Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 6 sierpnia 2013 roku powód J. K. wniósł o zasądzenie od pozwanego Miasta B., na swoją rzecz odszkodowania w kwocie 82 560 zł za poniesioną rzeczywistą szkodę, za wybudowanie pawilonu handlowego z przyłączami wraz z odsetkami ustawowymi, od dnia wniesienia pozwu do dnia wyrokowania. Wniósł także o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów rozbiórki pawilonu handlowego wraz z przyłączami i dodatkowych opłat związanych z przywróceniem terenu do stanu poprzedniego. Ponadto zażądał zasądzenia straty wartości pieniądza w czasie, w związku z poniesionymi koszami inwestycyjnymi pawilonu handlowego w roku 2002 do daty wyrokowania.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż Urząd Miasta B. w dniu 25 lipca 2002 roku wydał decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu pod inwestycję – budowy pawilonu handlowego wraz z przyłączami w B. na Osiedlu (...), na terenie działki nr (...) w obrębie 12. Pawilon został wybudowany zgodnie z wydaną decyzją z dnia 25 lipca 2002 roku. W dniu 1 października 2002 roku Starostwo Powiatowe w B. wydało decyzję nr (...) z zatwierdzeniem projektu budowlanego oraz z pozwoleniem na budowę. Pawilon został wybudowany do dnia 25 września 2002 roku. Powód wskazał, iż w dniu 26 września 2002 roku uległ wypadkowi, w wyniku którego uległ zniszczeniu samochód stanowiący jego narzędzie pracy. Do dnia dzisiejszego szkoda w pojeździe nie została zlikwidowana. W związku z brakiem samochodu, a także problemami zdrowotnymi powód nie mógł prowadzić działalności gospodarczej.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości. Podniósł, iż usunięcie kiosku handlowego i wydanie nieruchomości pozwanemu przez powoda jest jego prawnym obowiązkiem, stwierdzonym prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Bełchatowie z dnia 1 lutego 2012 roku. W orzeczeniu tym Sąd nakazał J. K. usunięcie pawilonu z gruntu działki nr (...) obręb (...). Pozwany wskazał, że nie istnieje podstawa prawna do żądania odszkodowania z tytułu zgodnego z prawem wykonywania tytułu własności. Powód nie wykazał także na czym miałaby polegać szkoda, a także nie udowodnił jej istnienia i zakresu. Przytoczona okoliczność w postaci wypadku, a także postępowanie w sprawie likwidacji szkody w pojeździe nie ma związku ze sprawą, a w szczególności nie uzasadnia żądań powoda.

Na rozprawie w dniu 12 grudnia 2013 powód popierał powództwo wskazując jednocześnie, że żąda zwrotu nakładów w postaci wybudowanego pawilonu.

Pismem z dnia 7 stycznia 2014 roku pozwany odniósł się do wypowiedzi powoda. Wskazał w nim, że w myśl art. 226 § 2 kc samoistny posiadacz w złej wierze może żądać jedynie zwrotu nakładów koniecznych, i to o tyle, o ile właściciel wzbogaciłby się bezpodstawnie jego kosztem. Pozwany podniósł, iż nakłady poniesione przez powoda na budowę pawilonu handlowego miały na celu wyłącznie prowadzenie przez powoda działalności handlowej i nie należą one do nakładów koniecznych na nieruchomość gruntową.

W odpowiedzi powód w piśmie z dnia 4 lutego 2014 roku podniósł, iż argument że zajmuje nieruchomość jest chybiony ponieważ powód uzyskał pozwolenie na budowę w drodze decyzji administracyjnej. Podniósł ponadto, że pawilon jest trwale związany z gruntem. Wskazał także kwotę nakładów poczynionych na 82 560 zł.

Na rozprawie w dniu 4 lutego 2014 roku powód wskazał także, iż koszt rozbiórki pawilonu wyniesie 17 200 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

Decyzją z dnia 25 czerwca 2002 roku Urząd Miasta w B. ustalił warunki zabudowy i zagospodarowania terenu dla inwestycji polegającej na budowie pawilonu handlowego wraz z przyłączami, przewidzianej do realizacji w B. na osiedlu (...), na terenie działki nr (...) w obrębie (...).

(dowód : decyzja z dnia 25 czerwca 2002 r. k. 5,6)

W dniu 1 lipca 2002 roku została zawarta umowa dzierżawy pomiędzy Gminą M. B., a J. K., której przedmiotem była część działki oznaczonej nr (...) o pow. (...) m2 w obrębie 12 położonej w B. przy Alei (...). Kard. S. W.. Zgodnie z umową dzierżawca miał prawo korzystania z działki z przeznaczeniem pod ustawienie pawilonu handlowego nietrwale związanego z gruntem. W umowie zostało zastrzeżone, iż w przypadku wykorzystywania gruntu niezgodnie z przeznaczeniem w niej określonym, umowa zostanie rozwiązana ze skutkiem natychmiastowym. Dzierżawca zobowiązany został ponadto do opłacania comiesięcznego czynszu w wysokości 153,72 zł. Umowa została zawarta na czas określony od dnia 01.07.2002 r. do dnia 30.06.2004 r.

(dowód: umowa dzierżawy k. 38,39 częściowo zeznania powoda k. 78, nagranie od 09:18 do 10:14, płyta k. 80 )

W dniu 1 października 2002 roku Starostwo Powiatowe w B. decyzją nr (...) zatwierdziło projekt budowlany i udzieliło J. K. pozwolenie na budowę pawilonu handlowego o pow. zab. (...) m2, pow. użytk. (...) m2, kubaturze (...) m, przyłącza wodociągowego oraz kanalizacji sanitarnej na os. (...) w B., dz. Nr (...) obr.(...).

( dowód : decyzja z dnia 1 października 2002 r., k. 7)

W okresie obowiązywania umowy dzierżawy w 2002 roku powód postawił na przedmiotowej działce nr (...) dzierżawionej od Miasta B. pawilon handlowy. Pawilon handlowy posadowiony jest na płycie żelbetowej. Budowa nie została zakończona. Powód nie prowadzi żadnej działalności gospodarczej w posadowionym na dzierżawnym gruncie pawilonie handlowym, gdyż uległ wypadkowi w 2002 roku.

(bezsporne)

Przed Sądem Okręgowym w Łodzi II Wydziałem Cywilnym toczy się postępowanie sygn. Akt II C 447/07 z powództwa J. K. przeciwko (...) SA o odszkodowanie. W sprawie tej J. K. domagał się od (...) S.A., między innymi odszkodowania w kwocie 60 000 zł., z tytułu szkody związanej z przerwaniem budowy pawilonu handlowego na terenie działek nr (...).

( dowód : pismo SO w Łodzi z dnia 12 lutego 2014 k. 82)

Na skutek zalegania przez powoda wobec wydzierżawiającego z tytułu opłat za dzierżawę J. K. otrzymał odmowną decyzję odnośnie przedłużenia umowy dzierżawy na dalszy okres i był wzywany do wydania nieruchomości oraz informowany, iż pawilon handlowy po dniu 30 czerwca 2004 r. usytuowany jest na nieruchomości pozwanego bezprawnie i należy go usunąć. Pozwany nie reagował na wezwania strony pozwanej i nie usunął pawilonu handlowego.

(dowód: kopia pisma pozwanego wraz z odpowiedzią Urzędu Miasta z dnia 17.07.2007 r. k. 7-8, pismo powoda z dnia 6.07.2004 r. k. 13, wezwanie do usunięcia kiosku handlowego k. 18,23,30)

Wyrokiem z dnia 1 lutego 2012 roku Sąd Rejonowy w Bełchatowie I Wydział Cywilny nakazał J. K. usunięcie z działki gruntu o nr (...) w obrębie (...) położonej w B. przy ul. (...). Kard. S. W. stanowiącej własność Gminy M. B. dla której urządzona jest w Sądzie Rejonowym w Bełchatowie księga wieczysta nr (...) wybudowanego przez niego pawilonu handlowego niezwiązanego trwale z gruntem i wydanie całej nieruchomości powodowi Gminie M. B..

(dowód : wyrok z dnia 1 lutego 2012 roku w sprawie I C 240/11 k. 68)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych dowodów. Sąd oddalił wnioski powoda o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków I. C. i G. P. oraz o zażądanie od Urzędu Miasta B. planu zagospodarowania przestrzennego dot. działki zajmowanej przez powoda, uznając iż są to wnioski zbędne do rozstrzygnięcia sprawy. Wskazani przez powoda świadkowie mieli zeznawać na okoliczność zmian planu zagospodarowania przestrzennego, która to okoliczność nie ma żadnego znaczenia w niniejszej sprawie podobnie jak i sam dokument w postaci planu zagospodarowania przestrzennego.

Sąd oddalił także wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego rzeczoznawcy, uznając, iż oszacowanie wartości pawilonu i kosztów jego rozbiórki nie jest tożsame z wysokością ewentualnej szkody, której poniesienie mogłoby skutkować dochodzeniem przez powoda odszkodowania.

Sąd nie znalazł także podstaw do otwarcia zamkniętej rozprawy na nowo, ponieważ okoliczności wykazane przez powoda w piśmie procesowym z dnia 14 lutego 2014 (k.83) nie mają znaczenia w niniejszym postępowaniu, a wniosek powoda o powołanie biegłego rzeczoznawcy został już przez Sąd rozpoznany.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo jest niezasadne.

Powód domagał się zapłaty na swoją rzecz odszkodowania. Nie wskazał jednak podstawy prawnej zgłoszonego żądania. Ogólnie podał natomiast, iż poniósł szkodę w związku z zaprzestaniem działalności gospodarczej na przedmiotowej działce, na skutek wypadku, któremu uległ we wrześniu 2002 roku.

W pierwszej zatem kolejności zachodzi potrzeba ustalenia podstawy prawnej, w oparciu o którą należy dokonać oceny prawnej dochodzonego roszczenia.

W toku postępowania powód podnosił, iż działka nr (...) została mu przez pozwaną Gminę oddana w dzierżawę, na której wzniósł pawilon. Mogło to sugerować, że żądanie wywiedzione jest z umowy. W konsekwencji podstawy prawnej można byłoby poszukiwać w art. 471 kc. Zgodnie z tym przepisem dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Odpowiedzialność kontraktowa ogólna zachodzi tylko pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem, czyli pomiędzy stronami stosunku zobowiązaniowego. W niniejszej sprawie brak jest natomiast jakiegokolwiek węzła prawnego wiążącego stronę powodową z pozwaną. Łączący strony stosunek prawny, wynikający z dzierżawy obecnie nie istnieje. Okoliczność ta wynika z prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie z dnia 1 lutego 2012 roku wydanego w sprawie o sygn. I C 240/11. Z materiału dowodowego zgromadzonego w tym postępowaniu wynika, iż prawo powoda do zajmowania gruntu wynikało z umowy dzierżawy która wygasła. Powód nie wykazał, że właściciel gruntu jako wydzierżawiający w jakimkolwiek stopniu nie wykonał lub nie należycie wykonał zobowiązanie. Nie udowodnił również szkody. Z tych przyczyn pozwanej gminie nie można przypisać odpowiedzialności odszkodowawczej z tytułu stosunku zobowiązaniowego.

Zgłoszone żądanie nie znajduje również oparcia w przepisie art. 415 kc. Określa on ogólną regułę odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym. Stanowi on, że kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Odpowiedzialność cywilna z deliktu wymaga spełnienia trzech przesłanek: zaistnienia szkody, wystąpienia faktu, za który ustawa czyni odpowiedzialnym określony podmiot, czyli czyn niedozwolony, oraz związek przyczynowy.

Szkodą jest uszczerbek majątkowy, czyli zmniejszenie się majątku wskutek określonego zdarzenia, z pominięciem tych, które zależą od woli doznającego uszczerbku (por. np. F. Błahuta (w:) Kodeks..., s. 871). Szkodę definiuje się również jako wszelkie uszczerbki w dobrach lub interesach prawnie chronionych, których poszkodowany doznał wbrew swej woli (zob. Z. Radwański, Zobowiązania..., s. 83). Pomijając element woli poszkodowanego, definiuje się szkodę również jako każdy uszczerbek w dobrach prawnie chronionych, z którym ustawa wiąże powstanie odpowiedzialności odszkodowawczej (Z. Banaszczyk (w:) Kodeks..., s. 723 i wskazywani tam autorzy).

Sąd uznał, iż w przedmiotowej sprawie powód nie wykazał, aby w jego majątku wystąpiła szkoda. Przedstawił jedynie koszty jakie, zdaniem powoda poniósł w związku z budową pawilonu (82 560 zł), a także spodziewane koszty jego rozbiórki (17 200 zł).

Kwoty te nie stanowią szkody w rozumieniu art. 415 kc. Kwota 82 560 zł stanowi jedynie sumę jaką powód mógł zainwestować w rozwój własnej działalności gospodarczej. Wybudowanie pawilonu stanowiło wyłącznie decyzję powoda. Ponadto powód nie uzasadnił ani nie przedstawił żadnych dowodów na potwierdzenie wysokości szkody, a wskazana przez niego kwota nie została potwierdzona żadnymi dokumentami.

Powód nie przedstawił również żadnego dowodu na okoliczność kosztów rozbiórki pawilonu postawionego na działce należącej do pozwanego.

Pozwany nie dopuścił się także popełnienia czynu niedozwolonego. D. Miasta B. (właściciela działki na której położony jest pawilon) jest prawnie dozwolone, ponieważ zostało potwierdzone prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Bełchatowie, dlatego też brak jest winy po stronie pozwanej.

Skoro nie doszło do popełnienia czynu niedozwolonego, ani do powstania szkody, nie istnieje zatem między nimi żaden związek przyczynowy.

Należy także nadmienić, iż pozwany nie ponosi odpowiedzialności za wpadek jakiemu uległ powód, a w wyniku którego powód był zmuszony zaprzestać prowadzenia działalności gospodarczej. Zdarzenie to nie ma związku z przedmiotową sprawą.

Sąd nie zgadza się także z twierdzeniem powoda, iż pawilon postawiony na przedmiotowej działce jest trwale związany z gruntem. Na fakt, iż jest to budynek nie związany trwale z gruntem wskazuje sentencja wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie z dnia 1 lutego 2012 roku.

W kontekście przytoczonych okoliczności bak jest podstaw do przypisania pozwanemu odpowiedzialności na podstawie art. 415 kc czy też 416 kc.

Powód podnosił także, iż jego roszczenie można zakwalifikować jako żądanie zwrotu nakładów posiadacza wobec właściciela. Ustawodawca przewiduje dwa typy tego roszczenia ze względu na dobrą lub złą wiarę posiadacza. Posiadaczem w dobrej wierze jest ten, kto władając rzeczą, pozostaje w błędnym, ale usprawiedliwionym okolicznościami przeświadczeniu, że przysługuje mu prawo do rzeczy (por. J. Ignatowicz (w:) Kodeks..., s. 602; S. Rudnicki, Komentarz..., s. 313; E. Skowrońska-Bocian (w:) Kodeks..., s. 531). W złej wierze natomiast pozostaje posiadacz, który wie lub przy dołożeniu należytej staranności powinien wiedzieć, że nie przysługuje mu prawo podmiotowe (w przypadku posiadania samoistnego - prawo własności) do posiadanej rzeczy.

W przedmiotowej sprawie powód po upływie terminu na jaki umowa dzierżawy została zawarta, stał się posiadaczem w złej wierze. W związku z powyższym zastosowanie ma przepis 226 § 2 kc, który stanowi, iż samoistny posiadacz w złej wierze może żądać jedynie zwrotu nakładów koniecznych, i to tylko o tyle, o ile właściciel wzbogaciłby się bezpodstawnie jego kosztem. Nakładami koniecznymi nie są z pewnością nakłady polegające na budowie budynku, dlatego też brak jest podstaw do przypisania pozwanemu odpowiedzialności z tego tytułu.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 102 kpc, który stanowi, iż w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. W niniejszej sprawie powód postanowieniem z dnia 18 października 2013 roku został zwolniony od kosztów sądowych w całości.

Z uwagi na trudną sytuację majątkową powoda, który wraz z żoną nie posiada żadnych dochodów, Sąd na podstawie powołanego przepisu orzekł jak w punkcie drugim wyroku.