Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Łodzi II Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Adam Kmieciak

Protokolant: Monika Bartos

po rozpoznaniu w dniu 11 marca 2014 r. w Łodzi na rozprawie

sprawy z powództwa M. A. (1)

przeciwko Skarbowi Państwa - Wojewodzie (...)

o zapłatę

1. zasądza od pozwanego Skarbu Państwa - Wojewody (...) na rzecz powoda M. A. (1) tytułem dalszego zadośćuczynienia kwotę 15.000 (piętnaście tysięcy) złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 6 lipca 2011 roku do dnia zapłaty;

2. zasądza od pozwanego Skarbu Państwa - Wojewody (...) na rzecz powoda M. A. (1) kwotę 141.500 (sto czterdzieści jeden tysięcy pięćset) złotych tytułem odszkodowania z ustawowymi odsetkami od kwoty:

a) 1.500 (jeden tysiąc pięćset) złotych od dnia 6 lipca 2011 roku do dnia zapłaty,

b) 140.000 (sto czterdzieści tysięcy) złotych od dnia 13 września 2011 roku do dnia zapłaty;

3. oddala powództwo w pozostałej części;

4. obciąża strony nieuiszczonymi opłatami sądowymi od:

a) powoda M. A. (1) w kwocie 3.472,00 (trzy tysiące czterysta siedemdziesiąt dwa) złote,

b) pozwanego Skarbu Państwa - Wojewody (...) w kwocie 9.503,00 (dziewięć tysięcy pięćset trzy) złote;

5. znosi wzajemnie między stronami koszty zastępstwa procesowego.

Sygn. akt II C 1630/11

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 21 kwietnia 2011 roku skierowanym do Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi przeciwko Skarbowi Państwa – Wojewodzie (...), sprecyzowanym w piśmie z dnia 18 maja 2011 roku, powód M. A. (1) wniósł o zasądzenie od pozwanego:

- kwoty 30.000 zł tytułem dalszego zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia odpisu pozwu do dnia zapłaty;

- kwoty 1.500 zł tytułem zwrotu poniesionych kosztów zakupu protezy tymczasowej wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 lutego 2011 roku do dnia zapłaty;

- kwoty 15.000 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia, obejmujących zakup protezy stałej;

- kwoty 35.000 zł skapitalizowanej renty z tytułu częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej za okres od 1 maja 2008 roku do 31 marca 2011 roku;

- renty w wysokości 1.000 zł z tytułu częściowej utraty zdolności zarobkowej, płatnej co miesiąc od daty wniesienia pozwu;

- kwoty 4.900 zł podwyższonej skapitalizowanej renty z tytułu zwiększonych potrzeb za okres od 1 września 2010 roku do 31 marca 2011 roku;

- podwyższenie renty zasądzonej powodowi od pozwanego wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 11 stycznia 2008 roku tytułem zwiększonych potrzeb w wysokości 800 zł miesięcznie do kwoty 1.500 zł miesięcznie od daty wniesienia pozwu;

- kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Uzasadniając podstawy faktyczne pozwu, wskazano, że powód urodził się z niedorozwojem kości udowej. W czerwcu 1998 roku przeszedł w szpitalu im. R. w Ł. zabieg operacyjnej korekcji zagięcia osi prawej kości udowej, w czasie którego doszło do zakażenia bakterią gronkowca złocistego, co doprowadziło do amputacji czoła kikuta. W sprawie tej toczyło się postępowanie pod sygn. akt II C 1475/99, II C 931/03, II C 565/07 i w wyrokach z dnia 24 kwietnia 2001 roku oraz 17 stycznia 2005 roku stwierdzono, że zachowanie pozwanego wyczerpuje dyspozycję art. 417 k.c. Powód podał, że w następstwie przewlekłego stanu zapalnego kikuta konieczne stało się przeprowadzenie 31 sierpnia 2010 roku kolejnej reamputacji, stanowiącej nową szkodę na osobie, pozostającą w adekwatnym związku przyczynowym z zachowaniem pracowników szpitala im. R. w Ł..

/pozew k. 3-6, pismo procesowe z 18.05.2011 r. k. 23/

W odpowiedzi na pozew z dnia 16 sierpnia 2011 Skarb Państwa – Wojewoda (...) wniósł o oddalanie powództwa i zasądzenie kosztów procesu na rzecz pozwanego według norm przepisanych, podnosząc, że roszczenie powoda nie jest udowodnione.

/odpowiedź na pozew k. 31/

W piśmie z dnia 15 września 2011 roku powód podwyższył żądanie pozwu o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów leczenia, obejmujących koszt zakupu protezy stałej z 15.000 zł do 140.000 zł.

W zakresie żądania zwrotu kosztów zakupu protezy tymczasowej w wysokości 1.500 zł powód zmienił żądanie w części dotyczącej odsetek w ten sposób, iż wniósł o zasądzenie odsetek ustawowych od wskazanej kwoty od dnia 3 marca 2011 roku do dnia zapłaty.

Powód wniósł ponadto o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz 35.000 zł skapitalizowanej tenty z tytułu całkowitej utraty zdolności do pracy zarobkowej za okres od 1 maja 2008 roku do 31 marca 2011 roku oraz 1.000 zł renty z tytułu całkowitej utraty zdolności do pracy zarobkowej, płatnej co miesiąc od daty wniesienia pozwu.

/pismo procesowe z 15.09.2011 r. k. 37- 41/

Postanowieniem z dnia 28 września 2011 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi ustalił wartość przedmiotu sporu na kwotę 191.900 zł, stwierdził swoją niewłaściwość rzeczową do rozpoznania sprawy i przekazał ją Sądowi Okręgowemu w Łodzi jako właściwemu do rozpoznania.

/postanowienie k. 48/

Na rozprawie w dniu 11 marca 2014 roku, poprzedzającej bezpośrednio wydanie orzeczenia w sprawie, strona powodowa wnosiła o zasądzenie od strony pozwanej na jej rzecz:

- kwoty 211.400 zł, z czego 140.000 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia obejmujących zakup protezy stałej,

- 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia odpisu pozwu stronie pozwanej do dnia zapłaty,

- kwoty 1.500 zł tytułem zwrotu kosztów zakupu protezy tymczasowej w części, w jakiej powód partycypował w zakupie protezy tymczasowej,

- kwoty 35.000 zł tytułem skapitalizowanej renty z tytułu częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej za okres od 1 maja 2008 roku do 31 marca 2011 roku,

- kwoty 4.900 zł podwyższonej skapitalizowanej renty z tytułu zwiększonych potrzeb powoda za okres od 1 września 2010 roku do 31 marca 2011 roku,

- kwoty 1.000 zł renty z tytułu częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej, płatnej co miesiąc od daty wniesienia pozwu,

- podwyższenie renty z tytułu zwiększonych potrzeb zasądzonej powodowi od pozwanego wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi II Wydział Cywilny z dnia 11 stycznia 2008 roku z 800 zł do 1.500 zł, płatnej co miesiąc od daty wniesienia pozwu,

- zwrot kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

/protokół rozprawy z 11.03.2014 r. – 00:34:58/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. A. (1) od wczesnego dzieciństwa był leczony z powodu dysplazji kości udowej prawej. Do 1998 roku poddawany był kilu zabiegom operacyjnym, mającym na celu wydłużenie kości. W czerwcu 1998 roku podczas zabiegu operacyjnego korekcji zgięcia osi prawej kości udowej w szpitalu im. R. w Ł. doszło do zakażenia powoda bakterią gronkowca złocistego. W kwietniu 2004 roku wykonano u powoda zabieg amputacji uda na poziomie selektywnym, a po pewnym czasie ze względu na stan zapalny dokonano reamputacji czoła kikuta.

/uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z 11.01.2008 r. k. 143-148, załączonych akt o sygn. II C 565/07/

Wyrokiem z dnia 11 stycznia 2008 roku Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie II C 565/07:

1.  zasądził od pozwanego Skarbu Państwa – Wojewody (...) na rzecz powoda M. A. (1) kwotę 60.000 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od kwoty 23.000 zł od dnia 3 sierpnia 2005 roku i od kwoty 37.000 zł od dnia 12 kwietnia 2007 roku;

2.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 800 zł tytułem renty na zwiększone potrzeby, poczynając od 1 lutego 2005 roku, płatną do końca każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności każdej z rat;

3.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 17.919 zł tytułem skapitalizowanej renty wyrównawczej za okres od 1 października 2003 roku do 30 czerwca 2006 roku z ustawowymi odsetkami od dnia 29 czerwca 2007 roku do dnia zapłaty;

4.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.000 zł miesięcznie tytułem renty wyrównawczej, poczynając od 1 lipca 2006 roku, płatnej do końca każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności każdej z rat;

5.  umorzył postępowanie co do kwoty 5.000 zł tytułem kosztów leczenia Vancomycyną;

6.  oddalił powództwo w pozostałej części;

7.  zniósł wzajemnie między stronami koszty zastępstwa procesowego;

8.  nie obciążył stron kosztami sądowymi.

/wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z 11.01.2008 r. k. 142 załączonych akt o sygn. II C 565/07/

Na skutek apelacji strony pozwanej Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 22 kwietnia 2008 roku w sprawie o sygn. akt I ACa 225/08 zmienił w/w wyrok w punktach 3, 4 i 6 w ten sposób, że oddalił powództwo o rentę wyrównawczą.

/wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 22.04.2008 r. k. 179 załączonych akt o sygn. II C 565/07/

W dniu 31 sierpnia 2010 roku w następstwie przewlekłego stanu zapalnego kikuta powód został poddany reamputacji kikuta uda prawego i wycięciu nerwiaka nerwu kulszowego prawego.

/karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 13, zaświadczenie o stanie zdrowia k. 19/

M. A. (1) ma 37 lat. Zażywa leki przeciwbólowe (Bunondol) w ilości czterech opakowań miesięcznie oraz leki uspokajające (Relanium) w ilości dwóch opakowań miesięcznie. Na zakup w/w lekarstw przeznacza 65 zł – 70 zł miesięcznie. Leki te zwiększają poziom adrenaliny w organizmie, w związku z czym cierpi na bezsenność, a także doznaje bólów fantomowych.

Powód pozostaje pod nadzorem specjalisty anestezjologa, który monitoruje jego leczenie i dawkuje leki. Wizyty odbywają się dwa razy w miesiącu. Odległość od miejsca zamieszkania powoda do Poradni (...)przy szpitalu w Z. to około 14 km -15 km. Koszt jednorazowego przejazdu w obie strony wynosi około 70 zł. O pomoc w zawiezieniu do poradni powód prosi znajomych.

Z uwagi na to, że M. A. (1) porusza się o kulach, po 2008 roku pojawiły się bóle kręgosłupa, nadgarstków, lewej kończyny, miednicy.

Od kwietnia 2008 roku do czasu reamputacji w sierpniu 2010 roku często dochodziło do otwarcia przetoki przez 2-3 tygodnie. Średnio tyle samo czasu trwała przerwa, po czym dochodziło ponowienie do procesu zapalnego i otwarcia przetoki. W tym okresie powód musiał używać środków jałowych, odpowiednich balsamów w okolicy przetoki, był zobowiązany przynajmniej raz tygodniu jeździć na wizytę do lekarza prowadzącego do szpitala (...) przy ulicy (...) w Ł. w celu oczyszczenia przetoki. Do szpitala oddalonego 60 km -70 km od miejsca zamieszkania powoda zawozili go samochodami sąsiedzi, znajomi. W domu powód wykonywał opatrunki trzy razy dziennie. Koszt jednego opatrunku wynosił 15 zł – 17 zł.

Zabieg reamputacyjny przeprowadzony w 2010 roku wywołał u M. A. (1) nadzieje, że pozbędzie się przetoki i w miarę normalnie będzie w stanie funkcjonować, a z drugiej strony istniała obawa o przyszłość, lęk przed tym, czy będzie to ostatni zabieg chirurgiczny. Po zabiegu reamputacyjnym pełne wygojenie kikuta nastąpiło po 5-6 miesiącach. Koszt leczenie w tym okresie był porównywalny do okresu przed operacją. Powód potrzebuje pomocy osób trzecich np. przy wejściu do wanny, umyciu.

M. A. (1) korzysta z rehabilitacji przy szpitalu w Ł.. Przejazd w obie strony to około 30 km, a średni koszt 70 zł.

/zeznania powoda protokół rozprawy z 11.03.2014 r. - 00:02:26, zeznania świadka M. A. (2) k. 66v-67/

Od 2003 roku uczęszcza do Poradni (...)w Ł., a od 2004 roku do Poradni (...)w Z..

/zaświadczenie lekarskie k. 20, historia choroby k. 101-104, 182-194/

Powód partycypował w zakupie protezy tymczasowej w wysokości 1.500 zł.

/faktura pro forma k. 44/

M. A. (1) przejął gospodarstwo po rodzicach. Jest właścicielem sadu owocowego, nie zajmował się sprzedażą owoców.

/zeznania powoda protokół rozprawy z 11.03.2014 r. - 00:02:26/

Obecnie nie jest w stanie wykonywać czynności gospodarskich. Sąsiedzi i krewni pomagają powodowi i jego żonie przy koszeniu trawy na polach i łąkach, wrzucaniu węgla do piwnicy, ścięciu, przywiezieniu, porąbaniu i wrzuceniu drewna na przyczepę, pracach naprawczych w gospodarstwie, odśnieżaniu podwórka i drogi dojazdowej, usuwaniu śniegu z dachu, położeniu papy na dachu, wynoszeniu popiołu z piwnicy. W zamian za tą pomoc powód przekazuje znajomym 10 zł – 60 zł. Zwraca także pieniądze za paliwo, olej do sprzętów.

/zeznania świadków: M. A. (2) k. 66v-67, D. F. k. 67, G. N. k. 67v, P. K. k. 67v, zeznania powoda protokół rozprawy z 11.03.2014 r. - 00:02:26/

W 2011 roku żona powoda przez siedem miesięcy przebywała na zwolnieniu lekarskim. W listopadzie 2011 roku podjęła pracę jako sprzedawca w sklepie w K., zarabiająca 1.600 zł netto.

/zeznania świadka M. A. (2) k. 66v-67, zeznania powoda protokół rozprawy z 11.03.2014 r. - 00:02:26/

U powoda rozpoznaje się stan po amputacji kończyny dolnej prawej w wysokości 1/3 bliższej uda, zespół przeciążeniowy kręgosłupa i nadgarstka lewego, nadwagę.

Zabieg reamputacji kikuta prawego wykonany w dniu 31 sierpnia 2010 roku był zabiegiem koniecznym ze względu na występowanie nerwiaka nerwu kulszowego oraz czynnej przetoki ropnej kikuta. Zabieg ten wpłynął korzystanie na stan zdrowia powoda – ustąpiły dolegliwości związane z nerwiakiem, jak również nie ma w chwili obecnej czynnego procesu ropnego. Stan zdrowia powoda w porównaniu do badania przez biegłego A. A. w dniu 6 lutego 2006 roku uległ poprawie po wykonanym w 2010 roku zabiegu reamutacji kikuta. Powód porusza się sprawnie o dwóch kulach łokciowych.

Uszczerbek na zdrowiu powoda nie uległ zmianie i wynosi 70%, mimo poprawy stanu kikuta, ponieważ nie można wykluczyć ewentualnego nawrotu procesu ropnego.

Powód miał już wykonaną w maju 2004 roku reamputację kikuta kończyny dolnej prawej, a mimo tego w 2007 roku wystąpiło ponowne zaostrzenie procesu zapalnego, co wymusiło reamputację w sierpniu 2010 roku. Dolegliwości bólowe kręgosłupa i nadgarstka lewego wynikają z konieczności posługiwania się kulami łokciowymi oraz z nadwagi powoda.

Proteza dotychczasowa, którą posiada M. A. (1), nie może być przez niego stosowana, ponieważ musi być wykonany nowy lej udowy lub nowa proteza (do oceny przez zakład wykonujący protezy kończyn)

/pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. S. k. 73-76/

Specjalistyczne zaprotezowanie powoda przyczyni się do powrotu do przeciętnej sprawności ruchowej. Spowoduje, że znacznie zmniejszą się bóle kręgosłupa i nadgarstka. Będzie mógł się opierać na jednej kuli łokciowej przy zaprotezowaniu. W przypadku braku protezy będą występowały bóle kończyn górnych i bóle kręgosłupa (zaburzenie statyki).

Skrócenie kikuta w wyniku reamputacji wymaga nowego zaprotezowania, a przynajmniej stworzenia nowego leja protezy.

Powód jest częściowo niezdolny do pracy. Wymaga pomocy osób trzech w wymiarze 1-2 godzin dziennie.

Wymagana jest rehabilitacja powoda w przypadku bólów kręgosłupa i nadgarstka.

Nadwaga przy istniejącej niepełnosprawności może być czynnikiem obciążającym.

/ustna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. S. protokół rozprawy 04.06.2013 r. – 00:02:11/

Z punktu widzenia neurologicznego stan zdrowia M. A. (1) w stosunku do badania z 2 listopada 2006 roku w sprawie II C 565/07 i ustanej opinii uzupełniającej z dnia 12 kwietnia 2007 roku w sprawie II C 565/07, nie uległ istotnemu pogorszeniu. Można nawet uznać pewną poprawę, bowiem po ostatniej reamputacji usunięto nerwiaka nerwu kulszowego, będącego przyczyną dolegliwości bólowych przy ucisku lub obciążaniu protezą kikuta uda. Pozostały natomiast fantomowe bóle prawej kończyny dolnej, w wyniku czego powód nadal deklaruje konieczność przyjmowania doustnie Bunondolu. Miewa jednakże kilkudniowe przerwy w przyjmowaniu tego leku, co raczej wskazuje na brak uzależnienia od opiodów.

Zespół bólowy przeciążeniowy kręgosłupa lędźwiowo – krzyżowego i nadgarstka lewego nie powoduje obecnie długotrwałego lub trwałego uszczerbku na zdrowiu. Rozpoznane u powoda zmiany zwyrodnieniowe i zmiany konfiguracji kręgosłupa lędźwiowego nie muszą powodować istotnej dysfunkcji kręgosłupa i często są bezobjawowe. Należy jednak uznać, iż zmiany te mogą być przejawem wcześniejszego rozwinięcia się choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa ze względu na amputację kończyny dolnej prawej na wysokości 1/3 dolnej uda, co doprowadziło do zmiany symetrycznej funkcji podporowej kończyn dolnych i zmiany konfiguracji kręgosłupa, co mogło być przyczyną okresowych dolegliwości bólowych kręgosłupa promieniujących do lewej kończyny dolnej. W związku z tą dolegliwością powód nie leczył się neurologicznie. Bóle kikuta prawego uda były związane z powstaniem nerwiaka nerwu udowego oraz prawdopodobnie z bólem fantomowym. Dysplazja prawej kości udowej z jej znacznym skróceniem, jeszcze przed zabiegiem operacyjnym jej wydłużenia, musiała wpływać na konfigurację kręgosłupa i być czynnikiem przyspieszającym powstanie choroby zwyrodnieniowej.

U powoda bóle fantomowe prawej kończyny dolnej wydają się nadal utrzymywać. Z czynników zwiększających częstość powstawania tego bólu należy wymienić m.in. bóle występujące przed operacją, współistnienie nerwiaka, stany zapalne kikuta i współistniejące zapalenie kości. Ponieważ jednak ten rodzaju bólu występuje u ponad 50% pacjentów po amputacji kończyny, należy przyjąć, że jego istnienie u powoda jest wysoce prawdopodobne i nawet wtedy, gdy występuje on tylko okresowo, może w sposób istotny zaburzać jakość życia. Ten rodzaj bólu nie ma jednak odniesienia do żadnego z punktów tabeli uszczerbku na zdrowiu zawartej w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 roku w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania.

Nerwiaki poamputacyjne (najczęściej nerwu kulszowego) są efektem nieuchronnej konieczności przecięcia pnia nerwu podczas amputacji kończyny. Na skutek procesów regeneracji w części destylnej przeciętego nerwu, aksony (włókna osiowe, z których składa się nerw) i ich osłonka mielinowa rozpadają się i są fagocytowane przez lemocyty (komórki Schwanna). W części proksymalnej rozpad dochodzi do najbliższego przewężenia Ranviera (cieśń węzła). Następnie akson wzrasta w kanał pozostały po jego rozpadłej części i następuje odrost nerwu. Jeżeli jest to niemożliwe wskutek blizny w miejscu przecięcia nerwu, aksony nie trafiają na właściwy szlak, rosną w sposób nieuporządkowany w postaci skłębionej bolesnej masy włókien (nerwiak poamutacyjny). Zjawisko to nie jest zależne od sposobu przeprowadzenia zabiegu amputacji kończyny i jest stosunkowo częste. Wtórne leczenie operacyjne i wycięcie nerwiaka często przynosi radykalną poprawę, ale mogą zdarzać się wczesne (kilka miesięcy po operacji) nawroty. W chwili obecnej prawdopodobieństwo „powstania kolejnych nerwiaków” prawego nerwu kulszowego u powoda jest niewielkie.

Istnienie nerwiaka związane jest z dolegliwościami bólowymi, prawie zawsze powodowane uciskiem protezy na masę nerwiaka, co może utrudniać możliwości lokomocyjne przy korzystaniu z protezy kończyny.

/pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu neurologii dr n. med. A. N. k. 106-109 wraz z pisemną opinia uzupełniającą k. 135 – 136/

M. A. (1) powinien otrzymać protezę udową modularną, w której będzie czuł się komfortowo, bezpiecznie i miał poczucie powrotu do aktywności sprzed szkody. Najważniejszymi elementami nowoczesnej protezy modularnej udowej jest lej protezowy pełno kontaktowy z rękawem silikonowym, stanowiący połączenie pomiędzy ciałem a obwodowymi elementami protezy oraz kolano protezowe elektroniczne lub hydrauliczne, zapewniające bezpieczne podparcie oraz ruch zginania i prostowania zbliżony do naturalnego.

Kolano elektroniczne w pełni kontroluje fazę wymachu i podporu dzięki informacjom przekazywanym przez sensory zamontowane w elementach rurowych protezy, dając efekt niekontrolowanego i swobodnego chodzenia po różnych podłożach i w różnych sytuacjach. Dzięki temu, że przegub kolanowy jest sterowany przez mikroprocesor, można ustawiać protezę do potrzeb użytkownika. Kolano elektroniczne wymaga specjalnych warunków konserwacji przez osobę użytkującą. Jest wykonywany poza teren Polskim. Na czas przeglądu pacjent otrzymuje zamiennie staw kolanowy do protezy.

Kolano hydrauliczne posiada mechanizm blokady podczas podparcia oraz hydrauliczne sterowanie ruchem. Dla osób aktywnych i młodszych są kolana hydrauliczne z dodatkowa funkcją hamowania zginania podczas siadania lub naprzemiennego schodzenia z góry po schodach oraz funkcją elastycznego ugięcia kolana podczas kontaktu pięty z podłożem podczas chodzenia. Dobre kolano hydrauliczne funkcjonuje w protezie nie gorzej niż kolano elektroniczne i jest bardziej wytrzymałe. Dla powoda bardziej przyjazna byłaby proteza elektroniczna. Jednakże jeśli nie będą zachowane warunki obsługiwania kolana i konserwowania go w okresie nieużytkowania bardziej pewna w korzystaniu jest proteza z kolanem hydraulicznym.

Koszt protezy udowej zależy od ceny poszczególnych modułów, obejmuje koszt wynajmu wykonania i wszystkich przymiarek, naukę posługiwania się protezą oraz instruktaże dotyczące eksploatacji i konserwacji protezy. Obecnie najdroższymi na rynku polskim protezami udowymi modularnymi są protezy z kolanem elektronicznym. Całkowity koszt protezy z kolanem C – LEG elektronicznym wynosi 200.000 zł, a koszt przeglądu wykonywany w Austrii 10.000 zł.

Protezy z kolanem hydraulicznym są o kilkadziesiąt tysięcy tańsze. Szacunkowy koszt protezy z zastosowaniem kolana hydraulicznego 3R80, posiadającego dodatkowe funkcje hamowania i ugięcia kolana wynosi 140.000 zł. Proteza z kolanem hydraulicznym bez w/w dodatkowych funkcji jest tańsza o kilka tysięcy. Proteza z kolanem hydraulicznym jest łatwiejsza w konserwacji i bardziej wytrzymała. Kolana hydrauliczne podlegają przeglądom na terenie Polski.

Koszty konserwacji protezy wynikają z koniecznych po upływie gwarancji okresowych przeglądów, ewentualnych napraw z powodu zużycia eksploatacyjnego przegubu kolanowego i stopy protezowej oraz wymian leja protezowego. Lej protezowy z rękawem silikonowym w cenie 3.000 zł – 4.000 zł wymieniany jest średnio 1 x w roku w okresie pięcioletniego użytkowania protezy w powodu nieuniknionych, postępujących zmian objętości i kształtu kikuta. NFZ wymianę leja lub ewentualne naprawy refunduje w 2 i 3 roku użytkowania protezy do wysokości 840 zł. Sam lej protezowy rzadko ulega uszkodzeniu, ale może być wymieniany na skutek zmiany warunków anatomicznych kikuta. Wówczas istnieje potrzeba wykonania nowego leja. Koszt wymiany leja wynosi na ogół 2/3 kosztów protezy bez kolana, czyli około 30.000 zł. Wymiana rękawa silikonowego z kolanem hydraulicznym powinna odbywać się co roku, bowiem rękaw silikonowy łatwo ulega uszkodzeniu.

Definitywną protezę udową modularną NFZ refunduje 1 x na 3 lata w 100% do limitu 2.800 zł.

U powoda stwierdza się nawracające zespoły bólowe w przebiegu przedwczesnej choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa i przeciążeniowe zespoły bólowe barku i nadgarstka kończyny dolnej. Na występowanie przedwczesnych zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa decydujący wpływ, poza czynnikami genetycznymi, maja wieloletnie zaburzenia statyczno – dynamiczne kręgosłupa wywołane asymetrycznym przeciążeniem mięśni przykręgosłupowych i struktur kręgosłupa podczas chodzenia o kulach łokciowych na jednej kończynie.

Po zaprotezowaniu kończyny dolnej powoda konieczna jest, tak samo jak obecnie, rehabilitacja celem zwolnienia narastania zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa i zmniejszenia dolegliwości bólowych kręgosłupa i stawów kończyny górnej lewej. Wskazane jest przeprowadzenie dwa razy w roku rehabilitacji ambulatoryjnej 3-tygodniowej albo zamiennie jeden raz w roku rehabilitacji sanatoryjnej lub na turnusie rehabilitacyjnym. W okresach pomiędzy rehabilitacją w placówkach specjalistycznych konieczne jest samodzielne wykonywanie wyuczonych ćwiczeń, aby utrzymać siłę mięśniowa i pełen zakres ruchu w stawach. Rehabilitację ambulatoryjną NFZ refunduje w pełnym zakresie, jednak ze względu na limity finansowe konieczne jest zapisywanie się na rozpoczęcie zabiegów z odpowiednio dużym wyprzedzeniem czasowym. W ramach 21-dniowej rehabilitacji sanatoryjnej NFZ refunduje część kosztów hotelowo – żywieniowych i zabiegi podstawowe. Kuracjusz wnosi opłatę klimatyczną w cenie średnio 2 zł za każdy dzień pobytu i pozostałą część kosztów hotelowo – żywieniowych, których wysokość zależy od standardu sanatorium oraz pory roku i wynosi w sezonie 227 zł 0 794 zł, a poza sezonem 200 zł – 630 zł. Turnusy rehabilitacyjne 14-dniowe są przyznawane przez PCPR nie częściej niż 1 x raz w roku i dofinansowywane ze środków PERFON dla osób z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności w wysokości 27% średniego wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej, a dla opiekuna w wysokości 18%.

Skrócenie kikuta u powoda z uwagi na stan zapalny nie zwiększa uszczerbku na zdrowiu, natomiast zmniejsza uszczerbek o 10%.

/pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu rehabilitacji medycznej dr n. med. G. B. k. 149-153 wraz z ustną opinią uzupełniającą protokół rozprawy 01.10.2013 r. – 00:08:09/

Zaburzenia adaptacyjne rozwijają się w wyniku zdziałania wydarzeń stresujących. W przypadku zaburzeń adaptacyjnych są to wydarzenia, które nie przekraczają ludzkiego doświadczenia, ale zazwyczaj stanowią dość duże i ważne zmiany w życiu pacjenta. Do najbardziej typowych wydarzeń należą utrata rodziców lub współmałżonka, utrata pracy, emigracja, rozpoczęcie nauki w szkole, urodzenie dziecka, a także poważna choroba somatyczna. Natomiast nasilenie zaburzeń adaptacyjnych nie jest związane ściśle z wydarzeniami, ale objawami psychiatrycznymi, które występują. Objawy są zależne od wrażliwości osobniczej danej osoby.

W 2006 roku psychiatra ocenił uszczerbek na zdrowiu powoda na 10% z powodu zaburzeń adaptacyjnych, które wówczas u niego występowały.

M. A. (1) ujawnia objawy zaburzenia depresyjnego. Za przyczynę powyższych zaburzeń należy uznać powikłania leczenia ortopedycznego. Obecnie objawy psychiczne utrzymują się w dalszym ciągu. Proces leczenia stanu zapalnego kikuta i kolejna reamputacja podtrzymały występujące objawy psychiczne, co spowodowało przewlekanie się procesu chorobowego, a w konsekwencji zwiększenie się procentowego uszczerbku na zdrowiu. Obecnie uszczerbek na zdrowiu powoda wynosi 15% według punktu 10b załącznika do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 roku w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania. Oceniając różnicę między poprzednio przyznanym uszczerbkiem na zdrowiu a stanem obecnym uszczerbek na zdrowiu przerósł o 5 punktów procentowych.

Pocztowo powód korzystał z pomocy psychiatrycznej. Obecnie zrezygnował z wizyt u psychiatry, pomimo tego, że w jego przypadku leczenie jest konieczne. Powinien podjąć leczenie psychiatryczne i psychologiczne. Koszt leczenia farmakologicznego wynosi około 50 zł, natomiast koszt wizyty prywatnej psychiatrycznej około 100 zł.

/pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu psychiatrii dr n. med. K. K. k. 202 – 206 wraz z ustną opinią uzupełniającą protokół rozprawy 01.10.2013 r. – 00:03:39/

Stawka (...) Komitetu Pomocy (...) za jedną godzinę usług opiekuńczych w dni powszednie wynosi od lipca 2013 roku 11 zł.

(okoliczność znana Sądowi z urzędu)

Sąd dokonując ustaleń faktycznych, oparł się na powołanych wyżej dowodach. Wydane opinie przez biegłych Sąd uznał za rzetelne i wyjaśniające wszystkie konieczne do rozstrzygnięcia kwestie. Zostały one wykonane zgodnie z tezami dowodowymi w oparciu o analizę akt sprawy.

Postanowieniem z dnia 11 marca 2014 roku Sąd oddalił wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z Instytutu – (...)Uniwersytetu Medycznego w Ł. na okoliczność jaka proteza umożliwi powodowi powrót do przeciętnej sprawności ruchowej, jaki jest koszt takiego zaprotezowania, czy biorąc pod uwagę schorzenia powoda i wpływ długotrwałego poruszania się o kulach na pionizację ciała, zaprotezowaniu powinna towarzyszyć rehabilitacja, a jeżeli tak, to jaki jest jej szacowany koszt oraz jaki jest przewidywany koszt konserwacji protezy, uznając, iż na temat tych samych okoliczności wypowiedziała się w sposób kompleksowy biegała z zakresu rehabilitacji medycznej G. B.. Przeprowadzenie dowodu wnioskowanego przez stronę powodową jest bezcelowe i zmierzające jedynie do zbędnego przedłużania procesu oraz zwiększania jego kosztów.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Kwestia odpowiedzialności strony za skutku zakażenia powoda gronkowcem w 1998 roku w szpitalu im. R. w Ł. nie była sporna między stronami w niniejszym postępowaniu. W wyrokach wydanych w sprawach II C 1475/99, II C 931/03 i II C 565/07 stwierdzone zostało, że zachowanie pozwanego wyczerpuje dyspozycję art. 417 k.c. Do zakażanie powoda gronkowcem doszło bowiem z szpitalu, będącym wówczas jednostką budżetową Skarbu Państwa.

Spór między stronami dotyczył ustalenia wysokości należnych powodowi świadczeń po 2008 roku w wysokości ponad wcześniej ustalone i wypłacone kwoty.

W zakresie żądania zapłaty zadośćuczynienia podnieść należy, iż zgodnie z przepisem art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. W przypadku powoda od 2008 roku do 2010 roku co 2-3 tygodnie dochodziło do otwarcia przetoki, co niewątpliwie łączyło się z cierpieniem, problemami ze snem. W wyniku zabiegu reamputacji przeprowadzonego w 2010 roku usunięto powodowi nerwiaka nerwu kulszowego, będącego przyczyną dolegliwości bólowych. U powoda utrzymują się natomiast bóle fantomowe prawej kończyny dolnej. M. A. (1) cierpi na przedwczesne zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, wynikające z wieloletniego zaburzenia statyczno – dynamicznego kręgosłupa wywołanego asymetrycznym przeciążeniem mięśni przykręgosłupowych i struktur kręgosłupa podczas chodzenia o kulach łokciowych na jednej kończynie. W ślad za opinią biegłego z zakresu psychiatrii Sąd przyjął, że proces leczenia stanu zapalnego kikuta i kolejna reamputacja podtrzymały występujące u powoda objawy psychiczne, co spowodowało przewlekanie się procesu chorobowego, a w konsekwencji zwiększenie się procentowego uszczerbku na zdrowiu. Obecnie uszczerbek ten wynosi 15%, a oceniając różnicę między poprzednio przyznanym uszczerbkiem na zdrowiu a stanem obecnym uszczerbek na zdrowiu, przerósł on o 5 punktów procentowych. Wskazać jednakże należy, że z punktu widzenia neurologicznego stan zdrowia powoda w stosunku do badania w 2007 roku nie uległ istotnemu pogorszeniu. Można nawet uznać pewną poprawę, bowiem po ostatniej reamputacji usunięto nerwiaka nerwu kulszowego, będącego przyczyną dolegliwości bólowych przy ucisku lub obciążaniu protezą kikuta uda. Ponadto skrócenie kikuta u powoda z uwagi na stan zapalny nie zwiększa uszczerbku na zdrowiu.

Mając powyższe na względzie, Sąd doszedł do przekonania, że stosowną sumą zadośćuczynienia byłaby kwota 15.000 zł. W ocenie Sądu zadośćuczynienie w tej kwocie uwzględnia jego istotę, która polega na zapewnieniu pokrzywdzonemu satysfakcji przez dostarczenie określonej kwoty pieniężnej z przeznaczeniem na konsumpcję dóbr materialnych i duchowych. Z w/w względów powództwo z zakresie pozostałej żądanej przez powoda kwoty zadośćuczynienia, tj. 15.000 zł, Sąd oddalił.

O odsetkach ustawowych naliczanych od zasądzonej kwoty tytułem zadośćuczynienia kwoty orzeczono na podstawie art. 481 § 1 k.c., uwzględniając datę doręczenie pozwanemu odpisu pozwu.

Stosownie do treści art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty.

Uszkodzenie ciała w rozumieniu cytowanego przepisu polega na naruszeniu integralności fizycznej człowieka, przy czym naruszenie to może dotyczyć nie tylko samej powłoki cielesnej, ale również tkanek narządów wewnętrznych. Rozstrój zdrowia natomiast wyraża się w zakłóceniu funkcjonowania poszczególnych organów, bez ich widocznego uszkodzenia. Naprawienie szkody, będącej konsekwencją spowodowanej uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, obejmować winno wszelkie koszty będące skutkiem naruszenia wskazanych wyżej dóbr osobistych.

Na podstawie zebranego w sprawie materiału uznać należy, że w związku z uszczerbkiem na zdrowiu, jaki doznał powód w wyniku przedmiotowego zdarzenia, jego potrzeby od 2008 roku uległy zwiększeniu i są związane z partycypowaniem w zakupie protezy tymczasowej w kwocie 1.500 zł i protezy kolana hydraulicznego, której koszt wynosi 140.000 zł. W ocenie Sądu najbardziej odpowiednią dla powoda formą protezy jest właśnie kolano hydrauliczne, które posiada mechanizm blokady podczas podparcia oraz hydrauliczne sterowanie ruchem. Dla osób aktywnych i młodszych są kolana hydrauliczne z dodatkową funkcją hamowania zginania podczas siadania lub naprzemiennego schodzenia z góry po schodach oraz funkcją elastycznego ugięcia kolana podczas kontaktu pięty z podłożem podczas chodzenia. Proteza z kolanem hydraulicznym jest łatwiejsza w konserwacji i bardziej wytrzymała. Kolana hydrauliczne podlegają przeglądom na terenie Polski, a nie za granicą, jak to ma miejsce w przypadku protezy z kolanem elektronicznym.

Mając powyższe na uwadze, Sąd w ramach odszkodowania zasądził na rzecz powoda kwotę odpowiadającą kwocie zakupu protezy z kolanem hydraulicznym w wysokości 140.000 zł oraz partycypowania w zakupie protezy tymczasowej w wysokości 1.500 zł.

O odsetkach ustawowych naliczanych od zasądzonej kwoty tytułem odszkodowania orzeczono na podstawie art. 481 § 1 k.c., zasądzając je:

a) od kwoty 1.500 zł od dnia 6 lipca 2011 roku, mając na uwadze datę doręczenia stronie pozwanej odpisu pozwu.

b) od kwoty 140.000 zł od dnia 13 września 2011 roku, mając na uwadze datę wysłania stronie pozwanej pisma rozszerzającego powództwa w tym zakresie.

Sąd nie uwzględnił roszczenia powoda o zapłatę pozostałej kwoty tytułem odszkodowania, uznając, iż strona powodowa nie udowodniła roszczenia w zakresie poniesionych kosztów leczenia. Ponadto biegli sądowi uznali, że stan zdrowia M. A. (1) od 2008 roku nie uległ istotnemu pogorszeniu, a co za tym idzie, poza koniecznością zakupu protez powód nie poniósł od 2008 roku innych kosztów. Podkreślić również należy, iż wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 11 stycznia 2008 roku zasądzono na rzecz powoda kwotę 800 zł tytułem renty na zwiększone potrzeby, poczynając od 1 lutego 2005 roku, płatną do końca każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności każdej z rat.

Żądanie zasądzenia renty (w tym renty skapitalizowanej) znajduje podstawę prawną w przepisie art. 444 § 2 k.c., zgodnie z którym jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. Podnieść trzeba na wstępie, iż przyznanie renty z tytułu zwiększonych potrzeb na podstawie art. 444 § 2 k.c. nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany te potrzeby faktycznie zaspokaja i ponosi związane z tym wydatki. Do przyznania renty z tego tytułu wystarcza samo istnienie zwiększonych potrzeb, jako następstwo czynu niedozwolonego (por. wyrok SN z 11. 03. 1976 r., IV CR 50/76, OSNCP 1977/1/11).

W ocenie Sądu kwota zasądzona tytułem renty na zwiększone potrzeby w wyroku z dnia 11 stycznia 2008 roku odpowiada obecnie jego zwiększonym potrzebom. Na kwotę 800 zł składają się bowiem koszty zakupu leków farmakologicznych w wysokości 50 zł, koszty związane z pomocą osób trzecich (również w gospodarstwie) 660 zł (2 godziny dziennie x 11 zł x 30 dni), koszt wymiany leja protezy z rękawem silikonowym raz w roku. Wobec powyższego Sąd oddalił powództwo powoda w zakresie podwyższenie renty z tytułu zwiększonych potrzeb zasądzonej powodowi od pozwanego wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi II Wydział Cywilny z dnia 11 stycznia 2008 roku z 800 zł do 1.500 zł/

Roszczenie M. A. (1) o zapłatę skapitalizowanej renty z tytułu częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej za okres od 1 maja 2008 roku do 31 marca 2011 roku oraz renty w kwocie 1.000 zł z tytułu częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej płatnej co miesiąc od daty wniesienia pozwu również podlegało oddaleniu. Należy mieć na uwadze, że renta powinna odpowiadać różnicy między zarobkami, jakie poszkodowany mógłby osiągać, gdyby nie uległ wypadkowi, a wynagrodzeniem, jakie - w konkretnych warunkach - jest w stanie uzyskać przy wykorzystaniu uszczuplonej zdolności zarobkowej. Rekompensować powinna poszkodowanemu uszczerbek, który wskutek uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia powstał w jego dochodach z tytułu pracy zarobkowej lub prowadzonej działalności gospodarczej. Musi zatem odpowiadać różnicy między hipotetycznymi dochodami, które poszkodowany osiągałby, gdyby nie doszło do zdarzenia szkodzącego, a dochodami, które uzyskuje, będąc poszkodowanym, uwzględniając także świadczenia otrzymywane z tytułu ubezpieczenia społecznego. Wysokość hipotetycznych dochodów uprawnionego należy ustalić przy uwzględnieniu wszelkich dotychczas uzyskiwanych przez niego dochodów, również nieregularnie, a także tych, których uzyskanie w przyszłości było wysoce prawdopodobne ze względu na rozwój kariery zawodowej. Przy ustalaniu bieżących dochodów poszkodowanego uwzględnić trzeba nie tylko jego faktyczne zarobki, ale również jego możliwości (zdolność zarobkową), jeżeli ich nie wykorzystuje. W tym celu niezbędne jest ustalenie posiadanych kwalifikacji poszkodowanego i realnych możliwości jego zatrudnienia na rynku pracy (przy ograniczeniu stwierdzonej zdolności do pracy) (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 29 maja 2013 roku, sygn. akt I ACa 1240/12). Z materiału zgromadzonego w niniejszym postępowaniu i sprawie o sygn. akt II C 565/07 wynika, że powód od dzieciństwa cierpiał na dysplazję kości udowej, co już przed zabiegiem w 1998 roku skutkowało uszczerbkiem na zdrowiu w wysokości 30%, polegającym na niesprawności prawej kończyny dolnej. Na podstawie przedstawionych dowodów nie można stwierdzić, czy przed tą operację powód wykonywał pracę zarobkową i jeżeli tak, to jaką, ewentualnie czy podejmował starania pracę. Natomiast podstawą ustalania renty powinny być przy tym realne, a więc wysoce prawdopodobne perspektywy uzyskiwania określonych dochodów w przyszłości z uwzględnieniem rzeczywistej sytuacji na rynku. Powód w żaden sposób nie wykazał, że utracił całkowitą lub częściową zdolność do zarobkowania, pozostającą w normalnym związku przyczynowym ze zdarzeniem, które wywołało szkodę.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c., mając na uwadze fakt, że strona powoda uległa tylko co do nieznacznej części swojego żądania.

O obowiązku zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych orzeczono w oparciu o art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 r., Nr 90, poz. 594) i obciążono strony nieuiszczonymi kosztami sądowymi od:

a) powoda w kwocie 3.472 zł,

b) pozwanego w kwocie 9.503 zł.

Sąd zniósł wzajemnie między stronami koszty zastępstwa procesowego zgodnie z art. 100 k.p.c.