Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 1852/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 grudnia 2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu – Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Ewa Rudkowska – Ząbczyk

Protokolant: Marcin Guzik

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 grudnia 2013 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa K. B., J. L. (1) i małoletniego A. B.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

I. zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powódki K. B. kwotę 95 000,00 zł (dziewięćdziesiąt pięć tysięcy złotych 00/100) z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwot:

- 85 000,00 zł od dnia 23 kwietnia 2011 roku do dnia zapłaty;

- 10 000,00 zł od dnia 22 marca 2011 roku do dnia zapłaty;

II. zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powoda J. L. (1) kwotę 90 000,00 zł (dziewięćdziesiąt tysięcy złotych 00/100) z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwot:

- 60 000,00 zł od dnia 23 kwietnia 2011 roku do dnia zapłaty;

- 30 000,00 zł od dnia 22 marca 2011 roku do dnia zapłaty;

III. zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powoda małoletniego A. B. kwotę 85 000,00 zł (osiemdziesiąt pięć tysięcy złotych 00/100) z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwot:

- 60 000,00 zł od dnia 23 kwietnia 2011 roku do dnia zapłaty;

- 25 000,00 zł od dnia 22 marca 2011 roku do dnia zapłaty;

IV. zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powoda małoletniego A. B. rentę w wysokości po 500 zł miesięcznie, płatną z góry do rąk przedstawiciela ustawowego powoda małoletniego A. B. - matki K. B., do dnia dziesiątego każdego miesiąca, poczynając od 1 października 2012 roku;

V. oddala powództwo w pozostałym zakresie;

VI. zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powódki K. B. kwotę 6 296,32 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania;

VII. zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powoda J. L. (1) kwotę 5 541,53 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania;

VIII. zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powoda małoletniego A. B. kwotę 5 388,21 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania;

IX. nakazuje stronie pozwanej (...) S.A. w W., aby uiściła na rzecz Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy we Wrocławiu) kwotę 168,54 zł tytułem brakujących kosztów sądowych;

X. nakazuje powodom K. B., J. L. (1) i małoletniemu A. B., aby uiścili na rzecz Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy we Wrocławiu) kwoty po 94,19 zł tytułem brakujących kosztów sądowych.

Sygnatura akt I C 1852/12

UZASADNIENIE

Powodowie K. B., J. L. (1) i małoletni A. B. w pozwie wniesionym przeciwko (...) S.A. w W. domagali się zapłaty:

-: na rzecz powódki K. B. kwoty 150 000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami ustawowymi od dnia 29 października 2010 r. do dnia zapłaty,
-: na rzecz powoda J. L. (1) kwoty 140 000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 29 października 2010 r. do dnia zapłaty;
-: na rzecz małoletniego powoda A. B. kwoty 135 000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 29 października 2010 r. do dnia zapłaty;
-: na rzecz małoletniego powoda A. B. renty w kwocie 500,00 zł miesięcznie płatnej do rąk przedstawicielki ustawowej matki K. B. do dziesiątego dnia każdego miesiąca poczynając od dnia 1 października 2012 r.

Domagali się również zasądzenia kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 10 851,00 zł.

W uzasadnieniu powyższego żądanie powodowie podnieśli, że w dniu (...) r. na drodze krajowej nr (...) na odcinku S. – O. doszło do wypadku komunikacyjnego, w wyniku którego śmierć ponieśli J. B. (1) i M. B.. Sprawcą wypadku był P. P., kierujący pojazdem marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...), ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej u strony pozwanej. Sprawca wypadku umyślnie naruszył podstawowe zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, podejmując manewr wyprzedzania w miejscu niedozwolonym (linia podwójna ciągła), na zakręcie drogi, poruszając się ze znacznie przewyższającą niż dopuszczalna prędkością, powodując zderzenie z prawidłowo poruszającym się przeciwległym pasem ruchu pojazdem marki F. (...), którym podróżowali J. B. (1), M. B. oraz małoletni A. B.. Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Trzebnicy z dnia 16 grudnia 2011 r. P. P. został uznany za winnego popełnienia czynu z art. 177 § 1 k.k. i art. 177 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., za który wymierzono mu karę 6 lat pozbawienia wolności oraz orzeczono wobec niego zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 7 lat.

Na skutek wypadku śmierć ponieśli M. B. – teść powódki, dziadek powoda A. B. i przybrany dziadek powoda J. L. (1) oraz J. B. (1) – mąż powódki oraz ojciec małoletniego powoda A. B. i ojczym powoda J. L. (1). Powodowie utracili bliskie osoby, z którymi byli silnie związani. Z powodu śmierci dwóch najbliższych osób do dnia dzisiejszego powodowie nie mogą się otrząsnąć, powrócić do równowagi.

Na skutek śmierci J. B. (1) życie powodów uległo zmianie także w wymiarze materialnym. W chwili śmierci J. B. (1) miał zaledwie 39 lat, był zawodowym żołnierzem, pełniącym służbę w (...) (...)we W. – (...) (...) O., gdzie zajmował stanowisko kierownika stacji. Otrzymywał zasadnicze uposażenie w wysokości 3 749,00 zł miesięcznie, a ponadto świadczenia dodatkowe związane ze służbą. Uzyskiwane przez niego uposażenie przeznaczane było na bieżące utrzymanie rodziny oraz wyjazdy zagraniczne, aktywności. Po śmierci J. B. (1) na rzecz powoda J. L. (1) i małoletniego A. B. zostały przyznane renty – odpowiednio po 1292,08 zł oraz 1311,94 zł wypłacane przez (...) Biuro Emerytalne we W.. Pogorszenie się sytuacji życiowej powodów polegało przede wszystkim na stracie pomocy ze strony J. B. (1) w wymiarze materialnym, a przede wszystkim utracie osoby, która była podporą rodziny, organizatorem wielu domowych spraw.

Na skutek zgłoszenia ubezpieczycielowi przez powodów ich roszczeń, ubezpieczyciel uznał co do zasady swoją odpowiedzialność za skutki wypadku i wypłacił:

-: tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę powstałą na skutek śmierci J. B. (1) na rzecz powódki K. B. kwotę 40 000,00 zł, na rzecz małoletniego powoda A. B. kwotę 40 000,00 zł i na rzecz J. L. (1) kwotę 40 000,00 zł;
-: tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie się sytuacji życiowej po śmierci J. B. (1) na rzecz powódki K. B. kwotę 25 000,00 zł, na rzecz małoletniego powoda A. B. kwotę 25 000,00 zł, na rzecz powoda J. L. (1) kwotę 25 000,00 zł;
-: tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w wyniku śmierci M. B. na rzecz małoletniego powoda A. B. kwotę 5 000,00 zł, natomiast odmówiono wypłaty świadczenia na rzecz powódki K. B. oraz na rzecz powoda J. L. (1).

Zdaniem powodów wypłacone dotychczas przez stronę pozwaną świadczenia nie rekompensują doznanej przez powodów krzywdy, a przyznane odszkodowana są zaniżone.

Na dochodzone przez powódkę K. B. roszczenie składa się kwota 60 000,00 zł tytułem dalszej sumy zadośćuczynienia po śmierci męża, kwota 75 000,00 zł tytułem dalszego odszkodowania za znaczne pogorszenie się sytuacji życiowej powódki po śmierci męża oraz kwota 15 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia po śmierci teścia.

Wskazała, że wspólnie z J. B. (1) tworzyli udane małżeństwo, zgodnie współdziałali dla dobra rodziny. Utrata męża wywołała u niej olbrzymią traumę, którą odczuwa do dzisiaj. Śmierć J. B. (1) spowodowała też konieczność nowej organizacji życia rodziny. Regularny tryb pracy zmarłego, który pracował w miejscu położonym niedaleko domu rodzinnego – zaledwie 7 minut dojazdu do pracy – pozwalał powódce na realizację ambicji zawodowych (między innymi w lutym 2010 r. powódka przyjęła propozycję awansu i pracę w Prokuraturze (...) we W.). Obecnie powódka musi z dużym wysiłkiem łączyć wymagającą pracę zawodową z obowiązkami domowymi, którymi do śmieci w dużej mierze zajmował się J. B. (1) (np. prace techniczne, obsługa ogrzewania, zakupy, zajmowanie się młodszym synem). Po stracie męża wszystkie te obowiązki spoczęły na barkach powódki. Na skutek śmierci męża powódka utraciła też wsparcie. Po jego śmierci powódka zmuszona była samotnie zmagać się z trudnościami życia codziennego, z wychowaniem synów, z prowadzeniem gospodarstwa domowego. Śmierć J. B. (1) spowodowała też znaczne pogorszenie się jej sytuacji życiowej w wymiarze ekonomicznym. Obecnie to jedynie powódka ponosi ciężar utrzymania rodziny. Miesięczne koszty utrzymania domu wynoszą około 1340,00 zł, na które składają się w szczególności opłata zarządcy w wysokości około 420,00 zł, wydatki na ogrzewanie elektryczne w wysokości około 500,00 zł, a dodatkowo sezonowo koszty związane z zakupem drewna na opał w wysokości około 1800,00 zł za sezon grzewczy, a także podatek od nieruchomości w kwocie 270,00 zł rocznie. Dodatkowo powódka ponosi konieczne koszty z tytułu opłat za telefon, Internet, telewizję w wysokości około 1300,00 zł, koszty utrzymania samochodu w kwocie około 2850,00 zł rocznie. Ponadto, po śmierci męża spłaciła jego zobowiązanie w kwocie 22 000,00 zł oraz poniosła wydatki związane z wymianą ogrzewana w kwocie 7 500,00 zł.

Powódka odczuła również boleśnie utratę teścia M. B.. Cała rodzina B. była bowiem bardzo ze sobą zżyta, często się odwiedzali i mogli liczyć na wzajemną pomoc innych członków. Powódka wraz z mężem i dziećmi mieszkała nieopodal teściów, często się widywali i spędzali razem czas. Śmierć M. B. wyrządziła powódce wiele cierpienia i krzywdy.

Na dochodzone przez powoda J. L. (1) roszczenie składała się: kwota 60 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia po śmierci ojczyma J. B. (1), kwota 50 000,00 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie się sytuacji życiowej po śmierci ojczyma, kwota 30 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia po śmierci przybranego dziadka M. B..

Zamarły J. B. (1) nie był wprawdzie biologicznym ojcem powoda, ale wychowywał go i utrzymywał od momentu ukończenia przez niego 5 roku życia. Powód zawsze traktował J. B. (1) jak ojca, łączyła ich więź identyczna jak ojca z synem. Biologiczny ojciec powoda utrzymywał z nim jedynie sporadycznie kontakty. Śmierć J. B. (1) stanowiła więc dla niego utratę ojca. W związku z jego śmiercią powód doznał wstrząsu psychicznego, poczucia krzywdy, którą odczuwa do dnia dzisiejszego. Na skutek śmierci J. B. (1) powód utracił pomoc ojca w wielu sprawach życiowych. Aktualnie powód jest studentem prawa, nie pracuje, pozostawał dotychczas na utrzymaniu rodziców. Śmierć J. B. (1) sprawiła, że koszt studiów – czesnego w kwocie 3 450,00 zł za semestr, materiałów dydaktycznych, dojazdów na uczelnie – ponosi tylko matka. Dodatkowo, powód przejął część obowiązków domowych, które dotychczas należały do zmarłego. Pogorszenie się sytuacji życiowej rodziny spowodowanej tragiczną śmiercią J. B. (1) wywołało także negatywne skutki w życiu powoda.

Powód związany był również z M. B., którego traktował jako dziadka. M. B. pełnił dla powoda funkcję dziadka, od kiedy tylko pojawił się w rodzinie. Jego śmierć wywołała w nim duże poczucie krzywdy.

Podkreślił, że jest członkiem rodziny B. od kilkunastu lat, więzi łączące członków rodziny są identyczne z naturalnymi, zatem powód jest osobą najbliższą w rozumieniu przepisu art. 446 k.c.

Na dochodzone przez małoletniego powoda A. B. roszczenie składała się: kwota 60 000,00 zł tytułem dalszej sumy zadośćuczynienia po śmierci ojca, kwota 50 000,00 zł tytułem dalszego odszkodowania za znaczne pogorszenie się sytuacji życiowej powoda po śmierci ojca, kwota 25 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia po śmierci dziadka M. B. oraz renta w wysokości po 500,00 zł miesięcznie płatna do dziesiątego dnia każdego miesiąca poczynając od dnia 1 października 2012 r.

Śmierć ojca i dziadka dla małoletniego powoda stanowiła duży wstrząs. Traumę potęgowało to , że małoletni sam brał udział w wypadku, w którym zginęli jego najbliżsi.

Jego krzywda jest ogromna, gdyż jako dorastający chłopiec stracił ojca, męski wzorzec. Brak ojca na etapie dorastania, może zaś zdeterminować proces dorastania dziecka, jego postrzeganie świata i funkcjonowanie w dorosłym życiu. Śmierć ojca spowodowała utratę poczucia bezpieczeństwa, zwłaszcza, że to ojciec z uwagi na regularny tryb pracy i częste przebywanie w domu – był osobą sprawującą codzienną nad nim pieczę i był silnie z nim związany. Ponadto jego sytuacja materialna pogorszyła się, podobnie jak w przypadku powódki i powoda J. L. (1)).

Bolesna była dla niego również śmierć dziadka M. B..

Domagał się również renty twierdząc, że przyznana mu renta rodzina nie jest wystarczająca na pokrycie wszystkich jego potrzeb. Renta stanowić miała wynagrodzenie za należne od zmarłego świadczenie alimentacyjne.

Uzasadniając datę wymagalności żądanych odsetek ustawowych powodowie powołali się na przepis art. 14 ust, 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zgodnie z którym wypłacenie spornej kwoty zadośćuczynienia powinno nastąpić w terminie 30 dni od daty zgłoszenia szkody. Skoro szkoda została zgłoszona w dniu 28 wrzenia 2010 r., odsetki winny być naliczane od dnia 29 października 2010 r.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana (...) SA w W. wniosła o oddalenie powództwa w całości. Domagała się również zasądzenia kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 10 800,00 zł.

W uzasadnieniu powyższego stanowiska strona pozwana przyznała, że w ramach umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych ponosi odpowiedzialność za skutki zdarzenia z dnia (...) r., w wyniku którego śmierć ponieśli J. B. (1) i M. B.. Podniosła jednak, że żądania pozwu są bezzasadne.

Strona pozwana podniosła, że w toku postępowania likwidacyjnego wypłaciła na rzecz powodów kwoty po 40 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia i po 25 000,00 zł tytułem odszkodowania po śmierci J. B. (1). Na rzecz A. B. wypłacono również 5000,00 zł tytułem zadośćuczynienia po śmierci dziadka M. B.. Wypłacone powodom zadośćuczynienie jest adekwatne do doznanej krzywdy i spełnia swój kompensacyjny charakter.

Dalej wskazała, że niezasadne jest roszczenie powodów K. B. i J. L. (1) o zadośćuczynienie po śmierci M. B., gdyż powodowie nie wykazali krzywdy w rozumieniu art. 446 § 4 k.c., zważywszy zwłaszcza na fakultatywność tego roszczenia oraz fakt, że powodowie nie prowadzili ze zmarłym wspólnego gospodarstwa domowego, a J. L. (1) jest osobą dorosłą.

Podniosła również, że powodowie działający przez fachowego pełnomocnika nie wykazali, aby po śmierci J. B. (1) nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji materialnej uzasadniające przyznanie stosownego odszkodowania tytułem znacznego pogorszenia się ich sytuacji życiowej.

Odnośnie żądania renty dla małoletniego powoda A. B., wskazała, że roszczenie to po raz pierwszy zostało zgłoszone w pozwie. Podniosła, że niewątpliwie na zmarłym ojcu ciążył obowiązek alimentacyjny, niemniej strona powodowa nie zaprezentowała żadnych dowodów na poparcie swojego zadania.

Zakwestionowała również wskazany przez powodów termin naliczania odsetek. Jak podała, w dniu 28 października 2010 r. roszczenie zgłosił jedynie P. B., natomiast powodowie swoje żądanie z tytułu śmierci M. B. zgłosili pismem z dnia 16 lutego 2011 r., a z tytułu śmierci J. B. (1) pismem z dnia 21 marca 2011 r. Tak więc trzydziestodniowy termin powinien być liczony od daty otrzymania przez pozwanego powyższych pism.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu (...) r. na drodze (...) pomiędzy S. i O. doszło do wypadku drogowego na skutek umyślnego naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym przez kierującego samochodem osobowym marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...) P. P., który nie zachował należytej ostrożności, w sposób nieprawidłowy i w miejscu niedozwolonym rozpoczął manewr wyprzedzania z prędkością znacznie przekraczającą dozwoloną – co najmniej 120 km/h, przez co prowadzony przez niego pojazd zjechał na przeciwległy pas ruchu i zderzył się czołowo z prawidłowo jadącym samochodem marki F. (...), o numerze rejestracyjnym (...), kierowanym przez M. B., co spowodowało przemieszczenie się F. (...) do przydrożnego rowu, a następnie zderzenie się z poruszającym się swoim pasem ruchu innym samochodem.

(dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Trzebnicy z dnia 16 stycznia 2012 r. sygnatura akt II K 555/11, k. 15-16; wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 29 maja 2012 r., k. 16)

W wyniku zdarzenia kierujący samochodem marki F. (...) M. B. i pasażer J. B. (1) ponieśli śmierć na miejscu, a pasażer małoletni powód A. B. doznał obrażeń ciała.

(dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Trzebnicy z dnia 16 stycznia 2012 r. sygnatura akt II K 555/11, k. 15-16; wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 29 maja 2012 r., k. 16; odpis skrócony aktu zgonu M. B., k. 13; odpis skrócony aktu zgonu J. B. (1), k. 14)

Po wypadku małoletni powód A. B. przebywał w szpitalu. Ze względu na jego stan zdrowia zatajono przed nim fakt, że w wypadku zginął jego ojciec J. B. (1) i dziadek M. B.. O ich śmierci małoletni powód dowiedział się po wyjściu ze szpitala, gdy jego stan zdrowia polepszył się.

(dowód: zeznania świadka A. L. (1), e-protokół z dnia 27 lutego 2013 r., 6 min. 52 sek. – 26 min. 52 sek.; zeznania świadka J. L. (2), e-protokół z dnia 27 lutego 2013 r., 26 min. 52 sek. – 40 min. 09 sek.; zeznania świadka M. L. (1), e-protokół z dnia 27 lutego 2013 r., 40 min. 09 sek. – 55 min. 46 sek.; przesłuchanie powódki e-protokół z dnia 27 lutego 2013 r., 56 min. 32 sek. – 1 godz. 35 min. 32 sek.; przesłuchanie powoda J. L. (1) e-protokół z dnia 27 lutego 2013 r., 1 godz. 35 min. 32 sek. – 1 godz. 46 min. 52 sek.)

Powódka i jej dzieci, dowiedziawszy się o śmierci J. B. (1) i M. B. doznali wstrząsu, wszyscy bardzo cierpieli. Powód J. L. (1) i A. B. starali się być silni, martwili się o matkę, która była zupełnie rozbita psychicznie. Powódka zażywała wówczas lek o nazwie H., który wydawał jej na receptę lekarz rodzinny. W trudnych chwilach powodów wspierali najbliżsi. Znajomi powódki, posiadający psychologiczne wykształcenie, otoczyli ją i jej dzieci opieką psychologiczną. Po upływie dziesięciu miesięcy od wypadku małoletni powód A. B. – pod pretekstem wyjazdu wakacyjnego – przez dwa tygodnie przebywał u znajomej powódki, posiadającej uprawnienia psychologa, która przeprowadziła z powodem terapię psychologiczną. Powodowie nie leczyli się psychiatrycznie.

Powódka K. B. i J. B. (1) pozostawali w związku małżeńskim od lipca 1997 r. Ze związku tego pochodził syn A. B., który urodził się w (...) r. Z poprzedniego związku powódka miała siedem lat młodszego syna J. L. (1). J. L. (1) był traktowany przez męża powódki jak biologiczny syn. J. B. (1) był bardzo zżyty z chłopcami, w sposób jednakowy traktował obu chłopców, nie faworyzował swojego biologicznego syna. Od chwili zawarcia związku małżeńskiego z powódką J. B. (1) wychowywał J. L. (1), darzył go ojcowską miłością, utrzymywał go. J. L. (1) jako kilkuletnie dziecko spontanicznie zaczął mówić do J. B. (1) „tato”, od początku akceptował związek matki i J. B. (1). Relacje J. L. (1) z biologicznym ojcem były sporadyczne. Biologiczny ojciec nie łożył regularnie na utrzymanie syna, nie interesował się nim.

(dowód: odpis skrócony aktu małżeństwa J. B. (1) i K. L., sporządzony przez Kierownika USC w O. pod numerem (...), k. 17; odpis skrócony aktu urodzenia A. B. sporządzony przez Kierownika USC w O. pod numerem (...), k. 18; zeznania świadka A. L. (1), e-protokół z dnia 27 lutego 2013 r., 6 min. 52 sek. – 26 min. 52 sek.; zeznania świadka J. L. (2), e-protokół z dnia 27 lutego 2013 r., 26 min. 52 sek. – 40 min. 09 sek.; zeznania świadka M. L. (1), e-protokół z dnia 27 lutego 2013 r., 40 min. 09 sek. – 55 min. 46 sek.; przesłuchanie powódki e-protokół z dnia 27 lutego 2013 r., 56 min. 32 sek. – 1 godz. 35 min. 32 sek.; przesłuchanie powoda J. L. (1) e-protokół z dnia 27 lutego 2013 r., 1 godz. 35 min. 32 sek. – 1 godz. 46 min. 52 sek.)

Powódka i jej mąż byli kochającym się małżeństwem. Wraz z synami tworzyli zgraną, szczęśliwą rodzinę. J. B. (1) był bardzo rodzinny. Pomagał powódce w obowiązkach domowych, w opiece nad dziećmi, wykonywał prace techniczne, obsługiwał ogrzewanie mieszkania, wykonywał drobne prace remontowe i naprawcze w domu, drobne naprawy samochodu. J. B. (1) brał czynny udział w wychowaniu dzieci, chodził na wywiadówki, przedstawienia, mecze, odbierał dzieci ze szkoły i przedszkola, rozwijał w synach pasje sportowe, muzyczne, motywował ich do nauki i pracy. Życie rodzinne utrwalał na filmach i fotografiach. J. B. (1) organizował rodzinie czas wolny, wyjazdy wakacyjne, wyjazdy na narty.

J. B. (1) wspierał żonę, motywował do tego, żeby rozwijała się zawodowo. Powódka przez 15 lat była Prokuratorem Prokuratury (...) w O.. Następnie powódka otrzymała propozycję awansu do Prokuratury (...) we W.. Wiązało się to z dojazdami do pracy z O. do W.. Powódka mogła liczyć na pomoc męża w opiece nad dziećmi i przy prowadzeniu domu, dlatego w lutym 2010 r. przyjęła propozycję awansu i podjęła pracę w Prokuraturze (...) we W.. J. B. (1), który pracował blisko miejsca zamieszkania, przejął na siebie większość obowiązków domowych w postaci zakupów, przygotowywania obiadów, odbierania dzieci ze szkoły, czy żony z dworca po powrocie z pracy.

J. B. (1) był zawodowym żołnierzem, pełnił służbę w O.. Otrzymywał zasadnicze uposażenie w wysokości około 3 600,00 zł miesięcznie, a ponadto otrzymywał świadczenia dodatkowe związane ze służbą w postaci dodatków, nagród rocznych, premii, tzw. trzynastych pensji. Miał perspektywy awansu zawodowego i finansowego. Planował rozpocząć kurs oficerski i zdobyć wyższy stopień wojskowy.

Rodzina utrzymywała się z wynagrodzenia uzyskiwanego przez powódkę w kwocie około 6000,00 zł miesięcznie oraz uposażania uzyskiwanego przez J. B. (1) w kwocie co najmniej 4000,00 zł miesięcznie. Rodzina wyjeżdżała na zagraniczne wczasy, na narty. Rodzice umożliwiali dzieciom rozwijanie pasji w postaci gry na instrumentach, uprawiania sportu, wyjazdów na koncerty, opłacali prywatne lekcje języka angielskiego. Małżonkowie zakupili na kredyt samochód oraz sprzęty elektroniczne. W czerwcu 2010 r. zakupili na kredyt nieruchomość gruntową, obciążając hipoteką zajmowany przez rodzinę lokal mieszkalny. Miesięczna rata kredytu wynosi 600,00 zł. Na zakupionej nieruchomości małżonkowie zamierzali wybudować domek letniskowy.

(dowód: przesłuchanie powódki e-protokół z dnia 27 lutego 2013 r., 56 min. 32 sek. – 1 godz. 35 min. 32 sek.; zeznania świadka M. L. (2), e-protokół z dnia 27 lutego 2013 r., 40 min. 09 sek. – 55 min. 46 sek.)

J. B. (1), jego żona oraz dzieci byli bardzo zżyci z rodziną, a w szczególności z rodzicami J. B. (1). Mieszkali blisko siebie, często się odwiedzali, spotykali się na niedzielnych obiadach, weekendowych spotkaniach przy grillu, wspólnie spędzali święta i wolny czas. Wspierali się, pomagali sobie nawzajem, np. przy drobnych remontach i naprawach, przywożeniu dzieci. Powodowie zawsze mogli liczyć na M. B., który, gdy J. B. (1) był nieobecny, pomagał jego rodzinie i zastępował go w codziennych obowiązkach.

Powodowie J. L. (1) i A. B. przez długi czas byli jedynymi wnukami M. B.. Powódka wraz z mężem podtrzymywali i kultywowali relacje dzieci z dziadkami. M. B. uczestniczył w życiu rodziny swojego syna, interesował się wnukami, zajmował się nimi, zawoził J. L. (1) na spotkania z dziewczynami. M. B. w sposób jednakowy traktował J. L. (1) i A. B..

Po śmierci J. B. (1) i M. B. powodowie stracili radość życia. Do chwili obecnej nie pogodzili się z ich śmiercią, dotkliwie odczuwają ich brak. Powódka wycofała się z życia towarzyskiego, nie bywa na przyjęciach, gdzie otoczona parami dotkliwiej odczuwała swoją samotność i pustkę po straci męża. Małoletni powód A. B. odczuwa lęk o matkę, boi się, że może ją stracić. Powód J. L. (1) stara się być podporą dla rodziny, a młodszemu bratu zastąpić ojca.

(dowód: przesłuchanie powódki, e-protokół z dnia 27 lutego 2013 r., 56 min. 32 sek. – 1 godz. 35 min. 32 sek.; przesłuchanie powoda J. L. (1), e-protokół z dnia 27 lutego 2013 r., 1 godz. 35 min. 32 sek. – 1 godz. 46 min. 52 sek.)

Po śmierci J. B. (1) ciężar wychowania i utrzymania dzieci oraz prowadzenia gospodarstwa domowego spoczął w całości na powódce. Wykonanie prac technicznych, naprawczych w postaci np. malowania mieszkania, czy przeprowadzania drobnych remontów, które dotychczas były wykonywane przez męża, powódka musi zlecać odpłatnie osobom trzecim. Powódka, celem ułatwienia obsługi ogrzewania, zainstalowała ogrzewanie panelowe na suficie. Po śmierci męża powódka spłaca dziesięcioletni kredyt hipoteczny zaciągnięty na zakup nieruchomości gruntowej. Powódka spłaciła również kredyt zaciągnięty na remont kuchni oraz kredyty zaciągnięte przez J. B. (1) na zakup sprzętu fotograficznego w łącznej kwocie 22 000,00 zł.

(dowód: przesłuchanie powódki, e-protokół z dnia 27 lutego 2013 r., 56 min. 32 sek. – 1 godz. 35 min. 32 sek.; przesłuchanie powódki, e-protokół z dnia 13 grudnia 2013 r., 16 min. 02 sek. – 30 min. 31 sek.)

Miesięczne koszty utrzymania mieszkania powódki wynoszą około 1200,00 zł, na które składają się w szczególności czynsz, koszty energii elektrycznej, telewizji i Internetu. Miesięczne koszty wyżywienia trzyosobowej rodziny wynoszą około 1500,00 zł.

Powód J. L. (1) oraz małoletni powód A. B. pozostają na wyłącznym utrzymaniu powódki. Powódka stara się tworzyć synom warunki do rozwijania ich pasji w dziedzinie sportu i muzyki. Powódka organizuje synom wyjazdy wakacyjne za granicę, a w okresie zimowym wyjazdy na narty.

Powód J. L. (1) ma obecnie 22 lata. Jest studentem prawa, studiuje w trybie wieczorowym. Powód nie pracuje zarobkowo, jedynie w okresie wakacyjnym podejmował prace za granicą, przy czym zarobione pieniądze przeznaczył na swoje potrzeby. Powódka opłaca czesne za studia J. L. (1) w kwocie 3 450,00 zł za semestr. Powódka ponosi również koszty zakupu materiałów dydaktycznych i dojazdów syna na uczelnię.

Małoletni powód A. B. ma obecnie 14 lat. Koszt utrzymania małoletniego A. B. wynosi około 1500,00 zł, przy czym składają się na to koszty mieszkania i wyżywienia, zakupu odzieży, obuwia, środków czystości, książek i pomocy dydaktycznych oraz korepetycji z języka angielskiego, a także drobnego sprzętu do gitary, dojazdów, wyjść do kina lub parku wodnego, na lodowisko, a także opieka stomatologiczna. Małoletni powód A. B. jest w okresie wzmożonego rozwoju, wymaga częstej wymiary obuwia i odzieży. Wskazana kwota nie obejmuje wydatków związanych z wyjazdami wakacyjnymi, na ferie czy też na koncerty muzyczne, ani zakupu instrumentów muzycznych i oprzyrządowania. Powód A. B. ma hobby w postaci gry na gitarze. W ciągu ostatnich 3 lat powódka kupiła mu 4 gitary. Między innymi posiada gitarę akustyczną, której cena wynosiła 580,00 zł. Ostatnio zakupiona gitara to gitara elektryczna, kupiona jako używana za kwotę 1000,00 zł. Konieczny jest przy tym zakup akcesoriów do gitar, którego koszt wynosi kilkaset złotych oraz comiesięczna wymiana strun (około 80-100 zł miesięcznie). Powódka ponosi koszty dojazdów małoletniego powoda na próby zespołu muzycznego oraz koszty jego wyjazdów na koncerty znanych muzyków, w tym koszty biletów na koncerty i koszty dojazdów na nie.

Pasją małoletniego powoda A. B. jest również strzelanie z broni A.. Koszt zakupu umundurowania i repliki karabinu jest wysoki. Powódka zakupiła małoletniemu powodowi replikę karabinu za kwotę 600,00 zł, sukcesywnie dokupuje mu części umundurowania, w tym spodnie za kwotę 250,00 zł i buty za kwotę około 300,00 zł. Powódka ponosi również koszty dojazdów małoletniego na tego typu imprezy, które jednorazowo wynoszą około 50,00 zł oraz koszty biletów wstępu w kwocie 20,00 – 30,00 zł.

(dowód: zeznania świadka A. L. (1), e-protokół z dnia 27 lutego 2013 r., 6 min. 52 sek. – 26 min. 52 sek.; przesłuchanie powódki, e-protokół z dnia 27 lutego 2013 r., 56 min. 32 sek. – 1 godz. 35 min. 32 sek.; przesłuchanie powódki, e-protokół z dnia 13 grudnia 2013 r., 16 min. 02 sek. –30 min. 31 sek.; faktura VAT zaliczkowa końcowa nr (...) z dnia 7 grudnia 2012 r., k. 89; faktura VAT nr (...) z dnia 10 stycznia 2013 r., k. 92; potwierdzenie transakcji z dnia 2 lutego 2012 r., k. 90, potwierdzenie transakcji z dnia 24 lutego 2012 r., 91; potwierdzenie transakcji z dnia 6 stycznia 2013 r., k. 91)

Małoletni powód raz w tygodniu uczęszcza na prywatne lekcje języka angielskiego i matematyki. Koszt jednej godziny korepetycji z języka angielskiego wynosi 30,00 zł, a koszt jednej godziny korepetycji z matematyki wynosi 20,00 zł.

Półroczne koszty leczenia stomatologicznego małoletniego powoda A. B. wynoszą około 500,00 zł. U małoletniego powoda zachodzą wskazania do założenia aparatu ortodontycznego, którego koszt wynosić będzie – w zależności od użytych materiałów – 1500,00 zł bądź 2500,00 zł.

(dowód: zaświadczenie A. L. (2), k. 87; przesłuchanie powódki, e-protokół z dnia 27 lutego 2013 r., 56 min. 32 sek. – 1 godz. 35 min. 32 sek.; przesłuchanie powódki, e-protokół z dnia 13 grudnia 2013 r., 16 min. 02 sek. –30 min. 31 sek.)

Co roku powódka organizuje małoletniemu powodowi A. B. siedmiodniowe wyjazdy na narty w polskich górach. Koszt wyjazdów wynosi co najmniej 500,00 zł. Powódka organizuje małoletniemu powodowi także zagraniczne wakacje, których koszt wynosi około 2000,00 zł.

Powódka w dalszym ciągu pracuje we W., z tym że obecnie jest Prokuratorem Prokuratury (...)we W.. Obecnie uzyskuje wynagrodzenie w kwocie około 7500,00 zł.

(dowód: zeznania świadka A. L. (1), e-protokół z dnia 27 lutego 2013 r., 6 min. 52 sek. – 26 min. 52 sek.; zeznania świadka J. L. (2), e-protokół z dnia 27 lutego 2013 r., 26 min. 52 sek. – 40 min. 09 sek.; przesłuchanie powódki, e-protokół z dnia 27 lutego 2013 r., 56 min. 32 sek. – 1 godz. 35 min. 32 sek.; zaświadczenie z Prokuratury (...) we W., k. 88)

(...) Biuro Emerytalne we W. wypłaca powodowi J. L. (1) rentę w kwocie 1292,08 zł, zaś małoletniemu powodowi A. B. rentę w kwocie 1311,94 zł.

(dowód: przesłuchanie powódki, e-protokół z dnia 27 lutego 2013 r., 56 min. 32 sek. – 1 godz. 35 min. 32 sek.)

Małoletni powód J. L. (1) nie doznał w wyniku śmierci ojczyma długotrwałego uszczerbku na zdrowiu psychicznym. Zdarzenie i jego następstwa trwające do dzisiaj są niewątpliwie dla niego trudne. Zmusiło go to do mobilizacji psychicznej i spowodowało szybsze poradzenie sobie z całkowicie nową sytuacją. W chwili śmierci ojczyma jego brat A. był mały, a matka całkowicie rozbita psychicznie, na nim więc spoczywał cały ciężar opieki nad rodziną. W rodzinie jest najstarszym mężczyzną, stara się zastąpić bratu ojca. To wszystko zmusiło go do aktywności i podjęcia prób przejęcia nowych ról, z których musiał się wywiązać. Czuł, że musi szybko się pozbierać, ponieważ pozostali członkowie rodziny trudniej sobie radzą z nową sytuacją. Podjęta aktywność i działanie spowodowało szybsze ustąpienie objawów zespołu stresu pourazowego, ponieważ to on musiał być silny i pocieszać, a nie odwrotnie.

(dowód: opinia sądowo – psychiatryczna z dnia 25 kwietnia 2013 r., k. 108)

Małoletni powód A. B. po wypadku ujawniał objawy zespołu stresu pourazowego, śmierć najbliższych była dla niego tragicznym przeżyciem, które zostawiło ślad w jego psychice, który jest obecny do dzisiaj. Uczestniczył w wypadku, w którym widział śmierć ojca i dziadka. Stara się od nowa poukładać swoje życie i pogodzić się ze stratą. W wyniku wypadku doznał 5% uszczerbku na zdrowiu psychicznym.

(dowód: opinia sądowo – psychiatryczna z dnia 25 kwietnia 2013 r., k. 109)

Powódka K. B. w wyniku tragicznej śmierci męża doznała długotrwałego uszczerbku na zdrowiu psychicznym w wysokości 10%. Do chwili obecnej nie jest w stanie spokojnie myśleć o wypadku i planować swojej przyszłości. Podejmuje podstawowe aktywności, ale wynika to z konieczności życiowej, a nie z chęci. Jej dotychczasowy świat uległ załamaniu i nie jest w stanie zacząć żyć normalnie. Sama również się bardzo zmieniła i jest przekonana, że bezpowrotnie. Dotychczasowe wartości, zainteresowania uległy redukcji. W domu pozostaje bezczynna i pogrążoną we wspomnieniach. Nie spotyka się ze znajomymi, nie ma na nic ochoty, nie potrafi się niczym cieszyć. Jest w stanie jedynie zmusić się do wykonywania swoich obowiązków. Utrata kogoś najbliższego, z kim się było szczęśliwym i wychowywało dwoje dzieci, spowodowało załamanie, z którym nie jest w stanie sobie poradzić. Uniemożliwia jej to podjęcie nowych wyzwań i pozostawienie przeszłości za sobą, pogodzenie się z faktami. Uczestniczenie w terapii prawdopodobnie spowoduje w końcu samopoczucia i powrót do życia, ale życia całkowicie innego. Ma ogromne poczucie żalu i rozpaczy.

(dowód: opinia sądowo – psychiatryczna z dnia 25 kwietnia 2013 r., k. 110-111; opinia sądowo – psychiatryczna uzupełniająca z dnia 4 listopada 2013 r., k. 146)

Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Trzebnicy z dnia 16 stycznia 2012 r. P. P. za popełnienie czynu z art. 177 § 1 kk i art. 177 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 k.k. został skazany na karę 6 lat pozbawienia wolności.

(dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Trzebnicy z dnia 16 stycznia 2012 r., sygnatura akt II K 555/11, k. 15-16; wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 29 maja 2012 r., k. 16)

Pojazd, którym poruszał się sprawca wypadku, ubezpieczony był u strony pozwanej z tytułu OC posiadaczy pojazdów mechanicznych.

(okoliczność bezsporna)

W piśmie z dnia 16 lutego 2011 r. powodowie zgłosili stronie pozwanej roszczenie o zadośćuczynienie z tytułu śmierci M. B.. W piśmie z dnia 21 marca 2011 r. powodowie zgłosili stronie pozwanej roszczenie o odszkodowanie i zadośćuczynienie z tytułu śmierci J. B. (1).

(dowód: pismo z dnia 16 lutego 2011 r., k. 20-23; pismo z dnia 24 lutego 2011 r., k. 24-27)

Strona pozwana wypłaciła tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną na skutek śmierci J. B. (1) na rzecz powódki K. B. kwotę 40 000,00 zł, na rzecz małoletniego powoda A. B. kwotę 40 000,00 zł, na rzecz J. L. (1) kwotę 40 000,00 zł, tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie się sytuacji życiowej po śmierci J. B. (1) na rzecz powódki K. B. kwotę 25 000,00 zł, na rzecz małoletniego powoda A. B. kwotę 25 000,00 zł, na rzecz powoda J. L. (1) kwotę 25 000,00 zł, tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną na skutek śmierci M. B. na rzecz małoletniego powoda A. B. kwotę 5 000,00 zł. Strona pozwana odmówił wypłaty zadośćuczynienia za krzywdę doznaną na skutek śmierci M. B. na rzecz powódki K. B. oraz na rzecz powoda J. L. (1).

(okoliczność bezsporna)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

Z poczynionych przez Sąd ustaleń faktycznych wynika, że świadczenie pozwanych, którego dochodzą w niniejszym postępowaniu, stanowi zadośćuczynienie za krzywdę doznaną wskutek śmierci J. B. (1) i M. B., odszkodowanie za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej wskutek śmierci J. B. (1) oraz rentę. Zgodnie z art. 446 § 2 zd. 1 k.c., osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Sąd może ponadto przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej, a także odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę (art. 446 § 3 i 4 k.c.).

W niniejszej sprawie bezsporna między stronami pozostawała odpowiedzialność strony pozwanej wobec powodów za skutki wypadku z dnia (...) r., w którym zginęli J. B. (1) i M. B., a który spowodowany został przez ubezpieczonego u strony pozwanej P. P.. Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 392) z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Jednocześnie zgodnie z art. 436 § 1 k.c. w zw. z art. 435 § 1 k.c. samoistny posiadacz środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch tego środka, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

W niniejszej sprawie powodowie dochodzili od strony pozwanej dalszego zadośćuczynienia za krzywdy, jakich doznali w związku ze śmiercią J. B. (1) i M. B., a które częściowo zostało im już wypłacone przez stronę pozwaną.

W świetle materiału dowodowego zebranego w niniejszym postępowaniu Sąd uznał, że wypłacone powodom kwoty tytułem zadośćuczynienia w wysokości po 40 000,00 zł w związku ze śmiercią męża i ojca (ojczyma) są zbyt niskie i nie stanowią w istocie należytej rekompensaty za doznane przez nich krzywdy. Podobnie, Sąd uznał, że wypłacona małoletniemu powodowi A. B. kwota tytułem zadośćuczynienia w wysokości 5 000,00 zł w związku ze śmiercią dziadka M. B., jest zbyt niska i nie rekompensuje doznanej przez niego krzywdy z tego tytułu. Za niezasadną Sąd uznał przy tym odmowę przyznania powódce K. B. i powodowi J. L. (1) zadośćuczynienia z tytułu śmierci M. B..

Dokonując powyższej oceny Sąd wziął pod uwagę fakt, że zadośćuczynienie, jakie przewidziane zostało w przepisie art. 446 § 4 k.c., stanowi samodzielne świadczenie, którego zasadności nie można łączyć ściśle z przesłankami przyznania zadośćuczynienia przewidzianego w art. 445 k.c. W szczególności zasadność zadośćuczynienia za krzywdy doznane wskutek śmierci osoby bliskiej nie została przez ustawodawcę uwarunkowana wystąpieniem u osoby uprawnionej rozstroju zdrowia. Skoro tak, to jedyną przesłanką, jaka różnicuje wysokość należnego zadośćuczynienia w rozważanym przypadku, jest rozmiar cierpień związanych z przeżywaniem śmierci osoby bliskiej, przy zastosowaniu oczywiście dodatkowych kryteriów indywidualizujących.

Dokonując oceny ustalonego w sprawie stanu faktycznego Sąd uznał, że zadośćuczynienie w kwocie 60 000,00 zł dochodzone przez każdego z powodów w związku ze śmiercią męża i ojca (ojczyma) J. B. (1) nie jest wygórowane i łącznie ze świadczeniami już wypłaconymi powodom (tj. w kwotach po 40 000 zł) pozwoli na rekompensatę doznanych przez nich cierpień psychicznych.

Sąd uznał również, że nie jest wygórowane dochodzone przez powodów J. L. (1) i A. B. z tytułu śmierci dziadka M. B. zadośćuczynienie w kwocie – odpowiednio 30 000,00 zł i 25 000,00 zł (z uwzględnieniem wypłaconego już powodowi A. B. zadośćuczynienia z tego tytułu w kwocie 5 000,00 zł). Sąd uznał za zasadne również dochodzone przez powódkę zadośćuczynienie z tytułu śmierci teścia M. B.. Niemniej, Sąd uznał, że odpowiednią rekompensatę doznanej przez powódkę krzywy z tytułu śmierci teścia stanowić będzie kwota 10 000,00 zł, zamiast żądanej kwoty 15 000,00 zł.

Dokonując powyższej oceny Sąd wziął pod uwagę, że jednoczesna utrata przez powodów w wypadku komunikacyjnym dwóch bliskich im osób była dla nich traumatycznym przeżyciem, źródłem cierpienia, bólu. Poczucie pokrzywdzenia powodów potęgowało to, że śmierć dwóch najbliższych ich osób była nagła, niespodziewana i niesprawiedliwa.

Ustalając rozmiar krzywdy powódki Sąd wziął pod uwagę, że w wypadku straciła ona męża, z którym od 13 lat tworzyła udane, szczęśliwe małżeństwo i z którym wychowywała dwoje dzieci, który dawał jej poczucie bezpieczeństwa, wspierał, pomagał. Po jego śmierci była rozbita psychicznie, pogrążona w rozpaczy, osamotniona. Do dnia dzisiejszego, mimo że od wypadku minęły ponad 3 lata, powódka nie uporała się z jego stratą, w dalszym ciągu cierpi, wspomina wspólnie spędzone chwile. Powódka ma trudności z zasypaniem, zażywa leki przepisywanie przez lekarza rodzinnego, jest apatyczna i wycofana. Podejmuje podstawowe aktywności, ale wynika to z konieczności życiowej, a nie z chęci. Nie potrafi zapomnieć o przeszłości i wrócić do normalnego życia i myśleć o przyszłości. Długotrwały uszczerbek na zdrowiu psychicznym, jakiego doznała na skutek tragicznej śmierci męża, został określony na poziomie 10%.

Również śmierć teścia M. B. była dla powódki ciężkim przeżyciem. Powódka, jej mąż i dzieci pozostawali w bliskich, serdecznych relacjach z rodzicami J. B. (1), mieszkali blisko siebie, wspólnie spędzali wolny czas, święta, wzajemnie się wspierali, pomagali sobie. Zdarzało się, że M. B. zastępował J. B. (1) przy różnych pracach i czynnościach dnia codziennego. Rodzina J. B. (1) zawsze mogła na niego liczyć. Na skutek śmierci M. B. załamało się dotychczasowe życie rodzinne powódki w powyższym aspekcie, ograniczono rodzinne spotkania i wzajemne odwiedziny z teściową, także pogrążoną w cierpieniu po stracie męża M. B. i syna J. B. (1). Śmierć teścia była dotkliwie odczuwana przez powódkę również z tego powodu, że utraciła ona wsparcie, na które dotychczas mogła liczyć z jego strony. Ponadto M. B. był jej szczególnie jej bliski, gdyż swoim charakterem, usposobieniem przypominał jej męża J. B. (1).

Powodowie J. L. (1) i A. B. przedwcześnie stracili zaś ojca (ojczyma), z którym byli bardzo zżyci i silnie związani emocjonalne. Podkreślenia przy tym wymagało, że przedwczesna utrata przez nich ojca nastąpiła na takim etapie ich życia, na którym szczególnie potrzebne są męskie wzorce, tj. w okresie dojrzewania małoletniego A. B. i okresie wchodzenia w dorosłość J. L. (1). Powodowie do dnia dzisiejszego dotkliwie odczuwają jego brak. Po śmierci J. B. (1) powód J. L. (1) podjął wysiłek w kierunku szybkiej mobilizacji psychicznej. Musiał szybko dojrzeć i wydorośleć. Jako najstarszy mężczyzna w rodzinie czuł, że musi być silny, że musi być wsparciem dla matki i młodszego brata, że musi się nimi zaopiekować. Małoletni powód A. B. po wypadku ujawniał zaś objawy zespołu stresu pourazowego. Śmierć ojca i dziadka była dla niego tragicznym przeżyciem, które zostawiło ślad w jego psychice obecny do dzisiaj. Poczucie krzywdy, traumę potęgowało to, że sam był poszkodowany w wypadku, w którym śmierć poniosły najbliższe mu osoby. Przez długi czas po wypadku odczuwał lęk o matkę, obwiał się, że również ją może stracić. Długotrwały uszczerbek na zdrowiu psychicznym, jakiego doznał na skutek tragicznej śmierci ojca, został określony na poziomie 5%.

Źródłem cierpień psychicznych powodów J. L. (1) i A. B. była również tragiczna śmierć dziadka (przybranego dziadka) M. B.. Przez długi okres powodowe byli jedynymi wnukami M. B., łączyła ich silna więź z dziadkiem, która była pielęgnowana przez rodziców. M. B. uczestniczył w życiu powodów, zajmował się nimi, interesował się ich sprawami. Powodowe zawsze mogli na niego liczyć.

Sąd przyznając powodom odpowiednie kwoty tytułem zadośćuczynienia za śmierć J. B. (1) i M. B. nie różnicował sytuacji powodów J. L. (1) i A. B.. Wprawdzie powód J. L. (1) nie był biologicznym synem zmarłego J. B. (1), niemniej, jak wynikało z poczynionych w sprawie ustaleń, łączyła go J. B. (1) silna więź odpowiadająca naturalnej więzi ojca z synem. Równie silna więź łączyła powoda J. L. (1) z M. B., który zastępował mu dziadka.

Mając na uwadze stopień cierpień psychicznych doznanych przez powodów z powodu śmierci J. B. (1) i M. B., ograniczenia z tym związane w codziennym życiu powodów, utratę bliskości, pomocy i wsparcia oraz pozostałe poczucie osamotnienia, a także uwzględniając konsekwencje w sferze emocjonalnej, w tym poczucie przygnębienia i osamotnienia oraz uszczerbek na zdrowiu psychiczny, Sąd uznał za zasadne przyznanie powódce K. B. zadośćuczynienia w żądanej kwocie 60 000,00 zł za śmierć męża oraz w kwocie 10 000,00 zł za śmierć teścia, oddalając żądanie o zadośćuczynienie z tytułu śmierci M. B. w pozostałym zakresie, powodowi J. L. (1) zadośćuczynienia w żądanej kwocie 60 000,00 zł za śmierć ojczyma oraz w żądanej kwocie 30 000,00 zł za śmierć dziadka, powodowi A. B. zadośćuczynienia w żądanej kwocie 60 000,00 zł za śmierć ojca oraz w żądanej kwocie 25 000,00 zł za śmierć dziadka. Zasądzone wyrokiem kwoty łącznie z przyznanymi już przez stronę pozwaną kwotami zadośćuczynienia stanowią, zdaniem Sądu, odpowiednią rekompensatę ich strat moralnych i krzywd.

Sąd uznał za zasadne także żądanie powódki K. B. dalszego odszkodowania z tytułu znacznego pogorszenia się jej sytuacji życiowej wskutek śmierci jej męża. Sąd, uwzględniając wypłacone już na rzecz powódki świadczenie z tego tytułu w kwocie 25 000 zł, uznał, że żądanie pozwu w tym zakresie jest zasadne co do kwoty 25 000 zł. Jednocześnie, uwzględniając przyznane już powodom J. L. (1) i A. B. z tytułu znacznego pogorszenia się sytuacji życiowej na skutek śmierci ojca kwoty po 25 000,00 zł, Sąd oddalił ich dalsze żądanie z tego tytułu.

Przesłanką przyznania stosownego odszkodowania na podstawie art. 446 § 3 k.c. jest znaczne pogorszenie sytuacji życiowej poszkodowanego. Z pogorszeniem sytuacji życiowej mamy do czynienia wówczas, gdy śmierć bezpośrednio poszkodowanego wywołuje różnorodne następstwa, przejawiające się w uszczerbku poniesionym przez inne podmioty, w postaci przykładowo osłabienia energii życiowej, przyspieszenia choroby. Odszkodowanie z art. 446 § 3 k.c. obejmuje szkody, które nie ulegają uwzględnieniu przy zasądzeniu renty, choć są to szeroko pojęte szkody majątkowe, pomimo tego, że nieuchwytne lub trudne do wymierzenia i obliczenia, ale prowadzące do znacznego pogorszenia sytuacji życiowej osoby najbliższej.

Jak wynikało z poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych, po śmierci męża ciężar utrzymania i wychowania dwójki dorastających dzieci oraz prowadzenia gospodarstwa domowego spadł w całości na powódkę. Musiała ona przy tym godzić obowiązki domowe z wymagającą pracą zawodową. Powódka stara się przy tym zaspokoić nie tylko potrzeby dzieci w niezbędnym zakresie, ale także te, które wynikają z ich zainteresowań, aktywności i rozrywki. Za życia J. B. (1) małżonkowie krzewili w dzieciach zamiłowanie do wiedzy, sportu, muzyki, podróży, budzili w nich pasje. Po śmierci męża powódka z dużym trudem i wysiłkiem finansowym w dalszym ciągu umożliwia dzieciom rozwijanie ich pasji i zainteresowań, zaspokajając wszelkie zgłaszane przez nich potrzeby z tego tytułu (np. ponosi koszty zakupu instrumentów muzycznych, biletów na koncerty, przyrządów i odzieży do strzelania, organizuje wyjazdy wakacyjne i na ferie zimowe). Zapewnia przy tym dzieciom możliwość kształcenia również w formach odpłatnych, a także ponosi koszty dalszej ich edukacji. W związku z tym, że za życia J. B. (1) na dochody rodziny składało się wynagrodzenie za pracę powódki oraz uposażenie J. B. (1), a obecnie źródłem utrzymania rodziny jest wyłącznie wynagrodzenie uzyskiwane przez powódkę, zmuszona jest ona odpowiednio planować wydatki, ostrożniej wydatkować środki i czynić stosowne oszczędności. Ponadto, powódka po śmierci męża, zmuszona jest samodzielnie prowadzić gospodarstwo domowe, organizować prace domowe, w tym także prace techniczne. Wykonanie wszelkich tzw. męskich prac, drobnych napraw samochodu, prac remontowych, które dotychczas wykonywał jej mąż, zmuszona jest zlecać odpłatnie osobom trzecim. Powyższe okoliczności zdaniem Sądu świadczą o znacznym pogorszeniu się jej sytuacji życiowej po śmierci jej męża. Zdaniem Sąd, należne odszkodowanie z tego tytułu, przy uwzględnieniu już wypłaconej z tego tytułu kwoty 25 000,00 zł, powinno obejmować dalszą kwotę 25 000 zł. W pozostałym zakresie żądanie powódki z tego tytułu podlegało oddaleniu.

Zgłoszone przez powodów J. L. (1) i A. B. roszczenia o dalsze odszkodowanie z tytułu znacznego pogorszenia się ich sytuacji życiowej na skutek śmierci ojca J. B. (1), w świetle okoliczności sprawy Sąd uznał za nieuzasadnione. Zdaniem Sądu, wypłacone już powodom przez stronę pozwaną kwoty po 25 000,00 zł w całości zaspokajają ich roszczenia z tego tytułu.

Jak to zostało w sprawie ustalono, po śmierci ojca J. B. (1) sytuacja materialna, bytowa powodów J. L. (1) i A. B. nie uległa pogorszeniu. Matka powodów, powódka K. B., przejęła na siebie w pełni ciężar utrzymania i zaspokojenia potrzeb synów. Swoim wzmożonym wysiłkiem, w wyniku swojej zaradności i gospodarności, zaspokaja wszelkie potrzeby materialne swoich synów. Oprócz zaspokojenia podstawowych potrzeb synów (utrzymanie, leczenie, drobne aktywności, rozrywki), powódka umożliwia powodowi J. L. (1) dalszą edukację (opłaca czesne za studnia, zaopatruje powoda w pomoce dydaktyczne, pokrywa koszty dojazdów na zajęcia). Ponadto, o czym była już mowa, powódka umożliwia synom rozwijanie ich pasji i zainteresowań. Nie bez znaczenia pozostaje także fakt, że powodowie otrzymują także świadczenia rentowe z (...) Biura Emerytalnego. Nie sposób było więc przyjąć, aby na skutek śmierci ojca sytuacja powodów J. L. (1) i A. B. pogorszyła się w wymiarze ekonomicznym ponad wypłaconą już przez stronę pozwaną kwotę 25 000,00 zł. Przesądziło to o oddalenie roszczeń powodów w tym zakresie.

Sąd uznał za zasadne w całości żądanie małoletniego powoda A. B. w zakresie renty po zmarłym ojcu J. B. (1).

Powód jako małoletni syn zmarłego J. B. (1) należy do kręgu osób, względem których na zmarłym ciążył obowiązek alimentacyjny w myśl postanowień art. 23 k.r.o. i art. 27 k.r.o. Jak wynika a ustaleń faktycznych poczynionych w niniejszym postępowaniu stałe miesięczne koszty utrzymania małoletniego powoda wynoszą około 1500,00 zł. Ponadto, powód gra na gitarze, przy czym wydatki za zakup instrumentów muzycznych i oprzyrządowania wynoszą około 1 000,00 zł rocznie, comiesięczna wymiana strun ok. 80,00-100,00 zł. Powód rozwija swoje pasje muzyczne także uczestnicząc w koncertach muzycznych, które także łączą się z wydatkami. Hobby powoda jest również strzelanie z karabinka A., przy czym koszt zakupu odzieży ochronnej i sprzętów do uprawiania tego sportu jest stosunkowo wysoki. W zaspokojeniu wymienionych potrzeb małoletniego powoda niewątpliwie partycypowałby ojciec J. B. (1). W związku z tym, że zmarły J. B. (1) uzyskiwał miesięczne dochody w kwocie co najmniej 4000,00 zł miesięcznie należało uznać, że byłby on w stanie uczestniczyć w zaspokajaniu potrzeb małoletniego powoda co najmniej w żądanym zakresie 500,00 zł miesięcznie. Na marginesie jedynie zasygnalizować należało, że zasądzając rentę na podstawie art. 446 § 2 zd. 1 k.c., Sąd bierze jedynie pod uwagę zakres potrzeb poszkodowanego oraz możliwości zarobkowe i majątkowe zmarłego. Bez znaczenie w tym względzie była więc okoliczność, iż małoletniemu powodowi wypacana jest renta po zmarłym ojcu przez (...) Biuro Emerytalne.

Sąd uznał więc za zasadne żądanie przez powoda zasądzenia renty w kwocie 500,00 zł miesięcznie. Zdaniem Sądu, przyznana kwota renty odpowiada potrzebom powoda oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zmarłego.

Dokonując ustaleń faktycznych Sąd oparł się na dowodach w postaci dokumentów, zeznań świadków A. L. (1), J. L. (2) i M. L. (2) oraz przesłuchania powodów K. B. i J. L. (1), a ponadto opinii sądowo – psychiatrycznych. Dowody te Sąd uznał za wiarogodne w całości, gdyż były one spójne i zupełne, wzajemnie się też potwierdzały i uzupełniały, tworząc logiczną całość. Wbrew zarzutom strony pozwanej na uwzględnienie w szczególności zasługiwały wnioski pisemnych opinii sądowo – psychiatrycznych sporządzone w niniejszej sprawie. Zdaniem Sądu opinie te spełniały wszelkie wymogi w zakresie rzetelności i fachowości. Powyższej oceny nie zmienia zawarcie przez biegłych w opinii dotyczącej powódki K. B. informacji dotyczącej jej leczenia i uczestnictwa w terapii, wbrew materiałowi zebranemu w sprawie i – jak twierdziła powódka – także odmiennie od jej informacji wskazanych biegłym w wywiadzie. Jak bowiem wynika z opinii uzupełniającej biegłych powyższa okoliczność nie przesądzała o wnioskach opinii, tym bardziej, że biegli wskazali na potrzebę podjęcia przez powódkę terapii lub leczenia. W przekonaniu Sądu, opinii tych oraz ich wniosków nie dyskwalifikowało to, że zostały one sporządzone przez biegłych z listy prowadzonej przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu. Wprawdzie strona pozwana wnosiła o przeprowadzenie rozważanego dowodu przez biegłych spoza okręgu (...) z uwagi na charakter pracy wykonywany przez powódkę K. B., to jednak wniosek ten nie zasługiwał na uwzględnienie. Należy zauważyć, że strona pozwana w żaden sposób nie skonkretyzowała swoich wątpliwości w tym względzie, a znając już dane biegłych, którym Sąd zlecił opinię, nie skorzystała z wniosku o ich wyłączenie. Niezależnie od powyższego należy podkreślić, że uszczerbek na zdrowiu doznany przez powodów stanowił jedynie jeden z wielu czynników mających wpływ na ocenę rozmiaru ich krzywdy po stracie najbliższych osób. Wobec bogatego materiału dowodowego zaoferowanego przez stronę powodową ocena ta nie mogłaby być inna także wówczas, gdyby dowód z opinii biegłych został pominięty.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów, Sąd zasadził na rzecz powódki K. B. łącznie kwotę 95 000,00 zł, na którą składała się kwota 60 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć męża J. B. (1), kwota 10 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć teścia M. B. oraz kwota 25 000,00 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie się sytuacji życiowej powódki na skutek śmierci męża. Odsetki od zasądzonej kwoty należało liczyć –– od kwoty 85 000,00 zł od dnia 23 kwietnia 2011 r. (tj. po upływie 30 dni od dnia zgłoszenia stronie pozwanej pismem z dnia 21 marca 2011 r. roszczeń powodów z tytułu śmierci J. B. (1)), a od kwoty 10 000,00 zł od dnia od dnia 22 marca 2011 r. (tj. po upływie 30 dni od dnia zgłoszenia stronie pozwanej pismem z dnia 16 lutego 2011 r. roszczeń powodów z tytułu śmierci M. B.). Jak bowiem stanowi przepis art. 817 § 1 k.c. ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie 30 dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. Dokonując ustaleń faktycznych w zakresie należnych powodom odsetek Sąd uwzględnił zarzuty strony pozwanej, zgodnie z którymi w dniu 28 października 2010 r. szkoda związana ze śmiercią J. B. (1) i M. B. została zgłoszona wyłącznie przez P. B., działającego wówczas we własnym imieniu i na swoją rzecz. Z materiału dowodowego zebranego w sprawie wynikało natomiast, że powodowie szkody zgłosili pismami z dnia 16 lutego 2011 r. (śmierć M. B.) i 21 marca 2011 r. (śmierć J. B. (1)). Wobec braku wykazania daty faktycznego doręczenia tych pism stronie pozwanej Sąd w oparciu o doświadczenie życiowe przyjął, że pismo datowane na dzień 16 lutego 2011 r. (środa) zostało doręczone najpóźniej w dniu 23 lutego 2011 r. (piątek), a zatem trzydziestodniowy termin przewidziany w powołanym przepisie upływał z dniem 21 marca 2011 r. (poniedziałek), będącym następnym dniem po dniu, na który przypadał koniec rozważanego terminu (20 marca 2011 r.), a który jako niedziela był ustawowo wolny od pracy (art. 115 k.c.). Z kolei pismo datowane na dzień 21 marca 2011 r. mogło zostać doręczone w dniu 23 marca 2011 r. i od tego dnia należało liczyć trzydziestodniowy termin przewidziany w powołanym przepisie, który upływał 22 kwietnia 2011 r. Strona pozwana pozostawała w opóźnieniu w spełnieniu świadczenia odpowiednio zatem od dnia 22 marca 2011 r. i 23 kwietnia 2011 r.

Na zasądzoną na rzecz powoda J. L. (1) kwotę 90 000,00 zł składała się kwota 60 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć ojczyma J. B. (1) oraz kwota 30 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć przybranego dziadka M. B.. Na podstawie powołanego już przepisu art. 817 § 1 k.c. odsetki od zasądzonej kwoty należało liczyć –– od kwoty 60 000,00 zł od dnia od dnia 23 kwietnia 2011 r. (tj. po upływie 30 dni od dnia zgłoszenia stronie pozwanej pismem z dnia 21 marca 2011 r. roszczeń powodów z tytułu śmierci J. B. (1)), a od kwoty 30 000,00 zł od dnia od dnia 22 marca 2011 r. (tj. po upływie 30 dni od dnia zgłoszenia stronie pozwanej pismem z dnia 16 lutego 2011 r. roszczeń powodów z tytułu śmierci M. B.).

Na zasądzoną na rzecz powoda A. B. kwotę 85 000,00 zł składa się kwota 60 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć ojca J. B. (1) oraz kwota 25 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć dziadka M. B.. Na podstawie powołanego już przepisu art. 817 § 1 k.c. odsetki od zasądzonej kwoty należało liczyć –– od kwoty 60 000,00 zł od dnia od dnia 23 kwietnia 2011 r. (tj. po upływie 30 dni od dnia zgłoszenia stronie pozwanej pismem z dnia 21 marca 2011 r. roszczeń powodów z tytułu śmierci J. B. (1)), a od kwoty 25 000,00 zł od dnia od dnia 22 marca 2011 r. (tj. po upływie 30 dni od dnia zgłoszenia stronie pozwanej pismem z dnia 16 lutego 2011 r. roszczeń powodów z tytułu śmierci M. B.).

Orzeczenie o kosztach procesu znajduje uzasadnienie w art. 100 zd. 1 k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone.

Z żądanej przez powódkę K. B. kwoty 150 000,00 zł uwzględnione zostało jej żądanie co do kwoty 95 000,00 zł, co stanowiło około 63% wartości przedmiotu sporu. Zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu strony powinny ponieść koszty w takim stopniu, w jakim przegrały sprawę, a zatem powódka K. B. w 37%, a strona pozwana w 63%. Koszty procesu poniesione przez powódkę wynosiły 12 034,00 zł i stanowiły sumę kwoty 3600,00 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika określonego zgodnie z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 461, kwoty 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz kwoty 7500,00 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu oraz kwoty 700,00 zł tytułem zaliczki na wydatki na opinie biegłych i 217,00 zł zaliczki na wydatki związane z przeprowadzeniem dowodu z zeznań świadków. Poniesione przez stronę pozwaną koszty sprowadzały się do kwoty 3617,00,00 zł wynagrodzenie pełnomocnika określone zgodnie z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie ponoszenia opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu, t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 490) wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł (uiszczona jednokrotnie). Skoro tak, to powódkę powinny więc obciążać koszty w kwocie 5 737,68 zł, a zatem należał się jej się zwrot kosztów w kwocie 6 296,32 zł.

Z żądanej przez powoda J. L. (1) kwoty 140 000,00 zł uwzględnione zostało jego żądanie co do kwoty 90 000,00 zł, co stanowiło około 64% wartości przedmiotu sporu. Zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu strony powinny ponieść koszty w takim stopniu, w jakim przegrały sprawę, a zatem powód w 36%, a strona pozwana w 64%.

Koszty procesu poniesione przez powoda wynosiły 10 617,00 zł i stanowiły sumę kwoty 3600,00 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika określonego zgodnie z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 461, kwoty 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz kwoty 7000,00 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu. Poniesione przez stronę pozwaną koszty sprowadzały się do kwoty 3600,00,00 zł wynagrodzenie pełnomocnika określone zgodnie z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie ponoszenia opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu). Skoro tak, to powoda powinny więc obciążać koszty w kwocie 5 075,47 zł, a zatem należał się mu się zwrot kosztów w kwocie 5 541,53 zł.

Z żądanej przez powoda A. B. kwoty 141 000,00 zł jego żądanie zostało uwzględnione co do kwoty 91 000,00 zł, co stanowiło około 63% wartości przedmiotu sporu. Zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu strony powinny ponieść koszty w takim stopniu, w jakim przegrały sprawę, a zatem powód w 37%, a strona pozwana w 63%.

Koszty procesu poniesione przez powoda wynosiły 10 667,00 zł i stanowiły sumę kwoty 3600,00 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika określonego zgodnie z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 461, kwoty 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz kwoty 7050,00 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu. Poniesione przez stronę pozwaną koszty sprowadzały się do kwoty 3600,00,00 zł wynagrodzenie pełnomocnika określone zgodnie z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie ponoszenia opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu). Skoro tak, to powoda powinny więc obciążać koszty w kwocie 5 278,79 zł, a zatem należał się mu się zwrot kosztów w kwocie 5 388,21 zł.

Orzeczenie o kosztach sądowych zawarte w pkt IX i X wyroku zostało oparte na przepisie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Każda ze strona w zakresie, w jakim przegrała spór, została obciążona nieuiszczonymi kosztami sądowymi stanowiącymi wydatki na opinię biegłych sądowych, tj. strona pozwana w kwocie 168,54 zł, a powodowie w kwotach po 94,19 zł (brakująca kwoty na poczet wynagrodzenia biegłych za sporządzenie opinii sądowo –psychiatrycznych wraz z opinią uzupełniającą).

I C 1852/12

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE