Sygn. akt I C 903/10
Pozwem z dnia 8 lipca 2010 roku K. J., reprezentowana przez adwokata wniosła o :
1. zasądzenie od pozwanej (...) S.A. V. (...) w W. na rzecz powódki kwoty 900.000 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od dnia wezwania do dnia zapłaty,
2. zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 56.507 złotych tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 22 lutego 2010 roku do dnia zapłaty z tytułu wydatków od dnia 3 listopada 2009 roku do 31 maja 2010 roku poniesionych dla zaspokojenia potrzeb powódki,
3. zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 103.300 złotych z tytułu odszkodowania na potrzeby sprzętu , pomocy do rehabilitacji i nauki wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 22 lutego 2010 roku do dnia zapłaty,
4. zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 7.685 złotych miesięcznie tytułem renty tymczasowej płatnej do dnia 30 każdego miesiąca wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wymagalności do dnia zapłaty w razie niedotrzymania terminu płatności którejkolwiek z rat, poczynając od 1 czerwca 2010 roku,
5. ustalenie odpowiedzialności pozwanej z tytułu wypadku na przyszłość.
6. zasadzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych ,
We wniosku z dnia 22 października 2010 roku K. J., reprezentowana przez adwokata wniosła o udzielenie zabezpieczenia poprzez:
1. zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 7.265 złotych miesięcznie tytułem części renty płatnej z góry do dnia 1 każdego miesiąca poczynając od dnia złożenia wniosku
2. zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 100.000 złotych na koszty leczenia, rehabilitację, zakup sprzętu do rehabilitacji i nauki oraz zmianę mieszkania i przystosowanie go do potrzeb powódki oraz samochód do przewozu powódki . /k.79-80/
Postanowieniem z dnia 1 grudnia 2010 roku Sąd udzielił zabezpieczenia w ten sposób, że zobowiązał pozwanego (...) S.A. V. (...) w W. by płacił na rzecz powódki K. J. kwotę 4.000 złotych miesięcznie do rąk J. J. (1) jako ustawowej przedstawicielki powódki z góry do dnia 1 – go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminu płatności którejkolwiek raty – do czasu prawomocnego zakończenia niniejszego postępowania .
Nadto udzielił zabezpieczenia w ten sposób, że zobowiązał pozwanego (...) S.A. V. (...) w W. by wypłacił na rzecz powódki K. J. kwotę 25.000 złotych do rąk J. J. (1) jako ustawowej przedstawicielki powódki tytułem zwrotu kosztów zwiększonych potrzeb i oddalił wniosek w pozostałym zakresie . /k-88-95/
Postanowieniem z dnia 19 kwietnia 2011 roku Sąd Apelacyjny w Łodzi zmienił zaskarżone postanowienie w punkcie drugim sentencji w ten tylko sposób ,że wskazaną do wypłaty na rzecz powódki tytułem zabezpieczenia kwotę 25.000 złotych podwyższył do kwoty 50.000 złotych i oddalił zażalenie w pozostałej części .
/k-139-141 v./
Pozwany wnosił o oddalenie powództwa w niniejszej sprawie .
W piśmie procesowym z dnia 17 października 2013 roku pełnomocnik powódki określił miesięczne wydatki związane z utrzymaniem powódki na kwotę 5488 złotych .
Nadto wnosił o zasądzenie kwoty 20.700 złotych tytułem zwrotu wydatków związanych z zakupem sprzętu do nauki i rehabilitacji i kwoty 30.000 złotych płatnej corocznie do dnia 10 stycznia każdego roku z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności celem pokrycia kosztów rehabilitacji wyjazdowej na trzy turnusy rocznie do kliniki (...) S.A. w K. .
Na rozprawie w dniu 22 listopada 2013 roku pełnomocnik powódki poparł powództwo , pełnomocnik pozwanego nie uznał powództwa i wnosił o jego oddalenie .
Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:
W dniu 3 listopada 2009 roku, na trasie W-713 w miejscowości Ł. gm. R., województwo (...) miało miejsce zdarzenie polegające na tym, że kierujący samochodem dostawczym B. W. nie zachował szczególnej ostrożności podczas dojeżdżania do oznakowanego przejścia dla pieszych, a w szczególności nie prowadził należytej obserwacji przedpola jazdy i jadąc z prędkością znacznie przekraczającą administracyjne dopuszczalną - około 35 km/h – doprowadził do potrącenia pieszej powódki prawidłowo przekraczającej jezdnię w obrębie przejścia dla pieszych.
(dowód: akta sprawy sygn. II K 333/10, Sądu Rejonowego w Tomaszowie M.. II Wydział Karny w załączeniu)
Przeciwko B. W. zostało wszczęte postępowanie karne i został on oskarżony o czyn z art. 177 § 2 k.k. W trakcie śledztwa prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową w Tomaszowie M.. został dopuszczony dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu techniki pojazdowej, który ustalił, iż bezpośrednią przyczyną wypadku był błąd w taktyce jazdy popełniony przez kierującego pojazdem. Zachowanie powódki, która przekraczała jezdnię po oznakowanym przejściu dla pieszych nie nosiło znamion wtargnięcia bezpośrednio pod nadjeżdżający pojazd.
B. W. został uznany za winnego zarzucanego mu czynu i skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Tomaszowie M.. II Wydział Karny z dnia 25 maja 2010 roku, sygn. akt. II K 333/10.
(dowód: akta sprawy sygn. II K 333/10 Sądu Rejonowego w Tomaszowie M.. II Wydział Karny w załączeniu)
Sprawca wypadku posiada ubezpieczenie OC. Jego ubezpieczycielem jest pozwana. Wezwaniem z dnia 20 stycznia 2010 roku powódka wystąpiła do pozwanej o częściowe zaliczkowe wypłacenie roszczeń odszkodowawczych. Pozwana na podstawie analizy zgromadzonych dotychczas w toku postępowania wyjaśniającego informacji i dokumentów stwierdziła, iż nie jest możliwie ustalenie odpowiedzialności (...) S.A. V. (...) ani też wysokości odszkodowania, w związku z czym nie dokonała wypłaty jakiejkolwiek kwoty i nadal prowadziła postępowanie wyjaśniające.
Pismem z dnia 19 maja 2010 roku doręczonym pozwanemu w dniu 24 maja 2010 roku , pełnomocnik powódki wezwał pozwanego do zapłaty na rzecz powódki kwoty 900.000 złotych tytułem zadośćuczynienia, kwoty 56.507,00 złotych tytułem odszkodowania oraz kwoty 7.685 złotych tytułem renty miesięcznej .
(dowód: akta pozwanej – w załączeniu pismo z dnia 20 stycznia 2010 roku k-12 ,)
Powódka nie przyczyniła się swoim postępowaniem do wystąpienia wypadku i podczas ruchu na przejściu dla pieszych korzystała z całkowitej ustawowej ochrony w tym zakresie .
( dowód : opinia biegłego w dziedzinie mechaniki pojazdowej i ruchu drogowego mgr inż. K. L. k-161-170 )
W wyniku wypadku powódka doznała rozległych obrażeń czaszkowo-mózgowych ze złamaniem kości czaszki i ogniskami krwotocznymi w okolicy czołowej , ciemieniowej prawej i jądrach podkorowych po stronie lewej, we wzgórzu prawym z przebiciem do prawej komory bocznej i pniu mózgu skutkujące m.in. niedowładem czterokończynowym, śpiączką, uszkodzeniem widzenia i mowy.
Powódka po zdarzeniu z dnia 3 listopada 2009 roku została przewieziona do Instytutu Centrum (...) w Ł. i w okresie od 3 listopada 2009 roku do 1 grudnia 2009 roku przebywała w Oddziale Anestezjologii i Intensywnej Terapii Pediatrycznej.
W wyniku przeprowadzonego badania stwierdzono u powódki wielomiejscowe ogniska krwotoczne w mózgu i pniu mózgowym oraz złamanie stropu oczodołu lewego oraz przednio-górnej ściany lewej zatoki czołowej . Po konsultacji neurochirurgicznej nie stwierdzono wskazań do interwencji operacyjnej badaniem neurologicznym rozpoznano niedowład czterokończynowy i poza farmakoterapią prowadzono ćwiczenia bierne kończyn. W trakcie pobytu utrzymywała się afazja czuciowo-ruchowa .
Po uzyskaniu względnej stabilizacji powódkę przeniesiono w dniu 1 grudnia 2009 roku do Kliniki (...) w Ł., a następnie do Kliniki (...) Szpitala (...) z Polikliniką w B., gdzie przebywała w okresie od 15 lutego 2010 roku do 20 maja 2010 roku .
W czerwcu 2010 roku powódka była usprawniana w Oddziale (...) dla Dzieci w Ł. , a lipcu /sierpniu 2010 roku ponownie w Klinice (...) w B..
W grudniu 2010 roku i w lutym 2011 roku powódka przebywała na trzytygodniowych turnusach rehabilitacyjnych w Ośrodku (...) w R. , częściowo refundowanym przez (...) , w marcu i kwietniu 2011 roku dowożona była na ambulatoryjną rehabilitację w R. i B. , a także była na 5 tygodniowej rehabilitacji stacjonarnej w Oddziale (...) w B. w maju 2011 roku .
W trakcie wakacji 2011 roku była na dwóch turnusach rehabilitacyjnych 14 dniowych w Ł. i G. , w październiku 2011 roku była diagnozowana w Oddziale Neurologii w Ł. z powodu pojawienia się drżenia kończyny górnej lewej.
Powódka decyzją Komisji P.-Pedagogicznej miała przyznane nauczanie indywidualne w roku szkolnym 2010/2011 .
W roku szkolnym 2011/2012 uczyła się w Technikum dla młodzieży niedowidzącej w Ł. , w którym prowadzona jest także rehabilitacja ruchowa i logopedyczna . Ponadto w styczniu i w maju 2012 roku przebywała na 14 dniowych turnusach rehabilitacyjnych. Uczestnictwo w turnusach rehabilitacyjnych w 2012 roku refundowane było przez Fundację (...) z pomocą’’. Na rok szkolny 2012 /2013 powódka przeniesiona została do szkoły dla dzieci i młodzieży niewidomych w L. . W szkole poza nauką prowadzona jest rehabilitacja narządu wzroku, narządów ruchu, logoterapia i psychoterapia .
W okresach pomiędzy rehabilitacją w placówkach specjalistycznych powódka codziennie wykonywała wyuczone ćwiczenia z pomocą matki w domu . Jest wyposażona w drobny sprzęt rehabilitacyjny /piłki , jeżyki, wałki, taśmy/ oraz rotor do ćwiczeń kończyn górnych i dolnych zakupiony ze współudziałem (...).
(dowód: dokumentacja lekarska załączona do pozwu – k. 18-31, historia choroby powódki – k.45, dokumentacja lekarska – k.62 – 65, karta informacyjna leczenia szpitalnego w Szpitalu (...) im. dr A. J. w B. k-310, karty informacyjne z pobytów szpitalnych powódki i leczenia rehabilitacyjnego, dokumentacja medyczna k-311-317 )
Na skutek wypadku powódka ma orzeczoną niepełnosprawność w stopniu znacznym . Wymaga stałej opieki osoby drugiej. Orzeczeniem z dnia 6 września 2012 roku powódka została zaliczona do znacznego stopnia niepełnosprawności , wymaga w dalszym ciągu pomocy osób trzecich .
(dowód: orzeczenie o niepełnosprawności- k. 9, 433 )
Zakres obrażeń odniesionych przez powódkę na skutek wypadku z dnia 3 listopada 2009 roku obejmował zaburzenia neurologiczne i psychiczne uwarunkowane organicznie /encefalopatie / : zaburzenia zachowania, zmiany charakterologiczne , zaburzenia funkcji poznawczych, adaptacyjne , osobowości . Z psychologicznego punktu widzenia doznane obrażenia skutkują trwałym uszczerbkiem na zdrowiu powódki w wysokości 70 % z powodu utrzymujących się zaburzeń psychicznych /encefalopatii ze zmianami charakterologicznymi , utrwalonej nerwicy związanej z urazem czaszkowo- mózgowym /.
Powódka odczuwać będzie dolegliwości , skutki wypadku do końca życia i z psychologicznego punktu widzenia trwale ograniczają one jej aktywność życiową i zawodową . Obrażenia powódki wiązały się z dolegliwościami bólowymi , cierpieniem , lecz podczas gojenia się ran była ona przez kilkanaście tygodni nieprzytomna , co zniosło występowanie tych dolegliwości .
Z psychologicznego punktu widzenia powódka wymaga opieki osób trzecich w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych . K. J. wymaga dalszych jak najczęstszych /przynajmniej trzy razy w roku przez dwa – trzy tygodnie w zależności od zaleceń / pobytów w klinikach rehabilitacyjnych . Powódka może ponieść koszty rehabilitacji w wysokości 30.000 złotych . Dzień pobytu powódki w klinice to kwota 490 złotych co pomnożone przez 21 dni daje kwotę 10.290 złotych. Trzy takie pobytu w roku to kwota ponad 30.000 złotych . Do tego dochodzą koszty dojazdu do kliniki , gdyż powódka mieszka w Ł. .
( dowód : opinia biegłego z zakresu psychologii mgr J. J. (2) k- 185-186 v., i opinia uzupełniająca k- 229,229v. )
Z punktu widzenia biegłego z zakresu psychiatrii powódka doznała uszczerbku w wysokości 70 % i prezentuje objawy organicznych zaburzeń osobowości i procesów poznawczych /encefalopatia ze zmianami charakterologicznymi /. Powódka odczuwać będzie skutki wypadku do końca życia , zmiany organiczne w (...) mają charakter trwały , rokowania na przyszłość odnośnie ustąpienia zaburzeń są niekorzystne , skutki wypadku w sposób znaczący rzutują na aktywność życiową i zawodową powódki , koszty leczenia są zależne od rodzaju zastosowanych farmaceutyków . Powódka ze względów psychiatrycznych wymaga opieki osób trzecich w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych .
( dowód : opinia biegłego z zakresu psychiatrii lek. med. K. G. k-197-199 )
W następstwie wypadku z punktu widzenia lekarza okulisty powódka doznała uszczerbku na zdrowiu w wysokości 35 % , trwałego uszkodzenia narządu wzroku na poziomie ośrodkowego uszkodzenia dróg wzrokowych skutkującego obustronnym obniżeniem ostrości wzroku obu oczu . Powódka nie jest w stanie kontynuować edukacji w trybie normalnym , wymaga stosowania pomocy dla niedowidzących – okularów korekcyjnych do bliży , dyktafonu . Rokowania na przyszłość co do odzyskania sprawności widzenia sprzed wypadku , biorąc pod uwagę dotychczasowy ponad dwuletni okres systematycznej rehabilitacji są niekorzystne .
( dowód : opinia biegłego z zakresu okulistyki lek. med. A. C. k-216-218 )
Z punktu widzenia biegłego z zakresu rehabilitacji medycznej uszczerbek na zdrowiu u powódki wynosi 35 % /niewielki niedowład kończyny dolnej prawej , osłabienie siły mięśniowej kończyn prawych oraz zaburzenia koordynacji ruchowej kończyn górnych / . Rokowanie na przyszłość co do dalszej poprawy stanu czynnościowego narządu ruchu jest niepewne . Powódka powinna być poddawana kinezyterapii z wykorzystaniem metod tradycyjnych , tj . ćwiczeń biernych i redresyjnych , czynnych i oporowych równoważnych i koordynacyjnych , celem utrzymania obecnego stanu czynnościowego narządu ruchu i niedopuszczenia do wystąpienia wtórnych patologii takich jak przykurcze stawowe i zaniki mięśniowe. Codziennie w domu lub w szkole powódka powinna przez około 40 minut wykonywać wyuczone ćwiczenia ruchowe oraz dwa trzy razy w roku wyjeżdżać na 14-21 dniowe turnusy rehabilitacyjne do specjalistycznych placówek rehabilitacyjnych , w których zatrudnieni są fizjoterapeuci z uprawnieniami do stosowania metody (...) oraz prowadzona jest hipoterpia przez którą można osiągnąć u powódki poprawę koordynacji ruchowej , poczucie równowagi , normalizację napięcia mięśniowego , poprawę percepcji i orientacji przestrzennej oraz korzystne działanie na psychikę .
Powódka była leczona i rehabilitowana stacjonarnie i ambulatoryjnie w ramach ubezpieczenia zdrowotnego jednak musiała zakupić taśmy do usprawnienia systemem K. w cenie 18 złotych za jedną rolkę 5 m x 5 cm .
Pobyty powódki wraz z opiekunem na dwóch turnusach rehabilitacyjnych w R. były dofinansowane przez (...) w wysokości dla powódki 27 % , dla opiekuna 18 % przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej .
W domu powódka posiada drobny sprzęt rehabilitacyjny – wałki , półwałki , piłki , jeżyki , taśmy , który zakupiła we własnym zakresie i ich koszt nie przekroczył 400 złotych . Posiada rotor do ćwiczeń kończyn górnych i dolnych zakupiony z współudziałem finansowym (...)60 % , udział własny 40 % .
Powódka wystąpiła do (...) z wnioskiem o zakup maty do masażu podwodnego w cenie 2300-3000 złotych w przypadku pozytywnego rozpoznania wniosku współudział finansowy (...)60 % , udział własny 40 % .
Możliwości korzystania powódki z rehabilitacji w placówkach specjalistycznych stacjonarnych przedstawiają się następująco :
- NFZ refunduje rehabilitację stacjonarną w pełnym zakresie jednakże dostęp do niej ograniczają limity finansowe , co powoduje ,że na przyjęcie w ramach tzw. wtórnej rehabilitacji oczekuje się około jednego roku ,
- koszt rehabilitacji stacjonarnej w oddziałach rehabilitacji w ramach pobytów komercyjnych wynosi 150 złotych za dobę pobytu osoby niepełnosprawnej , np. oddziały rehabilitacji w K. (...), B. , oddziały te nie przyjmują opiekunów ,
- w prywatnych ośrodkach , klinikach rehabilitacji , np. K., Votum - (...) , M., koszt jednej doby dla osoby niepełnosprawnej 440 złotych, a ewentualnego opiekuna 140 złotych za dobę ,
- turnusy rehabilitacyjne 14 dniowe częściowo refundowane przez (...) , przyznawane są przez (...) nie częściej niż raz w roku dla osoby niepełnosprawnej refundacja wynosi 27 % , a dla opiekuna 18 % średniego wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej ,
- turnusy rehabilitacyjne 14 dniowe pełnopłatne dla osoby niepełnosprawnej wraz z opiekunem kosztują 3.500-4.400 złotych w zależności od możliwości prowadzenia działań terapeutycznych ,
( dowód: opinia biegłego specjalisty z zakresu rehabilitacji medycznej dr nauk medycznych G. B. k-257-263 , opinia uzupełniająca biegłej k-282-283 , ustna opinia uzupełniająca biegłej złożona na terminie rozprawy w dniu 22 listopada 2013 roku nagranie audio-video 00:02:40 – 00:12:58 k-435-437,k-438)
W następstwie wypadku z punktu widzenia biegłego z zakresu logopedii powódka doznała :
- w zakresie percepcji mowy /rozumienia mowy/ spowolnienia reakcji i niepewność w trakcie wykonywania poleceń wieloczłonowych o skomplikowanej konstrukcji składniowej , w interpretacji metafor, przenośni , spowolnienie procesów wnioskowania , uogólnienia, przewidywania i planowania ,
- w zakresie ekspresji mowy /nadawanie / zaburzenia prozodyczne i artykulacyjne we wszelkiej aktywności słownej oraz trudności w zakresie koordynacji oddechowo-fonacyjnej w przebiegu dysartrii,
- ograniczeń w zakresie sprawności kinetyczno –kinestetycznej obwodowego aparatu artykulacyjnego ,
- zaburzenia percepcji wzrokowej w zakresie kontroli wzrokowej , procesu spostrzegania , analizy i syntezy wzrokowej oraz pamięci wzrokowej , a także koordynacji wzrokowo-ruchowej ,
- ograniczeń w zakresie czytania i pisma ,
Proces rehabilitacji mowy i procesów poznawczych będzie procesem długotrwałym prawdopodobnie kilkunastoletnim , dzięki właściwej rehabilitacji mowy i procesów poznawczych trudności powinny częściowo ustąpić , jednak nie całkowicie .Ćwiczenia mowy i procesów poznawczych powinny odbywać się regularnie , co najmniej dwa razy w tygodniu po 60 minut w gabinecie logopedycznym i codziennie w domu .
Powódka powinna korzystać z różnorodnych środków dydaktycznych usprawniających uszkodzone funkcje mózgowe : słuchowych /taśmy, płyty CD /, wzrokowych /programy komputerowe, a w szczególności (...)/ stosowana w rehabilitacji osób z uszkodzeniem mózgu i stymulujący mowę i procesy poznawcze – koszt około 6.000 złotych .
( dowód : opinia biegłego z zakresu logopedii mgr I. J. k-274-276 , opinie uzupełniające k-301, 364 )
Powódka w następstwie wypadku doznała następujących neurochirurgicznych obrażeń ciała :
- złamanie kości czołowej lewej w obrębie stropu oczodołu i przednio-górnej ściany lewej zatoki czołowej z odmą oczodołu ,
- ogniskowe , krwotoczne stłuczenia półkul mózgu w okolicy czołowej i ciemieniowej prawej oraz w jądrach podkorowych ,
- przebicie się ognisk krwotocznych do układu komór bocznych mózgu i do pnia mózgu ,
- krwiaki w zatoce klinowej i sitowej na podstawie czaszki,
- głębokie otarcie skóry kolana lewego ,
Uszczerbek na zdrowiu powódki neurochirurgiczno-chirurgiczny ma charakter trwały i wynosi 6 % , nie pokrywa się z uszczerbkami wykazanymi przez innych biegłych .
Cierpienia psychofizyczne u powódki trwają do dzisiaj kiedy nadal powódka widzi swoje ułomności i ograniczenia będące skutkami przedmiotowego wypadku , miesięczny koszt leków z zakresu specjalności biegłego neurochirurga wynosi około 100 złotych . Powódka wymagała i nadal wymaga opieki osób trzecich jest niesamodzielna życiowo , ten stan będzie długotrwały i w pewnym stopniu pozostanie do końca życia powódki .
W obecnym stanie powódka nie jest zdolna do żadnej pracy i wymaga opieki osób trzecich .
( dowód : opinia biegłego z zakresu neurochirurgii dr nauk medycznych R. K. k- 334-337)
Z punktu widzenia biegłego z zakresu neurologii uszczerbek na zdrowiu powódki wynosi 110 % i ma charakter trwały . Rokowania na przyszłość biegły ocenia ostrożnie z uwagi na utrzymywanie się dysfunkcji sprawności powódki od dnia zdarzenia do chwili obecnej . Ze względu na młody wiek powódki istnieje możliwość poprawy sprawności mózgu powódki jednakże ta sprawność nie będzie taka jak sprzed wypadku . Z przyczyn neurologicznych powódka wymagała opieki osób trzecich w okresach pobytów szpitalnych całodobowo , aktualnie wymaga pomocy osoby trzeciej w niektórych czynnościach , np. poruszanie się poza mieszkaniem , transport na zajęcia dodatkowe , szacunkowo około dwóch godzin dziennie. Występowanie u powódki deficytu funkcjonalnego sprawności jej organizmu może stanowić utrudnienie dla młodej kobiety w założeniu rodziny i znalezieniu partnera życiowego .
( dowód : opinia biegłego z zakresu neurologii lek. med. M. K. k-384-386 )
Powódka w chwili wypadku miała 16 lat. Przed wypadkiem uczyła się w XXIII Liceum Ogólnokształcącym w Ł.. Nie pracuje, nie osiąga żadnych dochodów, pozostaje całkowicie na utrzymaniu matki. Uzyskiwane przez matkę małoletniej dochody nie wystarczają na pokrycie wydatków związanych z następstwami wypadku.
Przed wypadkiem była radosnym dzieckiem , działała w sekcjach szkolnych , w teatrzyku , w sekcji gazetki szkolnej , uczęszczała na zajęcia z filozofii .
Aktualnie powódka uczęszcza do Ośrodka Szkolno- (...) dla Dzieci (...) w L. prowadzonego przez Towarzystwo (...) . Do szkoły dojeżdża pod opieką matki w niedzielę wieczorem z miejsca zamieszkania w Ł. do L. i wraca w piątki .
( dowód : nagranie audio-video z dnia 22 listopada 2013 roku zeznania świadka J. J. (1) 00:16:55 – 00:26:14 )
Obecnie powódka otrzymuje rentę tytułem zwiększonych potrzeb w wysokości 4.000 złotych do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie na pokrycie wydatków na leczenie i rehabilitację , wynajem mieszkania i pokrycie kosztów opieki , rehabilitacji , logoterpii, psychoterapii, koszty leków , środków higienicznych , dojazdów do lekarzy , koszty wizyt u lekarzy różnych specjalności itp.
Powódce wypłacono również kwotę 50.000 złotych jako zwrot kosztów zwiększonych potrzeb .
( okoliczność niesporna)
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie w/w dowodów .W ocenie Sądu sporządzone przez biegłych sądowych opinie w zakresie psychologii , neurologii , psychiatrii, chirurgii ogólnej , neurochirurgii, z zakresu rehabilitacji medycznej ,okulistyki i logopedii zasługują na aprobatę. Fachowość ich sporządzenia, na którą składa się poziom wiedzy biegłych , podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanych w niej stanowisk, a także stopień stanowczości wyrażonych w nich wniosków w zakresie doznanego przez powódkę uszczerbku na zdrowiu nie budzą wątpliwości, przez co stanowią dla Sądu miarodajny materiał do czynienia na ich podstawie ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie. Nadto opinie biegłych są spójne ze zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym w postaci dokumentacji medycznej. Niewątpliwie miało to wpływ na określenie przez Sąd wysokości zadośćuczynienia , a także wysokości renty w niniejszej sprawie .
Przy określaniu wysokości odszkodowania na rzecz powódki Sąd wziął pod uwagę okoliczność ,że powódka otrzymuje rentę tytułem zwiększonych potrzeb w wysokości 4.000 złotych do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie na pokrycie wydatków na leczenie i rehabilitację , wynajem mieszkania i pokrycie kosztów opieki , rehabilitacji , logoterpii, psychoterapii, koszty leków , środków higienicznych , dojazdów do lekarzy , koszty wizyt u lekarzy różnych specjalności , a także fakt , że wypłacono powódce również kwotę 50.000 złotych jako zwrot kosztów zwiększonych potrzeb .
Sąd przyjął w świetle opinii biegłych za zasadne zasądzenie tytułem odszkodowania kwoty 20.700 złotych na zakup sprzętu rehabilitacyjnego i sprzętu do nauki. Konieczność zakupienia tego sprzętu w pełni koresponduje ze stanowiskiem biegłych, co do konieczności poddawania powódki dalszym zabiegom rehabilitacyjnym i fizjoterapeutycznym , a także co do rokowań powódki na przyszłość .
Sąd Okręgowy zważył co następuje :
Odnośnie zadośćuczynienia
Zgodnie z art. 445 §1 kc w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
W praktyce najczęstszą podstawą zadośćuczynienia za krzywdę jest właśnie uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia. Chodzi tu o krzywdę ujmowaną jako cierpienie fizyczne (ból i inne dolegliwości), cierpienia psychiczne (ujemne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała albo rozstroju zdrowia w postaci np. zeszpecenia, niemożności uprawienia działalności artystycznej, naukowej, wyłączenie z normalnego życia itp.).
Zadośćuczynienie pieniężne ma na celu przede wszystkim złagodzenie tych cierpień. Obejmuje ono wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno już doznane, jak i te, które zapewne wystąpią w przyszłości. Ma więc ono charakter całościowy i winno stanowić rekompensatę pieniężną za całą krzywdę doznaną przez poszkodowanego, ponieważ mowa jest o „odpowiedniej sumie tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę”, przyznawaną jednorazowo.
Przewidziana w art. 444§1 kc krzywda, za którą Sąd może- na podstawie
art. 445 §1 kc- przyznać poszkodowanemu odpowiednią kwotę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego, obejmuje zarówno cierpienia fizyczne, jak i cierpienie moralne (tak SN w wyroku z dnia 4 lipca 1969r., (...) 178/69, OSNCP 1970, z. 4, poz.71).
Przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają żadnych kryteriów, jakie należy uwzględniać przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia pieniężnego, ponieważ wypracowała je judykatura, szczególnie Sądu Najwyższego. Kierując się tymi wskazaniami można ogólnie stwierdzić, że określając wysokość zadośćuczynienia, Sąd powinien wziąć pod uwagę wszystkie okoliczność mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy, a zwłaszcza stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych ( pobyt w szpitalu, bolesność zabiegów, dokonywane operacji, leczenie sanatoryjne itp.), trwałość skutków czynu niedozwolonego (kalectwo, oszpecenie, bezradność życiową, poczucie nieprzydatności), prognozy na przyszłość (polepszenie lub pogorszenie stanu zdrowia), wiek poszkodowanego (zwykle większą krzywdą jest kalectwo dla osoby młodszej), niemożność wykonywania ulubionego zawodu, uprawienia sportu, pracy twórczej, artystycznej, zawarcie związku małżeńskiego, posiadania dzieci, utratę kontaktów towarzyskiego, możliwości atrakcyjnych wyjazdów, wycieczek, chodzenia do teatru, kina, na plażę itp., a także ewentualne przyczynienie się poszkodowanego do powstania lub zwiększania szkody (art. 362 kc.) Zadośćuczynienie z art. 445 kc ma , więc przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. Wysokość ta nie może być jednak nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa, a więc powinna być utrzymana w rozsądnych granicach (tak SN w wyroku z dnia 26 lutego 1962r., IV CR 902/61, OSNCP z 1963., poz. 105; w wyroku z dnia 24 czerwca 1965r., I CR 203/65, OSPiKA z 1966r., poz. 92; w wyroku z dnia 22 marca 1978r., IV CR 79/79, niepubl.).
Zdaniem Sądu w przypadku powódki cierpienia te są znaczne . W wyniku wypadku powódka doznała rozległych obrażeń czaszkowo-mózgowych ze złamaniem kości czaszki i ogniskami krwotocznymi w okolicy czołowej i ciemieniowej prawej , jądrach podkorowych po stronie lewej, we wzgórzu prawym z przebiciem do prawej komory bocznej i pniu mózgu skutkujące m.in. niedowładem czterokończynowym, śpiączką, uszkodzeniem widzenia i mowy.
Po konsultacji neurochirurgicznej nie stwierdzono wskazań do interwencji operacyjnej badaniem neurologicznym rozpoznano niedowład czterokończynowy i poza farmakoterapią prowadzono ćwiczenia bierne kończyn. W trakcie pobytu utrzymywała się afazja czuciowo-ruchowa .
Rozmiar krzywdy powódki zważywszy na jej wiek – 16 lat , ogrom doznanych obrażeń, trwały , nieodwracalny rozstrój zdrowia , długotrwałość i uciążliwość procesu leczenia, a w szczególności potwierdzony opiniami biegłych uszczerbek na zdrowiu 226% jest ogromny . Orzeczone uszczerbki przez biegłych psychologa i psychiatrę w wysokości 70 % wg punktu 9 b encefalopatia ze zmianami charakterologicznymi pokrywają się , także orzeczony przez biegłego neurologa w części uszczerbek wg punktu 5 d i orzeczony przez biegłego z zakresu rehabilitacji medycznej w wysokości 35 % pokrywają się . Dlatego też Sąd przyjął ,że uszczerbek ten wynosi 226 %. W dacie wypadku powódka miała 16 lat. Przed wypadkiem uczyła się w XXIII Liceum Ogólnokształcącym w Ł..
Przed wypadkiem była radosnym dzieckiem , działała w sekcjach szkolnych , w teatrzyku , w sekcji gazetki szkolnej , uczęszczała na zajęcia z filozofii .
Aktualnie powódka uczęszcza do Ośrodka Szkolno- (...) dla Dzieci (...) w L. prowadzonego przez Towarzystwo (...) . Do szkoły dojeżdża pod opieką matki w niedzielę wieczorem z miejsca zamieszkania w Ł. do L. i wraca w piątki .
Doznane obrażenia spowodowały ,że powódka będzie zmuszona z całą pewnością zrezygnować nie tylko ze studiów, ale także z pracy zawodowej i planów osobistych .
Na skutek wypadku powódka ma orzeczoną niepełnosprawność w stopniu znacznym . Wymaga stałej opieki osoby drugiej. Orzeczeniem z dnia 6 września 2012 roku powódka została zaliczona do znacznego stopnia niepełnosprawności , wymaga w dalszym ciągu pomocy osób trzecich , a orzeczony stopień niepełnosprawności datuje się od 3 listopada 2009 roku do dnia 7 lutego 2015 roku .
Powódka nie jest zdolna do samodzielnej egzystencji i wymaga pomocy osób trzecich i jest niezdolna do wykonywania pracy . K. J. stała się inwalidą , a jej życie w każdym aspekcie : osobistym , rodzinnym , emocjonalnym, zawodowym nigdy nie będzie miało takiej jakości , jak przed wypadkiem .
Mając na uwadze przytoczone powyżej okoliczności, przede wszystkim charakter schorzeń, na które cierpi powódka związane z tym cierpienie fizyczne i psychiczne, oraz nie uskarżanie się wcześniej na poważniejsze dolegliwości , a także młody wiek powódki /20 lat obecnie , w chwili wypadku 16 lat / , pozbawienie jej jakichkolwiek perspektyw na przyszłość Sąd ustalił zadośćuczynienie za doznaną krzywdę na poziomie 450 000 zł. /czterysta pięćdziesiąt tysięcy / z ustawowymi odsetkami od dnia 25 maja 2010 roku i oddalił powództwo w pozostałej części .
Sąd wziął pod uwagę opinie biegłych z których wynika ,że powódka po wypadku wymagała i nadal wymaga opieki osób trzecich jest niesamodzielna życiowo , ten stan będzie długotrwały i w pewnym stopniu pozostanie do końca życia powódki .
Wezwaniem z dnia 20 stycznia 2010 roku powódka wystąpiła do pozwanej o częściowe zaliczkowe wypłacenie roszczeń odszkodowawczych. Pozwana na podstawie analizy zgromadzonych dotychczas w toku postępowania wyjaśniającego informacji i dokumentów stwierdziła, iż nie jest możliwe ustalenie odpowiedzialności (...) S.A. V. (...) ani też wysokości odszkodowania, w związku z czym nie dokonała wypłaty jakiejkolwiek kwoty i prowadziła postępowanie wyjaśniające.
Pismem z dnia 19 maja 2010 roku doręczonym pozwanemu w dniu 24 maja 2010 roku , pełnomocnik powódki wezwał pozwanego do zapłaty na rzecz powódki kwoty 900.000 złotych tytułem zadośćuczynienia , 56.507,00 złotych tytułem odszkodowania oraz kwoty 7.685 złotych tytułem renty miesięcznej .
Z charakteru świadczeń w postaci zadośćuczynienia oraz odszkodowania , którego wysokość jest uzależniona od oceny rozmiaru doznanej krzywdy wynika, że obowiązek jego niezwłocznego spełnienia powstaje dopiero po wezwaniu dłużnika i że od tego momentu należą się odsetki za opóźnienie .
Wobec braku innych danych , co do ustalenia terminu wymagalności świadczenia , termin ten określa jednostronnie wierzyciel .Wezwanie dłużnika do wykonania ma charakter oświadczenia woli , którego złożenie uzupełnia treść istniejącego między stronami stosunku prawnego , przy czym dotychczasowe zobowiązanie bezterminowe staje się zobowiązaniem terminowym. Odsetki za opóźnienie świadczenia pieniężnego należą się właśnie dlatego ,że roszczenie główne jest wymagalne i że dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia. Odsetki za opóźnienie stają się wymagalne z upływem pierwszego dnia od terminu wymagalności roszczenia głównego i każdy następny dzień opóźnienia powoduje wymagalność roszczenia za opóźnienie za okres poprzedzający tą datę .
Dlatego też skoro pozwany podjął wezwanie do zapłaty skierowane przez pełnomocnika powódki w dniu 24 maja 2010 roku dlatego też odsetki zostały naliczone od dnia 25 maja 2010 roku .
Odnośnie odszkodowania
Zgodnie z treścią art. 444§1 kc, w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty.
Przepis ten nie zawiera odrębnych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej, lecz biorąc pod uwagę zwłaszcza wykładnię systemową, należy przyjąć, iż odpowiedzialność ta została poddana ogólnym regułom odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych. Dlatego też warunkiem skutecznego domagania się naprawienia szkody na osobie jest związek przyczynowy pomiędzy określonym faktem, z którym norma prawna wiąże obowiązek odszkodowawczy a szkodą pojmowaną w tym przypadku jako uszczerbek majątkowy. Powołany przepis reguluje reperkusje odszkodowawcze związane z naruszeniem określonych dóbr osobistych, a mianowicie uszkodzeniem ciała lub wywołaniem rozstroju zdrowia, które to naruszenia niewątpliwie u powoda wystąpiły.
Odszkodowanie przewidziane w art. 444 § 1 kc obejmuje więc wszelkie wypadki pozostające w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, jeżeli są konieczne i celowe. Przykładowo można wymienić koszty leczenia (pobytu w szpitalu, konsultacji u wybitnych specjalistów, dodatkowej pomocy pielęgniarskiej, koszty lekarstw itp.), specjalnego odżywiania się, nabycia protez i innych koniecznych aparatów (okularów, aparatu słuchowego, wózka inwalidzkiego itp. (wyrok SN z dnia 19 stycznia 1981 r., I CR 455/80, OSPiKA 1981, poz. 223), wydatki związane z przewozem chorego do szpitala i na zabiegi, z przejazdami osób bliskich w celu odwiedzin chorego w szpitalu, z koniecznością specjalnej opieki i pielęgnacji (por. wyrok SN z dnia 4 października 1973 r., II CR 365/73, OSNCP 1974, poz. 147), koszty zabiegów rehabilitacyjnych, przygotowania do innego zawodu (np. opłaty za kursy, szkolenia, koszty podręczników i innych pomocy, dojazdów itp.).
W ocenie Sądu zasadnym jest zakup dla powódki sprzętu do nauki i rehabilitacji i wynika to z opinii biegłych - okulisty, z zakresu rehabilitacji medycznej , logopedii :
- mata ozonowo-perełkowa około 4.500 złotych ,
- materac i drabinka 1500 złotych ,
- Program (...) 6.000 złotych ,
- piłka lecznicza 2 sztuki x 150 złotych = 300 złotych ,
- rower rehabilitacyjny trzykołowy 3.000 złotych ,
-tablica (...) aktywna 3.500 złotych ,
- dyktafon 400 złotych ,
-urządzenie do lokalizowania miejsca przebywania powódki około 1500 złotych ze względu na utratę przez powódkę orientacji przestrzennej na skutek wypadku i trudności w lokalizowaniu swego miejsca pobytu i drogi powrotu ,
Łącznie kwotę 20.700 złotych wskazaną przez pełnomocnika powódki Sąd uznał za zasadną . Biegła z zakresu rehabilitacji ruchowej stwierdziła ,że powódka powinna być poddawana kinezyterapii z wykorzystaniem metod tradycyjnych , tj . ćwiczeń biernych i redresyjnych , czynnych i oporowych równoważnych i koordynacyjnych , celem utrzymania obecnego stanu czynnościowego narządu ruchu i niedopuszczenia do wystąpienia wtórnych patologii takich jak przykurcze stawowe i zaniki mięśniowe. Codziennie w domu lub w szkole powódka powinna przez około 40 minut wykonywać wyuczone ćwiczenia ruchowe oraz dwa trzy razy w roku wyjeżdżać na 14-21 dniowe turnusy rehabilitacyjne do specjalistycznych placówek rehabilitacyjnych , w których zatrudnieni są fizjoterapeuci z uprawnieniami do stosowania metody (...) oraz prowadzona jest hipoterpia przez którą można osiągnąć u powódki poprawę koordynacji ruchowej , poczucie równowagi , normalizację napięcia mięśniowego , poprawę percepcji i orientacji przestrzennej oraz korzystne działanie na psychikę .
Jak wynika z opinii biegłej z zakresu logopedii powódka powinna korzystać z różnorodnych środków dydaktycznych usprawniających uszkodzone funkcje mózgowe : słuchowych /taśmy, płyty CD /, wzrokowych /programy komputerowe, a w szczególności (...)/ stosowana w rehabilitacji osób z uszkodzeniem mózgu i stymulujący mowę i procesy poznawcze – koszt około 6.000 złotych . Dlatego też Sąd uznał te wydatki za zasadne .
Co do kosztów odszkodowania za okres od 3 listopada 2009 roku do 31 maja 2010 roku obejmujących codzienną opiekę matki , zakup środków higienicznych , butów sportowych , żywności , zwrot kosztów przejazdów , a także zakup sprzętu medycznego i rehabilitacyjnego podnieść należy ,że pełnomocnik powódki nie udokumentował żądania zwrotu tych kosztów fakturami . Sąd wziął pod uwagę, że powódce wypłacono w toku postępowania kwotę 50.000 złotych jako zwrot kosztów zwiększonych potrzeb i przyznano rentę tytułem zwiększonych potrzeb w wysokości 4.000 złotych do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie na pokrycie wydatków na leczenie i rehabilitację , wynajem mieszkania i pokrycie kosztów opieki , rehabilitacji , logoterpii, psychoterapii, koszty leków , środków higienicznych , dojazdów do lekarzy , koszty wizyt u lekarzy różnych specjalności itp.
Nie bez znaczenia jest również okoliczność ,że powódka od momentu wypadku kilkakrotnie przebywała w placówkach szpitalnych i rehabilitacyjnych gdzie miała zapewnioną opiekę medyczną , lekarstwa , wyżywienie itp. Były to pobyty refundowane przez (...) , NFZ .
Powódka po zdarzeniu z dnia 3 listopada 2009 roku została przewieziona do Instytutu Centrum (...) w Ł. i w okresie od 3 listopada 2009 roku do 1 grudnia 2009 roku przebywała w Oddziale Anestezjologii i Intensywnej Terapii Pediatrycznej.
Po uzyskaniu względnej stabilizacji powódkę przeniesiono w dniu 1 grudnia 2009 roku do Kliniki (...) w Ł., a następnie do Kliniki (...) Szpitala (...) z Polikliniką w B., gdzie przebywała w okresie od 15 lutego 2010 roku do 20 maja 2010 roku .
W czerwcu 2010 roku powódka była usprawniana w Oddziale (...) dla Dzieci w Ł. , a lipcu /sierpniu 2010 roku ponownie w Klinice (...) w B..
W grudniu 2010 roku i w lutym 2011 roku powódka przebywała na trzytygodniowych turnusach rehabilitacyjnych w Ośrodku (...) w R. , częściowo refundowanym przez (...) , w marcu i kwietniu 2011 roku dowożona była na ambulatoryjną rehabilitację w R. i B. , a także była na 5 tygodniowej rehabilitacji stacjonarnej w Oddziale (...) w B. w maju 2011 roku .
W trakcie wakacji 2011 roku była na dwóch turnusach rehabilitacyjnych 14 dniowych w Ł. i G. , w październiku 2011 roku była diagnozowana w Oddziale Neurologii w Ł. z powodu pojawienia się drżenia kończyny górnej lewej. Powódka decyzją Komisji P.-Pedagogicznej miała przyznane nauczanie indywidualne w roku szkolnym 2010/2011 .
W roku szkolnym 2011/2012 uczyła się w Technikum dla młodzieży niedowidzącej w Ł. , w którym prowadzona jest także rehabilitacja ruchowa i logopedyczna . Ponadto w styczniu i w maju 2012 roku przebywała na 14 dniowych turnusach rehabilitacyjnych. Uczestnictwo w turnusach rehabilitacyjnych w 2012 roku refundowane było przez Fundację (...) z pomocą’’. Na rok szkolny 2012 /2013 powódka przeniesiona została do szkoły dla dzieci i młodzieży niewidomych w L. . W szkole poza nauką prowadzona jest rehabilitacja narządu wzroku, narządów ruchu, logoterapia i psychoterapia .
W okresach pomiędzy rehabilitacją w placówkach specjalistycznych powódka codziennie wykonywała wyuczone ćwiczenia z pomocą matki w domu . Jest wyposażona w drobny sprzęt rehabilitacyjny /piłki , jeżyki, wałki, taśmy/ oraz rotor do ćwiczeń kończyn górnych i dolnych zakupiony ze współudziałem (...).
Dlatego też zasadnym jest zasądzenie na rzecz powódki kwoty 20.700 złotych tytułem odszkodowania na zakup sprzętu rehabilitacyjnego, do nauki i rehabilitacji po uwzględnieniu wypłaconej już kwoty 50.000 złotych na zaspokojenie zwiększonych potrzeb powódki i kwoty 4.000 złotych tytułem renty na zwiększone potrzeby .
Odsetki ustawowe od zasądzonej kwoty tytułem zwrotu kosztów zakupu sprzętu rehabilitacyjnego do nauki i rehabilitacji zostały zasądzone od dnia 25 maja 2010 roku do dnia zapłaty .
Z charakteru świadczeń w postaci zadośćuczynienia oraz odszkodowania , którego wysokość jest uzależniona od oceny rozmiaru doznanej krzywdy wynika, że obowiązek jego niezwłocznego spełnienia powstaje dopiero po wezwaniu dłużnika i że od tego momentu należą się odsetki za opóźnienie .
Dlatego też podobnie jak w przypadku zadośćuczynienia skoro pozwany podjął wezwanie do zapłaty skierowane przez pełnomocnika powódki w dniu 24 maja 2010 roku dlatego też odsetki zostały naliczone od dnia 25 maja 2010 roku .
Odnośnie renty na zwiększone potrzeby obejmującej koszty opieki , koszty leczenia
Rozpoznając roszczenie powódki o zasądzenie renty z tytułu zwiększonych potrzeb Sąd miał na uwadze art. 444 § 2 kc. Zgodnie z tym unormowaniem jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.
Roszczenie o rentę z art. 444 § 2 kc przysługuje poszkodowanemu w razie:
- całkowitej lub częściowej utraty przez niego zdolności do pracy zarobkowej;
- zwiększenia się jego potrzeb;
- zmniejszenia się jego widoków powodzenia na przyszłość.
Wymienione następstwa powinny mieć charakter trwały (co nie oznacza, iż nieodwracalny). Każda z tych okoliczności może stanowić samodzielną podstawę zasądzenia renty, jednakże konieczną przesłanką jest powstanie szkody bądź to w postaci zwiększenia wydatków, bądź to zmniejszenia dochodów.
Od chwili wypadku zwiększyły się znacznie potrzeby powódki.
Trwały charakter uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia jest warunkiem powstania prawa do renty. Zwiększenie się potrzeb poszkodowanego stanowi szkodę przyszłą, wyrażającą się w stale powtarzających się wydatkach na ich zaspokojenie, np. konieczność stałych zabiegów, rehabilitacji, specjalnego odżywiania itp.
„Przyznanie renty z tytułu zwiększonych potrzeb na podstawie art. 444 § 2 kc nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany te potrzeby faktycznie zaspokaja i ponosi związane z tym wydatki. Do przyznania renty z tego tytułu wystarcza samo istnienie zwiększonych potrzeb jako następstwo czynu niedozwolonego” (tak SN w wyroku z dnia 11 marca 1976 r., IV CR 50/76, OSNCP z 1977 r., poz. 11).
Z opinii biegłych , którzy sporządzili opinie w niniejszej sprawie /psychologa, neurologa, psychiatry , chirurga, rehabilitanta / powódka wymagała i wymaga nadal stałej całodobowej pomocy osób trzecich zarówno w czynnościach samoobsługowych , jak i czynnościach dnia codziennego , potrzebna jest jej pomoc przy ubieraniu , korzystaniu z toalety , przy kąpieli, nie jest w stanie przyrządzić sobie posiłków, zrobić zakupów, prania , prasowania , sprzątania , itp.
Dlatego też zasadnym jest zasądzenie na rzecz powódki renty na zwiększone potrzeby w wysokości 4.800 złotych i na przyszłość.
Miesięczne wydatki związane z utrzymaniem powódki wynoszą :
- 564,60 złotych stała codzienna opieka innej osoby 2 godziny dziennie x 9,41 złotych za godzinę opieki x 30 dni = 564,60 złotych ,
- 270 złotych przejazdy z Ł. do L. i z L. do Ł. dla dwóch osób matki i powódki pociągiem i autobusem 27 złotych x 2 = 54 złotych x 5 razy miesięcznie = 270 złotych ,
- 250 złotych zakup lekarstw miesięcznie ,
- 33 złote miesięcznie zakup okularów 2 sztuki rocznie – 400 złotych /12 miesięcy ,
-117 złotych miesięcznie zakup butów , 7 par rocznie x 200 złotych =1400 złotych /12 miesięcy ,
- 960 złotych miesięcznie opłaty za neurologopedię 120 złotych x 2 tygodniowo =240 złotych x 4 na miesiąc ,
- 1600 złotych miesięcznie codzienna kinezyterapia 1 godzina 80 złotych x 5 dni w tygodniu x 4 = 1600 złotych
- 1000 złotych tytułem uśrednionych kosztów związanych z odbywaniem turnusów rehabilitacyjnych 3 x w roku po 14 dni ,
Jak wynika z opinii biegłego neurologa powódka wymagała opieki osób trzecich w okresach pobytów szpitalnych całodobowo , aktualnie wymaga pomocy osoby trzeciej w niektórych czynnościach , np. poruszanie się poza mieszkaniem , transport na zajęcia dodatkowe , szacunkowo około dwóch godzin dziennie.
Jak wynika z opinii biegłego z zakresu okulistyki powódka nie jest w stanie kontynuować edukacji w trybie normalnym , wymaga stosowania pomocy dla niedowidzących – okularów korekcyjnych do bliży , dyktafonu .
Za zasadne Sąd uznał także zakup 7 par obuwia dla powódki w ciągu roku , dojazdu powódki wraz z matką do L. . Jak wynika z opinii biegłej z zakresu rehabilitacji medycznej powódka powinna być poddawana kinezyterapii z wykorzystaniem metod tradycyjnych , tj . ćwiczeń biernych i redresyjnych , czynnych i oporowych równoważnych i koordynacyjnych , celem utrzymania obecnego stanu czynnościowego narządu ruchu i niedopuszczenia do wystąpienia wtórnych patologii takich jak przykurcze stawowe i zaniki mięśniowe. Codziennie w domu lub w szkole powódka powinna przez około 40 minut wykonywać wyuczone ćwiczenia ruchowe oraz dwa trzy razy w roku wyjeżdżać na 14-21 dniowe turnusy rehabilitacyjne do specjalistycznych placówek rehabilitacyjnych , w których zatrudnieni są fizjoterapeuci z uprawnieniami do stosowania metody (...) oraz prowadzona jest hipoterpia przez którą można osiągnąć u powódki poprawę koordynacji ruchowej , poczucie równowagi , normalizację napięcia mięśniowego , poprawę percepcji i orientacji przestrzennej oraz korzystne działanie na psychikę .
Sąd wziął pod uwagę opinie biegłej z zakresu rehabilitacji z której wynika ,że turnusy rehabilitacyjne 14 dniowe pełnopłatne dla osoby niepełnosprawnej wraz z opiekunem kosztują 3.500-4.400 złotych w zależności od możliwości prowadzenia działań terapeutycznych . Dlatego też Sąd jako część składową renty przyjął kwotę 1.000 złotych tytułem uśrednionych kosztów związanych z odbywaniem turnusów rehabilitacyjnych . Sąd oddalił powództwo w zakresie zasądzenia kwoty 30.000 złotych tytułem pokrycia wydatków rehabilitacji wyjazdowej na trzy turnusy rocznie do kliniki (...) S.A. w K. .
Zasadne są także w świetle opinii biegłych w sprawie wydatki związane z zakupem lekarstw - 250 złotych miesięcznie i kwota 960 złotych tytułem wydatków na neurologopedę .
Jak wynika z opinii biegłej z zakresu logopedii proces rehabilitacji mowy i procesów poznawczych będzie procesem długotrwałym prawdopodobnie kilkunastoletnim , dzięki właściwej rehabilitacji mowy i procesów poznawczych trudności powinny częściowo ustąpić , jednak nie całkowicie . Ćwiczenia mowy i procesów poznawczych powinny odbywać się regularnie , co najmniej dwa razy w tygodniu po 60 minut w gabinecie logopedycznym i codziennie w domu .
Dlatego też w ocenie Sądu zasadnym jest zasądzenie na rzecz powódki renty w wysokości 4.800 złotych z tytułu zwiększonych potrzeb. Powódka na zwiększone potrzeby z całą pewnością ponosi wydatki w takiej właśnie wysokości . Dlatego też Sąd zasądził w/w kwotę począwszy od daty uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia . Do czasu zakończenia postępowania w niniejszej sprawie powódka ma zasądzoną rentę w trybie zabezpieczenia w wysokości 4.000 złotych .
Ustalając odpowiedzialność pozwanego za skutki wypadku mogące nastąpić w przyszłości w stanie zdrowia powódki Sąd Okręgowy miał przede wszystkim na względzie nieodwracalny skutek wypadku w postaci trwałego kalectwa powódki powodującego konieczność stałego leczenia i rehabilitacji . Rokowania co do stanu zdrowia powódki na przyszłość w ocenie biegłych nie są pomyślne dlatego też zasadnym jest ustalenie odpowiedzialności pozwanego na przyszłość za skutki wypadku mogące nastąpić w przyszłości w stanie zdrowia powódki .
O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 kpc obciążając pozwanego kosztami procesu w tym zastępstwa procesowego liczonego według norm przepisanych (stawka minimalna – 7.200 złotych na podstawie § 6 pkt . 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu Dz. U. 02.163.1348 + opłata skarbowa od pełnomocnictwa ) na rzecz powódki , a także nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim na podstawie art.113 ust. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( Dz. U. nr 167 poz.1398 ze zm.) w zw. z art. 100 k.p.c. kwotę 29.572,73 złotych od uwzględnionej części powództwa od której uiszczenia powódka była zwolniona obejmującej opłatę sadową od uwzględnionej części powództwa , a także wydatki na opinie biegłych poniesione tymczasowo przez Skarb Państwa Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w kwocie 3.157,73 złotych i jednocześnie z uwagi na sytuację materialną powódki Sąd nie obciążył powódki kosztami sądowymi od oddalonej części powództwa i pozostałymi kosztami sądowymi obejmującymi wydatki na biegłych na podstawie art.113 ust. 4 ustawy z dnia 25 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( Dz. U. nr 167 poz.1398 ze zm.)
Mając powyższe na uwadze Sąd, orzekł jak w sentencji wyroku.
Sędzia Sądu Okręgowego
W. R.