Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 maja 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie w II Wydziale Karnym w składzie:

przy udziale Lidii Sobestiańczuk-Jasim prokuratora Prokuratury Okręgowej w Lublinie delegowanego do Prokuratury Apelacyjnej w Lublinie

po rozpoznaniu w dniu 20 maja 2014r.

sprawy M. P. (1)

oskarżonego z art. 13 §1 kk w zw. z art. 148 §1 kk i in.

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Radomiu

z dnia 25 listopada 2013 r., sygn. akt II K 22/13

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelację za oczywiście bezzasadną;

II.  na poczet kary pozbawienia wolności zalicza oskarżonemu okres tymczasowego aresztowania również od dnia 29 listopada 2013r. do dnia 21 maja 2014r.;

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. W. K. – Kancelaria Adwokacka w R. kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) zł, w tym podatek VAT, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

IV.  zwalnia oskarżonego od zapłaty kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze i określa, że wchodzące w ich skład wydatki ponosi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

M. P. (1) oskarżony został o to, że:

I.  w dniu 7 kwietnia 2012roku w C., pow. S., woj. (...) działając w zamiarze bezpośrednim zabicia matki Z. K. zadał jej co najmniej 5 uderzeń obuchem siekiery w głowę, przedramię lewe i prawą dłoń, powodując liczne rany tłuczone głowy, ranę szarpaną nasady nosa z ubytkiem skóry, rany cięte palców IV – V ręki prawej, złamanie wieloodłamowe paliczka bliższego palca IV ręki prawej, złamanie głowy kości promieniowej lewej, lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na obronę i ucieczkę pokrzywdzonej

tj. o przestępstwo z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 148 § 1 kk

II.  w okresie od lutego 2011 roku daty bliżej nieustalonej do dnia 7 kwietnia 2012 roku w C., pow. (...), woj. (...) znęcał się psychicznie i fizycznie nad swoją żoną B. P. i synem H. P. w ten sposób, że znajdując się pod wpływem alkoholu wszczynał awantury, w trakcie których ubliżał im słowami powszechnie uznanymi za obelżywe, wypędzał z domu, szarpał, popychał, bił rękoma i kopał po całym ciele

tj. o przestępstwo z art. 207 § 1 kk

III.  w dniu 7 kwietnia 2012r. w C., pow. (...), woj. (...) groził zabójstwem matce Z. K. i groźba ta wzbudziła w niej uzasadnioną obawę spełnienia

tj. o przestępstwo z art.190 § 1 kk

Wyrokiem z dnia 25 listopada 2013r. Sąd Okręgowy w Radomiu orzekł:

I.  uznał oskarżonego M. P. (1) za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w punkcie I aktu oskarżenia z tym ustaleniem, iż na skutek zadanych przez oskarżonego Z. K. uderzeń obuchem siekiery doznała ona licznych ran tłuczonych głowy, rany szarpanej nasady nosa z ubytkiem skóry, ran ciętych palców IV – V ręki prawej, złamania wieloodłamowego paliczka bliższego palca IV ręki prawej, które to skutkowały naruszeniem czynności narządów jej ciała na okres przekraczający siedem dni i czyn ten zakwalifikował z art. 13§ 1 kk w zw. z art. 148 § 1 kk w zb. z art. 157 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i za to na podstawie art. 13§ 1 kk w zw. z art. 148 § 1 kk w zb. z art. 157 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk skazał go i na podstawie art. 14 § 1 kk w zw. z art. 148 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk wymierzył mu karę 8 (ośmiu ) lat pozbawienia wolności,

II.  uznał oskarżonego M. P. (1) za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w punkcie II aktu oskarżenia z tym ustaleniem iż czyn miał miejsce w okresie od grudnia 2011r. daty bliżej nie ustalonej do 7 kwietnia 2012r. i zakwalifikował go z art. 207 § 1 kk i za to na podstawie art. 207 § 1 kk skazał go na karę 1 ( jednego) roku pozbawienia wolności,

III.  uznał oskarżonego M. P. (1) za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w punkcie III aktu oskarżenia z art. 190 § 1 kk i za to na podstawie art. 190 § 1 kk skazał go na karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności,

IV.  na podstawie art. 85 kk i art. 86 § 1 kk połączył orzeczone wyżej wobec oskarżonego M. P. (1) kary pozbawienia wolności i orzekł karę łączną 8 (ośmiu) lat pozbawienia wolności,

V.  na podstawie art. 63§1kk zaliczył oskarżonemu M. P. (1) na poczet orzeczonej wobec niego kary pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia 7 kwietnia 2012r. do 29.05.2012r.,

VI.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. W. K. kwotę (...),20 (tysiąc siedemset siedemdziesiąt jeden 20/100) złotych tytułem nieuiszczonego wynagrodzenia za wykonywaną obronę z urzędu,

VII.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. G. W. (...),20 (tysiąc siedemset siedemdziesiąt jeden 20/100) złotych tytułem nieuiszczonego wynagrodzenia za pełnienie funkcji pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej z urzędu,

VIII.  na podstawie art. 624 §1 k.p.k. zwolnił oskarżonego M. P. (1) od ponoszenia kosztów sądowych.

Powyższy wyrok w części dotyczącej czynów z pkt. I i III aktu oskarżenia zaskarżyła obrońca oskarżonego. W apelacji zarzuciła:

1)  a nadto przez odmowę wiary wyjaśnieniom M. P. (1) oraz jego matki pokrzywdzonej złożonych podczas przewodu sądowego w zakresie podawanych przez nich okoliczności wskazujących na jakie działanie się godził oskarżony i co chciał spowodować a w konsekwencji pominięcie okoliczności korzystnych dla oskarżonego, świadczących o konieczności przypisania oskarżonemu jedynie popełnienia czynu z art. 158§ 1 k.k. na szkodę pokrzywdzonej Z. K. z zakresu pkt. I aktu oskarżenia;

2)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia z pkt. I aktu oskarżenia, mający wpływ na jego treść poprzez przyjęcie, iż M. P. (2) w dniu 7 kwietnia 2012r. w miejscowości C. działając w zamiarze bezpośrednim zabicia matki Z. K. zadał jej co najmniej 5 uderzeń obuchem siekiery w głowę, przedramię lewe i prawa dłoń i na skutek zadanych przez oskarżonego Z. K. uderzeń obuchem siekiery doznała ona licznych ran tłuczonych głowy, rany szarpanej nasady nosa z ubytkiem skóry, ran ciętych palców IV i V ręki prawej, złamania wieloodłamkowego policzka bliższego palca IV ręki prawej, które to skutkowało naruszeniem czynności narządów jej ciała na okres przekraczający siedem dni czyn ten zakwalifikował z art. 13§ 1 k.k. w zw. z art. 148§1 k.k. w zb. z art. 157§1 k.k. w zw. z art. 11§2 k.k. podczas, gdy prawidłowa ocena materiału dowodowego pozwala na uznania, że działanie oskarżonego wyczerpuje jedynie znamiona przestępstwa określonego w art. 158§1 k.k.,

3)  obrazę przepisów postępowania, mająca wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 4,7,410 k.p.k. polegającą na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów przez przypisanie oskarżonemu sprawstwa czynu opisanego w pkt. 3 aktu oskarżenia w sytuacji gdy zebrane dowody a szczególności zeznania funkcjonariuszy R. Z. i R. D. były wewnętrznie sprzeczne.

Stawiając te zarzuty obrońca wnosiła o:

- zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez uznanie, iż działanie oskarżonego z pkt. I aktu wyczerpuje znamiona czynu określonego w art. 158 §1 k.k. oraz wymierzenie mu za ten czyn stosownej znacznie łagodniejszej kary pozbawienia wolności;

- uniewinnienie oskarżonego od czynu opisanego w pkt. III aktu oskarżenia a w konsekwencji znacznie złagodzenie kary z pkt. IV orzeczenia,

- ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna w stopniu oczywistym.

Analiza treści zarzutów z pkt. 1) i 2) wniesionego środka nie pozostawia wątpliwości, iż obrońca nie kwestionuje ustaleń sądu I instancji w zakresie okoliczności strony przedmiotowej przypisanego oskarżonemu działania, jeśli chodzi o czyn z pkt. I. Neguje natomiast ustalenia w przedmiocie kierującego oskarżonym zamiaru. Ze skarżącą nie można się jednak zgodzić.

Sąd Okręgowy bowiem owych ustaleń dokonał na podstawie prawidłowo- zgodnie z dyrektywami art. 7 k.p.k.- ocenionego materiału dowodowego. Uwzględnił wyjaśnienia samego oskarżonego, treść zeznań pokrzywdzonej i pozostałych świadków. Miał na uwadze sposób działania oskarżonego i jego wypowiedzi w chwili czynu i po nim. Trafnie w rezultacie uznał, iż oskarżony działał z zamiarem bezpośrednim pozbawienia życia matki.

Swe rozumowanie sąd zaprezentował w pisemnych motywów zaskarżonego wyroku. Są one znane skarżącej, stąd nie ma potrzeby ponownego przytaczania powołanych tam argumentów. Dość stwierdzić, iż zasługują one na aprobatę.

Obrońca nie jest w stanie wykazać, aby było inaczej. Ogólnikowa treść postawionych zarzutów w istocie rzeczy niczego nie wyjaśnia, natomiast ich uzasadnienie jest wręcz szczątkowe.

Chybione jest zatem akcentowanie treści wyjaśnień oskarżonego. Dowód ten oceniony został przez Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy, o czym przekonują pisemne motywy zaskarżonego wyroku. Zabieg obrońcy polegający na prostym odwołaniu się do niego musi zatem pozostać bezskuteczny.

Nie wytrzymuje krytyki argument, iż w trakcie zajścia oskarżony powiedział o matce „dostanie tyle, ile jej się należy”, co miałoby świadczyć, iż nie było jego zamiarem pozbawienie pokrzywdzonej życia. Jest bowiem w świetle zasad doświadczenia życiowego rzeczą oczywistą, iż, w subiektywnym odczuciu oskarżonego, tym, co się jego matce należało, mogła być właśnie jej śmierć. Taka interpretacja wskazanej wypowiedzi jest uzasadniona, gdy zważyć już tylko sam sposób działania oskarżonego- rodzaj użytego narzędzia, ilość zadanych uderzeń, miejsce, w które trafiały. Nie ma więc racji obrońca, jeżeli na podstawie owej wypowiedzi wywodzi, iż wykluczone jest, aby intencją oskarżonego było spowodowanie śmierci pokrzywdzonej.

Chybione jest powoływanie się na zeznania samej pokrzywdzonej. Zrelacjonowała ona bowiem okoliczności zajścia, natomiast zamiaru oskarżonego mogła co najwyżej się domyślać. Zamiar ten znał tylko oskarżony. Sąd Okręgowy- jak wyżej zaznaczono- dokonał prawidłowej jego rekonstrukcji w oparciu o ujawnione w sprawie okoliczności.

W świetle przed chwilą zaprezentowanej konstatacji jasne staje się, iż o potraktowaniu działania oskarżonego jako przestępstwa z art. 157 § 1 kk nie może być mowy. Doznane przez pokrzywdzoną obrażenia ciała były bowiem wynikiem realizacji innego zamiaru, a nie tylko chęci spowodowania uszkodzenia ciała.

Rażąco myli się obrońca, jeżeli utrzymuje, iż uzasadniona byłaby kwalifikacja czynu z art. 158 § 1 kk. Wyżej przedstawione argumenty dotyczące zamiaru oskarżonego zachowują tu aktualność. Przede wszystkim jednak zauważyć należy, że pobiciem jest czynna napaść dwóch lub więcej osób na inną osobę lub osoby, przy czym w zdarzeniu tym występuje wyraźny podział ról na napastników i napadniętych (broniących się- por. chociażby już tylko wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 12 grudnia 2012 r., II AKa 362/12, Lex nr 1246968). Nie jest więc pobiciem- w rozumieniu art. 158 § 1 kk- napaść jednej tylko osoby na inną. Skoro oskarżony bezspornie działał sam, to argumentację obrońcy w omawianym zakresie uznać należy za nieporozumienie.

Podobnie szczątkowa i chybiona jest argumentacja obrońcy, o ile kwestionowane jest rozstrzygnięcie dotyczące czynu z pkt. III aktu oskarżenia. Sąd Apelacyjny nie jest w stanie dopatrzyć przekroczenia przez sąd meriti granic swobodnej oceny dowodów. Owego przekroczenia nie jest w stanie wykazać sama skarżąca.

Twierdzenie o wewnętrznych sprzecznościach w zeznaniach funkcjonariuszy policji nie zostało w ogóle wyjaśnione. Nie wiadomo więc, o jakie sprzeczności chodzi, jakich kwestii dotyczące, w jaki sposób mogące mieć znaczenie dla odpowiedzialności karnej oskarżonego. Sąd odwoławczy nie dostrzega, aby wskazane dowody istotnie sugerowaną przez obrońcę cechą posiadały.

Okoliczność, iż w notatniku służbowym policjantów nie znalazł się zapis o kierowaniu przez oskarżonego wobec pokrzywdzonej gróźb, jest bez znaczenia. Taki notatnik policjanci wykorzystują na potrzeby własnej pracy i jest rzeczą oczywistą, że umieszczają w nim tylko to, co sami uznają za potrzebne. Brak zapisu o groźbach nie wyklucza zatem ich kierowania przez oskarżonego. Owe groźby znajdują natomiast dowodową podstawę w zeznaniach świadka R. Z.- prawidłowo ocenionych przez Sąd Okręgowy.

Natomiast konstatacja obrońcy, iż groźby nie spowodowały po stronie pokrzywdzonej uzasadnionej obawy ich spełnienia, jest niczym więcej, jak tylko własnym wnioskiem skarżącej. Arbitralność tego stwierdzenia w żadnym razie nie podważa jednak odmiennego w tej kwestii stanowiska sądu (str. 15 pisemnych motywów zaskarżonego wyroku).

W apelacji obrońcy brak jest już dalszych argumentów, które wymagałyby odniesienia się przez sąd odwoławczy.

W świetle wszystkich wyżej wskazanych okoliczności nietrafność postawionych przez skarżącą zarzutów jest oczywista. Przesądza to o niemożności uwzględnienia któregokolwiek z wniosków apelacyjnych.

Na rozprawie odwoławczej oskarżony złożył oświadczenie, w którym zasugerował, iż przed zdarzeniem żona podała mu jakieś środki odurzające, co- jak należy rozumieć- wpłynęło na jego późniejsze zachowanie. Sugerowana okoliczność nie znajduje jednak żadnego oparcia w materiale dowodowym, przez co Sąd Apelacyjny uznaje, iż oskarżony realizuje w ten sposób swoje prawo do obrony. Podkreślić jednak należy, że poczytalność oskarżonego została zbadana. Bezstronni biegli lekarze psychiatrzy w pozbawionej wad opinii wykazali, iż brak było okoliczności znoszących, czy choćby tylko ograniczających poczytalność oskarżonego. Nie ma zatem żadnych przesłanek do przyjęcia, iż zachowanie oskarżonego było wynikiem jakiegokolwiek zakłócenia czynności psychicznych.

Wymierzając oskarżonemu kary jednostkowe sąd I instancji prawidłowo uwzględnił stopień społecznej szkodliwości przypisanych mu czynów, jak i okoliczności osobiste sprawcy. Kary te nie noszą zatem żadnych cech niewspółmierności. Orzeczona kara łączna jest natomiast karą wymierzoną przy zastosowaniu zasady pełnej absorpcji.

Z tych wszystkich przyczyn i przy braku przesłanek z art. 439 § 1 kpk Sąd Apelacyjny orzekł, jak w części dyspozytywnej swego wyroku; na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet kary pozbawienia wolności zaliczył dalszy okres tymczasowego aresztowania.

Rozstrzygnięcie o kosztach obrony udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym uzasadnia § 14 ust. 1 pkt. 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 02.163.1348).

Rozstrzygnięcie o kosztach sądowych za II instancję uzasadnia art. 624 § 1 k.p.k.- oskarżony pozbawiony jest wolności i ich uiszczenie byłoby dla niego zbyt uciążliwe.

Na podstawie art. 115 § 3 k.p.k.

wobec niemożności uzyskania podpisu

sędziego Barbary du Château z powodu urlopu,

podpisał uzasadnienie sędzia Andrzej Kaczmarek