Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Łódź, dnia 21 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Łodzi II Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:p.o. S.S.O. Paweł Filipiak

Protokolant:Sylwia Lewy

po rozpoznaniu w dniu 11 marca 2014 r. w Łodzi

sprawy z powództwa J. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Ł. i Skarbowi Państwa – Sądowi Apelacyjnemu w Łodzi, Sądowi Okręgowemu w Łodzi i Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa w W.

o zapłatę

1.  roszczenie J. S. w zakresie ustalenia prawa do renty wraz ze zgłoszonym wnioskiem o ustanowienie pełnomocnika w tym postępowaniu przekazuje do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...)w Ł., jako organowi właściwemu;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  nie obciąża J. S. obowiązkiem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt II C 952/13

UZASADNIENIE

W pozwie z 15 lipca 2013 roku powód J. S. wniósł o zasądzenie od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Skarbu Państwa – Sądu Apelacyjnego w Łodzi kwoty 104.250 zł. Uzasadniając swoje żądanie podał, że jest osobą pozbawioną wolności i w toku sprawy z jego powództwa, która toczyła się w Sądzie Okręgowym w Łodzi pod sygnaturą II C 1079/10 wydana została opinia okulistyczna, w której stwierdzono u powoda uszczerbek na zdrowiu. Sąd nie powiadomił o tej opinii Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, przez co powód nie mógł od marca 2011 roku, to jest od dnia wydania opinii otrzymywać renty chorobowej, z tytułu okulistycznego uszczerbku na zdrowiu (pozew, k. 3 – 4; protokół rozprawy, k. 53).

Pismem z 14 stycznia 2014 roku powód, jako jednostki właściwe do reprezentowania Skarbu Państwa wskazał również Sąd Okręgowy w Łodzi i Prokuratorię Generalną. Wskazał, iż jego szkoda wiąże się również z działaniem Sądu Okręgowego w Łodzi, albowiem przez ten Sąd został skazany, w związku z czym odbywa karę pozbawienia wolności i w konsekwencji nie może swobodnie ubiegać się o rentę chorobową. Z kolei zaniedbania Prokuratorii Generalnej polegać miały na przewlekaniu sprawy II C 1079/10, co spowodowało odwleczenie momentu, w którym powód mógł ubiegać się o rentę. Szkodę, jaka wiązała się z działaniem Prokuratorii Generalnej powód określił dodatkowo na 100.000 zł (pismo, k. 51 – 52; protokół rozprawy, k. 53).

Postanowieniem z 14 stycznia 2014 roku Sąd ustalił, że jednostkami właściwymi do reprezentowania Skarbu Państwa są również Sąd Okręgowy w Łodzi i Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa (postanowienie, k. 54).

W odpowiedzi na pozew pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o odrzucenie pozwu, wskazując, iż w sprawach o zasądzenie renty chorobowej brak jest drogi sądowej w postępowaniu cywilnym (odpowiedź na pozew, k. 27).

Pozwany Skarb Państwa wniósł o oddalenie powództwa wskazując, iż nie zostały spełnione jakiekolwiek przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa (odpowiedź na pozew, k. 31 – 33).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. S. został osadzony w Areszcie Śledczym w Ł., w wyniku orzeczenia bezwzględnej kary pozbawienia wolności w wymiarze 25 lat. Rozstrzygnięcie o takiej treści wydał dnia 24 kwietnia 2002 r. Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie IV K 114/01 (okoliczność bezsporna).

Począwszy od 11 sierpnia 2010 roku przed Sądem Okręgowym w Łodzi toczyła się sprawa II C 1079/10, w której powód domagał się od Skarbu Państwa – Aresztu Śledczego w Ł., Sądu Okręgowego w Łodzi i Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa zapłaty kwoty 120.000 zł odszkodowania z tytułu braku właściwego leczenia w Areszcie Śledczym w Ł. i spowodowanego tym uszczerbku na zdrowiu. Sprawa zakończyła się prawomocnym wyrokiem z dnia 3 grudnia 2013 roku, oddalającym powództwo (okoliczności bezsporne).

W toku sprawy w dniu 9 marca 2011 roku wydana została opinia biegłego lekarza okulisty, w której stwierdzono u powoda z przyczyn okulistycznych trwały uszczerbek na zdrowiu w rozmiarze 22,5%. U powoda występuje zapalenie gruczołów Meiboma obu oczu, zaćma oraz złuszczanie torebki soczewki prawego oka. Do zapalenie gruczołów Meiboma, zlokalizowanych w powiekach, mogło dojść poprzez kontakt z brudnymi rękami. Związane z tym schorzeniem dolegliwości przejawiały się głównie opuchnięciami oczu. Leczenie tejże choroby ma charakter miejscowy, co polega na aplikowaniu kropli i maści. W przypadku zaćmy nie sposób ustalić etologii tego schorzenia. Postępujące zmętnienie soczewek przekłada się na obniżenie ostrości widzenia, zwłaszcza w prawym oku, dlatego też zaćma kwalifikuje się do leczenia operacyjnego (okoliczności bezsporne).

Powyższy stan faktyczny nie był miedzy stronami sporny.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jako bezzasadne nie mogło zostać uwzględnione.

Co do roszczenia skierowanego przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych o wypłatę renty podnieść należy następujące okoliczności. Zgodnie z przepisem art. 115 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2013.1440 tekst jedn. ze zm.) decyzje w sprawach świadczeń wydają i świadczenia te wypłacają organy rentowe właściwe ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej. Organami rentowymi są jednostki organizacyjne Zakładu Ubezpieczeń Społecznych właściwe do wydawania decyzji w sprawach świadczeń (art. 4 pkt. 6 cytowanej ustawy). Postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego (art. 116 ust. 1 ustawy). Postępowanie rentowe o ustalenie prawa do renty wszczyna i toczy się przed organami rentowymi, sprawa taka nie jest zatem sprawą cywilną, albowiem nie dotyczy stosunków z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy, jak również nie jest taką sprawą z zakresu ubezpieczeń społecznych, do których przepisy k.p.c. stosuje się z mocy ustaw szczególnych (art. 1 k.p.c.). W sprawie takiej droga sądowa jest niedopuszczalna, jednakże, zgodnie z przepisem art. 464 § 1 k.p.c., odrzucenie pozwu nie może nastąpić z powodu niedopuszczalności drogi sądowej, gdy do rozpoznania sprawy właściwy jest inny organ. W tym wypadku sąd przekaże mu sprawę. Z uwagi na powyższe, sąd przekazał sprawę J. S. o ustalenie prawa do renty Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych, jako organowi właściwemu do jej rozpoznania.

Podstawą prawną roszczenia skierowanego przeciwko Skarbowi Państwa jest przepis art. 417 § 1 k.c., zgodnie z którym Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej. Przesłankami odpowiedzialności Skarbu Państwa na gruncie tego przepisu są zatem: szkoda wyrządzona przy niezgodnym z prawem wykonywaniu czynności z zakresu władzy publicznej oraz normalny związek przyczynowy pomiędzy niezgodnym z prawem wykonywaniem takich czynności a powstaniem szkody. Odpowiedzialność Skarbu Państwa jest natomiast niezależna od winy.

Żadne z działań jednostek Skarbu Państwa wskazanych w pozwie nie może być zakwalifikowane jako niezgodne z prawem wykonywanie czynności z zakresu władzy publicznej. Zgodnie z cytowanym już wyżej przepisem art. 116 ust 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego. W rozpoznawanej sprawie dotyczącej ustalenia prawa do renty chorobowej (z tytułu niezdolności do pracy) nie ma podstaw do wszczęcia postępowania z urzędu, nie ma też jakichkolwiek prawnych możliwości, w szczególności przewidzianych w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych lub kodeksie karnym wykonawczym, by wniosek o rentę złożony został przez jakąkolwiek inną osobę lub instytucję, niż sam zainteresowany powód, ewentualnie ustanowiony przezeń pełnomocnik. Powód wniosku takiego nie złożył, a co za tym idzie sprawa o prawo do renty w ogóle nie została wszczęta, nie ma tym samym podstaw do uznania działań lub zaniechań jednostek organizacyjnych Skarbu Państwa za bezprawne. Już samo to przesądza o bezzasadności roszczenia przeciwko Skarbowi Państwa, pomijając nawet okoliczność ewentualnej zasadności wniosku powoda o ustalenie prawa do renty, którego ocena, jak to zostało wyżej wskazane, nie należy do sądu, lecz do organu rentowego.

Powyższe przesądza o oddaleniu powództwa skierowanego przeciwko Skarbowi Państwa.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu zapadło w oparciu o art. 102 k.p.c. Statuowana przez ten przepis zasada słuszności przewiduje, że w przypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może nie obciążać przegrywającej strony kosztami procesu w całości lub w części. Sąd przede wszystkim miał na uwadze trudną sytuację życiową i majątkową powoda (osadzenie w areszcie śledczym, brak dochodów), w związku z czym doszedł do przekonania, że po jego stronie zachodzą okoliczności pozwalające na wyjątkowe odstąpienie od ogólnych reguł rządzących problematyką kosztów procesu. Przeciwne zaś rozstrzygniecie stanowiłoby dla niego nadmierną dolegliwość.