Sygn. akt I Ca 78/14
Dnia 16 kwietnia 2014 r.
Sąd Okręgowy w Elblągu I Wydział Cywilny
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Teresa Zawistowska
Sędziowie: SO Dorota Twardowska (spr.)
SO Krzysztof Nowaczyński
Protokolant: st. sekr. sąd. Danuta Gołębiewska
po rozpoznaniu w dniu 16 kwietnia 2014 r. w Elblągu
na rozprawie
sprawy z powództwa (...) w P.przy ulicy (...)
przeciwko Z. P., I. B. i G. L. (1)
o zapłatę
na skutek apelacji powódki
od wyroku Sądu Rejonowego w Elblągu
z dnia 17 grudnia 2013 r. sygn., akt IX C 1109/13, zaocznego wobec pozwanej G. L. (1)
1. zmienia zaskarżony wyrok w punktach od I (pierwszego) do VII (siódmego) i zasądza od pozwanych Z. P., I. B.i G. L. (1)solidarnie na rzecz powódki (...) w P.przy ulicy (...)kwotę 1.539,95 zł (jeden tysiąc pięćset trzydzieści dziewięć złotych dziewięćdziesiąt pięć groszy) z ustawowymi odsetkami od kwot :
- 58,79 zł od dnia 11 lutego 2011 r.,
- 82,45 zł od dnia 11 marca 2011 r.,
- 75,84 zł od dnia 12 kwietnia 2011 r.,
- 83,12 zł od dnia 11 maja 2011 r.,
- 83,12 zł od dnia 11 czerwca 2011 r.,
- 83,12 zł od dnia 12 lipca 2011 r.,
- 83,12 zł od dnia 11 sierpnia 2011 r.,
- 83,12 zł od dnia 11 września 2011 r.,
- 83,12 zł od dnia 12 października 2011 r.,
- 83,12 zł od dnia 11 listopada 2011 r.,
- 83,12 zł od dnia 11 grudnia 2011 r.,
- 85,32 zł od dnia 11 stycznia 2012 r.,
- 85,32 zł od dnia 11 lutego 2012 r.,
- 85,32 zł od dnia 11 marca 2012 r.,
- 93,44 zł od dnia 11 kwietnia 2012 r.,
- 28,19 zł od dnia 11 kwietnia 2012 r.,
- 93,44 zł od dnia 11 maja 2012 r.,
- 93,44 zł od dnia 12 czerwca 2012 r.,
- 93,44 zł od dnia 11 lipca 2012 r.,
oraz kwotę 694 zł (sześćset dziewięćdziesiąt cztery złote) tytułem zwrotu kosztów procesu, a ponadto w punkcie VIII (ósmym) przez nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności wyrokowi wobec pozwanej G. L. (1) co do należności głównej i odsetek;
2. zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powódki kwotę 377 zł (trzysta siedemdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu za drugą instancję.
Sygn. akt I Ca 78/14
17.
18. Uzasadnienie
20. Powódka (...)w P.przy ul. (...)domagała się zasądzenia solidarnie od pozwanych Z. P., I. B.i G. L. (1)kwoty 1.539,95 zł z ustawowymi odsetkami od kwot: 58,79 zł od dnia 11 lutego 2011 roku do dnia zapłaty, 82,45 zł od dnia 11 marca 2011 roku do dnia zapłaty,75,84 zł od dnia 12 kwietnia 2011 roku do dnia zapłaty, 83,12 zł od dnia 11 maja 2011 roku do dnia zapłaty, 83,12 zł od dnia 11 czerwca 2011 roku do dnia zapłaty, 83,12 zł od dnia 12 lipca 2011 roku do dnia zapłaty, 83,12 zł od dnia 11 sierpnia 2011 roku do dnia zapłaty, 83,12 zł od dnia 11 września 2011 roku do dnia zapłaty, 83,12 zł od dnia 12 października 2011 roku do dnia zapłaty, 83,12 zł od dnia 11 listopada 2011 roku do dnia zapłaty, 83,12 zł od dnia 11 grudnia 2011 roku do dnia zapłaty, 85,32 zł od dnia 11 stycznia 2012 roku do dnia zapłaty, 85,32 zł od dnia 11 lutego 2012 roku do dnia zapłaty, 85,32 zł od dnia 11 marca 2012 roku do dnia zapłaty, 93,44 zł od dnia 11 kwietnia 2012 roku do dnia zapłaty, 28,19 zł od dnia 11 kwietnia 2012 roku do dnia zapłaty, 93,44 zł od dnia 11 maja 2012 roku do dnia zapłaty, 93,44 zł od dnia 12 czerwca 2012 roku do dnia zapłaty, 93,44 zł od dnia 11 lipca 2012 roku do dnia zapłaty. Uzasadniając powództwo powódka wskazała, że pozwani są właścicielami lokalu mieszkalnego położonego w P.przy ul. (...)i członkami (...) w P.przy ul. (...). Wskazała, że pozwani od stycznia 2006r. nie dokonują regularnych wpłat zaliczek z tytułu kosztów zarządu nieruchomością wspólną. Zaznaczyła, że pozwem objęte są zaległości z tytułu uiszczania tych zaliczek za okres od stycznia 2011 roku do lipca 2012 roku.
21. Pozwani I. B. i Z. P. sprzeciwili się żądaniu pozwu. Pozwana I. B. wskazała, że należność dochodzona pozwem nie została uiszczona z tego względu, że to ona opłacała to mieszkanie przez cały czas, jednak należności dochodzonej pozwem nie zapłaciła, gdyż ma swoje opłaty, a także wydatki związane z leczeniem. Pozwany Z. P. wskazał, że powódce nic się od niego nie należy, gdyż w budynku w którym został wyodrębniony lokal którego dotyczy sprawa, nie ma wspólnoty. Wskazał nadto, że żadnej umowy ze wspólnotą nie podpisywał. Pozwana G. L. (1) nie zajęła stanowiska w sprawie.
23. Wyrokiem z dnia 17 grudnia 2013 r. (zaocznym wobec G. L. (1)) Sąd Rejonowy w Elblągu:
24. I. zasądził od pozwanego Z. P.na rzecz powódki (...) położonej w P., przy ul. (...)kwotę 1.010,59 zł z ustawowymi odsetkami od poszczególnych kwot i dat wymienionych w wyroku,
25. II. zasądził od pozwanej I. B. na rzecz powódki kwotę 288,74 zł z ustawowymi odsetkami od poszczególnych kwot i dat wymienionych w wyroku,
26. III. zasądził od pozwanej G. L. (1) na rzecz powódki kwotę 240,62 zł z ustawowymi odsetkami od poszczególnych kwot i dat wymienionych w wyroku,
27. IV. oddalił powództwo w pozostałym zakresie,
28. V. zasądził od pozwanego Z. P. na rzecz powódki kwotę 455,44 zł tytułem kosztów procesu,
29. VI. zasądził od pozwanej I. B. na rzecz powódki kwotę 130,13 zł tytułem kosztów procesu,
30. VII. zasądza od pozwanej G. L. (1) na rzecz powódki kwotę 108,44 zł tytułem kosztów procesu,
31. VIII. wyrokowi w punkcie III nadał rygor natychmiastowej wykonalności.
33. Rozstrzygnięcie było wynikiem następujących ustaleń fatycznych i oceny prawnej dokonanej przez Sąd pierwszej instancji:
34. W dniu 22 listopada 1999 r. L. P.oraz pozwany Z. P.nabyli odrębną własność lokalu mieszkalnego położonego w P.przy ul. (...). L. P.zmarł w dniu 09 kwietnia 2002 r. Spadek po nim nabyli jego matka I. B.w części wynoszącej (...)oraz rodzeństwo Z. P.i G. L. (1)w częściach wynoszących po (...). Właściciele lokali znajdujących się w tym budynku przy ul. (...)są członkami (...) w P.. Z tytułu zaliczek związanych z zarządem nieruchomością wspólną pozwani posiadają zadłużenie wobec powódki, które wynosi 1.539,95 zł i obejmuje okres od stycznia 2011 r. do lipca 2012 r.
35. Sąd pierwszej instancji podkreślił, że powyżej przedstawiony stan faktyczny w przeważającej mierze był bezsporny. Sporne było to, czy mieszkańcy budynku położonego w P. przy ul. (...) tworzą wspólnotę mieszkaniową. W tym kontekście zwrócono uwagę, że lokal położny w P. przy ul. (...) został wyodrębniony w ramach ustanowienia odrębnej własności tego lokalu w budynku położonym w P. przy ul. (...), co wynikało z aktu notarialnego, który obejmuje czynność prawną wyodrębnienia tego lokalu oraz jego sprzedaż na rzecz L. P. i Z. P., a także z protokołu z głosowania w sprawie wyboru zarządcy. Przedmiotowy lokal nie jest jedynym lokalem znajdującym się w tym budynku, a tym samym z mocy prawa – art. 6 ustawy o własności lokali - ogół właścicieli lokali znajdujących się w budynku położnym w P. przy ul. (...) tworzy wspólnotę mieszkaniową, którą jest powódka. W tej sytuacji, Sąd pierwszej instancji uznał, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o własności lokali na pokrycie kosztów zarządu właściciele lokali obowiązani są uiszczać zaliczki w formie bieżących opłat, płatne z góry do dnia 10 każdego miesiąca. Uwzględniając, że bezsporna była wysokość należności z tego tytułu za okres objęty pozwem, a także to, że należność ta nie została przez pozwanych zapłacona, Sąd pierwszej instancji uznał, że roszczenie, z którym wystąpiła powódka zasługiwało na uwzględnienie.
36. Zdaniem Sądu pierwszej instancji brak było jednak podstaw do zasądzenia tej należności od pozwanych solidarnie. Powołując się na treść art. 369 k.c. wyjaśnił, że zobowiązanie jest solidarne, jeżeli to wynika z ustawy lub z czynności prawnej. Sąd Rejonowy wskazał, że w niniejszej sprawie powódka nie powołała się na żadną czynność prawną, z której wynikałaby przedmiotowa solidarność. Brak też jakiegokolwiek przepisu, z którego wynikałaby solidarność zobowiązania pozwanych z tytułu opłat obejmujących zaliczki na koszty zarządu. W szczególności Sąd pierwszej instancji podkreślił, że podstawą solidarności nie może być art. 370 k.c. stanowiący, że jeżeli kilka osób zaciągnęło zobowiązanie dotyczące ich wspólnego mienia, są one zobowiązane solidarnie, chyba że umówiono się inaczej. W niniejszej sprawie – w ocenie Sądu Rejonowego – brak jakichkolwiek podstaw do uznania, że zobowiązanie do uiszczania zaliczek przez pozwanych wynika z czynności prawnej polegającej na zaciągnięciu zobowiązania. W przekonaniu Sądu pierwszej instancji podstawą do przyjęcia solidarności pozwanych nie może również być art. 1034 § 1 k.c. dotyczący solidarności w przypadku odpowiedzialności za długi spadkowe. Zadłużenie bowiem, które jest przedmiotem postępowania w niniejszej sprawie, nie jest długiem spadkowym pozostałym po zmarłym L. P..
37. Dalej wskazano, że zgodnie z art. 207 k.c. pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną. Zdaniem Sądu pierwszej instancji opłaty z tytułu zaliczek na koszty zarządu są wydatkami związanymi z rzeczą wspólną – stanowiącym współwłasność pozwanych lokalem, którego dotyczy niniejsza sprawa. Tym samym obciążają one pozwanych stosownie do wysokości udziałów pozwanych w prawie własności. Ustalono, że udział w prawie własności nieruchomości Z. P.wynosi (...), pozwanej I. B. (...) , a (...) Tym samym rozdzielając należność główną stosowanie do udziału każdego ze współwłaścicieli w nieruchomości wspólnej należało, w ocenie Sądu pierwszej instancji, zasądzić od Z. P.kwotę 1010,59 zł (pkt I wyroku), od I. B.kwotę 288,74 zł (pkt II wyroku) i od G. L. (2)kwotę 240,62 zł (pkt III wyroku) oraz w tej samej proporcji dokonać rozdzielenia kwot cząstkowych składających się na należność główną w poszczególnych datach wymagalności.
38. O odsetkach od należności głównej orzeczono na mocy art. 481 k.c., zaznaczając, że co do zobowiązania z tytułu odsetek zachodzi taka sama sytuacja co w przypadku należności głównej – nie ma podstaw do zastosowania solidarności pozwanych z tych samych przyczyn co w przypadku należności głównej.
39. W punkcie IV wyroku oddalono żądanie w pozostałym zakresie, a więc w części dotyczącej żądania zasadzenia należności od wszystkich pozwanych solidarnie. O kosztach procesu orzeczono na mocy art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz art. 99 k.p.c. i art. 100 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. W punkcie VIII wyroku nadano rygor natychmiastowej wykonalności jego punktowi III dotyczącemu pozwanej G. L. (1) na mocy art. 333 § 1 pkt 3 z uwagi na to, że wyrok co do niej jest zaoczny.
41. W apelacji powódka (...) w P.przy ulicy (...)wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie zgodnie z żądaniem pozwu, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji. Ponadto domagała się zasądzenia od pozwanych solidarnie kosztów postępowania apelacyjnego. Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:
42. - naruszenie art. 370 k.c. przez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy z okoliczności faktycznych sprawy wynika, że pozwany Z. P. i spadkodawca L. P. umową z dnia 22 listopada 1999 roku nabyli lokal mieszkalny położony w P. przy ul. (...) i wraz z tym nabyciem ustanowili jednocześnie odrębną własność tego lokalu, a nadto w zawartej umowie (§ 7) zaciągnęli zobowiązanie dotyczące ich wspólnego mienia, którego przedmiotem były m.in. zaliczki na poczet kosztów zarządu nieruchomością wspólną;
43. - sprzeczność istotnych ustaleń Sądu pierwszej instancji z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegająca na przyjęciu, że w sprawie brak jest dowodów na to, iż pozwani zaciągnęli zobowiązanie dotyczące ich wspólnego mienia;
44. - naruszenie art. 207 k.c. przez jego zastosowanie w sytuacji, gdy normy tej wynika, że będzie ona miała zastosowanie jedynie w stosunkach wewnętrznych między współwłaścicielami do ustalenia zasad ich wzajemnego rozliczania się w związku z ciężarami związanymi z rzeczą wspólną, a Sąd pierwszej instancji zastosował ten przepis do rozliczenia pomiędzy właścicielami a osobą trzecią.
45. W uzasadnieniu powódka zwróciła uwagę, że w akcie notarialnym z dnia 22 listopada 1999 r. właściciele Z. P.i L. P.zobowiązali się do ponoszenia kosztów utrzymania swojej nieruchomości, w tym także do ponoszenia kosztów utrzymania nieruchomości wspólnej. W art. 370 k.c. przewidziano solidarną odpowiedzialność odnośnie zobowiązań zaciągniętych przez kilka osób, gdy zobowiązania te dotyczą ich wspólnego mienia. Niezależnie od powyższego wskazano, że obowiązek partycypowania w kosztach zarządu nieruchomością wspólną wynika z mocy prawa ( art. 13 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali). Nie jest potrzebne zawarcie umowy dotyczącej partycypowania w kosztach zarządu nieruchomością wspólną, bowiem przez samo nabycie własności takiego lokalu bądź przez ustanowienie odrębnej własności nabywcy własności zaciągają zobowiązanie dotyczące pokrywania m.in. kosztów zarządu nieruchomością wspólną. Skarżący zwrócił uwagę, że zgodnie z art. 922 § 1 k.c. prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej. Obowiązkiem majątkowym zmarłego L. P.było ponoszenie m.in. kosztów zarządu nieruchomości wspólnej solidarnie razem ze Z. P.. Spadek po zmarłym L. P.nabyli wprost pozwany Z. P.oraz pozwane I. B.i G. L. (1), a więc spadkobiercy pozostają w takiej sytuacji prawnej, w jakiej znajdował się spadkodawca, a ich obowiązkiem jest m.in. ponoszenie kosztów zarządu nieruchomością wspólną (zgodnie z oświadczeniem złożonym przez spadkodawcę w akcie notarialnym z dnia 22 listopada 1999 r. ). Nadto , zdaniem powoda, w niniejszej sprawie nie znajdzie zastosowania przepis art. 207 k.c., gdyż dotyczy on do zasady rozkładu ciężarów związanych z rzeczą wspólną według wielkości udziałów do stosunków między współwłaścicielami, a nie w stosunkach zewnętrznych między współwłaścicielami a podmiotami trzecimi. Odpowiedzialność za zapłatę zaliczek z tytułu kosztów zarządu nieruchomością wspólną jest odpowiedzialnością pozwanych współwłaścicieli wobec (...) przy ul. (...), a nie odpowiedzialnością współwłaścicieli między sobą za ciężary czy zobowiązania dotyczące wspólnego mienia.
46.
47. Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
48. Apelacja powódki jest zasadna. W ocenie Sądu Okręgowego trafny jest zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego, to jest przepisów art. 370 k.c. i art. 207 k.c.
49. Słusznie podnosi skarżąca, że w niniejszej sprawie istniała podstawa do zastosowania przepisu art. 370 k.c., zgodnie z którym jeżeli kilka osób zaciągnęło zobowiązanie dotyczące ich wspólnego mienia, są one zobowiązane solidarnie, chyba że umówiono się inaczej. Pozwani, co zresztą zauważył Sąd pierwszej instancji, są spadkobiercami zmarłego współwłaściciela lokalu położonego przy ul. (...) w P. - L. P.. W dniu 22 lipca 1999 r. L. P. i Z. P. nabyli ten lokal, ustanowili odrębną własność lokalu, a nadto zobowiązali się do ponoszenia wydatków związanych z utrzymaniem lokalu i do uczestniczenia w kosztach zarządu związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej (umowa o ustanowieniu odrębnej własności lokalu i umowa sprzedaży k. 9- 10). Niewątpliwie zatem zaciągnęli oni zobowiązanie dotyczące ich wspólnego mienia (lokalu), a skoro nie wykazano, iż umówili się inaczej – to stosownie do art. 370 k.c. odpowiedzialni byli za nie solidarnie.
50. Słusznie podnosi się w apelacji, iż pozwani spadkobiercy L. P. wstąpili w dokładnie taką samą sytuację prawną i faktyczną, która istniała w chwili jego śmierci. Zgodnie z art. 922 k.c. prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi czwartej kodeksu cywilnego. Następstwo prawne po osobie zmarłej, zwane dziedziczeniem (sukcesją), ma charakter sukcesji uniwersalnej, jest to następstwo pod tytułem ogólnym, spadkobierca na mocy jednego zdarzenia, jakim jest otwarcie spadku, wstępuje w ogół praw i obowiązków osoby zmarłej (spadkodawcy), bez potrzeby podejmowania ze swojej strony dodatkowych czynności może się stać się spadkobiercą. Z chwilą otwarcia spadku określone prawa i obowiązki wchodzą do majątku spadkobierców (art. 925 k.c.), stając się prawami i obowiązkami tych osób. Wobec tego, że zmarły L. P. był współzobowiązanym solidarnym powódki, to również jego spadkobiercy odpowiadają solidarnie wraz ze Z. P. za zobowiązania wobec powodowej Wspólnoty Mieszkaniowej. Podkreślić przy trzeba, że pozwani nie podnosili, aby w drodze umowy z powódką wyłączyli odpowiedzialność solidarną za zobowiązania do uiszczania zaliczek z tytułu kosztów zarządu nieruchomością wspólną (w szczególności, ażeby dokonali ustaleń, że zobowiązani są uiszczać te koszty stosownie do udziałów we współwłasności lokalu). Z tych przyczyn błędny był wniosek Sądu pierwszej instancji, że nie było podstaw do zasądzenia solidarnie od pozwanych należności dochodzonej przez Wspólnotę Mieszkaniową (...) w P. w pozwie.
51. Zauważyć także należy niekonsekwencję stanowiska Sądu pierwszej instancji w zakresie odmowy zastosowania przepisu art. 370 k.c., uzasadnianej brakiem podjęcia przez spadkobierców z powodową Wspólnotą czynności kreującej wspólne zobowiązanie, przy jednoczesnym aprobowaniu faktu nabycia udziałów we współwłasności nieruchomości lokalowej w drodze dziedziczenia, pomimo braku przecież dokonywania jakiejkolwiek czynności prawnej przez spadkobierców z powódką w tym zakresie. Jak należy wnosić w tej kwestii Sąd Rejonowy aprobuje fakt dziedziczenia udziałów w prawie własności zgodnie z dyspozycją art. 922 k.c., a więc nabycia praw zmarłego, negując przejście na spadkobierców jego obowiązków.
52. Słusznie też zarzucono w apelacji, że w niniejszej sprawie nie miał zastosowania przepis art. 207 k.c., według którego pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną. W żadnej mierze ustawodawca nie reguluje w tym przepisie prawa rzeczowego problematyki odpowiedzialności za zobowiązania dotyczące rzeczy wspólnej. Wyrażona w nim zasada rozkładu ciężarów według wielkości udziałów odnosi się – jak prawidłowo wskazuje powódka – do stosunków wewnętrznych między współwłaścicielami. Wobec osób trzecich dłużnikiem jest osoba, która zaciąga zobowiązanie, przy czym jeżeli współwłaściciele zaciągają zobowiązanie łącznie, to ponoszą oni wówczas solidarną odpowiedzialność według reguł art. 370 k.c., zaciągnęli bowiem wspólnie (w kilka osób) zobowiązanie dotyczące ich ,,wspólnego mienia”.
53. Z tych przyczyn Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w punktach od I do VII i zasądził od pozwanych Z. P., I. B. i G. L. (1) solidarnie na rzecz powódki Wspólnoty Mieszkaniowej (...) nr 12 w P. przy ulicy (...) kwotę 1539,95 zł z ustawowymi odsetkami od kwot: 58,79 zł od dnia 11 lutego 2011 r., 82,45 zł od dnia 11 marca 2011 r., 75, 84 zł od dnia 12 kwietnia 2011 r., 11 lutego 2011 r., 82,45 zł od dnia 11 marca 2011 r., 75, 84 zł od dnia 12 kwietnia 2011 r., 83,12 zł od dnia 11 maja 2011 r. , 83,12 zł od dnia 11 czerwca 2011 r., 83,12 zł od dnia 12 lipca 2011 r., 83,12 zł od dnia 11 sierpnia 2011 r., 83,12 zł od dnia 11 września 2011 r., 83,12 zł od dnia 12 października 2011 r., 83,12 zł od dnia 11 listopada 2011 r., 83,12 zł od dnia 11 grudnia 2011 r., 85,32 zł od dnia 11 stycznia 2012 r., 85,32 zł od dnia 11 lutego 2012 r., 85,32 zł od dnia 11 marca 2012 r., 93,44 zł od dnia 11 kwietnia 2012 r., 28,19 zł od dnia 11 kwietnia 2012 r., 93,44 zł od dnia 11 maja 2012 r., 93,44 zł od dnia 12 czerwca 2012 r., 93,44 zł od dnia 11 lipca 2012 r. oraz kwotę 694 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (w tym 77 zł – opłata od pozwu, 17 zł – opłata skarbowa od pełnomocnictwa, 600 zł – wynagrodzenie radcy prawnego). Ponadto w punkcie VIII z uwagi na dokonaną zmianę zmodyfikowano także zapis dotyczący zakresu rygory natychmiastowej wykonalności nadanego wyrokowi w stosunku do pozwanej G. L. (1) co do należności głównej i odsetek.
54. O kosztach procesu za pierwszą instancję orzeczono na podstawie art. 108 § 1 k.p.c., art. 98 § 1, 99 k.p.c., 105 ust. 2 k.p.c. i § 6 pkt 3 k.p.c. rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( j.t. Dz. U. 2013, poz. 490).
55. O kosztach procesu za drugą instancję orzeczono na podstawie art. 108 § 1 k.p.c., art. 98 § 1, 99 k.p.c., 105 ust. 2 k.p.c. i § 6 pkt 3 k.p.c. w zw. z 12 ust. 1 pkt 1 powołanego wyżej rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.
57.