Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w dniu 22 lutego 2011 roku powód R. K. wniósł o zasądzenie od Skarbu Państwa reprezentowanego przez Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim zadośćuczynienia i odszkodowania w kwocie 34.000 zł. za poniesioną szkodę i doznaną krzywdę wynikłe z wykonania postanowienia Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 1 października 2007 roku ( Sygn. Akt I Ns 453/05).

Powód wniósł także o zasądzenie od pozwanego kosztów sądowych i zwolnienie powoda z opłat sadowych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że postanowienie z dnia 1 października 2007 roku jest bezprawne z uwagi oszustwa oraz łamanie prawa.

Powód wskazał, że został obciążony kosztami bezprawnie za niewykonaną robotę geodety J. B., który nie dokonał wytyczenia granic działek zleconych w 1991 roku przez Urząd Miasta i Gminy w S..

Powód wskazał też, że ma prawo do wynagrodzenia za szkodę, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działania sędziego w sprawie I Ns 453/05.

Powód zaznaczył też, że w sprawie I Ns 1537/03 zwracał się o wydanie klauzuli wykonalności i otrzymał decyzję odmowną.

W odpowiedzi na pozew złożonej w dniu 16 maja 2011 roku pozwany Skarb Państwa reprezentowany przez Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania.

W uzasadnieniu swojego stanowiska pełnomocnik pozwanego wskazał, że postanowienie z dnia 1 października 2007 roku, z którego powód wywodzi swoje roszczenie zapadło w sprawie I Ns 453/05 i dotyczyło tylko przyznania biegłemu J. B. wynagrodzenia w kwocie 1.902,64 zł. w związku z wydaniem przez biegłego opinii. Postanowienie to zostało następnie uchylone postanowieniem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 7 kwietnia 2008 roku ze względu wewnętrznej sprzeczności pomiędzy sentencją tego postanowienia a jego uzasadnieniem.

Zdaniem pozwanego argumentacja powoda w pozwie pozostaje bez żadnego związku z żądanym roszczeniem zadośćuczynienia i odszkodowania. Poza tym powód nie sprecyzował jakiej kwoty domaga się tytułem odszkodowania, a jakiej tytułem zadośćuczynienia.

Pozwany domniemywa że powód żąda zadośćuczynienia i odszkodowania opartego na treści art. 417 ¹§ 2 zdanie 1 k.c. w związku z niekorzystnym dla niego postanowieniem wydanym w sprawie I Ns 453/05. Jednakże powód po wydaniu orzeczenia miał możliwość skorzystania z drogi odwoławczej, która przysługuje każdej stronie postępowania.

Pełnomocnik pozwanego wskazał też, że konieczną przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej za szkodę wyrządzoną przez wydanie niezgodnego z prawem orzeczenia sądowego jest stwierdzenie tej niezgodności we właściwym postępowaniu. Powód do chwili wytoczenia swojego powództwa o odszkodowanie nie wytoczył przeciwko Skarbowi Państwa postępowania o stwierdzenie niezgodności orzeczenia z prawem, które kwestionuje w obecnym procesie.

Ponadto powód miał możliwość złożenia wniosku o wyłączenie biegłego, a z treści pozwu nie wynika, aby taki wniosek złożył.

Na rozprawie w dniu 8 czerwca 2011 roku przed Sądem Rejonowym w Piotrkowie Trybunalskim powód poparł powództwo, wskazując że żąda zadośćuczynienia w kwocie 34.000 zł. z powodu straty, ponieważ nie może wejść na działkę. Podstawą żądania jest bezprawne orzeczenie w sprawie I Ns 453/05.

W piśmie złożonym w dniu 14 września 2011 roku powód rozszerzył powództwo o zadośćuczynienie o kwotę 250.000 zł., żądając rekompensaty na podstawie art. 417 k.c. za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim.

W uzasadnieniu pisma wskazał, że z uwagi na sfałszowanie pozwu przez Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie Sygn. Akt I Ns 453/05 złożonego przez Urząd Gminy w S. uzasadnione jest rozszerzenie żądania.

Postanowieniem wydanym dnia 16 września 2011 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim stwierdził swą niewłaściwość rzeczową i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Piotrkowie Trybunalskim.

Po przekazaniu sprawy postanowieniem z dnia 29 lutego 2012 roku Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim zwolnił powoda od kosztów sądowych częściowo, a mianowicie od opłaty sadowej od pozwu powyżej kwoty 500 złotych i oddalił wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w pozostałej części.

Po rozpoznaniu zażalenia powoda Sąd Apelacyjny w Łodzi postanowieniem z dnia 29 marca 2012 roku zmienił postanowienie Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim i zwolnił powoda od kosztów sądowych w całości.

Postanowieniem wydanym w dniu 20 czerwca 2012 roku Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. oddalił wniosek powoda o ustanowienie pełnomocnika z urzędu.

Sąd powiadomił o toczącym się postępowaniu Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa, doręczając Prokuratorii odpis pozwu.

W piśmie procesowym złożonym w dniu 24 września 2012 roku pozwany zastępowany przez Prokuratorię Generalną wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany wskazał, że podstawę faktyczną roszczenia stanowi wydanie przez Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim orzeczenia sądowego ( postanowienia z dnia 1 . 10 2007 r. w sprawie I Ns 435/05 ) i roszczenie takie nie służy w przypadku odpowiedzialności Skarbu Państwa za wykonywanie władzy sądowniczej.

Powód nie przedłożył żadnego prejudykatu pozwalającego na stwierdzenie, że wskazane w pozwie orzeczenie było wadliwe i jako takie mogło wyrządzić szkodę. Orzeczenie to jest prawomocne i korzysta z domniemania zgodności z prawem. Postępowanie odszkodowawcze nie służy badaniu zasadności orzeczeń sadowych, gdyż temu służą właściwe środki zaskarżenia.

Z ostrożności procesowej pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczeń deliktowych, wskazując że zdarzenie wskazane jako zdarzenie szkodzące miało miejsce 1 października 2007 roku, a pozew w niniejszej sprawie został wniesiony w lutym 2011 roku.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

Przed Sądem Rejonowym w Piotrkowie Trybunalskim toczyła się sprawa o rozgraniczenie nieruchomości, której uczestnikiem był między innymi R. K..

W sprawie tej Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 1 października 2007 roku przyznał biegłemu J. B. wynagrodzenie za sporządzenie opinii, które tymczasowo miało być wypłacone z rachunku Skarbu Państwa, przy jednoczesnym obciążeniu uczestników postępowania kosztami sądowymi. Odpis tego postanowienia został doręczony powodowi w dniu 10 października 2007 roku.

( dowód: akta sprawy I Ns 435/05 Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. – postanowienie – k.184, potwierdzenie odbioru – k.202)

Postanowieniem z dnia 7 kwietnia 2008 roku Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim uchylił postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 7 kwietnia 2007 roku w części nakazującej ściągnięcie przyznanego biegłemu wynagrodzenia od uczestników postępowania.

( dowód : akta I Ns 453/05 – postanowienie k.291)

Postanowieniem wydanym dnia 7 lipca 2008 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim ponownie rozliczył koszty stanowiące wynagrodzenie biegłego J. B., nakazując ściągnięcie przyznanej biegłemu kwoty od uczestników postępowania, w tym również od R. K. ( kwota 317,64 zł ). Odpis przedmiotowego postanowienia został doręczony R. K. w dniu 30 lipca 2008 roku.

( dowód: postanowienie Sadu Rejonowego – k.317, potwierdzenie odbioru – k.331 )

Zdaniem powoda jego szkoda wynika z tego, iż nie może wejść na swoją działkę od 1991 roku, poza tym w sprawie 1537/03 nie otrzymał tytułu egzekucyjnego. W ocenie powoda odpowiedzialność Skarbu Państwa wynika z tego, że za błąd pracownika Sądu odpowiada Skarb Państwa. Powód podniósł także, że z uwagi na obciążenie go kosztami biegłego komornik zajął mu emeryturę.

( dowód; zeznania powoda R. K. min. 5,25 – 12,13; min.16,22 – 19,30 - nagranie z rozprawy z dnia 9.10 2012 r. , protokół – k.111- 111 v )

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych dowodów. Sąd oddalił wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków K. S., S. B. i J. B., uznając że dowód ten jest nieprzydatny do rozstrzygnięcia sprawy. Sąd oddalił także wniosek powoda o powołanie biegłych ekspertów z dziedziny prawa, również uznając ,że wniosek ten nie przyczyni się do wyjaśnienia sprawy, poza tym powód nie wskazał na jakie okoliczności biegli mieliby zostać powołani.

Sąd zważył co następuje

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie. Z treści pierwotnie wniesionego pozwu wynika, że przedmiotem żądania powoda były roszczenia z tytułu zadośćuczynienia i odszkodowania, jednak z uzasadnienia pozwu i dalszych pism składanych w toku sprawy wynika, że powód dochodzi od Skarbu Państwa odszkodowania. Na rozprawie w dniu 9 października 2012 roku powód nie potrafił sprecyzować jakich kwot dochodzi tytułem odszkodowania, a jakich tytułem zadośćuczynienia, jednak analizując wyjaśnienia i zeznania powoda złożone na tej rozprawie, Sąd uznał, że przedmiotem żądania pozwu jest odszkodowanie, zwłaszcza że powód nie wskazał na czym miałaby polegać jego ewentualna szkoda na osobie skutkująca żądaniem zasądzenia zadośćuczynienia.

Z treści pozwu i wyjaśnień powoda złożonych przed Sądem Rejonowym w Piotrkowie Trybunalskim wynika, że powód źródła szkody upatruje w wydaniu postanowienia przez Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim w dniu 1 października 2007 roku w sprawie I Ns 453/05, które to postanowienie dotyczyło wynagrodzenia przyznanego biegłemu sądowemu i w wyniku rozpoznania zażalenia złożonego przez kilku uczestników postępowania zostało częściowo uchylone przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, a następnie Sąd Rejonowy ponownie rozliczył koszty biegłego w postanowieniu wydanym dnia 7 lipca 2008 roku.

W ocenie Sądu trudno z faktu wydania powyższego postanowienia wywodzić roszczenie odszkodowawcze, zwłaszcza że powód miał możliwość kwestionowania postanowienia wydanego dnia 1 października 2007 roku, a następnie postanowienia wydanego przez Sąd Rejonowy w dniu 7 lipca 2008 roku.

Sąd rozpoznający przedmiotową sprawę nie znalazł podstaw do odpowiedzialności Skarbu Państwa na podstawie art. 417 k.c. Powód nie wykazał bowiem przesłanek odpowiedzialności z tego przepisu. Mianowicie powód nie wykazał na czym miałoby polegać niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie i jaką z tego tytułu poniósł szkodę. W ocenie powoda jego szkoda polega na tym, że nie może korzystać z działki, co jednak nie skutkuje odpowiedzialnością Skarbu Państwa w związku z wydaniem postanowienia z dnia 1 października 2007 roku, podobnie jak i zajęcie renty powoda przez komornika z uwagi na nieuiszczenie należności sądowych.

W ocenie Sądu, powód, wnosząc niniejszą sprawę zmierza faktycznie do ponownego merytorycznego rozpoznania spraw o Sygn. Akt I Ns 453/05 i I Ns 1537/03 Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim, co jednak nie może mieć miejsca w sprawie odszkodowawczej, która nie służy badaniu zasadności orzeczeń sadowych wydanych w innych sprawach.

Z uwagi na okoliczność, iż powód jako źródło szkody wskazuje wydanie postanowienia przez Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim, w ocenie Sądu rozpoznającego sprawę jako podstawę odpowiedzialności należy wskazać również art. 417 ¹ § 2 zd. 1 k.c. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem.

Sąd rozpoznający roszczenie odszkodowawcze nie może samodzielnie ustalić niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia sadowego i konieczną przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej za szkodę wyrządzoną przez wydania niezgodnego z prawem orzeczenia sądowego jest stwierdzenie tej niezgodności we właściwym postępowaniu, co w przypadku postanowienia wskazanego przez powoda nie miało miejsca.

Należy wskazać, że zakresem skargi, o której mowa w art. 424 ¹ i nast. k.p.c. objęte są zarówno orzeczenia prawomocne kończące postępowanie w sprawie jak i orzeczenia niekończące postępowania w sprawie ( wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 1.04.2008 r., SK 77/06, sentencja ogłoszona 9.04.2008 r. w Dz. U. Nr 59 poz. 367).

Jeżeli przyjąć, jak wskazuje powód, że źródłem jego szkody jest nie wydanie mu tytułu wykonawczego w sprawie I Ns 1537/03, to postanowienie odmawiające nadania klauzuli wykonalności również podlegało zaskarżeniu w trybie odwoławczym, poza tym powód podobnie jak w przypadku postanowienia wydanego w sprawie I Ns 455/05 nie dysponuje orzeczeniem stwierdzającym niezgodność z prawem takiego orzeczenia wydanego we właściwym postępowaniu.

Niezależnie od przytoczonych okoliczności Sąd podzielił stanowisko pozwanego reprezentowanego przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa, że roszczenie powoda wywodzone z faktu wydania postanowienia przez Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim dnia 1 października 2007 roku uległo przedawnieniu na podstawie art. 442 ¹ § 1 k.c. Termin przedawnienia wskazany w powołanym przepisie wynosi 3 lata od dnia, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. O wydaniu postanowienia z 1 października 2007 roku powód dowiedział się 10 października 2007 roku, poza tym jak sam podaje o szkodzie w postaci niemożności korzystania z działki wiedział od początku lat 90 – ych, natomiast pozew w niniejszej sprawie został wniesiony w lutym 2011 roku.

W świetle powyższego Sąd uwzględnił także zarzut pozwanego dotyczący przedawnienia roszczenia.

Z uwagi na wynik sprawy Sąd obciążył powoda na podstawie przepisu art. 98 k.p.c. obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanego, zasądzając na rzecz pozwanego koszty zastępstwa procesowego w kwocie 7.200 zł. na podstawie przepisu § 6 ustęp 6) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku „w sprawie opłat za czynności radców prawnych…” (Dziennik Ustaw nr 163 poz. 1349 z późniejszymi zmianami).