Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 kwietnia 2015 roku.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący SSA w SO Stanisław Tomasik

Sędziowie SO Tomasz Ignaczak (spr.)

del. SR Nadia Kołacińska - Sumińska

Protokolant sekr. sądowy Dagmara Szczepanik

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Piotrkowie Trybunalskim Roberta Wiznera

po rozpoznaniu w dniu 8 kwietnia 2015 roku

sprawy J. K.

oskarżonego z art. 190 § 1 kk

z powodu apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim

z dnia 20 lutego 2015 roku sygn. akt II K 676/14

na podstawie art.437§1 i 2 kpk w zw. z art. 438 pkt 1 kpk, art. 624 § 1 kpk i art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 49 poz. 223 z 1983 roku z późniejszymi zmianami)

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

-

uchyla rozstrzygnięcie o karze łącznej zawarte w pkt 3 zaskarżonego wyroku;

-

uchyla rozstrzygnięcia o wymierzeniu odrębnej kary za przestępstwo przypisane oskarżonemu w pkt 2 zaskarżonego wyroku oraz uchyla rozstrzygnięcie o wymierzeniu kary za ciąg przestępstw przypisany oskarżonemu w pkt 1 zaskarżonego wyroku;

-

ustala, iż przestępstwa przypisane oskarżonemu w pkt 1 i w pkt 2 zaskarżonego wyroku stanowią jeden ciąg przestępstw i za ten ciąg przestępstw, na podstawie art. 190 § 1 kk w zw. z art. 91 § 1 kk wymierza oskarżonemu J. K. karę 6 ( sześciu ) miesięcy pozbawienia wolności;

2.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

3.  zwalnia oskarżonego J. K. od kosztów sądowych za obie instancje.

Sygn. akt IV Ka 164/15

UZASADNIENIE

J. K. został oskarżony o to, że:

I.  w okresie od 23 maja 2014 roku do 31 czerwca 2014 roku wielokrotnie groził A. O. pozbawieniem życia, które to groźby wzbudziły u pokrzywdzonej uzasadnioną obawę, że zostaną spełnione, tj. o przestępstwo z art. 190 § 1 kk

II.  w dniu 31 lipca 2014 roku wielokrotnie groził H. H. pozbawieniem życia, która to groźby wzbudziły u pokrzywdzonej uzasadnioną obawę, że zostaną spełnione, tj. o przestępstwo z art. 190 § 1 kk

Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim wyrokiem z dnia 20 lutego 2015 roku w sprawie sygn. akt II K 676/14:

1.  w miejsce czynu zarzuconego w pkt I aktu oskarżenia uznał oskarżonego za winnego ciągu przestępstw popełnionych w dniach 1 lipca 2014 roku, 21 lipca 2014 roku i 31 lipca 2014 roku z których każde wypełniło dyspozycję art. 190 § 1 kk i za to na podstawie art. 190 § 1 kk w zw. z art. 91 § 1 kk wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności;

2.  uznał oskarżonego za winnego czynu zarzuconego mu w pkt II aktu oskarżenia ( z drobną zmiana opisu) i za to na podstawie art. 190 § 1 kk wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności;

3.  na podstawie art. 85 kk i 86 § 1 kk wymierzył oskarżonemu karę łączną 8 miesięcy pozbawienia wolności;

4.  zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych.

Powyższy wyrok został zaskarżony przez oskarżonego.

Apelacja oskarżonego zaskarżyła wyrok w całości na korzyść oskarżonego. Z analizy treści sporządzonej własnoręcznie przez oskarżonego apelacji można wywieść, że zarzucił wyrokowi błąd w ustaleniach faktycznych oraz podniósł zarzut błędnej oceny dowodów polegający na ustaleniu, że dopuścił się on zarzuconych mu czynów, podczas gdy jego zdaniem nikomu nie groził.

Apelant nie sformułował w sposób czytelny konkluzji, ale z wymowy całego środka zaskarżenia należy wnosić, że dążył do zmiany zaskarżonego wyroku i uniewinnienia go od popełnienia zarzuconych mu czynów.

Prokurator na rozprawie apelacyjnej wniósł o uznanie apelacji oskarżonego za oczywiście bezzasadną i utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja okazała się o tyle zasadna, że w wyniku jej rozpoznania doszło do zmiany zaskarżonego wyroku na korzyść oskarżonego.

Podniesiony w apelacji zarzut błędu w ustaleniach faktycznych oraz błędnej oceny dowodów nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił stan faktyczny w oparciu o rzetelnie i wszechstronnie oceniony materiał dowodowy. Każdy istotny dowód został poddany analizie i oceniony w kontekście innych, powiązanych z nim dowodów. Ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd Rejonowy jest obiektywna, prawidłowa, zgodna z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, oparta o całokształt ujawnionego na rozprawie materiału dowodowego i jako taka korzysta z ochrony jaką daje art. 7 kpk. Sąd Okręgowy nie będzie w tym miejscu tej oceny i tych ustaleń powielał, albowiem wobec doręczenia stronom odpisu uzasadnienia zaskarżonego wyroku analiza ta powinna być im znana - dość powiedzieć, że Sąd odwoławczy aprobuje dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę dowodów oraz oparte na niej ustalenia faktyczne.

Zmiana okresu popełnienia czynów przypisanych oskarżonemu w pkt 1 zaskarżonego wyroku mieści się w granicach aktu oskarżenia, albowiem nie budzi żadnej wątpliwości, że zarzut prokuratora dotyczył zdarzeń faktycznych, które w rzeczywistości miały miejsce w dniach 1 lipca 2014 roku, 21 lipca 2014 roku i 31 lipca 2014 roku. Sąd Rejonowy słusznie upatruje wskazanie innych dat w akcie oskarżenia w omyłce, przy czym jest wielce powściągliwy, albowiem można by pokusić się o użycie bardziej dosadnych określeń na nonszalancję z jaką prokurator podszedł do pisemnego formułowania zarzutów. Tak czy inaczej, oczywiste jest, iż rzecznik oskarżenia objął swoją skargą te zdarzenia faktyczne, które zostały przypisane oskarżonemu w pkt 1 i 2 zaskarżonego wyroku.

Wprawdzie zarzuty sformułowane w wywiedzionym przez oskarżonego środku odwoławczym są oczywiście bezzasadne, niemniej w wyniku jego złożenia, inicjującego przeprowadzenie postępowania odwoławczego, doszło do zmiany zaskarżonego wyroku w zakresie zastosowania instytucji prawa karnego materialnego, jaką jest ciąg przestępstw. Co prawda kontrola odwoławcza przekonała, iż Sąd I instancji w sposób poprawny zgromadził materiał dowodowy, dokonał właściwych ustaleń faktycznych, a także wyprowadził słuszne wnioski co do winy oskarżonego, niestety dopuścił się obrazy prawa karnego materialnego w zakresie przyjęcia, które z przypisanych oskarżonemu przestępstw mogą stanowić ciąg przestępstw z art. 91 § 1 KK, co miało ewidentny wpływ na treść wyroku.

Przypomnieć zatem należy, że ciąg przestępstw zachodzi wówczas, gdy sprawca popełnia kilka przestępstw, które charakteryzują się jednorodną kwalifikacją prawną (tożsamość kwalifikacji), podobnym sposobem popełnienia, krótkimi odstępami czasu pomiędzy poszczególnymi przestępstwami oraz brakiem przedzielającego je wyroku skazującego, co do któregokolwiek z nich.

W analizowanym przypadku mieliśmy do czynienia z sytuacją, w której os karżony dopuścił się kilku przestępstw, które były tożsame pod względem kwalifikacji prawnej. Dotyczy to przestępstw przypisanych w pkt 1 i w pkt 2 zaskarżonego wyroku ( zostały trafnie zakwalifikowane z art. 190 § 1 KK). Sąd Rejonowy z przyczyn dla Sądu Okręgowego niezrozumiałych nie włączył przestępstwa przypisanego w pkt 2 zaskarżonego wyroku do ciągu przestępstw przypisanego w pkt 1 zaskarżonego wyroku – był to błąd.

Przecież tożsamość pokrzywdzonego nie ma znaczenia dla zastosowania instytucji ciągu przestępstw opisanego w art. 91 § 1 KK . Ma ona znaczenie jedynie przy instytucji czynu ciągłego, co wynika wprost z dyspozycji art. 12 KK.

Ciąg przestępstw (art. 91 § 1 KK) jest instytucją prawa materialnego, więc jego przyjęcie nie jest pozostawione uznaniu Sądu. Pominięcie ( nawet częściowe, tak jak to miało miejsce w przedmiotowej sprawie) tej instytucji podczas wyrokowania stanowiło obrazę prawa karnego materialnego mającą wpływ na treść wyroku ( por: A.Wąsek w glosie do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 2000 r., I KZP 17/00, zob. OSP 2001, nr 1).

W analizowanej sytuacji zmiana zaskarżonego wyroku poprzez wyeliminowanie odrębnego wymierzania kar za przestępstwo przypisane w pkt 2 zaskarżonego wyroku i za ciąg przestępstw z pkt 1 wyroku i orzeczenie za te wszystkie przestępstwa jednej kary w ramach ciągu przestępstw będzie zmianą na korzyść oskarżonego. Oznacza to, że w tej konkretnej sytuacji oskarżony uniknął odrębnego wymierzenia kary za przestępstwo i ciąg przestępstw, co ma ewidentny - korzystny dla oskarżonego - wpływ na wymiar kary, gdyż de facto doszło do braku konieczności orzekania o karze łącznej ( która - nawiasem mówiąc - została wymierzona przez Sąd Rejonowy w oparciu o błędnie powołaną podstawę prawną, albowiem w sytuacji łączenia kary jednostkowej i kary za ciąg przestępstw do orzekania o karze łącznej zastosowanie powinien mieć art. 91 § 2 kk, jako lex specialis do art. 85 kk, którego w takim układzie nie powinno się powoływać – por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 października 2008 r., V KK 215/08). Ostatecznie oskarżony będzie odbywał karę 6 miesięcy pozbawienia wolności w miejsce kary łącznej 8 miesięcy pozbawienia wolności, a zatem realnie karę o 2 miesiące krótszą. Ponadto sytuacja oskarżonego jest korzystniejsza, gdyby kiedykolwiek doszło do konieczności wydawania wyroku łącznego. Przed zmianą zaskarżonego wyroku przy orzekaniu o karze łącznej należałoby brać pod uwagę dwie kary jednostkowe ( za przestępstwo i za ciąg przestępstw ) i Sąd poruszałby się w granicach od kary 6 miesięcy pozbawienia wolności ( przy zastosowaniu zasady pełnej absorpcji) do kary 1 roku pozbawiania wolności ( przy zastosowaniu zasady kumulacji). Obecnie, na skutek w/w zmiany, przy ewentualnym orzekaniu kary łącznej ( w razie konieczności wydawania wyroku łącznego) będzie można brać pod uwagę tylko jedną karę – karę 6 miesięcy pozbawienia wolności za ciąg przestępstw. Dlatego Sąd Okręgowy był uprawniony do orzeczenia reformatoryjnego mimo braku zarzutu w tym zakresie, jak bowiem widać jest to zmiana na korzyść oskarżonego ( art. 434 § 2 kpk). Zresztą, w zbliżonej sytuacji procesowej orzekał już jeden z Sądów Apelacyjnych i również uznał, że dokonanie podobnej zmiany wyroku jest możliwe w wypadku wniesienia apelacji jedynie na korzyść oskarżonego i mimo braku zarzutu w tym zakresie ( por. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach - II Wydział Karny z 2012-09-06, II AKa 329/12, opubl: www.orzeczenia.ms.gov.pl).

Dlatego Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

-

uchylił rozstrzygnięcie o karze łącznej zawarte w pkt 3 zaskarżonego wyroku;

-

uchylił rozstrzygnięcia o wymierzeniu odrębnej kary za przestępstwo przypisane oskarżonemu w pkt 2 zaskarżonego wyroku oraz uchylił rozstrzygnięcie o wymierzeniu kary za ciąg przestępstw przypisany oskarżonemu w pkt 1 zaskarżonego wyroku;

-

ustalił, iż przestępstwa przypisane oskarżonemu w pkt 1 i w pkt 2 zaskarżonego wyroku stanowią jeden ciąg przestępstw i za ten ciąg przestępstw, na podstawie art. 190 § 1 kk w zw. z art. 91 § 1 kk wymierzył oskarżonemu J. K. karę 6 ( sześciu ) miesięcy pozbawienia wolności.

W pozostałym zakresie zaskarżony wyrok jest sprawiedliwy, Sąd Okręgowy nie dostrzegł ani żadnego naruszenia prawa karnego procesowego, ani innego naruszenia prawa karnego materialnego, a orzeczona kara ( po dokonaniu zmian przez Sąd Okręgowy) jest słuszna, adekwatna do stopnia winy oskarżonego i stopnia społecznej szkodliwości jego czynu.

Na wydatki w postępowaniu odwoławczym złożył się ryczałt za doręczenia pism procesowych w kwocie 20 złotych.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim na podstawie art. 624 § 1 kpk i art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 49 poz. 223 z 1983 roku z późniejszymi zmianami) zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych za obie instancje. Oskarżony nie wykazuje żadnych dochodów, nie ma żadnego majątku, jest pozbawiony wolności – nie jest w stanie uiścić kosztów sądowych bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania swojej osoby.

Z powyższych względów orzeczono jak w wyroku.