Niezależnie od powyższego pozwany zarzucał, że powód nie wykazał, by został wyczerpany tok postępowania wewnątrzorganizacyjnego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód K. S. nieprzerwanie przez okres 30 lat pełnił funkcję prezesa zarządu (...) Ogródka Działkowego (...)we W.. Funkcję tę powód sprawował nieodpłatnie, nie pobierając z tego tytułu wynagrodzenia ani nagród.

Uchwałą nr (...) z 26 października 2010 r. zarząd (...) (...) we W. nadał powodowi tytuł (...) zarządu (...), z uwagi na zaangażowanie i 30-letnią pracę powoda na rzecz (...) (...).

/dowód: uchwała nr (...) k. 53, zeznania świadka E. T. e-protokół rozprawy z 05.02.2013 r. od 00:05:25 do 00:11:54, zeznania świadka Z. H. e-protokół rozprawy z 05.02.2013 r. od 00:12:36 do 00:26:42, zeznania świadka S. B. e-protokół rozprawy z 05.02.2013 r. od 00:27:04 do 00:37:17, zeznania świadka K. P. e-protokół rozprawy z 05.02.2013 r. od 00:37:43 do 00:46:09, zeznania świadka Z. K. e-protokół rozprawy z 05.02.2013 r. od 00:46:26 do 00:53:12, zeznania świadka C. G. e-protokół rozprawy z 07.05.2013 r. od 00:03:33 do 00:08:12, zeznania świadka E. K. e-protokół rozprawy z 07.05.2013 r. od 00:08:57 do 00:25:09, zeznania świadka B. L. e-protokół rozprawy z 07.05.2013 r. od 00:25:09 do 00:34:09, przesłuchanie powoda K. S. e-protokół rozprawy z 27.09.2013 r. od 00:27:11 do 00:43:21/

Przez cały okres działalności powoda w zarządzie (...) (...), zarząd ten corocznie składał sprawozdania finansowe ze swojej działalności za miniony rok. Sprawozdania te, w tym wysokość wypłacanych kwot z tytułu zawieranych umów o dzieło, nie były przez nikogo kwestionowane. Powód K. S., jako prezes zarządu zawierał w imieniu (...) (...) umowy o dzieło i zlecenia na wykonanie różnorakich prac remontowych i konserwacyjnych w Ogrodzie. Zawarcie powyższych umów poprzedzone było uchwałami zarządu. Prace odbierane były komisyjnie. Wynagrodzenia na rzecz zleceniobiorców były terminowo wypłacane oraz odprowadzano od nich składki.

W okresie działalności powoda w zarządzie (...) Ogródka Działkowego(...) we W., ogródek ten uzyskiwał wysokie dochody, jedne z najwyższych w skali kraju. Za ostatni rok pełnienia przez K. S. funkcji prezesa zarządu, dochody te przekraczały kwotę 1.000.000 zł.

/dowód: zeznania świadka E. T. e-protokół rozprawy z 05.02.2013 r. od 00:05:25 do 00:11:54, zeznania świadka Z. H. e-protokół rozprawy z 05.02.2013 r. od 00:12:36 do 00:26:42, zeznania świadka S. B. e-protokół rozprawy z 05.02.2013 r. od 00:27:04 do 00:37:17, zeznania świadka K. P. e-protokół rozprawy z 05.02.2013 r. od 00:37:43 do 00:46:09, zeznania świadka Z. K. e-protokół rozprawy z 05.02.2013 r. od 00:46:26 do 00:53:12, zeznania świadka C. G. e-protokół rozprawy z 07.05.2013 r. od 00:03:33 do 00:08:12, zeznania świadka E. K. e-protokół rozprawy z 07.05.2013 r. od 00:08:57 do 00:25:09, zeznania świadka B. L. e-protokół rozprawy z 07.05.2013 r. od 00:25:09 do 00:34:09, przesłuchanie powoda K. S. e-protokół rozprawy z 27.09.2013 r. od 00:27:11 do 00:43:21/

W okresie od 14 września do 15 października 2010 roku Okręgowy Zarząd we W. jako jednostka nadrzędna przeprowadził kontrolę działalności (...) O. Działkowego (...) we W.. W protokole kontrolnym stwierdzono, iż zarząd (...) (...) prowadził rozrzutną gospodarkę środkami finansowymi, nie przestrzegał przepisów obowiązujących w (...) regulujących zasady gospodarowania Funduszem Rozwoju (...) Ogrodów Działkowych, co w konsekwencji doprowadziło do powstania niedoboru w działalności statutowej w kwocie 72.863,25 zł.

/dowód: protokół kontroli działalności samorządowo-finansowej Zarządu (...) (...) we W. za 2009 roku k. 28-35, zeznania świadka J. M. e-protokół rozprawy z 27.09.2013 r. od 00:03:55 do 00:27:04/

Na mocy uchwały numer (...) Okręgowy Zarząd (...) Związku (...) we W. z dnia 07 maja 2011 roku powód K. S. został pozbawiony członkostwa (...) Związku (...) i prawa użytkowania działki w (...) (...) we W.. W uzasadnieniu uchwały wskazano, że będąc członkiem zarządu (...) (...) i pełniąc w nim funkcję prezesa zarządu, powód osobiście dopuścił do rażącego naruszenia przepisów (...) Związku (...) , czym naraził (...) (...) do powstania bardzo wysokiego niedoboru finansowego za lata 2009 i 2010. Niedobór ten, jak wykazała kontrola działalności zarządu (...) (...) za 2009 rok wyniósł 72.863,25 zł. Powodowi zarzucono, że pełniąc funkcję prezesa zarządu nie respektował uchwały nr (...) Prezydium (...) z dnia 22 marca 2002 roku, a następnie uchwały nr (...) z dnia 25 października 2006 r. w sprawie zasad udzielania przez prezydia okręgowych (...) zgody zarządom (...) na działania przekraczające zakres zwykłego zarządu oaz określonych w tych sprawach wymogów, zawartych w §92 ust. 4 statutu (...). W uchwale podkreślono, że powód K. S. kontynuował opisaną wyżej sprzeczną z prawem działalność, pomimo pisemnego upomnienia. W wyniku kontroli ustalono ponadto, że powód jednoosobowo podpisał 16 umów na wynajęcie pomieszczeń Domu (...), czym rażąco naruszył przepisy statutu (...) dotyczące reprezentowania ogrodu na zewnątrz. Z uzasadnienia uchwały wynikało ponadto, że swoim postępowaniu powód naruszył ustalenia zatwierdzonego planu wynagrodzeń aż o 40%. Przekroczenie ustaleń planu było wynikiem m in. jednoosobowego zawierania umów o dzieło z członkami zarządu (...) na wykonanie zadań należących do podstawowych obowiązków statutowych członków funkcyjnych Zarządu (...),, tj. sekretarza i skarbnika zarządu. Powodowi zarzucono prowadzenie „rozrzutnej działalności” finansowej, o czym miało świadczyć podpisywanie i zawarcie jednoosobowo w 2009 r. aż 124 umów o dzieło z 22 osobami na wypłatę wynagrodzeń na łączną kwotę 107.094,60 zł. Działalność ta, jak wynikało z powyższej uchwały, była kontynuowana przez powoda również w 2010 roku. Zawierane przez niego „umowy patronackie” podpisywane były jednoosobowo przez powoda, co skutkowało ich wadą prawną, Podsumowując w uchwale wskazano, że powód prowadził działalność finansową wbrew obowiązującym przepisom, co uzasadnia jego odpowiedzialność jako członka zarządu na §43 ust. 2 statutu (...).

/dowód: uchwała nr (...) Okręgowego Zarządu (...) z 07.05.2011 r. k. 20-22, zeznania świadka J. M. e-protokół rozprawy z 27.09.2013 r. od 00:03:55 do 00:27:04/

Od powyższej uchwały powód wniósł odwołanie do Prezydium Krajowej Rady (...) Związku (...), które uchwałą nr(...) z 29 listopada 2011 roku postanowiło odwołania tego nie uwzględnić. W uzasadnieniu uchwały, podzielona została ocena działalności powoda jako prezesa zarządu, dokonana w uchwale Okręgowego Zarządu (...) z 07.05.2011 r.

/dowód: uchwała nr (...) Prezydium Krajowej Rady (...) Związku (...) z 29.11.2011 r. k. 23-25, pismo Okręgowego Zarządu (...) z 31.10.2011 r. k. 26-27, zeznania świadka J. M. e-protokół rozprawy z 27.09.2013 r. od 00:03:55 do 00:27:04/

Ponowną kontrolę działalności finansowej Zarządu (...) Ogródka Działkowego (...) przeprowadzono w okresie od 20 maja do 30 czerwca 2011 r. Kontrola ta obejmowała działalność zarządu w 2010 roku. W protokole kontrolnym stwierdzono nieprawidłowości w prowadzeniu księgowości, prowadzące do kolejnego niedoboru, który łącznie za lata 2009 i 2010 wyniósł 128.980,62 zł.

/dowód: protokół kontroli działalności finansowej zarządu (...) (...) we W. za 2010 r. k. 36-43/

W latach 2009 i 2010 księgowość (...) (...) we W. prowadzona była nieprawidłowo. Umowy o dzieło finansowane były ze środków z Funduszu (...), tymczasem powinny być finansowe ze środków pochodzących z Funduszu (...). W związku z powyższym, powstał niedobór na działalności statutowej w kwocie 72.863,25 zł. Przy odpowiednim przeksięgowaniu niewłaściwie zakwalifikowanych wydatków, nie doszło do powstania straty finansowej zarządzanego przez powoda (...).

/dowód: opinia biegłej sądowej J. C. z 15.01.2013 r. – w aktach Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieście sygn. IX C 622/11/

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo w całości zasługiwało na uwzględnienie. W niniejszej sprawie powód K. S. domagał się uchylenia uchwały numer (...) z 07.05.2011 r. o pozbawieniu go członkostwa w (...) Związku (...) i prawa użytkowania działki w (...) O. Działkowym (...) we W. oraz uchwały nr (...) Krajowej Rady (...) Związku (...) z 29 listopada 2011 roku o nieuwzględnieniu odwołania o utrzymaniu w mocy zaskarżonej uchwały Okręgowego Zarządu (...) we W.;

Podstawę prawną powyższego żądania stanowi przepis art. 32 ustawy z 08 lipca 2005 roku o rodzinnych ogródkach działkowych (Dz.U. z 2005 r., nr 169, poz. 1419). Przepis ten stanowi, że w sprawach nabycia lub utraty członkostwa w (...) Związku (...) oraz nabycia lub utraty użytkowania działki w rodzinnym ogrodzie działkowym zainteresowany może, po wyczerpaniu postępowania wewnątrzorganizacyjnego, dochodzić swoich praw na drodze sądowej.

Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, na mocy zaskarżonej uchwały nr (...) Okręgowego Zarządu (...) Związku (...) z dnia 07 maja 2011 roku powód K. S. został pozbawiony członkostwa w (...) Związku (...) i prawa użytkowania działki w (...) (...). W uzasadnieniu uchwały wskazano, że powód „ będąc członkiem zarządu (...) (...) i pełniąc w nim funkcję Prezesa Zarządu osobiście dopuścił się rażącego naruszenia przepisów (...), czym naraził (...) Ogródek Działkowy (...)do powstania wysokiego niedoboru finansowego za lata 2009-2010” Niedobór ten, jak wynikało z treści uchwały, miał wynieść za 2009 rok 72.863,25 zł. Powodowi zarzucano również nieprawidłowości w sposobie zawierania umów o dzieło oraz w prowadzeniu księgowości. Od powyższej uchwały powód wniósł odwołanie do Prezydium Krajowej Rady (...) Związku (...), które uchwałą nr (...) z 29 listopada 2011 roku postanowiło odwołania tego nie uwzględnić. Tym samym można stwierdzić, iż powód, wbrew stanowisku pozwanego, wyczerpał postępowanie wenwątrzorganizacyjne, uprawniające go do wytoczenia powództwa do Sądu o uchylenie kwestionowanych uchwał.

Zgodnie z treścią §29 Statutu (...) Związku (...) członkostwo w (...) ustaje na skutek: wygaśnięcia, skreślenia lub pozbawienia członkostwa. Wraz z ustaniem członkostwa wygasa prawo użytkowania działki w (...) (...). Zapis § 36 ust. 1 Statutu (...) stanowi, że pozbawienie członkostwa zwyczajnego może nastąpić w razie rażącego naruszenia przepisów ustawy, postanowień statutu, regulaminu (...), zasad współżycia społecznego oraz działania na szkodę (...). Za rażące naruszenie w rozumieniu ustępu 1 uważa się w szczególności zamieszkiwanie lub prowadzenie działalności gospodarczej na terenie działki, wynajem działki i altany, samowolne rozporządzenie prawem do działki, dopuszczenie się samowoli budowlanej, udowodnioną kradzież dokonaną na szkodę innego użytkownika działki lub (...), a także uporczywe u długotrwałe uchylanie się od uiszczenia składki członkowskiej i innych należnych opłat.

W ocenie Sądu, w realiach przedmiotowej sprawy, nie zaktualizowały się podstawy pozbawienia powoda członkostwa w (...) Związku (...) oraz prawa użytkowania działki w (...) (...).

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym w szczególności z zeznań zawnioskowanych przez powoda świadków wynikało, że powód przez okres ok. 30 lat był Prezesem Zarządu (...) (...) we W.. W tym okresie, jak wskazywali świadkowie, nie było żadnych zarzutów odnośnie sprawowania powyższej funkcji przez powoda, był on osobą uznaną, działającą na rzecz rozwoju ogródków działkowych. Powód został również odznaczony przez Krajową Radę Związku odznaką za zasługi na rzecz (...) Związku (...) oraz przez Prezydenta RP Srebrnym Krzyżem Zasługi za pracę (...) na rzecz (...).

Przesłuchani w sprawie świadkowie, w tym min. E. T. (księgowa), Z. H., K. P., E. K. wskazywali na rozprawie, że powód wykonywał swoją funkcję z dużym zaangażowaniem, terminowo wypłacał wszystkim zleceniobiorcom, z którymi podpisywał umowy zlecenia, wynagrodzenie za wykonane usługi (m in. koszenie trawników, wykonywanie remontów), sam zaś powód sprawował swoją funkcję społecznie, nie pobierając z tego tytułu żadnego wynagrodzenia.

W ocenie Sądu niezasadny jest zawarty w kwestionowanej uchwale zarzut dotyczący spowodowania przez powoda niedoboru na kwotę ponad 70.000 zł. Wykazywany przez stronę pozwaną „niedobór” w istocie nie oznacza braku środków pieniężnych w kasie związku, lecz dotyczy nieprawidłowego księgowania poszczególnych wydatków związanych z rozliczaniem umów zlecenia. Umowy te rozliczane były bowiem z funduszu rozwoju, a nie – jak powinno być prawidłowo – z funduszu statutowego. Poza wspomnianym uchybieniem nie można jednak powodowi zarzucić, by „sprzeniewierzył” powierzone mu środki. Błąd księgowy zdaniem Sądu nie może stanowić podstawy do pozbawienia powoda członkowstwa w (...), tym bardziej w sytuacji, gdy tak naprawdę z kasy związku nie ubyło środków finansowych; przy dokonaniu odpowiednich przesunięć pozycji księgowych nadal pozostawałaby ta sama kwota.

Fakt nieprawidłowego księgowania wydatków potwierdza również opinia biegłej rewident J. C. sporządzona do sprawy toczącej się przed SR dla Wrocławia-Śródmieście o sygn. IX C 622/11. W opinii tej wyraźnie wskazano, że wypłaty z tytułu umów o dzieło nie powinny być finansowane z Funduszu (...) lecz z Funduszu (...). Chodzi tu jednak o niezasadnie zarachowane kwoty, nie zaś ich wyprowadzenie z kasy, jak to zarzuca strona pozwana. W przekonaniu Sądu, wspomniane w uzasadnieniu spornych uchwał powody pozbawienia K. S. członkostwa w (...) Związku (...) nie mieszczą się w powołanych na wstępie podstawach statutowych. W działalności powoda, wedle Sądu, nie sposób dopatrzyć się celowego działania na szkodę (...) (...), a już tym bardziej uznać ją za działania rażąco naruszające przepisy prawa. Uchybienia formalne w zakresie prowadzonej księgowości (...) (...), których de facto sam powód nie popełnił, w świetle dotychczasowej działalności powoda jako prezesa zarządu, zdaniem Sądu nie są wystarczającą przesłanką do podjęcia kwestionowanych w pozwie uchwał.

W świetle powyższego, uznając iż nie zachodziły podstawy do pozbawienia powoda członkostwa w (...) Sąd uwzględnił w całości powództwo, uchylając uchwałę numer (...) Krajowej Rady (...) z dnia 29 listopada 2011 roku oraz uchwałę numer (...) z 7 maja 2011 roku Okręgowego Zarządu (...) we W..

Orzeczenie o kosztach zapadło zgodnie z treścią art. 98 k.p.c. Z uwagi na to, iż powód w całości wygrał sprawę, Sąd zasądził na jego rzecz od strony pozwanej kwotę 200 zł tytułem zwrotu poniesionych przez powoda kosztów sądowych.

W punkcie IV. sentencji wyroku Sąd nakazał stronie pozwanej uiszczenie na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego we Wrocławiu kwoty 200 zł tytułem brakującej opłaty sądowej od pozwu, która nie została pobrana od powoda.

Zarządzenie:

1.  odnotować;

2.  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanego;

3.  kal. 14 dni.