Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt : II AKa 133/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 czerwca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący

SSA Marek Charuza (spr.)

Sędziowie

SSA Aleksander Sikora

SSA Piotr Pośpiech

Protokolant

Oktawian Mikołajczyk

przy udziale Prokuratora Prok. Apel. Tomasza Janeczka

po rozpoznaniu w dniu 12 czerwca 2014 r. sprawy

wnioskodawcy T. S.

w przedmiocie odszkodowania i zadośćuczynienia z tytułu niesłusznego tymczasowego aresztowania

na skutek apelacji prokuratora

od wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach

z dnia 10 lutego 2014 r. sygn. akt IV Ko 35/13

1. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2. zasądza od Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w Gliwicach) na rzecz pełnomocnika
z urzędu wnioskodawcy T. S. – adwokata K. D. – Kancelaria Adwokacka w K., kwotę 147,60 (sto czterdzieści siedem 60/100) złotych, w tym 23% podatku VAT tytułem nieopłaconych kosztów obrony z urzędu udzielonej wnioskodawcy T. S. w postępowaniu odwoławczym;

3. kosztami postępowania odwoławczego obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt II AKa 133/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 10 lutego 2014r. Sąd Okręgowy w Gliwicach zasądził na rzecz wnioskodawcy T. S. kwotę 9 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia prawomocności wyroku, tytułem zadośćuczynienia za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie w okresie od 3 sierpnia 2011r. do 8 maja 2012r. w sprawie Sądu Okręgowego w Gliwicach sygn. akt IV K 237/11, a w pozostałym zakresie wniosek oddalił.

Apelację od tego wyroku wniósł na niekorzyść wnioskodawcy prokurator zaskarżając orzeczenie w części dotyczącej wysokości zasądzonego zadośćuczynienia i zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mający wpływ na jego treść, a polegający na zasądzeniu zadośćuczynienia w wysokości 9 000 złotych, podczas gdy dokonane przez sąd ustalenia prowadzą do wniosku, że zadośćuczynienie w tej wysokości jest kwotą nadmierną, nie posiadającą przymiotu wartości odpowiedniej do doznanej krzywdy oraz nie mieszczącą się w granicach odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa, wniósł o zmianę wyroku poprzez zasadzenie od Skarbu Państwa na rzecz T. S. kwoty 2 700 złotych tytułem zadośćuczynienia, a w pozostałym zakresie o utrzymanie wyroku w mocy.

Apelację ocenić należało jako bezzasadną.

Przede wszystkim uwadze sądu orzekającego nie umknęła wyeksponowana w pierwszej kolejności przez skarżącego okoliczność dotycząca tego, że w całym okresie oczywiście niesłusznego tymczasowego aresztowania T. S. kolejno wykonywane były wobec niego kary pozbawienia wolności orzeczone w innych sprawach.

Jak to bowiem wynika z treści wnikliwego i przejrzystego uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego, znacząca w przedmiotowej sprawie okoliczność związana z odbywaniem przez wnioskodawcę kar pozbawienia wolności wymierzonych mu w innych sprawach, w sposób zasadniczy a zarazem odpowiednio nieprzesadny wpłynęła na zmiarkowanie kwoty zadośćuczynienia przyznanego T. S..

Przypomnieć w tym miejscu trzeba – na co zresztą zwrócił uwagę i skarżący w motywach swej apelacji - że dla wykładni pojęcia zadośćuczynienia odwołać należy się do przepisów prawa cywilnego materialnego.

Stosownie do właściwej normy art. 445 § 1 i 2 k.c. zadośćuczynienie winno być odpowiednie, zaś ustalenie jaka kwota w konkretnej sprawie i konkretnych okolicznościach jest odpowiednia, należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego.

W orzecznictwie wskazano kryteria, którymi należy kierować się przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia – przede wszystkim zadośćuczynienie musi mieć charakter kompensacyjny, czyli przedstawiać odczuwalną wartość ekonomiczną, nie będącą jednakże wartością nadmierną w stosunku do doznanej krzywdy.

Zatem wysokość odpowiednia, to wartość utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa – por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lutego 2008r., III KK 349/07, Biuletyn PK 2008, 4, poz. 7, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2008r., II CSK 78/08, LEX nr 420389, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1985r., II CR 94/85.

Przy ustalaniu odpowiedniego zadośćuczynienia powszechnie przyjęte jest odniesienie jego rozmiaru do wysokości średniego wynagrodzenia z chwili orzekania, w powiązaniu z okresem pozbawienia wolności osoby uprawnionej – por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 2005r., V KK 413/04, LEX nr 149653.

I taką właśnie kwotę słusznie przyjął Sąd Okręgowy jako bazę do rozważań o należnej wnioskodawcy kwocie zadośćuczynienia, równej w tej sprawie jedynie ¼ przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za każdy miesiąc tymczasowego aresztowania.

Pamiętać przy tym należy, że na wysokość zadośćuczynienia składają się cierpienia pokrzywdzonego – tak fizyczne jak i psychiczne – których rodzaj, czas trwania i natężenie, należy każdorazowo określić na podstawie materiału dowodowego sprawy, przy uwzględnieniu właśnie okresu izolowania uprawnionego, rodzaju zakładu w którym go umieszczono, sposobu odbywania izolacji (tzn. warunków panujących w celi, liczby widzeń, przepustek itd.), upokorzeń i dolegliwości fizycznych związanych z osadzeniem.

Indywidualny charakter zadośćuczynienia przesądza więc o tym, że ostateczne ustalenie, jaka konkretnie kwota zadośćuczynienia jest odpowiednia z istoty swej należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego, przy podkreśleniu, że nie może to być uznanie dowolne, lecz właśnie osadzone na bazie przedstawionych powyżej kryteriów.

Powyższe, dość szerokie przypomnienie wypracowanych już w orzecznictwie zasad regulujących ustalanie wysokości odpowiedniego zadośćuczynienia, akcentujących kluczowe znaczenie swobodnego uznania sędziowskiego, uwidacznia nietrafność uwag naprowadzonych przez skarżącego.

Żaden z przypomnianych wyżej elementów koniecznych do określenia odpowiedniej kwoty zadośćuczynienia nie został pominięty przez Sąd Okręgowy.

Słusznie zwrócono uwagę na zastosowane wobec wnioskodawcy obostrzenia w reżimie tymczasowego aresztowania w porównaniu z odbywaniem kary pozbawienia wolności, związane choćby z ograniczeniami różnego rodzaju kontaktów z bliskimi.

To, że konsultacja psychologiczna nie wykazała u wnioskodawcy poważniejszych problemów zdrowotnych spowodowanych ścisłymi rygorami izolacji, nie tyle nie wskazuje na potrzebę dalszego obniżenia kwoty zadośćuczynienia – jak argumentuje skarżący, co nie wykazuje konieczności podwyższenia rekompensaty za krzywdę doznaną przez T. S..

Z tych wszystkich względów, w pełni aprobując racje naprowadzone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, których nie ma potrzeby w pełni ponownie prezentować, orzec należało jak w wyroku.

O kosztach postępowania odwoławczego rozstrzygnięto na zasadzie art. 554 § 2 k.p.k.

II AKa 133/14

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE