Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 marca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Elblągu V Wydział Cywilny Rodzinny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jolanta Hryniewicz

Sędziowie: SO Barbara Stradowska – Grzeszczuk

SR del. do SO Magdalena Wygonowska /spr./

Protokolant: st. sekr. sąd. Sylwia Szulc

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 marca 2015 r.

sprawy z powództwa małoletniego J. L. zastąpionego przez matkę M. L.

przeciwko A. L.

o alimenty

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Elblągu

z dnia 23 grudnia 2014r., w sprawie III RC 451/14

I.  zmienia zaskarżony wyrok w części oddalającej powództwo (pkt II wyroku) w ten sposób, że zasądza od pozwanego A. L. na rzecz małoletniego J. L. dodatkowo alimenty w kwocie po 550 (pięćset pięćdziesiąt) złotych miesięcznie,

II.  oddala apelację w pozostałej części.

sygn. akt VCa 20/15

UZASADNIENIE

M. L. działająca w imieniu małoletniego syna J. L. domagała się zasądzenia na jego rzecz od ojca A. L. alimentów po 1300 zł miesięcznie.

Uzasadniając to żądanie strona powodowa podniosła, że małoletnie powód mieszka razem z matką, która samodzielnie pokrywa koszty jego utrzymania. Oprócz normalnych wydatków związanych z utrzymaniem dziecka w wieku powoda konieczne są wydatki dodatkowe, wynikające z jego zainteresowań. J. L. jest czołowym zawodnikiem (...) Klubu (...) w E.. Wydatki na rozwój zawodnika są znaczne i dlatego matka chłopca wymaga w tym zakresie wsparcia ze strony jego ojca, aby nie zapożyczać się u znajomych

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa.

Wyrokiem z dnia 23 grudnia 2014 roku Sąd Rejonowy w Elblągu zasądził z dniem 30 czerwca 2014 roku raty alimentacyjne od pozwanego A. L. na rzecz małoletniego powoda J. L. w kwocie po 250 ( dwieście pięćdziesiąt ) zł miesięcznie, płatne do 10-tego dnia każdego miesiąca do rąk matki małoletniego M. L. wraz z ustawowymi odsetkami wynikającymi z treści art. 359 § 3 kc na wypadek opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat. W pozostałym zakresie powództwo oddalił. Wyrok ten zawierał również rozstrzygniecie o kosztach sądowych i procesu oraz rygorze natychmiastowej wykonalności.

Orzeczenie Sądu I instancji było wynikiem następujących ustaleń i wniosków:

Wyrokiem z dnia 25 czerwca 2009 r. Sąd Okręgowy w Elblągu rozwiązał związek małżeński M. L. i A. L.. Jednocześnie powierzył obojgu rodzicom wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi stron J. L. i S. L., ustalając miejsce zamieszkania małoletniego J. przy matce, zaś małoletniego S. przy ojcu. Kosztami utrzymania małoletniego J. Sąd obciążył w całości matkę, zaś małoletniego S. ojca.

Z ustaleń Sądu Rejonowego wynika, że M. L. nie założyła nowej rodziny. Poza J. nie ma innych dzieci na utrzymaniu. Wspólnie z małoletnim powodem zamieszkuje w mieszkaniu przy ul. (...) w E., o powierzchni ok. 68,8 m ². Utrzymuje się z dochodów z działalności gospodarczej, którą prowadzi jednoosobowo w zakresie ubezpieczeń. Rozlicza się z prowadzonej działalności gospodarczej na zasadach ogólnych księgą przychodów i rozchodów. Z prowadzonej działalności gospodarczej uzyskała dochody: w 2011 roku w wysokości 19.461,13 zł, w 2012 roku w wysokości 24.719,56 zł, w 2013 roku w wysokości 20.276,25 zł. W Urzędzie Skarbowym w E. zarejestrowana jest informacja PIT - 8C za rok 2013 na kwotę przychodu 521,77 zł, wystawiona dla M. L. przez płatnika (...) Sp. z o.o. tytułem umorzonego postępowania.

M. L. ponosi koszty związane z utrzymaniem mieszkania w wysokości : czynsz, w który wliczona jest ryczałtowo opłata za wodę - ok. 556 zł miesięcznie, prąd - ok. 80-100 zł miesięcznie. Ponadto opłaca Internet z TV w kwocie 100 zł miesięcznie.

Małoletni powód jest zdrowy, uczęszcza do Zespołu Szkół Nr (...) w E. - Szkoły Podstawowej Nr (...). Spożywa w szkole obiady. We wrześniu 2014 roku opłata za obiady małoletniego powoda wyniosła 57 zł, w październiku 2014 roku wyniosła 69 zł, w listopadzie 2014 roku wyniosła 54 zł. W roku 2013/2014 koszty wyżywienia małoletniego powoda w stołówce szkolnej wyniosły łącznie 543 zł. Małoletni dojeżdża do szkoły autobusem i z tego tytułu korzysta z biletu miesięcznego, który kosztuje 42,50 zł. W roku szkolnym 2014/2015 składka klasowa na Radę w szkole powoda wyniosła 50 zł miesięcznie.

Małoletni uprawia pływanie i w związku z tym uczęszcza na pozalekcyjne zajęcia sportowe. W związku z powyższym należy do (...) Klubu (...) przy Szkole Podstawowej Nr (...) w E., gdzie miesięczna składka statutowa wynosi 100 zł ( opłata za rok 1.200 zł ). Klub sportowy, do którego należy małoletni powód, pokrywa ze składek członkowskich opłaty startowe w zawodach, wynajęcie basenu i pracę trenera. Pozostałe koszty związane z uprawieniem sportu przez małoletniego powoda ponosi jego matka, i są to takie wydatki jak: udział w zawodach - ok. 350-450 zł jednorazowo, w co wliczony jest koszt przejazdu, wyżywienia i noclegu ( od czerwca do października 2014 roku małoletni brał udział w 4 zawodach pływackich ); udział w warsztatach i zgrupowaniach - ok. 2.500-3.000 zł jednorazowo, przy czym zgrupowania te trwają 2 tygodnie i odbywają się latem oraz zimą; okresowy zakup sprzętu do pływania - kąpielówki co dwa miesiące, łapki i deski co 6 miesięcy, płetwy krótkie i długie, okulary co trzy miesiące, czepek co miesiąc. Okulary kosztują ok. 80-90 zł, czepek ok. 35-45 zł, kąpielówki ok. 60-70 zł, łapki ok. 75 zł, deski ok. 94 zł, płetwy ok. 110-120 zł.

Ponadto małoletni uczęszcza na pozalekcyjne zajęcia z robotyki, gdzie miesięczna opłata wynosi 70,20 zł.

Wobec matki małoletniego powoda toczą się postępowania windykacyjne i postępowanie egzekucyjne, dotyczące zobowiązań finansowych z czasów małżeństwa z pozwanym. Do chwili obecnej matka powoda nie wywiązała się z obowiązku spłaty byłego męża powstałego w wyniku podziału ich majątku.

Pozwany poza małoletnim powodem i synem S. L. nie ma innych dzieci na utrzymaniu. Nie założył formalnie nowej rodziny. Spotyka się z kobietą M. C.. Nie posiada majątku , jest wierzycielem M. L. z tytułu podziału majątku. Pozwany nie ma zameldowania. S. L. zamieszkuje u dziadków ojczystych.

Pozwany zatrudniony jest w (...) Sp. z o.o. w G. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 t od dnia 01.09.2011 roku na podstawie umowy o pracę na czas określony do dnia 31.12.2017 roku. Posiada uprawnienia do kierowania pojazdami kat. C, E, świadectwo kwalifikacji i kurs AD. Za okres od 1maja do 31 lipca 2014 roku otrzymał średnie wynagrodzenie w wysokości 1.680 zł brutto, 1.237 zł netto miesięcznie, zaś w okresie od 1 maja do 31 sierpnia 2014 roku otrzymał średnie wynagrodzenie w wysokości 1.260 zł brutto, 927,90 zł netto miesięcznie. Za okres od 1 września do 30 września 2014 roku otrzymał wynagrodzenie w wysokości 1.680 zł brutto, 1.237,20 zł netto. Wynagrodzenie pozwanego wolne jest od zajęć sądowych i obciążeń. Pozwany nie znajduje się w okresie wypowiedzenia umowy o pracę. W okresie od stycznia do października 2014 roku pozwany przebywał w 77 delegacjach służbowych, będących zwrotem kosztów podróży służbowej, których łączna kwota wyniosła 30.721,96 zł. Pozwany pracuje w transporcie krajowym, jeździ samochodem ciężarowym marki D. (...).

W roku 2011 pozwany osiągnął dochód z wynagrodzenia ze stosunku pracy oraz z działalności wykonanej osobiście ( w tym umowy o dzieło i zlecenia ) po odliczeniach w łącznej wysokości 7.867.87 zł. W roku 2012 osiągnął dochód z wynagrodzenia ze stosunku pracy po odliczeniach w wysokości 16.551 zł.

S. L. w roku szkolnym 2013/2014 ukończył technikum mechaniczne o kierunku logistyka, nie zdawał matury, planuje zdawać maturę w przyszłym roku szkolnym oraz podjąć naukę w Niepublicznej Morskiej Szkole w G.. W tym celu po zakończeniu technikum wyjechał za granicę celem zarobienia pieniędzy na naukę.

Pozwany przekazuje synowi S. 100-200 zł miesięcznie, nadto swoim rodzicom 300 zł miesięcznie na jego utrzymanie. Pozwany leczy się na nadciśnienie i kwasotę żołądka. Na leki wydaje ok. 50 zł miesięcznie.

Wobec pozwanego toczą się także postępowania egzekucyjne z wniosku ZUS.

Sąd Rejonowy mając na uwadze materiał dowodowy zgromadzony w sprawie oraz powołując się na treść art. 96 k.r.o., 128 k.r.o. i 135 § 1 k.r.o. uznał, że powód nie jest w stanie jeszcze utrzymać się samodzielnie i wymaga wsparcia nie tylko ze strony matki ale również ojca. Sąd ten podniósł, iż zasądzona tytułem alimentów kwota 250 zł nie odpowiada wprawdzie usprawiedliwionym potrzebom powoda, ale wyczerpuje możliwości majątkowe pozwanego. Zdaniem tegoż Sądu pozwany ma na utrzymaniu starszego syna, który pomimo tego, że posiada wykształcenie średnie - techniczne potrzebuje wsparcia finansowego w dalszej nauce. Sąd Rejonowy wskazał również, iż pozwany uzyskuje dochód za pracę w granicach minimalnego wynagrodzenia netto, zaś otrzymywane przez niego dodatkowo delegacje nie są jego dochodem i nie mogą uzasadniać obciążenia go w szerszym zakresie obowiązkiem alimentacyjnym na rzecz małoletniego syna.

Od powyższego wyroku apelację złożyła strona powodowa. W apelacji opartej na podstawie naruszenia art. 233 § 1 kpc zarzucano Sądowi Rejonowemu niewłaściwą ocenę możliwości majątkowych i zarobkowych pozwanego. W związku z tym zwrócono się o zmianę zaskarżonego orzeczenia i zasądzenie tytułem alimentów całej dochodzonej w pozwie kwoty.

Zdaniem apelanta w okolicznościach rozpoznawanej sprawy, odnoszących się zarówno do osoby uprawnionego, jak i zobowiązanego zachodzą przesłanki do przyjęcia, że obowiązek alimentacyjny pozwanego względem powoda powinien zostać ustalony na poziomie dochodzonej pozwem kwoty. Zdaniem odwołującego się Sąd I instancji nakładając na matkę powoda obowiązek poniesienia w większej części kosztów jego utrzymania pominął okoliczność, że wykracza to poza jej możliwości majątkowe i zarobkowe. Jednocześnie Sąd ten błędnie ocenił możliwości majątkowe i zarobkowe pozwanego, który oprócz stałych dochodów otrzymuje dodatkowo diety, które zdaniem skarżącego są jego przychodem, którego źródłem jest stosunek pracy. Odwołujący się podniósł także, że wbrew twierdzeniom Sądu I instancji pozwany nie ma obowiązku utrzymywania dorosłego syna, który mieszka i pracuje za granicą. Skarżący nie zgodził się również z twierdzeniami Sądu Rejonowego w zakresie oceny rozliczeń majątkowych między rodzicami powoda wskazując, iż to dotychczasowe zachowanie i postawa A. L. uniemożliwia ostateczne rozliczenie się byłych małżonków.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelację strony powodowej Sąd Okręgowy uznał za częściowo zasadną.

Słusznie ustalił Sąd Rejonowy, iż w świetle art. 133 § 1 k.r.o. obowiązek alimentacyjny obciąża oboje rodziców do momentu uzyskania przez dziecko samodzielności finansowej.

Nie ulega wątpliwości, iż z uwagi na wiek małoletniego J. rodzice obowiązani są łożyć na jego utrzymanie. Sąd Okręgowy podziela również ustalone przez Sąd Rejonowy koszty utrzymania małoletniego powoda, albowiem zgodnie z posiadanym stanem wiedzy i na podstawie doświadczenia życiowego Sąd doszedł do przekonania, iż są to rzeczywiste, nie zawyżone koszty utrzymania dziecka w wieku i zainteresowaniach powoda.

Sąd II instancji podzielił również stwierdzenie Sądu I instancji, iż zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczony jest przez dwa czynniki, a zatem usprawiedliwione potrzeby osoby uprawnionej do alimentacji oraz możliwości majątkowe i zarobkowe zobowiązanego. Kwestią sporną w niniejszej sprawie stał się zakres obowiązku alimentacyjnego pozwanego A. L.. W świetle ustaleń Sądu I instancji, zdaniem Sądu Okręgowego, nieprawidłowo oceniono możliwości zarobkowe i majątkowe pozwanego.

Sąd Rejonowy nie uwzględnił tego, że pozwany większość czasu spędza w pracy, gdzie koszty swojego utrzymania pokrywa z przysługujących mu delegacji. Oznacza to, że należne mu wynagrodzenie może w przeważającej części przeznaczyć na utrzymanie małoletniego syna, a z pozostałej mu kwoty pokryć koszty własnego utrzymania w okresie, który spędza w domu. Według pozwanego w skali miesiąca jest to zaledwie 5%. Brak jest również podstaw do uznania, że na pozwanym w dalszym ciągu ciąży obowiązek utrzymania starszego, pełnoletniego już syna S., przez co jego możliwości majątkowe i zarobkowe są ograniczone. S. L. aktualnie nie uczy się a ma ukończoną szkołę średnią i wyuczony zawód, powinien zatem wykorzystać uzyskane dotąd kwalifikacje i utrzymywać się już samodzielnie. Z faktu, iż zamierza on w przyszłości kontynuować naukę, nie można automatycznie wyprowadzać wniosku, że nadal wymaga on wsparcia finansowego ze strony pozwanego kosztem niesamodzielnego, małoletniego brata. Dla oceny zakresu zobowiązania alimentacyjnego bez znaczenia są również niewyegzekwowane dotąd przez rodziców zobowiązania, czy też zaciągnięte długi, albowiem potrzebujące wsparcia finansowego małoletnie dziecko nie może ponosić ujemnych następstw decyzji swoich rodziców.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c zmienił zaskarżony wyrok w części zasądzającej alimenty na rzecz małoletniego powoda w ten sposób iż w miejsce kwoty 250 zł miesięcznie zasądził od pozwanego dodatkowo alimenty w kwocie po 550 zł miesięcznie, co oznacza, iż zobowiązanie alimentacyjne pozwanego wyniesie w sumie 800 zł miesięcznie.