Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 13 czerwca 2014 r. pełnomocnik powoda J. S. domagał się zasądzenia od (...) S.A. V. (...) z siedzibą w W. na rzecz mocodawcy kwoty 4.329,00 zł – wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 29 września 2011 r. do dnia zapłaty; domagał się nadto zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym i kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając powyższe żądania pełnomocnik powoda podał, że w dniu 14 czerwca 2011 r. w K. J., gmina S., doszło do uszkodzenia należącego do powoda pojazdu marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...). W związku z posiadaną polisą (...) nr (...) w dniu 28 czerwca 2011 r. J. S. powyższą szkodę zgłosił pozwanemu ubezpieczycielowi. (...) S.A. V. (...) z siedzibą w W. odmówiło – pismem z dnia 30 czerwca 2011 r. – wypłaty odszkodowania. W odpowiedzi na wniesione przez powoda odwołanie, wraz z załączonym do niego wstępnym kosztorysem naprawy oraz fakturą VAT za naprawę pojazdu, pozwany podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko.

W odpowiedzi na pozew opatrzonej datą 10 września 2014 r. pozwane (...) S.A. V. (...) z siedzibą w W. wniosło o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym i kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu tego pisma pełnomocnik pozwanego zakładu ubezpieczeń podał, iż pozwany odmówił wypłaty odszkodowania na podstawie § 8 pkt 7 i § 15 ust. 1, 3, 4 OWU, mając na uwadze, iż przedmiotowa szkoda była drugą szkodą w pojeździe powoda, zaś ustalony w toku postępowania likwidacyjnego koszt naprawy przedmiotowego pojazdu wyniósł 276,14 zł. Podniósł przy tym, iż w niniejszym przypadku szkoda winna zostać wyliczona w kwocie netto, bowiem powód jest płatnikiem podatku VAT, a nadto dokonał on odliczenia powyższego podatku przy zakupie przedmiotowego pojazdu. W dalszej kolejności zakwestionował zakres uszkodzeń wynikających w załączonej do pozwu faktury VAT, bowiem w jego ocenie nie powstały one w okolicznościach zdarzenia z dnia 14 czerwca 2011 r.

Sąd ustalił, co następuje:

Powód J. S. zawarł z (...) S.A. V. (...) z siedzibą w W. umowę ubezpieczenia samochodu marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...), potwierdzona polisą o numerze (...), obowiązującą w okresie od dnia 18 maja 2011 r. do dnia 17 maja 2012 r., obejmującą ubezpieczenie od uszkodzenia, zniszczenia lub utraty powyższego pojazdu w wariancie C. Komunikacja (...) ze zniesionym wkładem własnym. Suma ubezpieczenia AC wynosiła 85.000,00 zł (dowód: polisa o numerze (...), wystawiona w dniu przez (...) S.A. V. (...) z siedzibą w W. – k. 8). Do powyższej umowy zastosowanie miały Ogólne Warunki Ubezpieczenia (...)Komunikacja, zatwierdzone przez Zarząd (...) S.A. V. (...) uchwałą nr (...)z dnia 1 kwietnia 2009 r. – wraz ze zmianami zatwierdzonymi przez zarząd tejże spółki uchwałą nr 63/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. (zwane dalej: OWU; dowód: Ogólne Warunki Ubezpieczenia (...) Komunikacja, tekst jednolity z uwzględnieniem zmian wynikających z uchwały nr (...) z dnia 24 listopada 2010 r. Zarządu (...) S.A. V. (...) k. 50-66).

Bezspornym w sprawie było to, iż w dniu 14 czerwca 2011 r., podczas przejazdu drogą szutrową przebiegającą przez położoną w gminie S. miejscowość K. J., doszło do uszkodzenia w należącym do powoda pojeździe marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...) zbiornika płynu F.. Zaistnienie powyższej szkody, będącej kolejną (drugą) w trakcie trwania umowy ubezpieczenia potwierdzonej polisą o numerze (...), J. S. zgłosił pozwanemu ubezpieczycielowi w dniu 26 czerwca 2011 r. (dowód: Zgłoszeni szkody w pojeździe AC – k. 9-12, k. 94).

Stosownie do zgodnych twierdzeń stron niniejszego procesu powód J. S. jest płatnikiem podatku od towarów i usług (fakt przyznany prze powoda na rozprawie wyznaczonej na dzień 12 listopada 2014 r. – k. 94).

Pismem z dnia 30 czerwca 2011 r. Towarzystwo (...) S.A. V. (...) z siedzibą w W., powołując się na § 8 pkt 7 OWU oraz § 15 ust. 1, 3, 4 OWU, odmówiła wypłaty odszkodowania za powyższe uszkodzenie, wskazując, iż wartość szkody (tj. kwota 276,14 zł) nie przekracza potrącanego w przypadku drugiej i kolejnej szkody udziału własnego w wysokości 700,00 zł (dowód: pismo pozwanego towarzystwa ubezpieczeń z d nia 30 czerwca 2011 r., skierowane do powoda – k. 14). Z uwagi na powyższe powód wystąpił do ubezpieczyciela z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy – z uwzględnieniem opinii sporządzonej przez rzeczoznawcę D. W., wskazującej na koszt naprawy pojazdu na poziomie 3.488,16 zł netto (4 241,24 zł brutto), oraz wstępnego kosztorysu opiewającego na kwotę 3.508,08 zł netto (4.314,94 zł brutto). W odpowiedzi na powyższe ubezpieczyciel podtrzymał dotychczasowe stanowisko, wskazując zarazem, iż przedstawione kosztorysy są niezgodne z uznanym przez ubezpieczyciela zakresem uszkodzeń (dowód: pismo pozwanego towarzystwa ubezpieczeń z dnia 16 września 2011 r., skierowane do powoda – k.20).

Z uwagi na przedstawione wyżej stanowisko Towarzystwa (...) S.A. V. (...) z siedzibą w W. co do braku po jego stronie obowiązku wypłaty odszkodowania, powód naprawy zgłoszonej szkody dokonał na własny koszt. P.U.H. (...) K. Ł. w dniu 8 sierpnia 2011 r. za wykonaną usługę wystawił (...) K. J. S. fakturę VAT nr (...), opiewającą na kwotę 3.519,59 zł netto (dowód: fakturę VAT nr (...), wystawiona w dniu 8 sierpnia 2011 r. przez K. Ł., prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...)” K. Ł. – k. 23).

Sąd zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 805 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie – przy ubezpieczeniu majątkowym – określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku (art. 805 § 2 pkt 1 k.c.).

Zgodnie zaś z przepisem art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (§ 2 art. 361 k.c.). Regulacja ta wprowadza zasadę pełnego odszkodowania, ale jednocześnie należy z niego wyprowadzać zakaz przyznawania odszkodowania przewyższającego wysokość faktycznie poniesionej szkody. Podstawową funkcją odszkodowania jest kompensacja, co oznacza, iż odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego – o ile jest to możliwe i ekonomicznie uzasadnione – stan rzeczy naruszony zdarzeniem wyrządzającym szkodę.

Ubezpieczenie w zakresie Autocasco (AC) nie jest regulowane ustawą; jego zakres może być różny w zależności od wybranego ubezpieczyciela i jego oferty, a także od przyjętego wariantu ubezpieczenia. Wysokość, forma i sposób wypłacania świadczeń z tytułu ubezpieczenia są uzależnione od postanowień umowy – w tym ogólnych warunków ubezpieczenia łączących strony. Poszczególne unormowania podlegają badaniu jedynie pod względem zgodności z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa.

Bezspornym w niniejszej sprawie było, iż w chwili zdarzenia należący do powoda pojazd objęty był ochroną ubezpieczeniową pozwanego z tytułu łączącego strony stosunku dobrowolnej umowy ubezpieczenia pojazdu Autocasco. Warunki wypłaty odszkodowania unormowane zostały w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia (...) Komunikacja, zatwierdzonych uchwałą nr (...)z dnia 1 kwietnia 2009 r. przez Zarząd (...) S.A. V. (...), wraz ze zmianami zatwierdzonymi przez zarząd tejże spółki uchwałą nr (...) z dnia 24 listopada 2010 r.

Stosownie do § 4 ust. 1 i § 5 ust. 1 OWU zawarta umowa ubezpieczenia obejmowała szkody będące następstwem m. in. uszkodzenia pojazdu, jego trwale zamontowanych części oraz wyposażenia. Wyłączona zastała przy tym, na podstawie § 8 ust.7 OWU, odpowiedzialność ubezpieczyciela za szkody, których wartość nie przekraczała 500,00 zł. Natomiast zgodnie z § 14 ust. 7-9 OWU wysokość należnego odszkodowania – w przypadku pojazdów o okresie eksploatacji nieprzekraczającym 4 lat – ustalona winna być z uwzględnieniem zakresu uszkodzeń, których powstanie pozostaje w związku przyczynowym ze zgłoszonym zdarzeniem powodującym szkodę, części pojazdu podlegające wymianie lub naprawie, czasu robocizny niezbędnej do wykonania naprawy, stawki za jedną roboczogodzinę naprawy, zużycia eksploatacyjnego części pojazdu. Ubezpieczyciel, ustalając wysokość odszkodowania, uwzględnia koszty technologicznie koniecznej naprawy udokumentowane imiennymi fakturami (rachunkami). Ich weryfikacji dokonuje zaś w oparciu o ceny części zamiennych i technologiczny czas naprawy określone przez producenta pojazdu i ujęte w systemie (...) lub (...), a także o ceny średnie z rynku części używanych lub odpowiedników części producenta pojazdu, odpowiednio w przypadku zastosowania przez wykonawcę naprawy części używanych lub odpowiedników części producenta pojazdu.

W niniejszej sprawie pozwany zakład ubezpieczeń kwestionował swoją odpowiedzialność wyłącznie z uwagi na wartość szkody, w tym i zakres uszkodzeń, wywołanych zdarzeniem z dnia 14 czerwca 2011 r.

Mając na uwadze, iż dokonanie ustaleń w powyższym zakresie wymagało posiadania wiadomości specjalnych, Sąd na rozprawie wyznaczonej na dzień 12 listopada 2014 r. dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu ruchu drogowego i rekonstrukcji wypadków drogowych, wyceny wartości pojazdów samochodowych oraz jakości i kosztów napraw powypadkowych S. C. – w celu poczynienia ustaleń o przedmiocie oznaczonym w punkcie 1 postanowienia wówczas wydanego.

W opinii sporządzonej w dniu 3 stycznia 2015 r. ów biegły wskazał, iż z załączonej do akt dokumentacji fotograficznej z oględzin samochodu powoda (CD – k. 83) w sposób niewątpliwy wynika, iż doszło do wycieku płynu ze zbiornika systemu oczyszczania spalin F., co przesądza o konieczności wymiany zbiornika na nowy. Podkreślił przy tym, iż szczelność zbiornika płynu F. jest niezwykle istotna dla prawidłowego funkcjonowania układu redukcja sadzy w spalinach. Ustalając natomiast koszty wykonania naprawy powyższego uszkodzenia w wysokości 3.692,76 zł, w tym koszt części zamiennej, biegły sądowy opierał się na danych zawartych w systemie A. aktualnych na 2011 rok. Uwzględnił przy tym, iż naprawa powinna być przeprowadzona zgodnie z technologią przewidzianą przez producenta pojazdu i w sposób gwarantujący skuteczność wykonywanych prac oraz bezpieczeństwo późniejszej eksploatacji, co decydowało, m. in., o jej czasochłonności. Przyjęta przez niego stawka za roboczogodzinę prac blacharsko-mechanicznych na poziomie 123,00 zł odpowiada średniej wysokości stawek, stosowanych przez zakłady naprawcze działające na terenie B. i okolic w roku 2011. Ustalając zaś koszt normaliów biegły przyjął, iż stanowi on 2% kosztu części zamiennej (dowód: opinia sporządzona w formie pisemnej przez biegłego sądowego z zakresu ruchu drogowego i rekonstrukcji wypadków drogowych, wyceny wartości pojazdów samochodowych oraz jakości i kosztów napraw powypadkowych S. C. – k. 105-113).

W ocenie Sądu przeprowadzony przez Sąd dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu ruchu drogowego i rekonstrukcji wypadków drogowych, wyceny wartości pojazdów samochodowych oraz jakości i kosztów napraw powypadkowych S. C. zasługiwała na uwzględnienie w całości przy dokonywaniu rozstrzygnięcia w przedmiocie niniejszego procesu. Dokonując szacunku kosztów naprawy samochodu marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...) biegły w całości uwzględnił postanowienia zamieszczone w § 14 OWU, dotykające ustalenia wysokości odszkodowania, korzystając przy tym ze wskazywanego tam systemu A. i uwzględniając ceny z chwili zdarzenia. Przedstawiona przez tegoż biegłego opinia jest rzetelna, pełna i jasna, zaś zawarte w niej wnioski i wyjaśnienia są logiczne, spójne i konsekwentne, a przede wszystkim miarodajne i wystarczające dla dokonania ustaleń koniecznych do rozstrzygnięcia sporu, którego przedmiot został oznaczony w pozwie. S. C. posiada przy tym odpowiednie kwalifikacje oraz wieloletnie doświadczenie w zakresie objętym treścią opinii. Wiarygodność powyższej opinii nie była również kwestionowana przez strony niniejszego postępowania.

Odnosząc się natomiast do kwestii uwzględnienia przy ustalaniu wysokości należnego odszkodowania podatku VAT, Sąd podzielił utrwalony w orzecznictwie pogląd, iż odszkodowanie za szkodę poniesioną przez podatnika podatku VAT, ustalone według cen części zamiennych i usług, nie obejmuje podatku VAT w zakresie, w jakim poszkodowany może obniżyć podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 2002 r., V CKN 908/00, LEX nr 54365). W niniejszej sprawie powód w chwili zdarzenia był płatnikiem podatku VAT, zaś naprawy uszkodzenia dokonywał jako osoba prowadząca działalność gospodarczą. Tym samym wartość odszkodowania nie powinna uwzględniać podatku VAT, gdyż powód mógł dokonać jego odliczenia [w myśl art. 53 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jednolity: Dz. U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054 z poźn. zm.) zwolnienia od podatku nie stosuje się również do środków transportu, które nie służą do wykonywania działalności gospodarczej; bezspornym w sprawie było, że powód prowadzi działalność gospodarczą i w związku z tym jest płatnikiem podatku od towarów i usług].

Z uwagi więc na ustaloną wysokość szkody na poziomie 3.692,76 zł wątpliwości nie budzi, iż zastosowania w niniejszej sprawie nie będzie miał podnoszony przez stronę pozwaną argument wyłączenia odpowiedzialności z § 8 ust. 7 OWU.

W dalszej kolejności Sąd zważył, iż § 15 ust. 1-2 OWU w przypadku wariantu AC BAZA przewiduje kwotę pomniejszenia odszkodowania (tzw. udział własny) na poziomie 700,00 zł. Natomiast § 15 ust. 3-4 OWU wskazuje, iż na możliwość zniesienia udziału własnego – wyłącznie jednak co do pierwszej szkody w okresie objętym ochroną ubezpieczeniową.

Mając na uwadze, iż w okolicznościach niniejszej sprawy bezspornym było, iż szkoda z dnia 14 czerwca 2011 r. była kolejną szkodą zgłoszoną w ramach stosunku ubezpieczenia potwierdzonego polisą o numerze (...), niewątpliwie należne powodowi odszkodowanie pomniejszyć należało o kwotę 700,00 zł. Tym samym powództwo zasługiwało na uwzględnienie wyłącznie co do kwoty 2.992,76 zł, w pozostałym zaś zakresie – jako nieuzasadnione – podlegało oddaleniu, o czym Sąd orzekł w punktach I i II sentencji wyroku.

Orzekając o odsetkach w pierwszej kolejności Sąd zważył, iż zgodnie zaś z art. 481 § 1 i 2 k.c. wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia w spełnieniu świadczenia pieniężnego, przy czym w przypadku, gdy stopa odsetek nie była z góry ustalona, należą się odsetki ustawowe. Stosownie zaś do § 16 ust. 7 i 8 OWU ubezpieczyciel zobowiązany był do wypłaty odszkodowania w terminie 30 dni licząc od daty zawiadomienia o wypadku, chyba że ustalenie jego odpowiedzialności lub wysokości odszkodowania nie było możliwe. Powód zawiadomił pozwany zakład ubezpieczeń o szkodzie w dniu 26 czerwca 2011 r., zaś pozwany nie wskazał na żadne przesłanki przemawiające za przyjęciem, iż wyjaśnienie niezbędnych okoliczności w tymże terminie nie było możliwe. Tym samym roszczenie powoda o zapłatę odszkodowania stało się wymagalne najpóźniej z upływem 30 dni od zgłoszenia, tj. z dniem 27 lipca 2011 r. Z uwagi jednak na to, iż powód wnosił o zasądzenie odsetek od dnia 29 września 2011 r. do dnia zapłaty, Sąd orzekł w tym przedmiocie zgodnie z żądaniem pozwu. Sąd uwzględnił przy tym obniżenie z dniem 23 grudnia 2014 r. wysokości odsetek ustawowych – wynikające z rozporządzenia Rady Ministrów z 16 grudnia 2014 r. w sprawie wysokości odsetek ustawowych (Dz.U. poz. 1858).

O kosztach procesu Sąd orzekł, w punkcie III sentencji wyroku, na podstawie art. 100 zdanie pierwsze – rozdzielając je stosunkowo i uwzględniając przy tym ostateczny wynik sprawy (stopień, w jakim każda z jego stron wygrała i przegrała sprawę). J. S. wygrał sprawę w 69,13 %, zaś pozwany w 30,87 %. Na koszty poniesione przez stronę powodową składały się: opłata stała od pozwu w wysokości 100,00 zł oraz koszty zastępstwa procesowego wraz z opłatą skarbową od udzielonego pełnomocnictwa w łącznej wysokości 617,00 zł. Natomiast pozwany zakład ubezpieczeń poniósł w tymże procesie wydatki związane z przeprowadzeniem przez Sąd dowodu z opinii biegłego sądowego stosownej specjalności – w kwocie 735,37 zł oraz koszty zastępstwa procesowego wraz z opłatą skarbową od udzielonego – w łącznej wysokości 617,00 zł, a nadto opłatę kancelaryjna od wniosku o wydanie kopii dokumentu, znajdującego się w aktach sprawy – w wysokości 3,00 zł.

Tym samym, uwzględniając stosunek, w jakim każda ze stron utrzymała się ze swoim żądaniem, tytułem zwrotu części kosztów procesu Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 77,26 zł.

Wysokość wynagrodzenia należnego z tytułu zastępstwa procesowego stron Sąd ustalił bądź – jak w przypadku powoda – na podstawie § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 490), bądź też – jak w przypadku strony pozwanej – na podstawie § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 461).

W punkcie IV sentencji wyroku, uwzględniając stopień, w jakim każda ze stron utrzymała się ze swoimi żądaniami, Sąd, nakazał pobrać na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity: Dz.U. z 2014 r., poz. 1025 z późn. zm.) zw. z art. 100 zdanie pierwsze k.p.c., na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w S. tytułem nieuiszczonej przez powoda opłaty sądowej: od powoda J. S. kwotę 36,12 zł, zaś od pozwanego ubezpieczyciela – kwotę 80,88 zł.

W dalszej kolejności Sąd zważył, iż (...) S.A. V. (...) z siedzibą w W. uiścił na poczet kosztów związanych z przeprowadzeniem przez Sąd dowodem z opinii biegłego sądowego stosownej specjalności zaliczkę w kwocie 1.000,00 zł, z której to zaliczki wypłacono biegłemu S. C. – tytułem wynagrodzenia za wykonaną pracę – kwotę 735,37 zł (vide: postanowienie wydane przez Sąd w dniu 7 stycznia 2015 r. – k. 119-120). Dlatego też Sąd w punkcie V sentencji wyroku nakazał, na podstawie art. 84 ust. 1 powołanej już wyżej ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, wypłacić pozwanemu (...) S.A. V. (...) z siedzibą w W. ze Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w S. – tytułem zwrotu różnicy między kosztami pobranymi od strony a kosztami należnymi – kwotę 264,63 zł, stanowiącą pozostałość zaliczki uiszczonej przez pozwanego i zapisanej w Księdze zaliczek sądowych pod pozycją 239/14._