Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 marca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Kielcach IX Wydział Karny-Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Jan Klocek (spr.)

Sędziowie: SSO Leszek Grzesiak

SSO Artur Polut

Protokolant: st. sekr. sądowy Anna Misztal

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Kielcach Jerzego Kraski

po rozpoznaniu w dniu 17 marca 2015 roku

sprawy K. Z. (1)

oskarżonego o przestępstwo z art. 207 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Jędrzejowie

z dnia 2 września 2014 roku sygn. akt II K 286/14

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że przypisany oskarżonemu K. Z. (1) czyn kwalifikuje z art. 207 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk, zaś wymierzoną karę pozbawienia wolności łagodzi do
1 (jednego) roku;

II.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata P. B. kwotę 619,92 (sześćset dziewiętnaście 92/100) złotych tytułem wynagrodzenia za udzielona oskarżonemu obronę z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

IV.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

IX Ka 1744/14

UZASADNIENIE

Prokurator Prokuratury Rejonowej w Jędrzejowie oskarżył K. Z. (1) o to, że w okresie od dnia 4 czerwca 2013 roku do dnia 2 kwietnia 2014 roku, w miejscowości B. gmina M. województwa (...) znęcał się fizycznie i psychicznie nad swoim bratem K. Z. (2) w ten sposób, że uderzał go, szarpał za ubranie, znieważał za pomocą słów powszechnie uznawanych za obelżywe, groził pozbawieniem życia oraz podpaleniem zabudowań mieszkalnych, a które to groźby wzbudziły w zagrożonym uzasadnioną obawę, że zostaną spełnione, zmuszał do opuszczania zabudowań mieszkalnych, przy czym w dniu 2 kwietnia 2014 roku, na skutek zadania K. Z. (2) uderzenia w głowę bliżej nie ustalonym twardym przedmiotem, spowodował u niego obrażenia ciała w postaci drobnego otarcia naskórka w okolicy czoło-skroniowej po stronie lewej, natomiast czynu tego dopuścił się będąc uprzednio skazanym wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 9 maja 2002 oku sygnatura akt IX K 50/02, obejmującym wyroki Sądu Rejonowego w Jędrzejowie z dnia 8 marca 2000 roku sygnatura akt II K 521/99 oraz Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 7 marca 2001 roku sygnatura akt II K 1713/98, za popełnione przez niego umyślne przestępstwa z art. 280 § 1 Kk i art. 157 § 1 Kk w zw. z art. 11 § 2 Kk w zw. z art. 64 § 2 Kk na karę łączną siedmiu lat pozbawienia wolności, w ciągu pięciu lat od wykonania tej kary, którą odbywał w okresie od dnia 23 lutego 2010 roku do dnia 15 maja 2010 roku z zaliczeniem okresu wykonywania kar pozbawienia wolności orzeczonych wyrokami Sądu Rejonowego w Jędrzejowie z dnia 8 marca 2000 roku sygnatura akt II K 521/99 oraz

Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 7 marca 2001 roku sygnatura akt II K 1713/98, które podlegały łączeniu - w okresie od dnia 2 czerwca 1998 roku do dnia 29 marca 1999 roku, w okresie od dnia 20 lipca 1999 roku do dnia 25 sierpnia 1999 roku, w okresie od dnia 5 września 1999 roku do dnia 7 września 1999 roku, w okresie od dnia 27 września 1999 roku do dnia 9 sierpnia 2000 roku, w okresie od dnia 9 sierpnia 2002 roku do dnia 16 lipca 2003 roku oraz od dnia 2 sierpnia 2003 roku do dnia 21 sierpnia 2007 roku, czym wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 207 § 1 Kk w zw. z art. 64 § 2 Kk.

Sąd Rejonowy w Jędrzejowie Wydział II Karny wyrokiem z dnia 2 września 2014 roku uznał oskarżonego K. Z. (1) za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu stanowiącego występek z art. 207 § 1 Kk w zw. z art. 64 § 2 Kk i za to na podstawie powołanych przepisów wymierzył oskarżonemu karę jednego roku i sześciu miesięcy pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 63 § 1 Kk zaliczył oskarżonemu na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okres zatrzymania w sprawie w dniach 26,27 i 28 lutego 2014 roku oraz okres tymczasowego aresztowania w sprawie od dnia 3 kwietnia 2014 roku.

Na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 roku prawo o adwokaturze (DZ. U z 1982 roku nr 16 póz. 124 z późn. zm.) w zw. z § 14 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (DZ. U nr 163 póz. 1348) zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokata P. B. kwotę pięćset szesnaście złotych sześćdziesiąt groszy tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu.

Na podstawie art. 624 § 1 Kpk zwolnił oskarżonego w całości z obowiązku ponoszenia kosztów postępowania, którymi obciążył Skarb Państwa.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego w Jędrzejowie Wydział II Karny z dnia 2 września 2014 roku wniósł o obrońca oskarżonego K. Z. (1) i na podstawie art. 444 Kpk zaskarżył powyższy wyrok w całości na korzyść oskarżonego K. Z. (1).

W oparciu o przepisy art. 438 pkt 2 i 3 Kpk wyrokowi temu obrońca oskarżonego zarzucił:

1. obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść wyroku, a w szczególności art. 4 i 7 Kpk oraz art. 410 Kpk przez dokonanie wybiórczej oceny dowodów, zwłaszcza zeznań pokrzywdzonego K. Z. (2) oraz wyjaśnień oskarżonego K. Z. (1), niekonsekwentnej, jednostronnie niekorzystnej dla oskarżonego, przekraczającej zasadę swobodnego uznania sędziowskiego oraz rozstrzygnięciu szeregu okoliczności na niekorzyść oskarżonego, co doprowadziło do;

2. błędu w ustaleniach faktycznych stanowiących podstawę wyroku polegającego na przyjęciu, że oskarżony K. Z. (1) jest sprawcą przestępstw z art. 207 Kk w zw. z art. 64 § 2 Kk,

3. rażącą surowość wymierzonej kary wynikającej z niezastosowania wobec oskarżonego K. Z. (1) instytucji warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności jedynie z uwagi na jego uprzednią karalność i działanie w warunkach art. 64 § 2 Kk, gdy zachowanie sprawcy przed popełnieniem przestępstwa, okazana pokrzywdzonemu pomoc w bieżących sprawach życia codziennego, a także prowokowanie konfliktów przez samego pokrzywdzonego powodują, że wymierzona kara bezwzględna pozbawienia wolności stanowi nadmierną dolegliwość dla oskarżonego.

Podnosząc powyższe zarzuty obrońca oskarżonego wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu, względnie:

2. zmianę zaskarżonego wyroku przez przyjęcie, że oskarżony dopuścił się znieważenia pokrzywdzonego to jest czynu z art. 216 § 1 Kk i naruszenia nietykalności cielesnej to jest art. 217 § 1 KK i wymierzenie mu kary za te czyny łagodnych kar jednostkowych oraz łagodnej kary łącznej grzywny;

3. uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi l Instancji;

4. zmianę zaskarżonego wyroku przez warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności wymierzonej oskarżonemu na stosowny okres próby z ewentualnym ustaleniem odpowiednich środków probacyjnych.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja obrońcy oskarżonego o tyle okazała się zasadna, że doprowadziła do istotnej zmiany zaskarżonego wyroku. Jednakże nie z przyczyn i wskutek zarzutów podniesionych w apelacji. Jeśli bowiem zważyć na podstawowy zarzut wskazany w apelacji, a mianowicie obrazy przepisów postępowania mający wpływ na treść wyroku i będący tego następstwem zarzut błędu w ustaleniach faktycznych polegający na przypisaniu K. Z. (1) przestępstwa znęcania nad pokrzywdzonym K. Z. (2), to w tym zakresie nie można było uznać trafności apelacji. Nie można bowiem zgodzić się z poglądem, że Sąd Rejonowy dopuścił się naruszenia art. 410 Kpk i oparł orzeczenie na okolicznościach nie ujawnionych w toku rozprawy głównej. Należało zauważyć, że Sąd Rejonowy zebrał i przeprowadził wszystkie istotne dowody w sprawie oraz dokonał ich wnikliwej oceny dając temu wyraz w szczegółowym uzasadnieniu do wyroku. W obrębie materiału dowodowego znalazły się również dowody wnioskowane przez obronę co przesądza o przyjęciu, że wszechstronnie rozważono wszystkie okoliczności sprawy.

Nietrafny jest pogląd autora apelacji, że Sąd rozpoznający sprawę oparł swoje ustalenia wyłącznie na zeznaniach pokrzywdzonego K. Z. (2) odrzucając bezpodstawnie i bez uzasadnienia wersję przedstawioną przez oskarżonego. Sposób analizy dowodów i tok myślowy Sądu nie budzi zastrzeżeń. Rzeczywiście wiodącym dowodem w sprawie, który uznany został przez Sąd Rejonowy za posiadający walor wiarygodności były zeznania K. Z. (2) ale przesłuchani w sprawie świadkowie w osobach sióstr pokrzywdzonego i oskarżonego, a także policjanci M. P., D. W., M. K. czy też pracownica opieki społecznej A. B. zgodnie podkreślali, że chociaż nie byli bezpośrednimi świadkami inkryminowanych zdarzeń to jednak mieli wiedzę odnośnie negatywnej postawy oskarżonego względem brata. Pokrzywdzony bowiem szeroko i dokładnie relacjonował awantury K. Z. (1) przybierające charakter przestępstwa wobec K. Z. (2) i odnosili przy tym nieodparte przekonanie, że pokrzywdzony obawia się oskarżonego a żądana i oczekiwana od nich pomoc przez pokrzywdzonego wynikała z faktu, że tenże pokrzywdzony nie potrafił przeciwstawić się agresji K. Z. (1).

Skoro zatem Sąd Rejonowy dysponował tak zebranym materiałem dowodowym to nie mógł w granicach przyznanej mu ustawowo zasady swobodnej oceny dowodów, określonej w art. 7 Kpk inaczej ocenić przeprowadzonych w sprawie dowodów niż to ostatecznie uczynił.

Fakt, że Sąd orzekający w sprawie uznał za wiarygodne zeznania K. Z. (2) a przymiotu tego odmówił wyjaśnieniom oskarżonego był poprzedzony ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, wszechstronnym rozważeniem okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego i uargumentowany logicznie i wyczerpująco, z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego w uzasadnieniu orzeczenia, przez co nie może być on podważany.

Takim poczynaniom Sądu obrońca oskarżonego przeciwstawia jedynie tę okoliczność, że zdarzyło się iż oskarżony i pokrzywdzony spożywali alkohol, a K. Z. (2) był bokserem więc mógł się oskarżonemu przeciwstawić. Tak artykułowany pogląd nie ma znaczenia dla istoty ustaleń, gdyż wspólne spożywanie alkoholu nie uzasadnia akceptacji dla aktów znęcania się jednego z pijących alkohol wobec drugiego, zaś akty znęcania oskarżonego w przeważającej mierze miały charakter dolegliwości psychicznych i odpieranie ich fizycznie przez pokrzywdzonego mogło by jego narażać na odpowiedzialność. W tych okolicznościach nie można było uznać za trafny wniosek obrońcy by przypisać oskarżonemu tylko przestępstwo naruszenia nietykalności cielesnej pokrzywdzonego.

Zatem zarzut naruszenia prawa procesowego oraz zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, jak chodziło o zaistnienie czynu karalnego, nie potwierdziły się, w związku z czym w tym zakresie apelacja obrońcy oskarżonego jawiła się całkowicie bezzasadnie.

Podobnie należało potraktować zarzut rażącej niewspółmierności kary przez wymierzenie kary pozbawienia wolności o charakterze bezwzględnym. Sąd bowiem w zasadzie ustalił i trafnie wskazał na szereg okoliczności sprzeciwiających się warunkowemu zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności i w tym zakresie Sąd Odwoławczy w pełni argumentację Sądu l Instancji akceptuje, wobec czego nie ma potrzeby na nowo przywoływać trafnych argumentów. Jedynym ale niezwykle istotnym problemem, któremu Sąd Rejonowy nie sprostał były kwestie natury prawnej, w szczególności kwalifikacji czynu oskarżonego w warunkach multirecydywy określonej w art. 64 § 2Kk.

Sąd Rejonowy w zasadzie w żaden sposób nie wyjaśnił z jakich powodów przyjął taką kwalifikację powtarzając w uzasadnieniu zarzut z prokuratorskiego aktu oskarżenia. Nie dostrzegł, że przepis art. 64 § 2 Kk wąsko określa jakiego rodzaju czyny sprawca musi ponowne popełnić by uznać, że zrealizował je w warunkach tego przepisu. Jak należy domniemywać Sąd Rejonowy wyszedł z założenia, że K. Z. (1) popełnił umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu, bo przecież nie przestępstwo zgwałcenia, rozboju, kradzieży z włamaniem bądź inne przestępstwo przeciwko mieniu z użyciem przemocy bądź groźbą jej użycia (por. art. 64 § 2 Kk). Problem jednak w tym, że z opisu przypisanego oskarżonemu czynu nie sposób wyprowadzić wniosku, że działania oskarżonego względem brata przybierały charakter przestępstwa przeciwko życiu bądź zdrowiu (por. wyrok karta 323). Wprawdzie w opisie czynu jest mowa o zdarzeniu 2 kwietnia 2014 roku, kiedy to oskarżony rzucił w

pokrzywdzonego przedmiotem powodując drobne otarcie naskórka, ale z opinii biegłego (karta 64) wynika, że zaistniały skutek należy rozważać w kategoriach naruszenia nietykalności cielesnej.

Wobec tego Sąd Odwoławczy kierując się treścią art. 437 § 2 Kpk oraz art. 455 Kpk dokonał zmiany zaskarżonego wyroku poprawiając błędną kwalifikację prawną w kierunku art. 64 & 1Kk. Konsekwencją tego stała się przekonanie Sądu Odwoławczego o potrzebie zmiany wyroku także w zakresie rozmiaru kary wymierzonej K. Z. (1) przez Sąd l Instancji. Skoro bowiem wiodącym i słusznym argumentem ze strony Sądu Rejonowego przy wymiarze kary była uprzednia wielokrotna karalność K. Z. (1) i realizacja czynu w warunkach art. 64 § 2 Kk to oczywistym było, że wymierzona kara jednego roku i sześciu miesięcy byłaby rażąco surowa dlatego Sąd Odwoławczy złagodził rozmiar wymierzonej kary do jednego roku pozbawienia wolności.

W pozostałym zakresie zaskarżony wyrok jako słuszny należało utrzymać w mocy.

Na koniec należało rozstrzygnąć o kosztach sądowych, które zasadniczo powinny obciążać oskarżonego zgodnie z art. 634 Kpk , art. 636 § 1 Kpk, art. 626 § 1 Kpk, jednakże z uwagi na złą sytuacje materialną oskarżonego i przewidywaną wątpliwą możności ściągnięcia tych kosztów Sąd zwolnił K. Z. (1) od ponoszenia kosztów sądowych.

Niezależnie od tego należało zasądzić właściwe wynagrodzenie dla adwokata udzielającego oskarżonemu obrony przed Sądem Odwoławczym, co też Sąd Odwoławczy uczynił w punkcie czwartym swojego wyroku.