Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2014 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący : SSO Dominika Romanowska

Protokolant : Robert Purchalak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 08 stycznia 2014 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa Gminy O.

przeciwko J. W.

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

I.  uznaje za bezskuteczną w stosunku do strony powodowej Gminy O., w części obejmującej darowiznę udziału przysługującego M. W., umowę darowizny lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w O. przy ul. (...) o powierzchni użytkowej 73,4 m ², zawartą w dniu 8 lutego 2012 roku pomiędzy H. W. i M. W. a J. W. przed notariuszem D. R., Kancelaria Notarialna w K. (Rep. A nr (...)), której przysługuje wobec dłużniczki M. W. wierzytelność w wysokości 81.639,12 zł z tytułu niedoboru;

II.  oddala dalej idące powództwo;

III.  zasądza od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 7.694 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Na oryginale właściwy podpis,-

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 23 maja 2012 r. (k. 2-36, 44) skierowanym przeciwko J. W., strona powodowa Gmina O. domagała się uznania za bezskuteczną umowy darowizny lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w O. przy ul. (...) o powierzchni użytkowej 73,40 m ², zawartej w dniu 8 lutego 2012r. pomiędzy małżonkami H. W. i M. W., a ich synem pozwanym J. W.. W uzasadnieniu strona powodowa podała, że przysługuje jej wierzytelność wobec M. W. i H. W. o zwrot niedoboru w kasie gminy spowodowanego przez M. W., zatrudnioną na stanowisku kasjerki. Stwierdzony w wyniku kontroli przeprowadzonej w 2012 r. niedobór gotówki wyniósł 81.639,12 zł. Na skutek zawiadomienia strony powodowej o popełnieniu przestępstwa w tej sprawie, postępowanie przygotowawcze prowadzi Prokurator Rejonowy w Kaliszu. Wskazano, że dłużniczka nie odpowiedziała na wezwanie do zwrotu niedoboru, natomiast w pismach kierowanych do urzędu gminy informowała, że nie posiada żadnych środków finansowych. Ponadto podano, że w dniu 8 lutego 2012 r. umową darowizny małżonkowie M. i H. W. przenieśli własność wskazanego w pozwie lokalu mieszkalnego, na rzecz swojego syna J. W.. Według strony powodowej, okoliczności sprawy wskazywały, że dłużnicy wyzbyli się w ten sposób jedynego składnika majątkowego, z którego mogłoby nastąpić zaspokojenie wierzytelności strony powodowej, a zatem działali ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela.

W odpowiedzi na pozew i dalszych pismach procesowych (k. 53-55, 116-117, 130-133) pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości. Pozwany przyznał, że w dniu 8 lutego 2012 r. zawarł ze swoimi rodzicami umowę darowizny w formie aktu notarialnego, na mocy której obdarowany został sporną nieruchomością lokalową. Pozwany zarzucił przy tym, że plan przekazania nieodpłatnie na jego rzecz spornej nieruchomości powstał znacznie wcześniej i nie miał nic wspólnego z faktem powstania niedoboru w kasie Gminy O. i dyscyplinarnego zwolnienia z pracy jego matki M. W., o czym wówczas jeszcze nie wiedział. Ponadto pozwany zarzucił, że strona powodowa nie wykazała istnienia, tak co do zasady jak i wysokości, wierzytelności wobec M. W. i jej męża z tytułu niedoboru w kasie Gminy O.. Pozwany wskazał również, że sporna nieruchomość obciążona jest hipoteką kaucyjną w wysokości 66.000 zł na rzecz Banku, w związku z czym brak było realnej szansy na zaspokojenie wierzytelności strony powodowej z w nieruchomości lokalowej będącej przedmiotem umowy darowizny. Nadto pozwany podał, że w trakcie procesu jego rodzice ustanowili umownie rozdzielność majątkową, a także doszło do zwrotnego przeniesienia przez pozwanego udziału w wysokości ½ części spornej nieruchomości na rzecz darczyńcy H. W., w związku z odwołaniem przez niego darowizny z powodu rażącej niewdzięczności obdarowanego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Matka pozwanego M. W. od przeszło 20 lat była zatrudniona w Urzędzie Gminy O. na stanowisku inspektora kasjera. Do jej obowiązków należało m.in. prowadzenie obsługi kasowej urzędu, w tym przyjmowanie wpłat od mieszkańców z tytułu podatków i opłat lokalnych oraz opłat za media.

Środki pieniężne wpłacane przez mieszkańców w kasie Urzędu Gminy O. w formie gotówki, kasjerka M. W. miała obowiązek ewidencjonować w raportach kasowych, a następnie w tym samym dniu roboczym wpłacać je na rachunek bankowy Gminy O..

W styczniu 2012 r., na skutek interwencji mieszkańców, którzy pomimo dokonania wpłat w kasie urzędu z określonych tytułów, ponownie byli wzywani do spełnienia tych samych świadczeń, w Urzędzie Gminy O. podjęto czynności kontrolne. W ich wyniku ujawniono niedobory kasowe, powstałe na skutek nie odprowadzania przez kasjerkę M. W. na rachunek bankowy strony pozwanej wszystkich środków pieniężnych, wpłacanych jej przez mieszkańców w kasie Urzędu Gminy O.. Część gotówki M. W. zatrzymywała, nie ewidencjonując jej w raportach kasowych, a pokwitowania i dowody wpłat od klientów przechowywała w domu.

Kontrola przeprowadzona w dniu 27 stycznia 2012 r. wykazała niedobór w kwocie 10.443,36 zł. M. W. przyznała się do przywłaszczenia środków pieniężnych strony powodowej i przyniosła ze swojego mieszkania przechowywane tam pokwitowania i dowody wpłaty. Ponadto M. W. zadeklarowała zamiar spłaty zadłużenia z tytułu niedoboru i w tym celu zaciągnęła u koleżanek z pracy pożyczki pieniężne. Po ujawnieniu w/w okoliczności, Wójt Gminy O. podjął decyzję o odsunięciu M. W. od pracy na stanowisku inspektora kasjera i zdecydował o przeniesieniu jej do pracy w innym wydziale.

W następnych dniach postępowanie kontrolne wykazało kolejne niedobory kasowe spowodowane przez M. W. na przestrzeni kilku miesięcy, które przekroczyły kwotę 60 tysięcy zł. W związku z tym Wójt Gminy O. podjął decyzję o dyscyplinarnym zwolnieniu z pracy M. W..

W piśmie z dnia 7 lutego 2012 r., doręczonym w tym samym dniu, z powodu ciężkiego naruszenia przez M. W. podstawowych obowiązków pracowniczych polegających na spowodowaniu zawinionego niedoboru w mieniu powierzonym (w kasie Urzędu Gminy) w wysokości nie mniejszej niż 60.000 zł oraz świadomym podrabianiu dokumentów kasowych, strona powodowa złożyła oświadczenie o rozwiązaniu z M. W., bez zachowania okresu wypowiedzenia, umowę o pracę zawartą 1 marca 1980 r.

( Dowód: oświadczenie, k. 70; arkusze spisu z natury, k. 7-10; oświadczenie, potwierdzenie odbioru, k. 11; wezwanie, k. 14-15; protokół wraz z załącznikiem, k. 71-77; zeznania świadka M. W., k. 79-81; zeznania świadka D. P., k. 122-123; zeznania świadka M. G., k. 122-123; zeznania świadka M. M. (2), k. 122-123; przesłuchanie S. W., k. 162, 164 )

W dniu 8 lutego 2012 r. małżonkowie M. W. i H. W. zawarli z synem J. W., w formie aktu notarialnego (Kancelaria Notarialna D. R. w K., Rep. A nr (...)), umowę darowizny na mocy, której darowali J. W., z ich majątku wspólnego, własność lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w O. przy ul. (...) o powierzchni użytkowej 73,4 m ², dla którego Sąd Rejonowy w Kaliszu prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej, a pozwany darowiznę tę przyjął.

W dacie dokonywania darowizny pozwany J. W. mieszkał wraz z żoną we W. w lokalu mieszkalnym stanowiącym jego własność. Po zawarciu umowy darowizny M. W. i H. W. w dalszym ciągu mieszkali w darowanym pozwanemu lokalu mieszkalnym, korzystając z nieodpłatnej i dożywotniej służebności mieszkania ustanowionej na ich rzecz przez obdarowanego J. W..

( Dowód: akt notarialny z 8 lutego 2012 r., rep. A nr (...), k. 18-24; zeznania świadka D. R., k. 79-81; zeznania świadka M. W., k. 79-81; przesłuchanie pozwanego J. W., k. 162, 164 )

W dziale III księgi wieczystej KW nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Kaliszu wpisana jest hipoteka umowna kaucyjna do kwoty 66.000 zł na rzecz (...) Banku (...) S.A. w K. Oddział w K..

Według stanu na dzień 24 lipca 2013 r., pozostało kilka rat do całkowitej spłaty kredytu bankowego w (...) Bank (...) S.A. w K. Oddział w K., zabezpieczonego hipoteką kaucyjną.

( Dowód: akt notarialny z 8 lutego 2012 r., rep. A nr (...), k. 18-24; przesłuchanie pozwanego J. W., k. 162, 164 )

W dniu 10 lutego 2012 r., w związku ze stwierdzonym niedoborem gotówki w kasie Urzędu Gminy O., strona powodowa zawiadomiła Prokuraturę Rejonową w Kaliszu o podejrzeniu popełnienia przez M. W. przestępstwa przywłaszczenia mienia.

Na skutek tego zawiadomienia wszczęto dochodzenie, sygn. (...), w trakcie którego M. W. przedstawiono zarzut popełnienia przestępstwa przywłaszczenia mienia. W trakcie przesłuchania M. W. przyznała się do zarzucanego jej czynu.

Postanowieniem z dnia 2 października 2012 r. dochodzenie w sprawie niedoboru zostało zawieszone, w związku ze sporządzaniem przez biegłego z zakresu księgowości opinii w celu ustalenia wysokości pieniędzy przywłaszczonych przez M. W..

( Dowód: zawiadomienie, k. 13; postanowienie, k. 85-86; pismo z 17 września 2013 r., k. 172; przesłuchanie S. W., k. 162, 164 )

W piśmie z dnia 14 lutego 2012 r., doręczonym w tym samym dniu, strona powodowa wezwała M. W. do zapłaty kwoty 68.306,32 zł w terminie 3 dni. W uzasadnieniu wskazano w szczególności, że na skutek przeprowadzonych czynności kontrolnych przez komisję inwentaryzacyjną w składzie M. G. M. D. i M. M. (2) ujawniono niedobory kasowe w kwotach 10.443,36 zł i 57.862,96 zł, będące efektem przywłaszczenia przez M. W. tych środków pieniężnych. Jednocześnie zastrzeżono, że w przypadku ujawnienia dalszych niedoborów finansowych w/w kwota może uleć zmianie. Wezwanie okazało się bezskuteczne.

( Dowód: wezwanie, potwierdzenie odbioru, k. 14-15; zeznania świadka M. W., k. 79-81; przesłuchanie S. W., k. 162, 164 )

Po rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia, M. W. została wezwana do natychmiastowej spłaty pożyczek pracowniczych.

W pismach kierowanych do Zarządu Pracowniczej Kasy Zapomogowo-Pożyczkowej i Wójta Gminy O., M. W. zwracała się o rozłożenie na raty zadłużenia i prolongatę terminu spłaty, bądź przekazanie w rozliczeniu samochodu, z powodu braku środków pieniężnych na spłatę długu.

( Dowód: pismo z 14 lutego 2012 r., k. 16; pismo z 16 lutego 2012 r., k. 17; pismo z 30 marca 2012 r. wraz z odpowiedzią, k. 68-69; zeznania świadka M. W., k. 79-81; przesłuchanie S. W., k. 162, 164 )

Dotychczas ujawnione niedobory spowodowane przez M. W. wyniosły 81.639,12 zł, w tym: 1) 10.443,36 zł z tytułu niedoboru w kasie dotyczącego pogotowia kasowego, 2) 34.971,96 zł z tytułu pokwitowania wpłat, które nie zostały odprowadzone na rachunek gminy i które kasjerka M. W. przyniosła z domu, 3) 35.695,80 zł z tytułu porównania pokwitowań z kwitariuszy przychodowych a wpłat w raportach kasowych na podstawie, których odprowadzane były dochody na rachunek bankowy gminy i 4) 528 zł z tytułu dochodów wynikających z zaginionego kwitariusza przychodowego za okres od 20 października 2011 r. do 16 listopada 2011 r.

M. W. dotychczas nie spłaciła zadłużenia wobec strony pozwanej z tytułu ujawnionych niedoborów w kasie Urzędu Gminy w O..

( Dowód: zestawienie, k. 12; zeznania świadka M. W., k. 79-81; zeznania świadka D. P., k. 122-123; zeznania świadka M. M. (2), k. 122-123; przesłuchanie S. W., k. 162, 164 )

W związku z ujawnieniem faktu zawarcia umowy darowizny z 8 lutego 2012 r., strona powodowa wezwała obdarowanego J. W. do dobrowolnej zapłaty długu darczyńcy M. W. i H. W. w kwocie 81.639,12 zł w terminie 7 dni lub wskazania majątku dłużników, z którego mogłaby zostać zaspokojona w/w wierzytelność.

( Dowód: pismo z 17 kwietnia 2012 r., dowód doręczenia, k. 35; przesłuchanie S. W., k. 162, 164 )

W dniu 24 marca 2013 r. M. W. i H. W. zawarli w formie aktu notarialnego umowę, na mocy której ustanowili ustrój rozdzielności majątkowej zwykłej w miejsce dotychczasowego ustroju wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej.

( Dowód: akt notarialny z 25 marca 2013 r., rep. A nr (...), k. 119-120 )

W dniu 7 października 2013 r. H. W. odwołał darowiznę z dnia 8 lutego 2012 r., powołując się na rażącą niewdzięczność obdarowanego J. W..

W tym samym dniu H. W. i J. W. złożyli w formie aktu notarialnego oświadczenia, na mocy których J. W. przeniósł zwrotnie na rzecz swojego ojca H. W. jako darczyńcy, udział wynoszący ½ części w prawie własności w/w lokalu mieszkalnego w O. przy ul. (...) wraz z udziałem w częściach wspólnych nieruchomości wspólnej, a H. W. wyraził na to zgodę wskazując, że wejdzie on w skład jego majątku osobistego.

( Dowód: oświadczeniu o odwołaniu darowizny, k. 118; akt notarialny z 7 października 2013 r., rep. A nr (...), k. 179-181 )

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd zważył, co następuje.

Powództwo w części zasługiwało na uwzględnienie.

W rozpoznawanej sprawie bezspornym było, że w dniu 8 lutego 2012 r. pozwany J. W. jako obdarowany zawarł ze swoimi rodzicami M. i H. W. w formie aktu notarialnego umowę darowizny, na mocy której rodzice darowali pozwanemu własność lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w O. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Kaliszu prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), a pozwany darowiznę tę przyjął. Istota sporu sprowadzała się do ustalenia czy na skutek tej czynności prawnej doszło do pokrzywdzenia strony powodowej Gminy O. jako wierzyciela i czy w związku z tym strona powodowa zasadnie domagała się w niniejszym procesie uznania w/w umowy za bezskuteczną w stosunku do niej.

Podstawę prawną żądania strony powodowej stanowił przepis art. 527 § 1 k.c., zgodnie z którym gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Korzystanie z uregulowanej w cytowanym przepisie skargi pauliańskiej wymaga w pierwszej kolejności wykazania istnienia wierzytelności podlegającej ochronie.

Pomiędzy stronami nie było sporu co do tego, że M. W. od przeszło 20 lat była zatrudniona w Urzędzie Gminy O. na stanowisku inspektora kasjera. Do jej obowiązków należało m.in. prowadzenie obsługi kasowej urzędu, w tym przyjmowanie wpłat od mieszkańców z tytułu podatków i opłat lokalnych oraz opłat za media. Z ustaleń Sądu wynikało, że środki pieniężne wpłacane przez mieszkańców w kasie Urzędu Gminy O. w formie gotówki, kasjerka M. W. miała obowiązek ewidencjonować w raportach kasowych, a następnie w tym samym dniu roboczym wpłacać je na rachunek bankowy Gminy O.. Z analizy dowodów w postaci zeznań świadków: D. P. (k. 122-123), M. G. (k. 122-123), M. M. (2) (k. 122-123) i przesłuchanie Wójta Gminy O. S. W. (k. 162, 164), którym Sąd dał wiarę, albowiem oceniając je nie znalazł w nich ani wewnętrznej sprzeczności, czy braku spójności, które wykluczałyby przedstawioną przez nich wersję jako nielogiczną wynikało, że w styczniu 2012 r. w kasie Urzędu Gminy O. ujawniono niedobory kasowe, w związku z brakiem odprowadzania przez kasjerkę M. W. na rachunek bankowy strony pozwanej wszystkich środków pieniężnych wpłacanych jej przez mieszkańców w kasie Urzędu. Do ujawnienia niedoborów doszło na skutek kontroli wszczętej w związku z interwencjami mieszkańców, którzy pomimo dokonania wpłat w kasie urzędu z określonych tytułów, ponownie byli wzywani do spełnienia tych samych świadczeń, w Urzędzie Gminy O. podjęto czynności kontrolne. W oparciu o dowody z zeznań świadków, a także w oparciu o przedłożone przez powódkę dowody z dokumentów w postaci arkuszów spisu z natury (k. 7-10), oświadczenia wraz z potwierdzeniem odbioru (k. 11), wezwania do zapłaty (k. 14-15) i protokołu wraz z załącznikiem (k. 71-77) Sąd ustalił, że w okresie kilku miesięcy poprzedzających kontrolę, część gotówki M. W. zatrzymywała na swoją rzecz, nie ewidencjonowała jej w raportach kasowych, a pokwitowania i dowody wpłat od klientów przechowywała w domu.

Ponadto Sąd miał na uwadze, że w toku niniejszego procesu na rozprawie w dniu 5 grudnia 2012 r. (k. 79-81) M. W. przyznała okoliczność przywłaszczenia w długim odstępie czasowym środków pieniężnych należących strony powodowej. Jak podała, także bezpośrednio po ujawnieniu zdarzenia, tj. w styczniu 2012 r., nie kwestionowała tego faktu, współpracowała w celu ustalenia rozmiaru wyrządzonej przez nią w majątku powódki szkody i przyniosła ze swojego mieszkania przechowywane tam pokwitowania i dowody wpłaty, a także deklarowała zamiar spłaty związanego z tym zadłużenia.

Nadto z analizy dowodów w postaci zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa (k. 13), postanowienia (k. 85-86), pisma z 17 września 2013 r., k. 172) i przesłuchania wójta Gminy O. S. W. (k. 162, 164) wynikało, że w dniu 10 lutego 2012 r., w związku ze stwierdzonym niedoborem gotówki w kasie Urzędu Gminy O., strona powodowa zawiadomiła Prokuraturę Rejonową w Kaliszu o podejrzeniu popełnienia przez M. W. przestępstwa przywłaszczenia mienia. Sąd miał na względzie, że na skutek zawiadomienia wszczęto dochodzenie, sygn. (...), w trakcie którego M. W. przedstawiono zarzut popełnienia przestępstwa przywłaszczenia mienia, zaś w trakcie przesłuchania M. W. przyznała się do zarzucanego jej czynu.

Nie bez znaczenia było także, że w piśmie z dnia 7 lutego 2012 r. z powodu ciężkiego naruszenia przez M. W. podstawowych obowiązków pracowniczych polegających na spowodowaniu zawinionego niedoboru w mieniu powierzonym (w kasie Urzędu Gminy) w wysokości nie mniejszej niż 60.000 zł oraz świadomym podrabianiu dokumentów kasowych, strona powodowa złożyła oświadczenie o rozwiązaniu z M. W., bez zachowania okresu wypowiedzenia, umowę o pracę zawartą 1 marca 1980 r. Z analizy całokształtu dowodów zgromadzonych w sprawie nie wynikało przy tym, aby M. W. kwestionowała zasadność rozwiązania z nią umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd uznał, że strona powodowa w dostatecznym stopniu wykazała, że przysługiwała jej w stosunku do dłużniczki M. W. wierzytelność z tytułu niedoboru w kasie Urzędu Gminy O.. Mając na uwadze charakter popełnionego przez M. W. czynu, za uzasadnione należało uznać także twierdzenia strony powodowej, że rozmiar poczynionej przez M. W. z tego szkody nie był na początku znany, był on ujawniany sukcesywnie, przy czym w dacie wniesienia pozwu wysokość wierzytelności wyniosła 81.639,12 zł. Strona powodowa przedłożyła na tę okoliczność zestawienie w/w niedoboru kasowego (k. 12), w którym precyzyjnie wskazała, że na w/w zadłużenie składały się następujące kwoty: 1) 10.443,36 zł z tytułu niedoboru w kasie dotyczącego pogotowia kasowego, 2) 34.971,96 zł z tytułu pokwitowania wpłat, które nie zostały odprowadzone na rachunek gminy i które kasjerka M. W. przyniosła z domu, 3) 35.695,80 zł z tytułu porównania pokwitowań z kwitariuszy przychodowych a wpłat w raportach kasowych na podstawie, których odprowadzane były dochody na rachunek bankowy gminy i 4) 528 zł z tytułu dochodów wynikających z zaginionego kwitariusza przychodowego za okres od 20 października 2011 r. do 16 listopada 2011 r. Strona powodowa skonkretyzowała także kwoty cząstkowe odnośnie stwierdzonych niedoborów.

Rozstrzygając w sprawie Sąd ustalił, że M. W. dotychczas nie spłaciła zadłużenia wobec strony pozwanej z tytułu ujawnionych niedoborów w kasie Urzędu Gminy w O.. W toku procesu pozwany nie przedłożył żadnych dowodów na tę okoliczność. Słuchana w charakterze świadka dłużniczka M. W. (k. 79-81) zarzuciła natomiast, że spłaciła zaledwie część zadłużenia w zakresie kwoty około 10.000 zł. Dłużniczka nie przedłożyła jednakże dowodów wpłaty tej kwoty, czy to w formie kwitariuszy czy potwierdzeń przelewów bankowych, w związku z czym powyższy zarzut należało uznać za niezasadny.

Reasumując Sąd uznał, że stronie powodowej przysługuje w stosunku do dłużniczki M. W. wierzytelność w kwocie 81.639,12 zł z tytułu niedoboru, pomimo tego, że strona powodowa nie legitymowała się tytułem wykonawczym obejmującym tę należność.

W dalszej kolejności Sąd miał na względzie, że stosownie do art. 527 § 2 k.c. czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Dokonane ustalenia faktyczne wskazują, że bezpośrednio po rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia, M. W. została wezwana do natychmiastowej spłaty pożyczek pracowniczych. W pismach kierowanych do Zarządu Pracowniczej Kasy Zapomogowo-Pożyczkowej i Wójta Gminy O., M. W. zwracała się o rozłożenie na raty zadłużenia i prolongatę terminu spłaty, bądź przekazanie w rozliczeniu samochodu, z powodu braku środków pieniężnych na spłatę długu. W ocenie Sądu świadczyło to o niekorzystnej sytuacji finansowej matki pozwanego. Ponadto z analizy zeznań świadków – pracowników Urzędu Gminy O. wynikało, że sytuacja materialna M. W. w momencie ujawnienia niedoboru w kasie nie była korzystna. W celu spłaty zadłużenia w zakresie zadeklarowanej kwoty około 10.000 zł, dłużniczka była zmuszona zaciągnąć u koleżanek z pracy pożyczki pieniężne, bo jak twierdziła sama nie dysonowała środkami pieniężnymi w tej kwocie. Okoliczność tę potwierdził także syn dłużniczki J. W., który przyznał, że również on pożyczał matce pieniądze. Na podstawie przeprowadzonych dowodów należało zatem stwierdzić, że na skutek umowy darowizny z dnia 8 lutego 2012 r. dłużniczka stała się niewypłacalna, bądź też stała się niewypłacalna w wyższym stopniu, niż była przed dokonaniem czynności. Dłużniczka wraz z mężem wyzbyli się w bowiem na skutek darowizny jedynego wartościowego składnika majątkowego, z którego mogłoby nastąpić zaspokojenie wierzytelności strony powodowej.

Sąd stwierdził ponadto, że przeniesienie przez M. wypiór i H. W. własności lokalu mieszkalnego położonego w O. przy ul. (...) nastąpiło pod tytułem darmym. W tej sytuacji zastosowanie w sprawie znalazł przepis art. 528 k.c., w myśl którego jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Niezależnie od powyższego Sąd stwierdził, że powyższa okoliczność odnośnie wiedzy pozwanego, że jego matka darując mu lokal mieszkalny działała ze świadomością pokrzywdzenia strony powodowej, została w ostatecznym stopniu przez nią wykazana. Podkreślić należy, że pozwany jest synem darczyńców, osobą, z którą łączyły ich bardzo bliskie więzy pokrewieństwa, a zatem w rozpoznawanej sprawie zastosowanie znalazł także art. art. 527 § 3 k.c., stosownie do którego jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. W toku procesu pozwany nie obalił skutecznie wynikającego z tego przepisu domniemania. Z analizy zgromadzonych w sprawie dowodów wynikało, wbrew twierdzeniom pozwanego, że dłużniczka M. W. pomimo istnienia wymagalnego zobowiązania z tytułu niedoboru w kasie Urzędu Gminy O. wyzbywała się majątku, z którego ewentualnie mogła być prowadzona egzekucja i zarówno ona i jej mąż, a także pozwany mieli tego świadomość. W ocenie Sądu zbieżność daty rozwiązania przez stronę powodową z dłużniczką M. W. umowy o pracę w trybie natychmiastowym, tj. w dniu 7 lutego 2012 r. i zawarcie następnego dnia, tj. 8 lutego 2012 r. spornej umowy darowizny, nie było bowiem przypadkowe. Podkreślić także należało, że w dacie dokonywania darowizny pozwany J. W. miał już zaspokojone potrzeby mieszkaniowe, skoro był właścicielem lokalu mieszkalnego położonego we W., a jego centrum życiowe znajdowało się także w tym mieście, tj. kilkadziesiąt kilometrów od O.. Nie bez znaczenia była również okoliczność, iż po zawarciu umowy darowizny M. W. i H. W. w dalszym ciągu mieszkali w darowanym pozwanemu lokalu mieszkalnym. Biorąc pod uwagę te okoliczności, w ocenie Sądu, działanie darczyńców polegające na wyzbyciu się przez nich lokalu mieszkalnego, w pełni odpowiadało działalności za świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Biorąc pod uwagę zasady doświadczenia życiowego, należało uznać, że wiedzę o pokrzywdzeniu wierzyciela na skutek zawarcia zakwestionowanej umowy, miał także pozwany będący synem darczyńców.

Za nieuzasadniony należało także uznać zarzut pozwanego, że na skutek obciążenia darowanej nieruchomości hipoteką kaucyjną brak było realnej szansy zaspokojenia się przez wierzyciela z przedmiotu umowy darowizny. Z analizy dowodu w postaci aktu notarialnego umowy darowizny z 8 lutego 2012 r., rep. A nr (...) (k. 18-24) wynikało, że w dziale III księgi wieczystej KW nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Kaliszu dla w/w nieruchomości lokalowej wpisana jest hipoteka umowna kaucyjna do kwoty 66.000 zł na rzecz (...) Banku (...) S.A. w K. Oddział w K.. Na rozprawie w dniu 24 lipca 2013 r. (k. 162) sam pozwany twierdził jednakże, że do spłaty pozostawało wówczas jedynie kilka rat kredytu bankowego w (...) Bank (...) S.A. w K. Oddział w K., zabezpieczonego hipoteką kaucyjną. W związku z tym należało uznać, że faktyczna wysokość zadłużenia z tytułu kredytu była znacznie niższa, aniżeli wysokość zabezpieczającej ją hipoteki. W konsekwencji twierdzenia pozwanego odnośnie braku realnej szansy na zaspokojenie się przez wierzyciela z obciążonej hipotecznie nieruchomości lokalowej, należało uznać za chybione.

Na podstawie przeprowadzonych dowodów należało stwierdzić, że w rozpoznawanej sprawie spełnione zostały wszystkie ustawowe przesłanki dla uznania bezskuteczności czynności prawnej dokonanej z pokrzywdzeniem wierzyciela. Sąd miał jednakże na uwadze, że jak wynikało z dowodu w postaci aktu notarialnego z 25 marca 2013 r., rep. A nr (...) (k. 119-120) w toku niniejszego procesu, tj. w dniu 24 marca 2013 r. M. W. i H. W. zawarli w formie aktu notarialnego umowę, na mocy której ustanowili ustrój rozdzielności majątkowej zwykłej w miejsce dotychczasowego ustroju wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej. Ponadto w oparciu o dowody w postaci oświadczenia o odwołaniu darowizny (k. 118) i aktu notarialnego z 7 października 2013 r., rep. A nr (...) (k. 179-181) Sąd stwierdził, że w dniu 7 października 2013 r. H. W. odwołał darowiznę z dnia 8 lutego 2012 r., powołując się na rażącą niewdzięczność obdarowanego J. W.. Jednocześnie w tym samym dniu H. W. i J. W. złożyli w formie aktu notarialnego oświadczenia, na mocy których J. W. przeniósł zwrotnie na rzecz swojego ojca H. W. jako darczyńcy, udział wynoszący ½ części w prawie własności lokalu mieszkalnego w O. przy ul. (...) wraz z udziałem w częściach wspólnych nieruchomości wspólnej, a H. W. wyraził na to zgodę wskazując, że wejdzie on w skład jego majątku osobistego. Mając na względzie powyższe fakty należało stwierdzić, że darowizna uczyniona na rzecz pozwanego przez H. W. została skutecznie odwołana, a pozwany nie jest już właścicielem darowanego mu przez ojca udziału w prawie własności lokalu mieszanego. Ponieważ żadna z tych umów – ani umowa wyłączająca wspólność majątkową małżeńska pomiędzy M. W. a H. W. ani zwrotne przeniesienie własności udziału w spornym lokalu mieszkalnym na rzecz H. W., nie była przedmiotem żądania pozwu w niniejszej sprawie, Sąd nie mógł dokonać oceny tych czynności przez pryzmat przepisu art. 527 k.c.

Z uwagi na powyższe okoliczności, biorąc pod uwagę stan z daty orzekania. Sąd w punkcie I wyroku uznał za bezskuteczną w stosunku do strony powodowej Gminy O., jedynie w części obejmującej darowiznę udziału przysługującego M. W., umowę darowizny lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w O. przy ul. (...) o powierzchni użytkowej 73,4 m ², zawartą w dniu 8 lutego 2012 roku pomiędzy H. W. i M. W. a J. W. przed notariuszem D. R., Kancelaria Notarialna w K. (Rep. A nr (...)), której przysługuje wobec dłużniczki M. W. wierzytelność w wysokości 81.639,12 zł z tytułu niedoboru. Jednocześnie z uwagi na skuteczne odwołanie darowizny przez H. W. i zwrotne przeniesienie na niego udziału w wysokości ½ części w prawie własności w/w lokalu mieszkalnego w O. przy ul. (...), Sąd oddalił dalej idące powództwo, o czym orzekł jak w punkcie II wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. mając na uwadze, że powództwo w dacie wniesienia pozwu było w całości zasadne.

Mając na uwadze powyższe należało orzec jak w sentencji.