Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

dnia 20 stycznia 2014 roku.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Krzyków we Wrocławiu Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Magdalena Zdrzałka-Szymańska

Protokolant: Alicja Ziomek

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 stycznia 2014 roku we W.

sprawy z powództwa M. O.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

I.  zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powódki M. O. kwotę 8.000 zł (osiem tysięcy złotych 00/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 15 lipca 2011 r. do dnia zapłaty.

II.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 2.700 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

III.  nakazuje stronie pozwanej uiszczenie na rzecz Skarbu Państwa Sądu rejonowego dla Wrocławia-Krzyków kwotę 288 złotych tytułem brakujących wydatków.

UZASADNIENIE

Powódka M. O. wniosła o zasądzenie od strony pozwanej (...) S.A. w W. (obecnie Towarzystwo (...) S.A. w W.) kwoty 8.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 15 lipca 2011 r. do dnia zapłaty oraz kosztów sądowych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 2.000 zł oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

W uzasadnieniu pozwu wskazała, że dochodzone świadczenie jest następstwem wypadku drogowego zaistniałego w dniu 29.04.2011 r., we W. na ul. (...). Sprawcą wypadku był A. Z., który kierując samochodem O. (...) o nr rej. (...) nie ustąpił pierwszeństwa przejazdu samochodowi V.. Powódka była pasażerką samochodu O. (...) (siedziała na tylnej kanapie) i była zapięta pasami bezpieczeństwa. Na miejsce wypadku wezwano służby ratownicze oraz Policję. Funkcjonariusze Policji uznali, że winę za spowodowanie zdarzenia ponosi A. Z. i wszczęte zostało wobec niego postępowanie. W momencie wypadku, poszkodowana była objęta ochroną ubezpieczeniową od następstw nieszczęśliwych wypadków pasażerów pojazdu O. (...) u strony pozwanej, w ramach indywidualnego ubezpieczenia komunikacyjnego. Po udzieleniu pierwszej pomocy przewieziono powódkę do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego 4 (...) Szpitala (...) we W. przy ul. (...). Po wykonaniu specjalistycznych badań (komputerowa tomografia głowy, rtg kręgosłupa szyjnego i rentgenogram nosa) stwierdzono u niej powierzchniowy uraz głowy, powierzchniowy uraz nosa, skręcenie i naderwanie odcinka szyjnego kręgosłupa, zniesienie lordozy szyjnej, bólowe ograniczenie ruchomości kręgosłupa C oraz tkliwość uciskową grzbietu nosa. W dniu 2 czerwca 2011 r. poszkodowana zgłosiła się do poradni laryngologicznej, gdzie specjalista laryngolog stwierdził stan po urazie nosa i skrzywienie przegrody nosa na lewo. Powódka rehabilitowała się w (...) w K., rehabilitowany był kręgosłup C. Decyzją z dnia 21 października 2011 r., strona pozwana przyznała powódce zadośćuczynienie w kwocie 2.000 zł oraz zwrot kosztów leczenia w wysokości 66,19 zł. Powódka nadal odczuwa dolegliwości, zwłaszcza skutki doznanych podczas wypadku obrażeń nosa. Ma za sobą trzy kolejne wizyty u lekarzy specjalistów, którzy stwierdzili skrzywienie przegrody nosa. Jest to obrażenie które pozostanie jej na całe życie. W sytuacji pogorszenia stanu będzie konieczna ingerencja chirurgiczna. W okolicznościach niniejszej sprawy odpowiednie zadośćuczynienie stanowi kwota 10.000 zł, pomniejszona o wypłaconą już kwotę 2000 zł. Zadośćuczynienie ma bowiem charakter całościowy i ma na celu naprawienie krzywdy, czyli złagodzenie cierpień fizycznych i moralnych poszkodowanemu. Uzasadniając termin, od którego należy naliczać odsetki, powódka wskazała na art. 14 ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz niektórych innych ustaw z dnia z dnia 19 sierpnia 2011 r.

W dniu 5 lipca 2012 r. tut. Sąd wydał wyrok zaoczny, w którym w całości uwzględnił roszczenie powódki.

W sprzeciwie od powyższego wyroku strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki kosztów procesu według norm przepisanych. Uzasadniając swoje stanowisko podniosła, że lekarze orzecznicy strony pozwanej w opinii lekarskiej z dnia 5 sierpnia 2011 r. ustalili uszczerbek na zdrowiu powódki na poziomie 2%, a następne wypłacili na rzecz powódki kwotę 2 000 zł tytułem zadośćuczynienia. W ocenie strony pozwanej zadośćuczynienie przyznane powódce stanowi kwotę odpowiednią w rozumieniu art. 445 k.c. Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę spełnia funkcję kompensacyjną, a więc powinno być pochodną wielkości doznanej krzywdy, jednak przyznana suma powinna być utrzymana w rozsądnych granicach. Wysokość zadośćuczynienia nie może być ustalana na zasadzie całkowitej dowolności, tylko powinna opierać się na obiektywnych i sprawdzonych kryteriach. Nie ulega wątpliwości, iż powódka doznała pewnego uszczerbku na zdrowiu. Strona pozwana zakwestionowała istnienie adekwatnego związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy wypadkiem z dnia 29 kwietnia 2011 r., a rozpoznanym u powódki w dniu 2 czerwca 2011 r. skrzywieniem przegrody nosa. Nadto, zdaniem strony pozwanej, powódka nie udowodniła, że cierpi na zespół stresu pourazowego. Wskazano również, że odsetki od kwoty zadośćuczynienia powinny być zasądzone od dnia wyrokowania. Artykuł 455 k.c. może być bowiem stosowany do określenia odsetek jedynie w sytuacji bezsporności należnej kwoty głównej.

W dalszym toku postępowania strony pozostały przy swoich stanowiskach.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 29 kwietnia 2011 r. powódka M. O. jako pasażerka samochodu osobowego marki O. (...), o nr rej. (...), uczestniczyła w kolizji drogowej przy ul. (...) we W..

Sprawca kolizji A. Z., kierujący wskazanym samochodem, w chwili zdarzenia był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u strony pozwanej (...) S.A. w W. (obecnie Towarzystwo (...) S.A. w W.).

- bezsporne

Na miejsce wypadku wezwano służby ratownicze oraz policję. Po udzieleniu pierwszej pomocy powódka została przewieziona do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego 4 (...) klinicznego we W. przy ul. (...). W szpitalu rozpoznano powierzchowny uraz powłok głowy, powierzchowny uraz nosa oraz skręcenie i naderwanie odcinka szyjnego kręgosłupa. Powódka przebywała w szpitalu około 5 godzin.

Dowód:

- karta zlecenia pojazdu, k. 14

- karta leczenia szpitalnego, k. 15

- przesłuchanie powódki, k. 91-93

W wyniku wypadku z dnia 29 kwietnia 2011 r. powódka doznała skręcenia kręgosłupa szyjnego, stłuczenia głowy oraz urazu nosa. Wystąpił u niej również przewlekły, długotrwały zespół bólowy kręgosłupa szyjnego. Rokowania na przyszłość dotyczące skręcenia kręgosłupa są korzystne. Trwały uszczerbek na zdrowiu ustalony został na poziomie 4 %.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego z zakresu chirurgii urazowo-ortopedycznej lek. med. J. M., k. 104-109 i 133-134,

W okresie trzech tygodni od wypadku powódka nosiła kołnierz ortopedyczny oraz zażywała leki przeciwbólowe. Twarz powódki była opuchnięta, a w nosie powstawały krwiaki. Powódka miała przewlekłe problemy z oddychaniem i koncentracją, a także odczuwała silne bóle w okolicy potylicy i kręgosłupa. W związku z wypadkiem M. O. odczuwała również lęki przed jazdą samochodem.

Dowód:

- przesłuchanie powódki, k. 91-93,

W krótkim okresie czasu po wypadku powódka zdawała egzamin maturalny, którego nie zaliczyła. Miała problemy z siedzeniem w jednym miejscu przez 5 godzin. Trudno było jej się skoncentrować. Skarżyła się też na kłopoty ze snem.

Dowód:

- przesłuchanie powódki, k. 91-93,

Powódka w okresie od 18 lipca do 29 lipca 2011 r, uczęszczała na zabiegi fizjoterapeutyczne do Gabinetu (...) w (...) w K..

Dowód:

- zaświadczenie, k. 22

Powódka zgłosiła szkodę stronie pozwanej, która po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego wypłaciła powódce kwotę 2.000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwotę 66,19 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia.

- bezsporne

Sąd zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało w całości na uwzględnienie.

Bezsporne w niniejszej sprawie były zarówno okoliczności kolizji z dnia 29 kwietnia 2011 r., do której doszło z winy sprawcy kierującego pojazdem ubezpieczonym z tytułu OC u strony pozwanej, jak i fakt odpowiedzialności strony pozwanej za powstałą szkodę. Wypłacenie powódce przez stronę pozwaną w toku postępowania likwidacyjnego odszkodowania w łącznej kwocie 2.066,19 zł również było bezsporne. Sporna pozostawała natomiast kwestia wysokości zadośćuczynienia należnego powódce z tytułu powstałej szkody.

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się na przedłożonych przez strony dokumentach, a w szczególności aktach szkody nr 901960 i karcie informacyjnej leczenia szpitalnego, których wiarygodność nie była kwestionowana. Sąd dał wiarę przesłuchaniu powódki, gdyż było spójne, logiczne i zgodne ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Opinia biegłego z zakresu chirurgii urazowo-ortopedycznej lek. med. J. M. również stanowiła podstawę ustaleń faktycznych, ponieważ była rzetelna, profesjonalna i stanowcza. Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 7 listopada 2000 r., sygn. akt I CKN 1170/98, opinia biegłego podlega ocenie - przy zastosowaniu art. 233 § 1 k.p.c. - na podstawie właściwych dla jej przedmiotu kryteriów zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków. W ocenie Sądu biegły należycie uzasadnił przyjęte stanowisko, wskazując podstawy sporządzenia opinii oraz odnosząc się do faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Wydanie opinii było ponadto poprzedzone badaniem lekarskim powódki. Biegły ustosunkował się również do zastrzeżeń strony pozwanej, wyjaśniając ewentualne wątpliwości.

Podstawę prawną roszczenia powódki stanowi przepis art. 34 ust.1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z dnia 16 lipca 2003 r., Nr 124, poz. 1152 ze zm.), zgodnie z treścią którego z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialności ubezpieczeniowej każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu (art. 35 ustawy). Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym (art. 36 ust. 1 zd. 1 ustawy).

Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń jest więc odpowiedzialnością za ubezpieczającego, ten zaś odpowiada na zasadzie określonej w przepisie art. 436 k.c. – odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek, ponosi samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wypadkiem oznacza zatem obowiązek naprawienia szkody majątkowej wynikłej z wypadku, jak i obowiązek zadośćuczynienia doznanej krzywdy (szkody na osobie).

Zgodnie z art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c., jeśli wskutek czynu niedozwolonego doszło do uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, wówczas sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. W praktyce spowodowanie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia jest najczęstszą podstawą żądania zadośćuczynienia za krzywdę, rozumianą jako cierpienie fizyczne (ból i inne dolegliwości), cierpienia psychiczne (ujemne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia). Zadośćuczynienie pieniężne ma na celu przede wszystkim złagodzenie tych cierpień. Obejmuje ono wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno już doznane, jak i te, które zapewne wystąpią w przyszłości. Ma więc ono charakter całościowy i powinno stanowić rekompensatę pieniężną za całą krzywdę doznaną przez poszkodowanego, mowa jest bowiem o „odpowiedniej sumie tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę”, przyznawaną jednorazowo. Należy zauważyć, że brak jest w ustawie Kodeks cywilny zasad określających wysokość zadośćuczynienia. Powoduje to, że przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia należy mieć na uwadze całokształt okoliczności, mających wpływ na rozmiar krzywdy, a w szczególności stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych, trwałość skutków, prognozy na przyszłość, wiek osoby poszkodowanej a także stopień jego przyczynienia się do powstania lub zwiększenia szkody. Stopień uszczerbku na zdrowiu nie może być przyjmowany jako jedyna przesłanka ustalenia wysokości zadośćuczynienia - nie można przecież pomijać okresu leczenia, odczuwania dolegliwości fizycznych oraz uczucia krzywdy spowodowanej ułomnością (por. wyrok SN z 10.04.1974 II CR 123/74).

Zadośćuczynienie ma charakter kompensacyjny i musi stanowić ekonomicznie odczuwalną wartość. Jednocześnie jego wysokość nie może być nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych. Pamiętać przy tym należy, że na wysokość zadośćuczynienia składają się cierpienia pokrzywdzonego – tak fizyczne jak i psychiczne – których rodzaj, czas trwania i natężenie, należy każdorazowo określić w kontekście materiału dowodowego sprawy. Indywidualny charakter zadośćuczynienia przesądza o tym, że ostateczne ustalenia, jaka konkretnie kwota jest "odpowiednia" z istoty swej należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego, lecz nie może to być uznanie dowolne (tak w wyroku SN z dnia 4 lutego 2008r., II KK 349/07, Biuletyn PK 2008/4/7).

Uszkodzenie ciała w rozumieniu przepisu art. 444 § 1 k.c. polega na naruszeniu integralności fizycznej człowieka. Należy podkreślić, iż brak jest definicji legalnej pojęć „uszkodzenie ciała” i „rozstrój zdrowia”. Powoduje to, że zakres pojęciowy tych wyrażeń musiał zostać ustalony przez orzecznictwo sądowe oraz doktrynę. I tak za uszkodzenie ciała należy przyjąć naruszenie integralności fizycznej człowieka (np. rany, złamania). Naruszenie może dotyczyć nie tylko samej powłoki cielesnej, ale również tkanek oraz narządów wewnętrznych (uszkodzenie organów wewnętrznych). Przez rozstrój zdrowia należy natomiast rozumieć zakłócenia funkcjonowania poszczególnych organów, bez ich widocznego uszkodzenia (np. zatrucia, nerwica, choroba psychiczna – patrz Komentarz do Kodeksu cywilnego, Księga trzecia zobowiązania, tom 1, pod redakcją Gerarda Bieńka). Wymienione skutki muszą być bezpośrednim, a nie pośrednim następstwem zdarzenia sprawczego.

Zasada umiarkowanej wysokości zadośćuczynienia nie może oznaczać przyzwolenia na lekceważenie takich bezcennych wartości, jak zdrowie czy integralność cielesna, a okoliczności wpływające na określenie tej wysokości, jak i kryteria ich oceny muszą być zawsze rozważane indywidualnie w związku z konkretną osobą poszkodowanego i sytuacją życiową, w której się znalazł (wyrok SN z dnia 13 grudnia 2007 r., I CSK 384/07).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, Sąd doszedł do przekonania, że roszczenie powódki jest usprawiedliwione i znajduje oparcie w treści powołanego wcześniej art. 445 § 1 kc. Nie ulega bowiem wątpliwości, iż w wyniku wypadku komunikacyjnego z dnia 29 kwietnia 2011 r. powódka doznał uszkodzenia ciała. W ocenie Sądu wypłacona przez stronę pozwaną kwota 2.000 zł z tytułu zadośćuczynienia pieniężnego nie może być uznana za odpowiednią. Należy zauważyć, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci opinii biegłego sądowego oraz dokumentacji medycznej, pozwala na ustalenie, iż całkowity uszczerbek na zdrowiu powódki w wyniku przedmiotowego wypadku wyniósł 4 %. Ustalenie biegłego poprzedziło zbadanie powódki oraz analiza dołączonej do akt sprawy dokumentacji medycznej. Pozwoliło to na jednoznaczne stwierdzenie, iż skutkiem wypadku było skręcenie kręgosłupa szyjnego, stłuczenia głowy oraz urazu nosa. Wystąpił u niej również przewlekły, długotrwały zespół bólowy kręgosłupa szyjnego.

Sąd ustalając kwotę zadośćuczynienia należnego powódce miał również na uwadze okres leczenia i rekonwalescencji. Podkreślić trzeba, że powódka była przewieziona do szpitala na badania w krótkim okresie czasu od wypadku w związku z doznanymi obrażeniami ciała. Powódka zmuszona była do noszenia kołnierza ortopedycznego przez okres około 3 tygodni. Odczuwała dyskomfort fizyczny jak i psychiczny, związany z bólem głowy i kręgosłupa. Podkreślenia wymaga dodatkowo okoliczność, iż zdarzenia te miały miejsce w wyjątkowo trudnym i stresującym okresie życia powódki, tj. w czasie zdawania egzaminu maturalnego. Nadto, powódka uczęszczała na zabiegi rehabilitacyjne oraz zażywała środki przeciwbólowe, które to czynności bez wątpienia wiązały się z utrudnieniem codziennego funkcjonowania oraz wywoływały obawy co do całkowitego powrotu do zdrowia. Z uwagi na lęki przed jazdą samochodem powódka zrezygnowała również z kursu praktycznego na prawo jazdy. Co więcej, do chwili obecnej powódka odczuwa skutki wypadku w postaci zawrotów głowy i bólów kręgosłupa, a także zmaga się ze skurczami mięśni w obu rękach. Okoliczności te winny być brane pod uwagę przy ustalaniu kwoty zadośćuczynienia. Z tego też powodu, Sąd uznał, iż adekwatna do doznanej krzywdy przez powódkę, jest kwota w łącznej wysokości 10.000 zł. Ponieważ strona pozwana wypłaciła powódce kwotę 2.000 zł tytułem zadośćuczynienia, zasadnym było zasądzenie na jej rzecz od strony pozwanej pozostałej kwoty 8.000 zł.

Okres od którego zasądzone zostały odsetki od całości dochodzonego roszczenia wynika z uregulowań art. art. 481 § 1 k.c., zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Zgodnie natomiast z przepisem art. 817 § 1 k.c., jeżeli nie umówiono się inaczej, zakład ubezpieczeń obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie dni trzydziestu, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. Zgodnie z § 2 gdyby wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia okazało się niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. W niniejszej sprawie Sąd uznał, że w dniu 15 lipca 2011 r. strona pozwana dysponowała wszelkimi niezbędnymi informacjami do ustalenia prawidłowej wysokości szkody, od wskazanego dnia winny być zatem zasądzone odsetki.

Orzeczenie o kosztach procesu Sąd wydał na podstawie przepisu art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Powódka jako strona wygrywająca proces w całości może zatem żądać od strony pozwanej poniesionych kosztów procesu, na które składa się opłata od pozwu w wysokości 400 zł, zaliczka na opinię biegłego w wysokości 300 zł oraz koszt zastępstwa procesowego w osobie profesjonalnego pełnomocnika w kwocie 2.000 zł (§ 6 pkt 4 w zw. z § 3 ust. 1 rozp. Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu). Sąd uznał przy tym, iż rodzaj i stopień zawiłości sprawy oraz wymagany nakład pracy adwokata uzasadniał podwyższenie miminalnej stawki do wskazanej wyżej kwoty.

W punkcie II wyroku zasądzono od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 288 zł tytułem brakujących wydatków na opinię biegłego, stosownie do art. 83 i art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 r.