Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 maja 2012 r.

Sąd Okręgowy w Tarnowie - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący:SSO Mariusz Musiał

Protokolant: st.sekr.sądowy Jolanta Stawarz

po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2012 r. w Tarnowie na rozprawie

odwołania M. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 31 stycznia 2012 r. nr (...)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu M. N. emeryturę od dnia 19 listopada 2011 r.

Sygn. akt IVU 207/12

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 10 maja 2012 r.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. decyzją z dnia 31 stycznia 2012 r. odmówił M. N. przyznania emerytury na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. Nr 162 poz 1118 z zm ) i z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.), ponieważ nie spełnia warunków niezbędnych do ustalenia prawa do tego świadczenia, gdyż nie udowodnił 25 okresu składkowego i nieskładkowego a tylko 28 lat, 8 miesiące i 24 dni oraz nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

M. N. w odwołaniu od decyzji domagał się jej zmiany i przyznania mu emerytury na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ponieważ pracował ponad 14 lat w warunkach szczególnych w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w K., co chce wykazać dowodami z zeznań świadków jak również przedłożeniem świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych swego współpracownika. Przez okres zatrudnienia w (...) zatrudniony był w systemie zmianowym na wydziale produkcyjnym przy produkcji betonu i prefabrykatów.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie w związku z niespełnieniem przez odwołującego przesłanek z art. 184 ustawy emerytalnej z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z przyczyn podanych w uzasadnieniu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. N. urodzony w dniu (...) ukończył 60 lat. W dniu 4 listopada 2011 r. odwołujący wystąpił z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury. Nie pozostaje w zatrudnieniu, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. Odwołujący legitymuje się wymaganym okresem składkowym, nieskładkowym i uzupełniającym w wymiarze 25 lat.

Odwołujący w okresie od dnia 8 maja 1974 r. do dnia 29 lutego 1988 r. stale i pełnym wymiarze czasu pracy był zatrudniony w (...) w K. na stanowisku operatora form betonowych. Od października 1980 r. odwołujący pracował przez okres 1 roku jako zbrojarz betoniarz przy wykonywaniu melioracji na budowie eksportowej w Iraku. Była to praca przy budowie mostów i przepustów. W październiku 1981 r. powrócił do kraju i wówczas podjął pracę jako mistrz zmianowy przy produkcji prefabrykatów. Do jego obowiązków należał nadzór nad pracownikami, organizacja pracy, przestrzeganie procesu produkcji i przepisów bhp. Odwołujący wykonywał pracę w warunkach narażenia na hałas, parę wodną, opary ze środków służących do smarowania form. Przez cały okres świadczenia pracy otrzymywał dodatek za pracę w warunkach szczególnych. Pracę tę wykonywał do 29 lutego 1988 r. Następnie w ramach porozumienia stron został przeniesiony do pracy do Przedsiębiorstwa (...) i nadal pracował na stanowisku zbrojarz betoniarz. Była to praca w narażeniu na hałas, na opary olformu. Odwołujący przedłożył w Sądzie w dniu rozprawy świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione K. M. – współpracownikowi odwołującego, za okres od dnia 27 maja 1975 r. do dnia 31 marca 1993 r.

/dowód: akta rentowe, zeznania świadków H. B. k.12, K. M. k.13, zeznania odwołującego k.13/.

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom świadków H. B. oraz K. M. współpracowników odwołującego w trakcie całego okresu zatrudnienia odwołującego w (...) bowiem ich zeznania w sposób spójny i konsekwentny wskazywały, iż w okresie zatrudnienia u tego pracodawcy na wydziale produkcji elementów prefabrykowanych wielkowymiarowych na potrzeby budownictwa mieszkaniowego. Pracę w tym charakterze wykonywał w wymiarze pełnego etatu, stale, każdego dnia. Świadkowie pracowali z odwołującym na przestrzeni całego spornego okresu i dzięki temu posiadali wiedzę na ten temat. Zeznania świadków korespondowały ze sobą i pozwalały w sposób wiarygodny ustalić rzeczywisty charakter pracy odwołującego we wskazanych okresach.

Także zeznania odwołującego Sąd uznał za wiarygodne, ponieważ były spójne konsekwentne i nie zawierały wewnętrznych sprzeczności. Depozycje te potwierdziły wypowiedzi świadków współpracowników odwołującego, że praca świadczona była w warunkach szkodliwych, a brak jest jakichkolwiek uzasadnionych podstaw, aby odmówić im właściwego dla nich waloru dowodowego.

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów zalegających w aktach rentowych odwołującego, w szczególności świadectwa pracy odwołującego i dokumentację pracowniczą, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości Sądu, nie były kwestionowane prze strony postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich jakie należałoby uwzględnić urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego w tym wynikającego z art. 244 i art.245 kpc.

Sąd rozważył, co następuje:

Przedmiotem postępowania było rozstrzygnięcie czy M. N. przysługuje prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu wykonywania pracy w warunkach szkodliwych.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei art. 32 ust.4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.). Z §1 Rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w §4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia. § 2 ust.1 rozporządzenia ustala, ze za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. §4 pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Kwestią sporną pomiędzy stronami było ustalenie, czy M. N. był zatrudniony w warunkach szczególnych w okresie od dnia 8 maja 1974 r. do dnia 29 lutego 1988 r. w oparciu o dokumenty oraz zeznania świadków i odwołującego słuchanego w charakterze strony.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji. Natomiast w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49) określone zostały środki dowodowe, które powinny być dołączone do wniosku, stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia (§ 4 ust. 3). W myśl § 21 ust. 1, 4 i 5 powołanego rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów, oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. W przypadku zaś ubiegania się pracownika o przyznanie emerytury lub renty z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty. Wyjątek od zasady ustalonej w powołanym przepisie jest zawarty w § 22 wymienionego rozporządzenia, który przewiduje, że okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 maja 1985 r., III UZP 5/85 wyjaśnił, że w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe dopuszczalne jest przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Pogląd ten został rozwinięty w znowelizowanym art. 473 kpc, który stanowi, że w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron. W postępowaniu przed tymi sądami okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń mogą być udowadniane wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi (por. wyr. SN z dnia 02.02.1996 r. II URN 3/95 OSNP 1996/16/239).

Odwołujący nie dysponował zaświadczeniem potwierdzającym pracę w szczególnych warunkach w okresach zatrudniania w okresie od dnia 8 maja 1974 r. do dnia 29 lutego 1988 r. W tej sytuacji zasadnym stało się ustalenie okoliczności w jakich odwołujący świadczył pracę na podstawie zeznań świadków, jego zeznań i świadectw pracy, dokumentacji pracowniczej, w tym angaży. W oparciu o nie Sąd ustalił, iż odwołujący przez okres zatrudnienia w (...) w K. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku betoniarz operator form, przy robotach ciężkich, która to praca została zaliczona, zgodnie z wykazem A dział V, poz. 4 i 15 będącym załącznikiem do Zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1985 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, do prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego, ponieważ stale i w pełnym wymiarze czasu pracy bez względu na nazwę stanowiska pracy wykonywał prace na wydziale na którym odbywała się produkcja elementów prefabrykowanych wielkowymiarowych na potrzeby budownictwa mieszkaniowego. Po uwzględnieniu wskazanych okresów - odwołujący legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szkodliwych określonych w wykazie A w wymiarze co najmniej 15 lat.

Biorąc powyższe ustalenia pod uwagę odwołujący spełnia przesłanki do przyznania emerytury w obniżonym wieku emerytalnym wynikające z treści art. 32 w zw. z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a w szczególności § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. 1983 r. nr 8, poz. 43 z póź. zm.). M. N. osiągnął wiek 60 lat, posiada wymagany okres składkowy, nieskładkowy i uzupełniający w wymiarze 25 lat, a przede wszystkim spełnia kwestionowaną dotąd przez organ rentowy przesłankę w postaci co najmniej 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, ponieważ po uznaniu mu okresu pracy w warunkach szczególnych w trakcie zatrudnienia w (...) w K. legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych.

Mając na względzie powyższe Sąd zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego z dnia 31 stycznia 2012 r. i przyznał odwołującemu emeryturę od dnia 19 listopada 2011 r. tj. od osiągnięcia 60 roku życia na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego i art.477 ¹⁴ §2 kpc.