Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 marca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Małgorzata Banaś
Protokolant:	sekr. sądowy Małgorzata Bugiel

po rozpoznaniu w dniu 13 marca 2015 r. w Słupsku

na rozprawie

sprawy z powództwa L. F.

przeciwko R. P.

o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda L. F. na rzecz pozwanego R. P. kwotę 8.704 zł (słownie: osiem tysięcy siedemset cztery złote) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Na oryginale właściwy podpis

Sygnatura IC 286/14

UZASADNIENIE

Powód F. L. (1) w pozwie wniesionym do Sądu Okręgowego w Słupsku w dniu 18 sierpnia 2014r. przeciwko R. P. domagał sie w pierwszej kolejności zobowiązania pozwanego do złożenia oświadczenia woli tej treści, że przenosi on na powoda F. L. (2) prawo własności nieruchomości składającej się z działki nr (...), zabudowanej budynkiem gospodarczym, położonej w miejscowości Ż., gmina W., dla której Sąd Rejonowy w Lęborku Wydział V Ksiąg Wieczystych prowadzi KW nr SLlL/ (...).

Ewentualnie powód domagał się zasądzenie od pozwanego R. P. na swoją rzecz kwoty 210.100 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania za nie wykonanie zobowiązania, polegającego na braku realizacji umowy zlecenia powierniczego w zakresie nabycia i przeniesienia na powoda prawa opisanej powyżej nieruchomości, która składa się z działki gruntu zabudowanej (staraniem powoda) budynkiem gospodarczym niemieszkalnym, stanowiącego jej wartość.

Pozwany R. P. nie kwestionując okoliczności przywołanych w uzasadnieniu pozwu odnośnie nabycia przez niego nieruchomości, faktycznego źródła finansowania inwestycji i przyznając, że strony łączyła Umowa dotycząca nieruchomości opatrzona datami 24.09.1996r. i 15.11.1996r. z której powód wywodzi roszczenie w niniejszej sprawie, wniósł o oddalenie powództwa. W uzasadnieniu swojego stanowiska wskazał, że stosownie do treści pkt 1 przywołanej powyżej umowy strony ustaliły, że nieruchomość ta "zostaje przejęta powierniczo, aż zostanie udzielone pozwolenie z Ministerstwa na przejęcie własności przez Pana prof. dra inż. F. L. (2) i nastąpi technicznie korzystny moment podatkowy". Warunkiem wymagalności określonego umową roszczenia powoda o przeniesienie na niego własności przedmiotowej nieruchomości i tym samym zobowiązania pozwanego do złożenia oświadczenia w tym zakresie, jest łączne zaistnienie dwóch przesłanek. Bezspornym zdaniem pozwanego jest, natomiast to, iż nie zaistniała w szczególności przesłanka pierwsza, bowiem powód nie przedstawił zezwolenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji o jakim mowa w ustawie z dnia 24 marca 1920r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (t.j. Dz.U.2004.167.1758 z póżń. zm.). Co więcej, jak wynika to z treści samego uzasadnienia pozwu powód występował o udzielenie mu takiego zezwolenia do właściwego Ministra i otrzymał w tym zakresie decyzję odmowną. Na skutek wniosku powoda o ponowne rozpatrzenie tej sprawy, decyzja ta została utrzymana w mocy i stała się prawomocna. Powód nie skorzystał z przysługującego mu prawa zaskarżenia tego rozstrzygnięcia do NSA. Jak z powyższego jednoznacznie wynika roszczenie określone w pkt 1 pozwu nie jest obecnie wymagalne i jako takie bezzasadne. W tym stanie rzeczy bezzasadne jest także alternatywne roszczenie określone w pkt 2 pozwu, dotyczące zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kwoty 210.100 zł, które ma stanowić odpowiadające obecnej wartości rynkowej nieruchomości odszkodowanie z tytułu nie wywiązania się przez pozwanego z obowiązku przeniesienia na powoda prawa własności przedmiotowej działki.

Obie strony wnosiły o zasądzenie od strony przeciwnej na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.

Sąd ustalił co następuje;

Powód F. L. (1) jest obywatelem Niemiec. W dniu 16 października 2003r. powód i B. O. ( matka pozwanego) zawarli związek małżeński, po wieloletnim okresie pozostawania w związku uczuciowym.

W 1996r. powód wyraził wolę nabycia nieruchomości gruntowej, położonej we wsi Ż., składającej się z działki nr (...) o powierzchni 0,23 ha, niezabudowanej. Ponieważ powód był i jest nadal obywatelem Niemiec, nabycie tej nieruchomości nie było możliwe bez uzyskania decyzji odpowiedniego organu administracji zezwalającej na takie nabycie. Strony doszły do porozumienia, że stroną umowy kupna - sprzedaży będzie powód. W związku z tym powód zawarł z pozwanym umowę zlecenia powierniczego nabycie tej nieruchomości. Na mocy tej umowy pozwany zobowiązał się do nabycia nieruchomości położonej w Ż. i do jej przeniesienia na rzecz powoda po uzyskaniu zezwolenia z Ministerstwa. W treści umowy określono, że działka gruntowa zostaje przejęta powierniczo, aż zostanie udzielone pozwolenie z Ministerstwa na przejęcie własności przez Pana prof. dra inż. F. L. (2) i nastąpi technicznie korzystny moment podatkowy. Jednocześnie pozwany zobowiązał się do niezbywania nieruchomości ani nieobciążanie jej, a powód zobowiązał się jednocześnie do pokrywania wszelkich kosztów związanych z nieruchomością, co faktycznie czynił.

Bezsporne, nadto umowa zlecenia powierniczego nabycia nieruchomości zał. nr 5 - k.12 akt.

W dniu 18 listopada 1996r. na podstawie umowy sprzedaży zawartej w formie aktu notarialnego, doszło do nabycia przez pozwanego nieruchomości rolnej oznaczonej jako działka (...) położonej we wsi Ż., która zgodnie z treścią przedstawionego do aktu zaświadczenie Wójta Gminy W. z dnia 25.10.1996 roku w założeniach do planu zagospodarowania przestrzennego gminy przeznaczona była na cele rolne. Cenę nabycia oraz wszystkie koszty związane z zawarciem aktu poniósł powód.

Bezsporne, nadto akt notarialny Rep.A numer (...) zał. nr(...), opis i mapa nieruchomości z dnia 30.10.1996r. zał. Nr (...), zawiadomienie z dnia 21.01.1997n o dokonaniu wpisu zał. nr 12, odpis księgi wieczystej Nr (...). zał. nr 13 - k. 12, akt.

W dniu 22.07.1998r. pozwany udzielił powodowi pełnomocnictwa, na mocy którego powód został formalnie upoważniony do podejmowania czynności związanych z zagospodarowaniem działki, w oparciu o które rozpoczął działania zmierzające do jej zabudowania, co w całości przeprowadził i sfinansował, stawiając na terenie działki budynek gospodarczy.

Bezsporne, nadto pełnomocnictwo z dnia 22.07.1998r wraz z podpisem notarialnie poświadczonym zał. nr 16 - k.12 akt.

Decyzją Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji nr (...) z dnia 17 czerwca 1999r. utrzymaną w mocy decyzją nr (...) z dnia 28 lipca 1999r. w wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy odmówiono powodowi jako obywatelowi Republiki Federalnej Niemiec udzielenia zezwolenia na nabycie nieruchomości niezabudowanej, położonej w miejscowości Ż. gm. W., woj. (...), składającej się z działki nr (...) o powierzchni 23 a, stanowiącej własność R. P.. W uzasadnieniu odmowy wskazano, że po pierwsze nieruchomość położona jest na terenie wiejskim, a nadto wnioskodawca pomimo deklaracji, iż zamierza założyć i prowadzić „Instytut kontroli i jakości wody oraz fauny i flory J. Łebsko", nie udokumentował utworzenia Instytutu oraz wskazania jaką posiada on osobowość prawną.

Bezsporne, nadto decyzja nr (...) z dnia 17.06.1999n (sygn. akt ZK-III- (...)) zał. nr 14, decyzja nr (...) z dnia 28.07.1999n (sygn. akt ZK-III- (...)) zał. nr 15 - k.12 akt.

W dniu 11 października 2006r. B. O., żona powoda i matka pozwanego zmarła.

Pismem z dnia 25.06.2010r. powód wezwał pozwanego do przeniesienia na niego prawa własności nieruchomości, wskazując na zmianę stanu prawnego związanego z przystąpieniem Polski do UE i złagodzeniem norm regulujących nabywanie nieruchomości przez cudzoziemcowi. Wobec braku odpowiedzi, powód ponownie pismem z dnia 16 marca 2014r. wezwał pozwanego do wykonania umowy i przeniesienia na niego własności nieruchomości, jednakże ponownie bezskutecznie.

R. P. z nieruchomości nie korzystał i nie korzysta z niej nadal.

Bezsporne, nadto pismo powoda z dnia 25.06.2010r. wraz z dowodem doręczenia pozwanemu zał. nr 24, pismo powoda z dnia 16.03.2014r wraz z tłumaczeniem zał. nr 25 - k.12 akt.

Sąd zważył;

Powód F. L. (1) domagał się w niniejszej sprawie w pierwszej kolejności nakazania pozwanemu R. P. złożenia oświadczenia woli, przedmiotem którego miało być przeniesienie na powoda prawa własności nieruchomości położonej w miejscowości Ż. gmina W. stanowiącej działkę gruntu o numerze (...) twierdząc przy tym, że strony łączyła umowa powierniczego nabycia nieruchomości, która to okoliczność była między stronami bezsporna. Zgodnie z art. 734 k.c. przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Istotą powierniczego nabycia nieruchomości jest nabycie przez Zleceniobiorcę własności nieruchomości w celu późniejszego przeniesienia tej własności na rzecz dającego zlecenie. Do powierniczego nabycia nieruchomości dochodzi często wówczas, gdy osoba zainteresowana nieruchomością nie może dokonać nabycia jej własności z uwagi na jakąś przeszkodę, która jest przemijająca. Taką przemijającą przeszkodą - co bezspornie miało miejsce w niniejszym stanie faktycznym - może być trudność w uzyskaniu przez cudzoziemca zezwolenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na nabycie własności nieruchomości położonej w Polsce. W takiej sytuacji cudzoziemiec ma prawo do tego aby zawrzeć umowę zlecenia. w której przyjmujący zlecenie (podmiot, który jest obywatelem polskim) zobowiąże się do nabycia własności pożądanej nieruchomości w celu jej późniejszego przeniesienia na cudzoziemca (podmiot, który jest zleceniodawcą ) jednakże dopiero po uzyskaniu przez obcokrajowca zezwolenia właściwego organu na nabycie własności nieruchomości położonej w Polsce. Na takim właśnie tle doszło do zawarcia umowy między stronami. Z ustalonego w sprawie bezspornego stanu faktycznego wynika, że strony zawierając umowę powierniczego nabycia nieruchomości określiły bardzo dokładnie moment w którym miało dojść do przeniesienia na rzecz powoda nabytej przez pozwanego jako zleceniobiorcę nieruchomości, odnosząc to do czasu uzyskanie przez powoda zezwolenia z Ministerstwa.

Zasadą jest, że nabycie przez cudzoziemca prawa własności każdej nieruchomości wymaga uzyskania zezwolenia.

Kwestię nabywania nieruchomości w Polsce przez obywateli państw obcych (tak jak powód nie będących obywatelami Polskimi), reguluje ustawa z dn. 24 marca 1920r. „o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców" (t.j. Dz.U.2004.167.1758 z póżn. zm.). Zgodnie z art. 1. 1. tego aktu "Nabycie nieruchomości przez cudzoziemca wymaga zezwolenia. Zezwolenie jest wydawane, w drodze decyzji administracyjnej, przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, jeżeli sprzeciwu nie wniesie Minister Obrony Narodowej, a w przypadku nieruchomości rolnych, jeżeli sprzeciwu również nie wniesie minister właściwy do spraw rozwoju wsi. Stosownie zaś do ust. 4. powołanego artykułu „Nabyciem nieruchomości w rozumieniu ustawy jest nabycie prawa własności nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego, na podstawie każdego zdarzenia prawnego ".

Ustawa z dnia 24 marca 1920r. o nabywaniu nieruchomości cudzoziemców ma charakter reglamentacyjny, wprowadzający ograniczenie o charakterze publicznoprawnym w obrocie nieruchomościami położonymi na terenie Rzeczypospolitej Polskiej ze względu na osobę nabywcy – cudzoziemca. Sprowadza się to do konieczności uzyskania zezwolenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. Zezwolenie to ma charakter warunku prawnego, a tym samym stanowi obligatoryjną część czynności prawnej nabycia nieruchomości przez cudzoziemca. Wyjątek stanowią sytuacje enumeratywnie przewidziane w ustawie, w których nie wymaga się uzyskania zezwolenia.

Ustawowy katalog wyjątków w których do nabycia nieruchomości przez cudzoziemca nie jest potrzebne zezwolenie zawiera art.8 ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców. Przepis art. 8 ust. 2 wprowadza generalną zasadę, będącą w istocie odwróceniem zasady wynikającej z art. 1 ust. 1 ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, która głosi, że nabycie nieruchomości przez cudzoziemca będącego obywatelem lub przedsiębiorcą państwa - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym ( (...)) albo (...) nie wymaga zezwolenia. Ze względu jednak na okresy przejściowe, wynegocjowane przez Rzeczpospolitą Polską w Akcie dotyczącym warunków przystąpienia do Unii Europejskiej swoboda nabywania nieruchomości położonych w Polsce przez obywateli i przedsiębiorców (...) oraz (...) podlega określonym w ustawie ograniczeniom. Ograniczenia te obowiązują obecnie w przypadku nabywania nieruchomości rolnych i leśnych. Nabycie nieruchomości rolnych i leśnych przez obywateli i przedsiębiorców (...) oraz (...) wymaga uzyskania zezwolenia przez okres 12 lat od dnia przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej. Termin ten wynegocjowany podczas negocjacji akcesyjnych upłynie 1 maja 2016 r. Ten sam limit czasowy odnosi się do nabywania nieruchomości leśnych.

Istotne zatem znaczenie dla stosowania przepisu art. 8 ust. 2 pkt 1 a w konsekwencji rozstrzygniecie o zasadności wniesionego powództwa miało ustalenie definicji nieruchomości rolnej oraz nieruchomości leśnej.

Zgodnie z art. 3 ustawy z 28 września 1991 r. o lasach (tekst jedn. Dz. U. z 2000 Nr 56 poz. 679 ze zm.) gruntem leśnym jest grunt o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha pokryty uprawami leśnymi, lub przejściowo jej pozbawiony, przeznaczony do produkcji leśnej lub stanowiący rezerwat, cześć parku narodowego albo wpisany do rejestru zabytków.

Nieruchomością rolną jest nieruchomość, w której skład wchodzą grunty rolne. Ustawa z 24 marca 1920r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców posługuje się niekonsekwentnie pojęciem "grunty rolne" (art. 8 ust. 3) oraz pojęciem „nieruchomość rolna" (art. 1 ust. 1. art. 8 ust. 2). Przy czym pod pojęciem „nieruchomość" kryje się, w całej ustawie, raczej wydzielona część gruntu posiadająca odrębny numer w ewidencji gruntów i budynków (działka ewidencyjna), a nie jak to wynika z art. 46 § 1 k.c. część powierzchni ziemskiej stanowiąca odrębny przedmiot własności. Pojedyncza działka ewidencyjna będzie zatem, w rozumieniu niniejszej ustawy, stanowiła nieruchomość rolną lub nieruchomość leśną, jeżeli chociażby jej część stanowią grunty rolne lub grunty leśne. Ponieważ ustawa nie zawiera odrębnej definicji nieruchomości rolnej bądź gruntów rolnych ani definicji nieruchomości leśnej, należy stosować na jej potrzeby inne obowiązujące przepisy regulujące tę kwestię ( por. wyrok SN z dnia 13.12.2013r. sygn. IIICSK (...)). I tak zgodnie z definicją zawartą w art. 46 k.c. nieruchomościami rolnymi są nieruchomości, które są lub mogą być wykorzystywane do prowadzenia działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, nie wyłączając produkcji ogrodniczej, sadowniczej i rybnej. Natomiast według przepisów ustawy z 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz.U. Nr 64. doz. 592 ze zm.), nieruchomością rolną jest nieruchomość rolna w rozumieniu Kodeksu Cywilnego, z wyłączeniem nieruchomości położonych na obszarach przeznaczonych w planach zagospodarowania przestrzennego na cele inne niż rolne, a użytkami rolnymi są grunty orne, sady, łąki trwałe, pastwiska trwałe, grunty rolne zabudowane, grunty pod stawami i grunty pod rowami. Bardziej precyzyjną definicję gruntów rolnych oraz gruntów leśnych zawierają przepisy ustawy z 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (t.j. Dz.U. z 2004r. Nr 121. poz. 1266 ze zm.). Zgodnie z art. 2 tej ustawy, gruntami rolnymi są grunty;

1.  określone w ewidencji gruntów jako użytki rolne,

2.  pod stawami rybnymi i innymi zbiornikami wodnymi, służącymi wyłącznie dla potrzeb rolnictwa,

3.  pod wchodzącymi w skład gospodarstw rolnych budynkami mieszkalnymi oraz innymi budynkami i urządzeniami służącymi wyłącznie produkcji rolniczej oraz przetwórstwu rolno spożywczemu,

4.  pod budynkami i urządzeniami służącymi bezpośrednio do produkcji rolniczej uznanej za dział specjalny, stosownie do przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych i podatku dochodowym od osób prawnych,

5.  parków wiejskich oraz pod zadrzewieniami śródpolnymi, w tym również pod pasami przeciwwietrznymi i urządzeniami przeciwerozyjnymi,

6.  pracowniczych ogrodów działkowych i ogrodów botanicznych,

7.  zrekultywowane dla potrzeb rolnictwa, torfowisk i oczek wodnych,

8.  pod drogami dojazdowymi do gruntów rolnych.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 80 poz. 717) ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego ( por. postanowienie SN 28.01.1999r. III CKN (...)). W przypadku braku planu zagospodarowania przestrzennego przeznaczenie nieruchomości określa się na podstawie klasyfikacji ujawnionej w ewidencji gruntów i budynków. Zgodnie z art. 21 ust.1 ustawy z 17.5.1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 193. poz. 1287), podstawę planowania przestrzennego stanowią dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków. Przy ustalaniu przeznaczenia konkretnej nieruchomości należy zatem przede wszystkim opierać się na ustaleniach miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, który jako uchwala rady gminy stanowi akt prawa miejscowego. Dopiero w razie braku planu rozstrzygające znaczenie mają zapisy w ewidencji gruntów i budynków. Przy ustalaniu przeznaczenia nieruchomości pomocnicze znaczenie mogą mieć także wydane decyzje o warunkach zabudowy albo o pozwoleniu na budowę.

Zgodnie z treścią art. 316 §1 k.p.c. Sąd wydaje wyrok biorąc pod uwagę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Na ten dzień nie odpadła jeszcze przeszkoda do nabycia przez powoda jako cudzoziemca prawa własności spornej nieruchomości.

W ewidencji gruntów i budynków rodzaje użytków oznaczane są symbolami. W celu ich zidentyfikowania i prawidłowego odczytania należy posłużyć się przepisami rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z 29.3.2001r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz.U. Nr 38. poz. 454). Użytki rolne dzielą się na grunty orne (R), sady (np. S-Ps, S-R, S-Ł), łąki trwałe (Ł). pastwiska trwałe (Ps), grunty rolne zabudowane (np. B-R, B-l, B-Ps), grunty pod stawami(W.) oraz rowy (W). Gdy grunt w ewidencji gruntów i budynków oznaczony jest którymś z wskazanych powyżej symboli przypisanym do użytków rolnych, mamy do czynienia z nieruchomością rolną, chyba że co innego wynika z planu zagospodarowania przestrzennego albo decyzji o warunkach zabudowy.

Przedmiotowa działka jest nieruchomością rolną, co jednoznacznie wynika w szczególności z § 2 aktu notarialnego dotyczącego jej zakupu przez pozwanego, opisu i mapy nieruchomości z dnia 30 października 1996r. w której jako rodzaj użytków wskazano (...) co oznacza grunty rolne i (...) - co oznacza pastwiska). Rolniczy charakter tej nieruchomości nie uległ zmianie do dnia dzisiejszego, o czym świadczą dołączone do akt sprawy przez pozwanego decyzje o wymiarze podatku, w tym i ostatnia decyzja a o wymiarze podatku rolnego za 2014r. ( vide; k.28). Z aktualnej informacji Urzędu Gminy W. wynika, że dla działki oznaczonej numerem (...) - obręb Ż., objętej Księgą Wieczystą Nr (...), Gmina W. nie posiada obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, natomiast w Studium (...), przyjętym przez Radę Gminy uchwałą Nr (...)z dnia 29 czerwca 2010 roku dla w/w działki przyjęto jako obszar łąk i pastwisk (vide; k. 55). Nadto zgodnie z operatem ewidencji gruntów i budynków działka Nr (...) o powierzchni 0,23 ha, objęta Księgą Wieczystą (...) stanowi klasoużytki: rola klasy V(RV), pastwisko klasy IV (PsIV), pastwisko klasy V (PsV), budowlany na pastwisku klasy IV (B-PsIV) - vide; k. 70.

Odnosząc sie natomiast do twierdzenia strony powodowej odnośnie tego, że w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy, to generalnie można przyjąć, że wydanie warunków zabudowy, a następnie pozwolenia na budowę w stosunku do działki, która jest użytkiem rolnym, powoduje, że traci ona takowy charakter. Jeżeli jednak warunki zabudowy dotyczą zabudowy siedliskowej czy zagrodowej, czyli zabudowy właśnie na gruntach rolnych, nieruchomość nie utraci charakteru nieruchomości rolnej, a taki właśnie charakter miała wydana w dniu 4 września 1999r. R. P. decyzja o pozwoleniu na budowę przez Kierownika Urzędu Rejonowego w L. ( vide; k. 68). W przypadku powoda brak jest również możliwości do zastosowania art.8 ust.2a ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, który to przepis przewidują odstępstwa od obowiązku uzyskania zezwolenia na nabycie nieruchomości rolnych przez obywateli (...) i (...).

Jak z powyższego jednoznacznie wynika przeniesienie przez pozwanego na powoda własności przedmiotowej nieruchomości, bez stosownego zezwolenia ministra właściwego do spraw wewnętrznych, nie jest obecnie możliwe.

Jak istotne znaczenie ma respektowanie wymogu wskazanego w art. 5 ustawy o nabywaniu nieruchomości cudzoziemców, wynika z kolejnego przepisu tej ustawy, a mianowicie art.6, który to przepis wprowadza rygor bezwzględnej nieważności nabycia nieruchomości przez cudzoziemca, jeżeli nabycia dokonano z naruszeniem przepisów tej ustawy Bezwzględna nieważność czynności prawnej oznacza, że czynność ta była już nieważna w momencie jej dokonywania, nie wywarła żadnych skutków prawnych i nie może zostać konwalidowana. Możliwość konwalidowania nieważnej czynności prawnej, tj. uznania jej z mocą wsteczną za czynność ważną w następstwie zdarzeń późniejszych, możliwa jest jedynie w przypadkach wyraźnie wskazanych w ustawie, tymczasem przepisy ustawy takiej możliwości nie przewidują.

W ocenie Sądu zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do podzielenia zasadności twierdzeń pozwu o zobowiązanie pozwanego do złożenia oświadczenia woli, a zatem powództwo należało oddalić jako co najmniej przedwczesne, wobec stwierdzenia, że nie jest on zobowiązany do przeniesienia na rzecz powoda prawa własności nieruchomości położonej w Ż. gmina W.. Powód nie uzyskał zezwolenia na nabycie nieruchomości i nie spełnia wymogów przewidzianych w ustawie o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, a jednocześnie nie upłynął jeszcze termin do którego wymóg uzyskiwania zezwolenia na nabycie nieruchomości rolnej przez cudzoziemca ma trwać.

Zasada rozkładu ciężaru dowodu, skonkretyzowana została w art. 6 k.c. i jest jasna. Ten, kto, powołując się na przysługujące mu prawo, żąda czegoś od innej osoby, obowiązany jest udowodnić fakty (okoliczności faktyczne) uzasadniające to żądanie, ten zaś, kto odmawia uczynienia zadość żądaniu, a więc neguje uprawnienie żądającego, obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje.

W ocenie Sądu powód F. L. (1) w stosunku pozwanego R. P. temu obowiązkowi nie sprostał. Tym samym oddaleniu podlegało również powództwo ewentualne zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kwoty 210.100 zł, które jak wynika z jego uzasadnienia, ma stanowić odpowiadające obecnej wartości rynkowej nieruchomości odszkodowanie z tytułu nie wywiązania się przez pozwanego z obowiązku przeniesienia na powoda własności działki.

Sąd na podstawie art. 217 § 2 kpc oddalił również wniosek dowodowy pełnomocnika powoda o przeprowadzenie dowodu z przesłuchani stron, uznając, że okoliczności sporawy zostały dostatecznie wyjaśnione. Sąd nie jest związany nawet zgodnym stanowiskiem stron co do potrzeby przeprowadzenia przesłuchania stron.

Dowód z przesłuchania stron może być dopuszczony jedynie wtedy, gdy materiał dowodowy został wyczerpany lub też w danej sprawie w ogóle brak środków dowodowych, a fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy nie zostały wyjaśnione. Jeżeli zatem zebrany w sprawie materiał w pełni wyjaśnił stan faktyczny, nie ma podstaw do zarządzenia dowodu z przesłuchania stron. W orzeczeniu z dnia 28 listopada 1997 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że art. 299 k.p.c. obligujący sąd do zarządzenia dowodu z przesłuchania stron w celu wyjaśnienia – dotychczas niewyjaśnionych – faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, dotyczy tylko takich faktów, które w ocenie sądu są istotne, a nie takich, które jedynie strony określają jako istotne ( vide: orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 1997 roku, II CKN (...), Biul. SN 1998, nr 2, s. 14).

Z zachowanej nadal dotychczasowej treści art. 299 k.p.c. nie wynika nakaz przeprowadzenia dowodu z przesłuchania stron na odmiennych zasadach niż ogółu pozostałych dowodów.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art.98 i art.108 k.p.c.

Z uwagi na oddalenie powództwa wobec pozwanego o koszta dla pełnomocnika strony Sąd orzekł na podstawie § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Na oryginale właściwy podpis