Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 kwietnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu Wydział III

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2012 r. we Wrocławiu

sprawy z wniosku W. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W.

o emeryturę

na skutek apelacji W. S.

od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu

z dnia 9 listopada 2011 r. sygn. akt VIII U 700/10

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu wyrokiem z dnia 9 listopada 2011 r. oddalił odwołanie wnioskodawcy W. S. od decyzji strony pozwanej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. z dnia 29 marca 2010 r. i 19 maja 2010 r. w przedmiocie odmowy prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnym charakterze.

Rozstrzygnięcie to Sąd Okręgowy oparł na ustaleniach i rozważaniach prawnych, które Sąd Apelacyjny w zakresie merytorycznego rozstrzygnięcia uznaje jako własne.

Apelację od tego wyroku złożył wnioskodawca wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do wniesienia apelacji. Ten ostatni wniosek uzasadnił przebywaniem z powodu pilnych spraw osobistych poza W. w okresie od 8 ─ 30 listopada 2011 r., nie mógł więc być na rozprawie poprzedzającej wydanie wyroku, ani zapoznać się z jego treścią.

W apelacji wnioskodawca zarzuca, iż sąd pierwszej instancji nie uwzględnił jego wyjaśnień zawartych w pismach procesowych, w których powoływał się na okoliczność, że już w 1991 r. ówcześni pracodawcy uznawali 15-letni staż pracy dziennikarskiej wnioskodawcy. Dodając do tego jeszcze okres zatrudnienia w latach 1991 - 1996 łącznie wykazał ponad 20-letni staż takiego zatrudnienia.

Przy tak podniesionych zarzutach sformułowane wnioski zmierzają do zmiany zaskarżonego wyroku i uwzględnienia odwołań.

Postanowieniem z dnia 2 grudnia 2011 r. Sąd Okręgowy przywrócił wnioskodawcy termin do złożenia apelacji.

Sąd Apelacyjny ustalił dodatkowo w toku postępowania apelacyjnego w przedmiocie przywrócenia wnioskodawcy terminu do złożenia apelacji.

Wnioskodawca odebrał zawiadomienie o terminie rozprawy w dniu 9 listopada 2011 r., ale już w tym okresie wyjechał poza W., spowodowane to było śmiercią kuzyna w woj. (...), pogrzeb odbył się w dniu 13 listopada 2011 r. Po pogrzebie nie wrócił do domu bo zajął się pomocą i doradzaniem pozostałym krewnym w sprawach gospodarczych i spadkowych, sam nie dziedziczył po zmarłym. Następnie nie wrócił do domu, zatrzymał się w domu siostry swojej matki w O., bowiem znacznie pogorszył się stan zdrowia tej ciotki, osoby w wieku 90 lat, która przebywa od 5 lat w domu opieki społecznej. Jest jedynym krewnym. Apelację złożył po powrocie do W. w dniu 2 grudnia 2011 r.

Dowód: przesłuchanie wnioskodawcy.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Sąd Okręgowy przywrócił wnioskodawcy termin do złożenia apelacji na podstawie wyjątkowo ogólnikowych informacji strony o załatwianiu poza miejscem zamieszkania spraw osobistych od 8 do 30 listopada 2011 r. Z uwagi na treść art. 373 kpc w ramach kontroli sąd drugiej instancji ocenia zasadność przywrócenia przez sąd pierwszej instancji w postępowaniu międzyinstancyjnym terminu do wniesienia apelacji. W razie stwierdzenia, że termin do wniesienia apelacji został przywrócony bezpodstawnie, sąd drugiej instancji odrzuciliby apelację. Z tych względów dopiero uzupełnienie informacji w zakresie przyczyn opóźnienia, ze wskazaniem jak wyżej ustalono, że w okresie kiedy mijał termin do wniesienia apelacji wnioskodawca zaangażował się w sprawy rodzinne związane ze śmiercią kuzyna, pogrzeb miał miejsce 13 listopada 2011 r., zajął się doradztwem pozostałym członkom rodziny w sprawach spadkowych i gospodarczych, a nadto pogorszył się stan będącej w domu opieki społecznej siostry matki i przebywał w jej domu k. O. tam gdzie w okolicy ciotka przebywa w ośrodku. Niewątpliwie nałożenie się tylu poważnych spraw rodzinnych, czyni zasadnym przyjęcie że z przyczyn niezawinionych wnioskodawca w terminie, a więc do dnia 30 listopada 2011 r., skoro nie składał wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem, nie złożył apelacji.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego apelacja wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie, a podniesione w niej zarzuty są chybione.

Przedmiotem sporu w sprawie była kwestia spełnienia przez wnioskodawcę przesłanek wymaganych do uzyskania prawa do emerytury w obniżonym wieku na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43).

Wnioskodawca jest osobą urodzoną po 1.01.1949 r., ur. (...), z tego względu zgodnie z brzmieniem art. 184 ustawy w/w ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat ─ dla kobiet i 65 lat ─ dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Spełnienie tej ostatniej przesłanki jest w okolicznościach sprawy niesporne. Prawo do tej emerytury przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Przepis art. 32 ust. 1 cytowanej ustawy stanowi natomiast, że ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 .

Natomiast zgodnie z § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Zgodnie z § 2 powołanego rozporządzenia przedmiotowe prace w warunkach szczególnych muszą być wykonywane stale i pełnym wymiarze.

W sprawie okolicznością sporną był jedynie okres zatrudnienia wnioskodawcy w szczególnym charakterze dotyczy to bowiem pracy dziennikarza w rozumieniu art. 32 ust. 3 pkt 4 ustawy o emeryturach… w związku z § 13 precyzującym, iż dziennikarz zatrudniony w redakcjach dzienników, czasopism, w radiu, telewizji oraz w agencjach prasowych, informacyjnych, publicystycznych albo fotograficznych, objęty układem zbiorowym pracy dziennikarzy, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn w czasie wykonywania pracy dziennikarskiej,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy dziennikarskiej.

Nadmienić należy, co nie jest nawet okolicznością sporną w sprawie, że objęcie dziennikarza układem zbiorowym pracy nie staje się dodatkowym warunkiem nabycia spornego prawa do emerytury, ale należy to traktować jako element definicyjny pracy dziennikarza (vide: wyrok SN z dnia 26 maja 1999 r. sygn. akt II UKN 665/98).

Z okoliczności sprawy jednoznacznie wynika, że organ rentowy uznał jako okres pracy dziennikarskiej zatrudnienie w wymiarze 14 lat 8 m-cy i 17 dni, obejmujący pracę wnioskodawcy w okresie od 1 czerwca 1981 r. ─ 30 kwietnia 1991 r. w Wydawnictwie (...) oraz od 15 lipca 1991 r. do 30 kwietnia 1996 r. w Wojewódzkim Komitecie (...) jako rzecznik prasowy. Dowody zatrudnienia z tych okresów jednoznacznie wskazują, że wnioskodawca wykonywał prace dziennikarza i w pełnym wymiarze.

Wbrew twierdzeniom skarżącego nie ma podstaw do uznania pozostałych okresów pracy dziennikarskiej jako wykonywanej w pełnym wymiarze. Pismo z 14 lutego 1975r. K 3 t II akt ZUS i K 25 T I akt ZUS, jednoznacznie traktuje o umowie zlecenia, a nie zatrudnieniu pracowniczym. Praca w charakterze instruktora politycznego w Wojewódzkim Komitecie (...)począwszy od 1 września 1972 r., nie miała charakteru pracy dziennikarskiej, którą to okoliczność jednoznacznie przyznał wnioskodawca w toku rozprawy apelacyjnej. Natomiast świadectwo pracy z dnia 30 kwietnia 1991 r. wystawione przez wydawnictwo (...) za okres zatrudnienia od 1 lutego 1976 r. do 30 kwietnia 1991 r. jednoznacznie zawiera zapis, że w okresie od 1 lutego 1976 r. do 31 maja 1981 r. wnioskodawca był zatrudniony na ½ etatu. Jest to dokument oryginalny, wystawiony przez pracodawcę i co najważniejsze bezpośrednio po ustaniu zatrudnienia i zapis o okresie zatrudnienia na ½ etatu nie budzi żadnych wątpliwości (K ─ 29 T I akt ZUS), z zapisem tym koresponduje treść umowy o pracę z 1 lutego 1976 r. ─ K 110 akt ZUS, bowiem prace wykonywał w Zakładach (...) w Redakcji (...). Zasadnie więc organ rentowy zaliczył zatrudnienie dopiero od 1 czerwca 1981 r. jako pracę w szczególnym charakterze w pełnym wymiarze. W okresie od 1 października 1990 r. do 30 listopada 1991 r. wnioskodawca był zatrudniony w Kancelarii (...)w wymiarze ¼, ten wymiar również nie pozwala uznać tego okresu do pracy w szczególnym charakterze.

W świetle powyższego okresu zatrudnienia w wymiarze niższym niż pełny nie mogą być uwzględnione do wymaganego 15 ─ letniego stażu pracy w szczególnym charakterze.

Oceny tej nie zmienia stanowisko wnioskodawcy prezentowane w toku procesu i podnoszone w apelacji, iż już w 1991 r. w piśmie pracodawcy Wydawnictwa (...) z 20 lutego 1991 r. uznano jego 15-letni staż pracy dziennikarskiej ─ K 83 akt ZUS pismo to zostało wystawione na użytek uprawnień wnioskodawcy do nagrody jubileuszowej, z jego treści w ogóle nie wynika, aby uwzględniało tylko pracę w pełnym wymiarze, która to okoliczność wynika dopiero z analizy pozostałych dowodów zatrudnienia. Fakt wykonywania zawodu dziennikarza ponad 15 lat na luty 1991 r., nie oznacza, że praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze. Równie dowolne i ogólnikowe są twierdzenia wnioskodawcy jakoby w przeszłości przepisy uzp dla dziennikarzy zrównywały go w uprawnieniach z zatrudnionymi w pełnym wymiarze. Uszło uwadze skarżącego, że w sprawie ocena jest ukierunkowana na pracę wykonywaną wyłącznie stale i w pełnym wymiarze zgodnie z wymiarem etatu wynikającym z umowy o pracę. Oceny tej nie zmienia faktyczny okres zatrudnienia, czy wyrównywanie zarobków chociażby z tytułu wierszówki.

Wskazać należy, iż chybione jest stanowisko organu rentowego w kwestii nieuznania jako okresu składkowego zatrudnienia wnioskodawcy od 1 września 1972 r. do 31 grudnia 1972 r. jako instruktora politycznego w (...) z powodu niezgłoszenia pracownika do ubezpieczenia społecznego. Okres tego zatrudnienia przypada przed dniem 15 listopada 1991 r. tj. datą wejścia w życie ustawy z dnia 7 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw, która to ustawa wprowadziła pojęcie okresów składkowych, a więc uzależnionych od faktycznego opłacania wymaganych składek na ubezpieczenia społeczne. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 kwietnia 2007r. sygn. akt II Uk 185/06 przyjął, że przed wejściem w życie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dla uznania za okres składkowy w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 2 i art. 6 ust. 2 tej ustawy, wystarczające jest wykazanie faktu pozostawania w zatrudnieniu, okres tego zatrudnienia jest okresem składkowym nawet w przypadku, gdy pracodawca nie zgłosił pracownika do ubezpieczenia. Sporny okres oczywiście winien być doliczony do ogólnego stażu ubezpieczeniowego wnioskodawcy i nie decyduje o spełnieniu przesłanki wykazania co najmniej 15-letniego stażu pracy w szczególnym charakterze.

Z tych motywów zarzuty podniesione w apelacji pozostają w oczywistej sprzeczności z dowodami dotyczącymi rzeczywistego wymiaru zatrudnienia. Zasadnie organ rentowy jak i sąd I instancji uznali, że wnioskodawca nie wykazał co najmniej 15 lat pracy w zawodzie dziennikarza wykonywanej stale i w pełnym wymiarze.

Mając powyższe na względzie Są Apelacyjny oddalił apelację jako niezasadną na podstawie art. 385 kpc.

R.S.