Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 sierpnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu Wydział III

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 sierpnia 2012 r. we Wrocławiu

sprawy z wniosku T. H.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W.

o ponowne przeliczenie emerytury

na skutek apelacji T. H.

od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu

z dnia 7 marca 2012 r. sygn. akt VIII U 2291/11

zmienia zaskarżony wyrok i poprzedzające je decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. z dnia 28 września 2011 roku i 17 października 2011 roku w ten sposób, że do wyliczenia części socjalnej świadczenia T. H. przyjmuje kwotę bazową w wysokości 2.822,66 złotych.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 września 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. przeliczył T. H. emeryturę od 1 września 2011 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składki z 10 lat kalendarzowych od 1994r. do 2003 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 145,06%. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 145,06% przez kwotę bazową 1.977,20 zł wynosi 2.868,13 zł. Do ustalenia wysokości emerytury ZUS uwzględnił 32 lata 10 miesięcy i 27 dni okresów składkowych oraz 8 lat 9 miesięcy i 17 dni okresów nieskładkowych.

Decyzją z dnia 17 października 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. przeliczył T. H. emeryturę od 1 października 2011 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składki z 10 lat kalendarzowych od 1994 r. do 2003 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 145,06%. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 145,06% przez kwotę bazową 1.977,20 zł wynosi 2.868,13 zł. Do ustalenia wysokości emerytury ZUS uwzględnił 32 lata 11 miesięcy i 27 dni okresów składkowych oraz 8 lat 9 miesięcy i 17 dni okresów nieskładkowych.

Od powyższych decyzji T. H. złożyła odwołania.

Wyrokiem z dnia 7 marca 2012 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu odwołania te oddalił.

Rozstrzygnięcie to Sąd oparł o następująco ustalony stan faktyczny:

T. H., urodzona w dniu (...), złożyła do organu rentowego w dniu 4 sierpnia 2006 r. wniosek o emeryturę, dołączając do wniosku stosowną dokumentację.

Decyzją z dnia 30 sierpnia 2006 r. ZUS przyznał wnioskodawczyni wcześniejszą emeryturę od 19 września 2006 r. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składki z 10 lat kalendarzowych od 1994 r. do 2003 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 145,06%. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 145,06% przez kwotę bazową 1.977,20 zł wyniosła 2.868,13 zł. Do ustalenia wysokości emerytury ZUS uwzględnił 27 lat i 10 miesięcy okresów składkowych oraz 8 lat i 9 miesięcy okresów nieskładkowych.

W okresie od 14 września 2006 r. do 14 marca 2006 r. wnioskodawczyni przebywała na zasiłku chorobowym. Powyższy okres został przez ZUS przyjęty, jako okres nieskładkowy.

Wnioskodawczyni w okresie po przyznaniu świadczenia emerytalnego, tj. od 1 października 2006 r. do 31 sierpnia 2011 r. pozostawała w zatrudnieniu, podlegając z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym.

Po rozpatrzeniu wniosku T. H. o emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym, ZUS decyzją z dnia 28 września 2011 r. przyznał emeryturę od 19 września 2011 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składki i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wyplata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Kwota składki zewidencjonowana na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 106.464,73 zł. Kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 425.865,05 zł. Średnie dalsze trwanie życia wynosi 251,50 m-cy. Wyliczona kwota emerytury wynosi 2.116,62 zł. Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami art. 26 ustawy emerytalnej. Ustalona niniejszą decyzją emerytura jest niższa od dotychczas wypłacanej emerytur, w związku z powyższym będzie wypłacana dotychczas pobierana emerytura w terminie - jako świadczenie korzystniejsze.

Decyzją z dnia 28 września 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. przeliczył T. H. emeryturę od 1 września 2011 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składki z 10 lat kalendarzowych od 1994 r. do 2003 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 145,06%. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 145,06% przez kwotę bazową 1.977,20 zł wynosi 2.868,13 zł. Wysokość emerytury wynosi miesięcznie 2.284,56 zł.

Decyzją z dnia 17 października 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. przeliczył T. H. emeryturę od 1 października 2011 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składki z 10 lat kalendarzowych od 1994 r. do 2003 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 145,06%. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 145,06% przez kwotę bazową 1.977,20 zł wynosi 2.868,13 zł. Wysokość emerytury wynosi miesięcznie 2.288,48 zł.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał odwołanie za nieuzasadnione. Wskazał Sąd, że wnioskodawczyni przyznana została emerytura w powszechnym wieku emerytalnym na podstawie art. 25-26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, stąd też nie przysługuje jej uprawnienie do przeliczenia emerytury według nowej kwoty bazowej po przepracowaniu 30 miesięcy po otrzymaniu wcześniejszej emerytury. W ocenie Sądu według mieszanego sposobu może być obliczana wyłącznie emerytura przyznana po raz pierwszy. Zaskarżona decyzja jest zatem prawidłowa.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego złożyła wnioskodawczyni, domagając się jego zmiany i przeliczenia emerytury przy uwzględnieniu faktu, iż po przyznaniu świadczenia przepracowała przez okres przekraczający 30 miesięcy. W ocenie wnioskodawczyni odmowa przeliczenia świadczenia jest dla niej krzywdząca, ponieważ emerytura wnioskodawczyni nie jest odzwierciedleniem poniesionych przez nią kosztów składek emerytalnych.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja wnioskodawczyni jest uzasadniona.

Spór w sprawie sprowadzał się do ustalenia na jakich zasadach winno być przeliczone świadczenie emerytalne wnioskodawczyni.

Sąd I instancji stosując zasady przedziału wiekowego ubezpieczonych, dokonał przeliczenia świadczenia emerytalnego wnioskodawczyni w oparciu o przepis art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ), wskazując, że skoro wnioskodawczyni jest urodzona po dniu 31.12.1948 r. podlega zasadom określonym w art. 24-26. Sąd opisał zasady określające sposób wyliczenia tychże świadczeń. Jednocześnie Sąd wskazał, że świadczenie wnioskodawczyni nie może być przeliczone w oparciu o przepis art. 53 ustawy emerytalnej, albowiem także ten przepis znajduje zastosowanie do osób urodzonych przez dniem 1.01.1949 r.

Sąd wyjaśnił, że w momencie kiedy wnioskodawczyni przechodziła na wcześniejszą emeryturę istniała jeszcze możliwość wyliczenia wysokości świadczenia według reguł art. 53, bowiem ówczesne brzmienie art. 46 ustawy pozwalało na uzyskanie prawa do emerytury na warunkach wynikających z art. 29, jeżeli warunki ustalone w tym przepisie ubezpieczony spełnił do dnia 31.12.2008 r. Wnioskodawczyni bowiem, według Sądu, wówczas tym warunkom odpowiadała. Natomiast wniosek o emeryturę złożony w dniu 28 września 2011 r. w ocenie Sądu podlega w całości zasadom określonym w art. 24-26a. Tym samym Sąd uznał za w pełni prawidłową zaskarżoną decyzję ZUS i oddalił odwołanie wnioskodawczyni.

Ze stanowiskiem Sądu nie sposób się zgodzić.

W pierwszej kolejności podkreślić należy, że wnioskodawczyni we wniosku z dnia 31 sierpnia 2011 r. nie domagała się przyznania jej prawa do nowego świadczenia, lecz wystąpiła o przeliczenie emerytury z uwagi na osiągnięcie wieku 60 lat i przepracowanie 30 miesięcy w ramach stosunku pracy.

Emerytura wnioskodawczyni nie stanowi nowego świadczenia, którego wysokość ustala się według reguł dotyczących przyznawania emerytury po raz pierwszy.

Zagadnieniem tym zajmował się Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 14 czerwca 2006 r., I UZP 3/06 (OSNP 2007/1-2/22) trafnie wskazując, że prawo do emerytury wcześniejszej nie wygasa, a w art. 21 ust. 2 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS jest mowa o emeryturze dla osoby, która wcześniej miała ustalone prawo do emerytury, z czego wynika, że w zakresie tego samego świadczenia - emerytury - w związku ze spełnieniem warunku osiągnięcia wieku emerytalnego następuje jedynie ustalenie na nowo podstawy wymiaru.

Już choćby z tego faktu nie można automatycznie przyjąć, że skoro wnioskodawczyni urodziła się 19 września 1951 r. nie może domagać się przeliczenia emerytury na zasadach dotyczących osób urodzonych przez 1 stycznia 1949 r. Zauważyć należy, że ubezpieczonej została już przyznana emerytura na tzw. starych zasadach, a umożliwiał to art. 46 ustawy.

Przepis ten regulował zasady ustalania wysokości emerytury wobec osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. a przed 1 stycznia 1969 r., które wszystkie wymagane warunki (tj. wiek i okres ubezpieczenia) spełniły do dnia 31 grudnia 2008 r. Przepis art. 46 ustawy nie wymuszał jednak na ubezpieczonych konieczności składania wniosku o wcześniejszą emeryturę. Osoby te, chcąc uzyskać prawo do świadczenia na starych zasadach, mogły złożyć wniosek o prawo do świadczenia także po 31 grudnia 2008 r., jednak nie później niż przed ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego wynoszącego 60 lat dla kobiet i 65 lata dla mężczyzn.

W związku z powyższym należy przyjąć, że osoby, które po przyznaniu emerytury według starego systemu emerytalnego, tj. według zasad z art. 46 ustawy, złożą wniosek o przeliczenie świadczenia w związku z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego i kontynuowaniem ubezpieczenia, mają prawo do przeliczenia świadczenia również według starych zasad.

Zgłoszenie wniosku o emeryturę po raz pierwszy dopiero po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego spowoduje konieczność obliczenia świadczenia z zastosowaniem tzw. reguł mieszanych z art. 183 lub według nowych zasad na podstawie art. 26 ustawy. Tzw. emerytura mieszana z art. 183 dotyczyć będzie osób, które osiągną wiek emerytalny w latach 2009-2013, a jej obliczenie nastąpi w części na podstawie art. 53, a w części na podstawie art. 26 ustawy, o ile osoby te nie przystąpią do OFE.

Sam przepis art. 183 nie obejmuje natomiast ubezpieczonych, którzy pobierali już emeryturę na podstawie art. 46 lub 50 ustawy. Skoro zatem przepis art. 183 wyłącza z zakresu swego obowiązywania osoby pobierające wcześniejszą emeryturę na podstawie starych zasad z mocy art. 46 lub 50, tym bardziej należy uznać za słuszną argumentację, że osobom tym nie będzie obliczana emerytura według nowych zasad z art. 26 ustawy.

Oznacza to, iż wnioskodawczyni, z uwagi na podleganie przez ponad 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu po nabyciu uprawnień do świadczenia emerytalnego jest uprawniona do obliczenia części socjalnej emerytury przy zastosowaniu aktualnej kwoty bazowej, zgodnie ze złożonym wnioskiem – 31.VIII.2011 r.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 kpc zmienił zaskarżony wyrok i poprzedzające go decyzje organu rentowego z dnia 28 września 2011 r. i 17 października 2011 r. w ten sposób, że do wyliczenia części socjalnej świadczenia T. H. przyjął kwotę bazową w wysokości 2.822,66 zł.